Η ξαφνική συζήτηση για κατάργηση όλων των ειδικών καθεστώτων που εφαρµόζονται για τους αγρότες, η πλήρης ευθυγράµµιση των γεωργικών και κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων µε τις υπόλοιπες αστικές επιχειρήσεις και η διαµόρφωση υψηλού συντελεστή 33% για τα καθαρά κέρδη, έχουν σηκώσει «κουρνιαχτό» στις τάξεις του αγροτικού κόσµου, που, χωρίς σοβαρή καθοδήγηση, αναζητά τρόπο έκφρασης της αγανάκτησης και αντίδρασης στα σχέδια των αρχών.
Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η έκβαση των συνοµιλιών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της όποιας συµφωνίας, το βέβαιο είναι ότι οι αγροτικές επιχειρήσεις θα βρεθούν αντιµέτωπες µε ένα τελείως διαφορετικό φορολογικό πλαίσιο, το οποίο, παράλληλα µε το βαρύ φόρο εισοδήµατος, θα φέρει ξαφνική περαιτέρω µείωση της ρευστότητας
Στα όρια της βιωσιµότηταςΜε τον αγροτικό κόσµο µπροστά στο ρητορικό ερώτηµα, δηλαδή της εγκατάλειψης του ευρώ, ενδεχοµένως και της EE, και της οικονοµικής διάσωσης της χώρας που τη διατηρεί στον ευρωπαϊκό δρόµο, η αυθόρµητη απάντηση υπέρ του δεύτερου συνοδεύεται από µια δέσµη µέτρων που κλονίζουν συθέµελα τη δοµή των εκµεταλλεύσεων, θέτοντας σαφές θέµα βιωσιµότητας για τις περισσότερες. Μπορεί ο µεγάλος φόβος της ολοκληρωτικής απώλειας των κοινοτικών ενισχύσεων να κάνει τους αγρότες θερµούς υποστηρικτές του ευρώ και της ΚΑΠ, ωστόσο µια δραµατική αύξηση της φορολογίας στο 33%, όπως αναφέρεται σε κάποια από τα κείµενα της διαπραγµάτευσης, είναι κάτι που δύσκολα θα µπορούσε να αφοµοιωθεί από τον πρωτογενή τοµέα
Προκαταβολή φόρου 100%Σηµειωτέον µάλιστα ότι υπάρχουν στο τραπέζι προτάσεις που θέλουν το φόρο εισοδήµατος να προκαταβάλλεται στο 100%, ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι ως σήµερα, η συντριπτική πλειοψηφία των εκµεταλλεύσεων καλύπτονταν από ένα ιδιότυπο καθεστώς που θα άγγιζε τα όρια της φορολογικής ασυλίας. Όσο είναι το έλλειµµα αντικειµενικής τεκµηρίωσης σε ό,τι αφορά το ισχύον µέχρι πρόσφατα καθεστώς, άλλο τόσο αυθαίρετη είναι και η ξαφνική υποχρέωση των επιχειρήσεων του κλάδου να προκαταβάλουν στην ουσία το 1/3 των εσόδων
Θα πρέπει να επισηµανθεί ότι πέραν των πραγµατικών δεδοµένων που καθιστούν δυσβάστακτη µια τέτοια φορολογία, σηµασία έχει και το γεγονός ότι η οργάνωση και δοµή των εκµεταλλεύσεων δυσκολεύει τη συγκέντρωση και κατάθεση των φορολογικών στοιχείων που θα δικαιολογούν τις προβλεπόµενες δαπάνες και θα περιορίζουν τα φορολογητέα έσοδα. Συχνά, υπάρχει ο κίνδυνος µονάδες µε µεγάλα έσοδα αλλά και µεγαλύτερες δαπάνες να µην είναι σε θέση να δικαιολογήσουν τις τελευταίες, µε αποτέλεσµα να υποχρεώνονται σε υπέρµετρη φορολογία
Αναδιοργάνωση εκµεταλλεύσεωνΘεωρητικά βέβαια, υπάρχει η άποψη που υποστηρίζει ότι η κατάργηση των ειδικών φορολογικών καθεστώτων που απολάµβαναν οι αγρότες θα φέρει νοµοτελειακά και την αναδιοργάνωση των εκµεταλλεύσεων στην κατεύθυνση της συστηµατικής τήρησης λογιστικών βιβλίων και φορολογικών στοιχείων. Ακόµα κι αν αυτό συµβεί, που δεν είναι καθόλου εύκολο, ακόµα πιο δύσκολη είναι η ουσιαστική ανταπόκριση στα νέα δεδοµένα. Οι ακραίες µεταβολές που καταγράφονται συχνά στα οικονοµικά αποτελέσµατα των αγροτικών επιχειρήσεων και που έχουν να κάνουν είτε µε τα παιχνίδια του καιρού και τις κλιµατικές συνθήκες, είτε µε τις µεγάλες αυξοµειώσεις στις τιµές των αγροτικών προϊόντων, καθιστούν αδύνατη την προσέγγιση µε «οριζόντιο» τρόπο των δεδοµένων προσδιορισµού του καθαρού εισοδήµατος, ενώ δύσκολη υπόθεση παραµένει και η είσπραξη του φόρου στο χρόνο που αυτό είναι εφικτό. Η πρόσφατη εγκύκλιος Βαλαβάνη για τη φορολογία αγροτών, αναγνωρίζει τα προβλήµατα που ανακύπτουν µε τις διαφορές ανάµεσα στο οικονοµικό έτος λογιστικής εγγραφής και στο χρόνο πραγµατικής απόδοσης των χρηµάτων που προέρχονται, όχι µόνο από τις πωλήσεις αλλά και από έσοδα που προέρχονται από κοινοτικές ενισχύσεις και αποζηµιώσεις παραγωγής.
Έσοδα 500 εκατ. ευρώ από τους αγρότες;Κατάργηση όλων των ειδικών φορολογικών καθεστώτων και φοροαπαλλαγών που ισχύουν για τους αγρότες προτείνουν µεταξύ άλλων οι δανειστές. Σε κείµενο 24 σελίδων, στο οποίο αναφέρονται αναλυτικά τα µέτρα που περιλαµβάνονται στην περίφηµη πρόταση Γιουνκέρ, προβλέπεται η φορολόγηση των αγροτών µε µέσο συντελεστή 33%, η κατάργηση των επιστροφών ΦΠΑ και Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο και η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών του ΟΓΑ, ώστε να εναρµονιστούν µε αυτές των άλλων ασφαλιστικών ταµείων. Οι θεσµοί εκτιµούν ότι το µέτρο θα αποδώσει επιπλέον έσοδα 500 εκατ. ευρώ. Επίσης, προβλέπεται αύξηση των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων για τα κέρδη του 2015 και της προκαταβολής φόρου στο 100% για όλες τις επιχειρήσεις, διατήρηση του ΕΝΦΙΑ, µείωση των ορίων προστασίας µισθών και συντάξεων από τις κατασχέσεις για τις ληξιπρόθεσµες οφειλές και δύο συντελεστές ΦΠΑ (11% και 23%). Εάν εφαρµοστούν όλα τα προτεινόµενα µέτρα, εκτιµάται ότι θα αποφέρουν έσοδα 5,8 δισ. ευρώ.
Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η έκβαση των συνοµιλιών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της όποιας συµφωνίας, το βέβαιο είναι ότι οι αγροτικές επιχειρήσεις θα βρεθούν αντιµέτωπες µε ένα τελείως διαφορετικό φορολογικό πλαίσιο, το οποίο, παράλληλα µε το βαρύ φόρο εισοδήµατος, θα φέρει ξαφνική περαιτέρω µείωση της ρευστότητας
Στα όρια της βιωσιµότηταςΜε τον αγροτικό κόσµο µπροστά στο ρητορικό ερώτηµα, δηλαδή της εγκατάλειψης του ευρώ, ενδεχοµένως και της EE, και της οικονοµικής διάσωσης της χώρας που τη διατηρεί στον ευρωπαϊκό δρόµο, η αυθόρµητη απάντηση υπέρ του δεύτερου συνοδεύεται από µια δέσµη µέτρων που κλονίζουν συθέµελα τη δοµή των εκµεταλλεύσεων, θέτοντας σαφές θέµα βιωσιµότητας για τις περισσότερες. Μπορεί ο µεγάλος φόβος της ολοκληρωτικής απώλειας των κοινοτικών ενισχύσεων να κάνει τους αγρότες θερµούς υποστηρικτές του ευρώ και της ΚΑΠ, ωστόσο µια δραµατική αύξηση της φορολογίας στο 33%, όπως αναφέρεται σε κάποια από τα κείµενα της διαπραγµάτευσης, είναι κάτι που δύσκολα θα µπορούσε να αφοµοιωθεί από τον πρωτογενή τοµέα
Προκαταβολή φόρου 100%Σηµειωτέον µάλιστα ότι υπάρχουν στο τραπέζι προτάσεις που θέλουν το φόρο εισοδήµατος να προκαταβάλλεται στο 100%, ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι ως σήµερα, η συντριπτική πλειοψηφία των εκµεταλλεύσεων καλύπτονταν από ένα ιδιότυπο καθεστώς που θα άγγιζε τα όρια της φορολογικής ασυλίας. Όσο είναι το έλλειµµα αντικειµενικής τεκµηρίωσης σε ό,τι αφορά το ισχύον µέχρι πρόσφατα καθεστώς, άλλο τόσο αυθαίρετη είναι και η ξαφνική υποχρέωση των επιχειρήσεων του κλάδου να προκαταβάλουν στην ουσία το 1/3 των εσόδων
Θα πρέπει να επισηµανθεί ότι πέραν των πραγµατικών δεδοµένων που καθιστούν δυσβάστακτη µια τέτοια φορολογία, σηµασία έχει και το γεγονός ότι η οργάνωση και δοµή των εκµεταλλεύσεων δυσκολεύει τη συγκέντρωση και κατάθεση των φορολογικών στοιχείων που θα δικαιολογούν τις προβλεπόµενες δαπάνες και θα περιορίζουν τα φορολογητέα έσοδα. Συχνά, υπάρχει ο κίνδυνος µονάδες µε µεγάλα έσοδα αλλά και µεγαλύτερες δαπάνες να µην είναι σε θέση να δικαιολογήσουν τις τελευταίες, µε αποτέλεσµα να υποχρεώνονται σε υπέρµετρη φορολογία
Αναδιοργάνωση εκµεταλλεύσεωνΘεωρητικά βέβαια, υπάρχει η άποψη που υποστηρίζει ότι η κατάργηση των ειδικών φορολογικών καθεστώτων που απολάµβαναν οι αγρότες θα φέρει νοµοτελειακά και την αναδιοργάνωση των εκµεταλλεύσεων στην κατεύθυνση της συστηµατικής τήρησης λογιστικών βιβλίων και φορολογικών στοιχείων. Ακόµα κι αν αυτό συµβεί, που δεν είναι καθόλου εύκολο, ακόµα πιο δύσκολη είναι η ουσιαστική ανταπόκριση στα νέα δεδοµένα. Οι ακραίες µεταβολές που καταγράφονται συχνά στα οικονοµικά αποτελέσµατα των αγροτικών επιχειρήσεων και που έχουν να κάνουν είτε µε τα παιχνίδια του καιρού και τις κλιµατικές συνθήκες, είτε µε τις µεγάλες αυξοµειώσεις στις τιµές των αγροτικών προϊόντων, καθιστούν αδύνατη την προσέγγιση µε «οριζόντιο» τρόπο των δεδοµένων προσδιορισµού του καθαρού εισοδήµατος, ενώ δύσκολη υπόθεση παραµένει και η είσπραξη του φόρου στο χρόνο που αυτό είναι εφικτό. Η πρόσφατη εγκύκλιος Βαλαβάνη για τη φορολογία αγροτών, αναγνωρίζει τα προβλήµατα που ανακύπτουν µε τις διαφορές ανάµεσα στο οικονοµικό έτος λογιστικής εγγραφής και στο χρόνο πραγµατικής απόδοσης των χρηµάτων που προέρχονται, όχι µόνο από τις πωλήσεις αλλά και από έσοδα που προέρχονται από κοινοτικές ενισχύσεις και αποζηµιώσεις παραγωγής.
Έσοδα 500 εκατ. ευρώ από τους αγρότες;Κατάργηση όλων των ειδικών φορολογικών καθεστώτων και φοροαπαλλαγών που ισχύουν για τους αγρότες προτείνουν µεταξύ άλλων οι δανειστές. Σε κείµενο 24 σελίδων, στο οποίο αναφέρονται αναλυτικά τα µέτρα που περιλαµβάνονται στην περίφηµη πρόταση Γιουνκέρ, προβλέπεται η φορολόγηση των αγροτών µε µέσο συντελεστή 33%, η κατάργηση των επιστροφών ΦΠΑ και Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο και η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών του ΟΓΑ, ώστε να εναρµονιστούν µε αυτές των άλλων ασφαλιστικών ταµείων. Οι θεσµοί εκτιµούν ότι το µέτρο θα αποδώσει επιπλέον έσοδα 500 εκατ. ευρώ. Επίσης, προβλέπεται αύξηση των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων για τα κέρδη του 2015 και της προκαταβολής φόρου στο 100% για όλες τις επιχειρήσεις, διατήρηση του ΕΝΦΙΑ, µείωση των ορίων προστασίας µισθών και συντάξεων από τις κατασχέσεις για τις ληξιπρόθεσµες οφειλές και δύο συντελεστές ΦΠΑ (11% και 23%). Εάν εφαρµοστούν όλα τα προτεινόµενα µέτρα, εκτιµάται ότι θα αποφέρουν έσοδα 5,8 δισ. ευρώ.
