Με το θέμα ασχολείται εδώ και χρόνια κι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), που μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις, εξέδωσε μια σειρά από κατευθυντήριες γραμμές για τις επενδύσεις στην αγροτική γη
Οι προαιρετικές οδηγίες που ενέκρινε η Επιτροπή Επισιτιστικής Ασφάλειας (CFS), όργανο του FAO, στις 11 Μαΐου, έχουν ως στόχο «να προωθήσουν την επισιτιστική ασφάλεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη, βελτιώνοντας την ασφάλεια της πρόσβασης στη γη, στα αλιεύματα και στα δάση και προστατεύοντας τα δικαιώματα εκατομμυρίων ανθρώπων». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαφάνεια και στην προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των μικροκαλλιεργητών
Βέβαια δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές θα γίνουν σεβαστές από όλους. Ωστόσο θα αποτελέσουν έναν κώδικα δεοντολογίας που φέρει προ των ευθυνών τους όσους επενδύουν στην αγροτική γη, είτε είναι επενδυτικά κεφάλαια και ασφαλιστικά ταμεία, είτε κυβερνήσεις και ιδιωτικές επιχειρήσεις
Όπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας του FAO, Ζοζέ Γκρασιάνο ντα Σίλβα, «απαραίτητη προϋπόθεση για να καταπολεμήσουμε τη φτώχεια και την πείνα είναι να δώσουμε στους φτωχούς κι ευάλωτους ανθρώπους ασφαλή και αναγνωρισμένα δικαιώματα πρόσβασης στη γη (...). Αποτελεί ιστορικό ορόσημο το ότι για πρώτη φορά συμφωνήθηκαν παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές για την ιδιοκτησία της γης. Τώρα έχουμε ένα κοινό όραμα. Είναι μια αφετηρία που θα βοηθήσει στη βελτίωση της συχνά δεινής κατάστασης των πεινασμένων και των φτωχών»
Οι νέες οδηγίες του FAO μεταξύ άλλων ζητούν από τις κυβερνήσεις τα εξής: ● Την αναγνώριση και την προστασία των εμπράγματων δικαιωμάτων στη γη, ακόμη κι αν αυτά δεν έχουν κατοχυρωθεί επίσημα. ● Βέλτιστες πρακτικές για την καταγραφή και τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. ● Να επιστραφεί η γη όσων στο παρελθόν εκδιώχθηκαν βίαια από αυτή. ● Να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και χρήσης της γης των αυτόχθονων κοινοτήτων. ● Να υπάρχει διαφάνεια και υπευθυνότητα στις επενδύσεις γης. ● Να θεσπιστούν μηχανισμοί επίλυσης διαφορών που αφορούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. ● Να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση των πόλεων στις αγροτικές περιοχές. ● Να βοηθηθούν οι μικροκαλλιεργητές να πραγματοποιήσουν επενδύσεις. ● Να προωθηθεί η συγκέντρωση του κατατεμαχισμένου κλήρου μέσα από τη δημιουργία «τραπεζών γης»
Τα επόμενα βήματ
Όπως αναφέρει ο Γιάγια Ολανιράν, πρόεδρος της CFS, οι κατευθυντήριες γραμμές είναι καρπός μιας διαβούλευσης που κράτησε τρία χρόνια
«Το αποτέλεσμα», λέει ο κ. Ολανιράν, «είναι ότι έχουμε μια σειρά αρχών και πρακτικών τις οποίες ο καθένας –οι χώρες, ο ιδιωτικός τομέας, οι αγρότες, η κοινωνία των πολιτών- μπορούν να στηρίξουν ώστε να λειτουργήσουν στην πράξη»
Τώρα οι χώρες που συμφώνησαν στις οδηγίες πρέπει να τις εφαρμόσουν. «Αυτές οι αλλαγές δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη», λέει ο αξιωματούχος του FAO, Ωστόσο η νομιμοποίηση που θα προσφέρουν οι νέοι κανόνες σε όσους τις τηρήσουν, αποτελεί ισχυρό κίνητρο
Από εδώ και πέρα ο οργανισμός θα εκδώσει μια σειρά από τεχνικά εγχειρίδια που θα βοηθήσουν τις χώρες να προσαρμόσουν τις οδηγίες στις ανάγκες τους
Οι προαιρετικές οδηγίες που ενέκρινε η Επιτροπή Επισιτιστικής Ασφάλειας (CFS), όργανο του FAO, στις 11 Μαΐου, έχουν ως στόχο «να προωθήσουν την επισιτιστική ασφάλεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη, βελτιώνοντας την ασφάλεια της πρόσβασης στη γη, στα αλιεύματα και στα δάση και προστατεύοντας τα δικαιώματα εκατομμυρίων ανθρώπων». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαφάνεια και στην προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των μικροκαλλιεργητών
Βέβαια δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές θα γίνουν σεβαστές από όλους. Ωστόσο θα αποτελέσουν έναν κώδικα δεοντολογίας που φέρει προ των ευθυνών τους όσους επενδύουν στην αγροτική γη, είτε είναι επενδυτικά κεφάλαια και ασφαλιστικά ταμεία, είτε κυβερνήσεις και ιδιωτικές επιχειρήσεις
Όπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας του FAO, Ζοζέ Γκρασιάνο ντα Σίλβα, «απαραίτητη προϋπόθεση για να καταπολεμήσουμε τη φτώχεια και την πείνα είναι να δώσουμε στους φτωχούς κι ευάλωτους ανθρώπους ασφαλή και αναγνωρισμένα δικαιώματα πρόσβασης στη γη (...). Αποτελεί ιστορικό ορόσημο το ότι για πρώτη φορά συμφωνήθηκαν παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές για την ιδιοκτησία της γης. Τώρα έχουμε ένα κοινό όραμα. Είναι μια αφετηρία που θα βοηθήσει στη βελτίωση της συχνά δεινής κατάστασης των πεινασμένων και των φτωχών»
Οι νέες οδηγίες του FAO μεταξύ άλλων ζητούν από τις κυβερνήσεις τα εξής: ● Την αναγνώριση και την προστασία των εμπράγματων δικαιωμάτων στη γη, ακόμη κι αν αυτά δεν έχουν κατοχυρωθεί επίσημα. ● Βέλτιστες πρακτικές για την καταγραφή και τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. ● Να επιστραφεί η γη όσων στο παρελθόν εκδιώχθηκαν βίαια από αυτή. ● Να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και χρήσης της γης των αυτόχθονων κοινοτήτων. ● Να υπάρχει διαφάνεια και υπευθυνότητα στις επενδύσεις γης. ● Να θεσπιστούν μηχανισμοί επίλυσης διαφορών που αφορούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. ● Να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση των πόλεων στις αγροτικές περιοχές. ● Να βοηθηθούν οι μικροκαλλιεργητές να πραγματοποιήσουν επενδύσεις. ● Να προωθηθεί η συγκέντρωση του κατατεμαχισμένου κλήρου μέσα από τη δημιουργία «τραπεζών γης»
Τα επόμενα βήματ
Όπως αναφέρει ο Γιάγια Ολανιράν, πρόεδρος της CFS, οι κατευθυντήριες γραμμές είναι καρπός μιας διαβούλευσης που κράτησε τρία χρόνια
«Το αποτέλεσμα», λέει ο κ. Ολανιράν, «είναι ότι έχουμε μια σειρά αρχών και πρακτικών τις οποίες ο καθένας –οι χώρες, ο ιδιωτικός τομέας, οι αγρότες, η κοινωνία των πολιτών- μπορούν να στηρίξουν ώστε να λειτουργήσουν στην πράξη»
Τώρα οι χώρες που συμφώνησαν στις οδηγίες πρέπει να τις εφαρμόσουν. «Αυτές οι αλλαγές δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη», λέει ο αξιωματούχος του FAO, Ωστόσο η νομιμοποίηση που θα προσφέρουν οι νέοι κανόνες σε όσους τις τηρήσουν, αποτελεί ισχυρό κίνητρο
Από εδώ και πέρα ο οργανισμός θα εκδώσει μια σειρά από τεχνικά εγχειρίδια που θα βοηθήσουν τις χώρες να προσαρμόσουν τις οδηγίες στις ανάγκες τους
