Ο Επίτροπος Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν, σε σημερινή ομιλία του (31 Μαρτίου) με θέμα «Επανεξετάζοντας την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και τη βιώσιμη γεωργία: από την Ευρώπη στον κόσμο» δήλωσε μεταξύ άλλων για τη λήξη των ποσοστώσεων: «Οι ποσοστώσεις εισήχθησαν το 1984, προκειμένου να σταματήσει η συνεχής ανάπτυξη της ευρωπαϊκής παραγωγής με ρυθμό πολύ ταχύτερο από ό, τι η εγχώρια ζήτηση. Το σύστημα στήριξης των τιμών οδήγησε στη δημιουργία "βουνών" από αποκορυφωμένο γάλα σε σκόνη και βούτυρο με παραγωγή πάνω από 1 εκατομμύριο τόνους! Τα πλεονάσματα αυτά συχνά επιδοτούνται στην παγκόσμια αγορά. [...
Η έρευνα και η καινοτομία για βιώσιμες μεθόδους παραγωγής μπορεί σίγουρα να βοηθήσουν το γαλακτοκομικό τομέα. Υπάρχουν έργα που εκτελούνται με στόχο κυρίως να αναπτύξουν οι επιστήμονες γνώσεις και να τις μοιραστούν με τους παραγωγούς σχετικά με το πώς μπορεί η βόσκηση να αυξήσει την παραγωγή χορτονομών, τη βελτίωση της καλής διαβίωσης των ζώων και την απόδοση, τη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον ώστε να έχουμε τα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα»
Επιπλέον, περιθώρια τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης στην ΕΕ εκτιμά ότι θα δημιουργηθούν μετά τη λήξη των ποσοστώσεων στο γάλα ο Χόγκαν, σε ανακοίνωση του την προηγούμενη εβδομάδα
Διχάζει τα κράτη μέλη η νέα πραγματικότηταΣτα δύο χωρίστηκαν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στο πρόσφατο Συμβούλιο Γεωργίας στις Βρυξέλλες (16 Μαρτίου) όσον αφορά την επικείμενη κατάργηση των ποσοστώσεων στο γάλα από την 1η Απρίλιου: Ορισμένα εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για αυξημένη αστάθεια τιμών που θα επηρεάσει αρνητικά τη βιωσιμότητα των γαλακτοπαραγωγών, ενώ άλλα - με κυρίαρχη την Ιρλανδία - βλέπουν το νέο καθεστώς απελευθέρωσης της παραγωγής ως ευκαιρία για επενδύσεις και εξαγωγές
Ειδικότερα, ορισμένα κράτη μέλη, όπως και η Ελλάδα, ζήτησαν πρόσθετα μέτρα στήριξης και την επαγρύπνηση της Κομισιόν ώστε να παρακολουθεί την κατάσταση πολύ στενά μέσω του Παρατηρητηρίου της αγοράς γάλακτος (MMO) και να υποβάλει κατάλληλες προτάσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος, αν είναι απαραίτητο. Από την άλλη πλευρά, κάποια άλλα κράτη μέλη θεώρησαν ότι ο τομέας είναι σε θέση να προσαρμοστεί στην αλλαγή με τη χρήση των μέσων που υπάρχουν ήδη στο πλαίσιο των άμεσων ενισχύσεων και της αγροτικής ανάπτυξης
Σύμφωνα με δηλώσεις της λετονικής προεδρίας της ΕΕ, διαμέσου του υπουργού γεωργίας Jānis Dūklavs, προέδρου του Συμβουλίου Γεωργίας: «Η αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων θα πρέπει να παρακολουθείται στενά για να εκτιμήσουμε πώς η κατάργηση των ποσοστώσεων γάλακτος θα επηρεάσει τον τομέα. Η λετονική προεδρία θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τις συζητήσεις στο πλαίσιο του Συμβουλίου, προκειμένου να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τα αναγκαία μέτρα στήριξης του γαλακτοκομικού τομέα»
Αβεβαιότητα και αστάθειαΑξίζει τέλος, να σημειωθεί ότι διεθνείς αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για τον αντίκτυπο που θα έχει η λήξη των ποσοστώσεων στη µεταβλητότητα των τιµών παραγωγού. Για το λόγο αυτό, κρίσιµος κρίνεται ο ρόλος συνεταιρισµών και Οµάδων Παραγωγών, προκειµένου να µπορέσουν να ανταποκριθούν καλύτερα οι γαλακτοπαραγωγοί στις νέες συνθήκες, σύµφωνα µε γνωµοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής.
‘Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι προβλέψεις της αγοράς δείχνουν ότι οι προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη παραμένουν υψηλές –κυρίως για τα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως το τυρί, αλλά και για τα συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ειδών διατροφής για αθλητές και διαιτητικών προϊόντων
Επίσης, άνοδο πάνω από 2% της παγκόσµιας ζήτησης για γάλα στη διεθνή αγορά από το 2014 έως το 2020 αναµένει η Rabobank. Οπότε η αυξημένη ζήτηση αναμένεται να στηρίξει τις διεθνείς τιμές στο γάλα. Όµως η επενδυτική τράπεζα προειδοποιεί για την ύπαρξη νέων προκλήσεων και για αστάθεια τιµών, ειδικά µετά τη λήξη των ποσοστώσεων στο γάλα της ΕΕ από 1η Απριλίου 2015
«Θα ισορροπήσει η αγορά» Ανήσυχοι καθώς η χώρα µας, όπως εκτιµούν, «δεν έχει προετοιµαστεί επαρκώς για να αντιµετωπίσει το νέο τοπίο» αλλά και συγκρατηµένα αισιόδοξοι ότι «η αγορά θα βρει µετά το αρχικό ξάφνιασµα νέες ισορροπίες» εµφανίζονται οι Έλληνες αγελαδοτρόφοι ενόψει της κατάργησης των ποσοστώσεων
Ιστορική αναδρομή Το καθεστώς γαλακτοκομικών ποσοστώσεων θεσπίστηκε τη δεκαετία του ’80 με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων της πλεονασματικής παραγωγής. Σε κάθε κράτος μέλος χορηγούνταν δύο ποσοστώσεις, μια για τις παραδόσεις σε γαλακτοκομικές μονάδες (97,6% του συνόλου της ΕΕ), και μια για τις απευθείας πωλήσεις σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης (2,4%)
Οι ποσότητες αυτές κατανέμονται μεταξύ των παραγωγών (ατομικές ποσοστώσεις) σε κάθε κράτος μέλος. Όταν ένα κράτος μέλος υπερέβαινε την εθνική του ποσόστωση, οι παραγωγοί κατέβαλλαν στο οικείο κράτος μέλος συμπληρωματική εισφορά 27,83 ευρώ ανά 100 κιλά (που συνήθως ονομάζεται «υπερεισφορά»), ανάλογα με τη συμμετοχή τους στην υπέρβαση κατά το έτος ποσόστωσης (1 Απριλίου–31 Μαρτίου). Τα ποσά αυτά καθορίζονταν μετά από ανακατανομή της μη χρησιμοποιηθείσας ποσόστωσης των άλλων παραγωγών.
Όπως λειτουργούσε μέχρι σήμερα το καθεστώς, αφορούσε την ποσότητα γάλακτος που δικαιούται να παραγάγει κάποιος αγελαδοτρόφος χωρίς να του επιβληθεί οποιαδήποτε συμπληρωματική εισφορά, δηλαδή πρόστιμο από τις Βρυξέλλες. Στόχος ήταν ο περιορισμός της ανεξέλεγκτης παραγωγής γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων
Η καταληκτική ημερομηνία για τη λήξη των ποσοστώσεων αποφασίστηκε αρχικά το 2003 με σκοπό να παρασχεθεί στους παραγωγούς της ΕΕ μεγαλύτερη ευελιξία προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση, ειδικότερα στην παγκόσμια αγορά και επιβεβαιώθηκε το 2008 με μια σειρά μέτρων που απέβλεπαν στην επίτευξη «ομαλής προσγείωσης».
Η έρευνα και η καινοτομία για βιώσιμες μεθόδους παραγωγής μπορεί σίγουρα να βοηθήσουν το γαλακτοκομικό τομέα. Υπάρχουν έργα που εκτελούνται με στόχο κυρίως να αναπτύξουν οι επιστήμονες γνώσεις και να τις μοιραστούν με τους παραγωγούς σχετικά με το πώς μπορεί η βόσκηση να αυξήσει την παραγωγή χορτονομών, τη βελτίωση της καλής διαβίωσης των ζώων και την απόδοση, τη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον ώστε να έχουμε τα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα»
Επιπλέον, περιθώρια τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης στην ΕΕ εκτιμά ότι θα δημιουργηθούν μετά τη λήξη των ποσοστώσεων στο γάλα ο Χόγκαν, σε ανακοίνωση του την προηγούμενη εβδομάδα
Διχάζει τα κράτη μέλη η νέα πραγματικότηταΣτα δύο χωρίστηκαν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στο πρόσφατο Συμβούλιο Γεωργίας στις Βρυξέλλες (16 Μαρτίου) όσον αφορά την επικείμενη κατάργηση των ποσοστώσεων στο γάλα από την 1η Απρίλιου: Ορισμένα εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για αυξημένη αστάθεια τιμών που θα επηρεάσει αρνητικά τη βιωσιμότητα των γαλακτοπαραγωγών, ενώ άλλα - με κυρίαρχη την Ιρλανδία - βλέπουν το νέο καθεστώς απελευθέρωσης της παραγωγής ως ευκαιρία για επενδύσεις και εξαγωγές
Ειδικότερα, ορισμένα κράτη μέλη, όπως και η Ελλάδα, ζήτησαν πρόσθετα μέτρα στήριξης και την επαγρύπνηση της Κομισιόν ώστε να παρακολουθεί την κατάσταση πολύ στενά μέσω του Παρατηρητηρίου της αγοράς γάλακτος (MMO) και να υποβάλει κατάλληλες προτάσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος, αν είναι απαραίτητο. Από την άλλη πλευρά, κάποια άλλα κράτη μέλη θεώρησαν ότι ο τομέας είναι σε θέση να προσαρμοστεί στην αλλαγή με τη χρήση των μέσων που υπάρχουν ήδη στο πλαίσιο των άμεσων ενισχύσεων και της αγροτικής ανάπτυξης
Σύμφωνα με δηλώσεις της λετονικής προεδρίας της ΕΕ, διαμέσου του υπουργού γεωργίας Jānis Dūklavs, προέδρου του Συμβουλίου Γεωργίας: «Η αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων θα πρέπει να παρακολουθείται στενά για να εκτιμήσουμε πώς η κατάργηση των ποσοστώσεων γάλακτος θα επηρεάσει τον τομέα. Η λετονική προεδρία θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τις συζητήσεις στο πλαίσιο του Συμβουλίου, προκειμένου να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τα αναγκαία μέτρα στήριξης του γαλακτοκομικού τομέα»
Αβεβαιότητα και αστάθειαΑξίζει τέλος, να σημειωθεί ότι διεθνείς αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για τον αντίκτυπο που θα έχει η λήξη των ποσοστώσεων στη µεταβλητότητα των τιµών παραγωγού. Για το λόγο αυτό, κρίσιµος κρίνεται ο ρόλος συνεταιρισµών και Οµάδων Παραγωγών, προκειµένου να µπορέσουν να ανταποκριθούν καλύτερα οι γαλακτοπαραγωγοί στις νέες συνθήκες, σύµφωνα µε γνωµοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής.
‘Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι προβλέψεις της αγοράς δείχνουν ότι οι προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη παραμένουν υψηλές –κυρίως για τα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως το τυρί, αλλά και για τα συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ειδών διατροφής για αθλητές και διαιτητικών προϊόντων
Επίσης, άνοδο πάνω από 2% της παγκόσµιας ζήτησης για γάλα στη διεθνή αγορά από το 2014 έως το 2020 αναµένει η Rabobank. Οπότε η αυξημένη ζήτηση αναμένεται να στηρίξει τις διεθνείς τιμές στο γάλα. Όµως η επενδυτική τράπεζα προειδοποιεί για την ύπαρξη νέων προκλήσεων και για αστάθεια τιµών, ειδικά µετά τη λήξη των ποσοστώσεων στο γάλα της ΕΕ από 1η Απριλίου 2015
Οι ποσότητες αυτές κατανέμονται μεταξύ των παραγωγών (ατομικές ποσοστώσεις) σε κάθε κράτος μέλος. Όταν ένα κράτος μέλος υπερέβαινε την εθνική του ποσόστωση, οι παραγωγοί κατέβαλλαν στο οικείο κράτος μέλος συμπληρωματική εισφορά 27,83 ευρώ ανά 100 κιλά (που συνήθως ονομάζεται «υπερεισφορά»), ανάλογα με τη συμμετοχή τους στην υπέρβαση κατά το έτος ποσόστωσης (1 Απριλίου–31 Μαρτίου). Τα ποσά αυτά καθορίζονταν μετά από ανακατανομή της μη χρησιμοποιηθείσας ποσόστωσης των άλλων παραγωγών.
Όπως λειτουργούσε μέχρι σήμερα το καθεστώς, αφορούσε την ποσότητα γάλακτος που δικαιούται να παραγάγει κάποιος αγελαδοτρόφος χωρίς να του επιβληθεί οποιαδήποτε συμπληρωματική εισφορά, δηλαδή πρόστιμο από τις Βρυξέλλες. Στόχος ήταν ο περιορισμός της ανεξέλεγκτης παραγωγής γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων
Η καταληκτική ημερομηνία για τη λήξη των ποσοστώσεων αποφασίστηκε αρχικά το 2003 με σκοπό να παρασχεθεί στους παραγωγούς της ΕΕ μεγαλύτερη ευελιξία προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση, ειδικότερα στην παγκόσμια αγορά και επιβεβαιώθηκε το 2008 με μια σειρά μέτρων που απέβλεπαν στην επίτευξη «ομαλής προσγείωσης».
