Σχετικά µε τη φορολόγηση των Αγροτικών Συνεταιρισµών, ισχύουν αφενός οι διατάξεις του νόµου 4172/2013 «Φορολογία εισοδήµατος» και αφετέρου του νόµου 4384/2016 «Αγροτικοί Συνεταιρισµοί». Τα κύρια σηµεία διαφοροποίησης των Αγροτικών Συνεταιρισµών σε σχέση µε τις άλλες επιχειρήσεις είναι:
α) Το «Αποτέλεσµα Χρήσης» του ΑΣ, διαχωρίζεται σε «πλεονάσµατα από συναλλαγές µε µέλη» και σε «κέρδη από συναλλαγές µε τρίτους».
β) Τα «κέρδη από συναλλαγές µε τρίτους» του ΑΣ φορολογούνται µε συντελεστή 13%, ενώ «πλεονάσµατα από συναλλαγές µε µέλη» είτε φορολογούνται στο όνοµα των µελών του ΑΣ, είτε είναι αφορολόγητα.
γ) Υπάρχουν ειδικοί κανόνες και επιλογές για τη διανοµή των «κερδών» και των «πλεονασµάτων», που προβλέπονται στο νόµο 4384/2016.
Τα «κέρδη» [όχι το «πλεόνασµα»] από επιχειρηµατική δραστηριότητα που αποκτούν οι αγροτικοί συνεταιρισµοί (προσοχή δεν περιλαµβάνονται οι «∆ασικοί Συνεταιρισµοί») και οι οµάδες παραγωγών φορολογούνται µε συντελεστή 13%.
Επιµερισµός των κερδών σε : α) «πλεονάσµατα» και β) «κέρδη από «µη µέλη» του ΑΣ»
Καταρχήν ο υπολογισµός του «πλεονάσµατος», πρέπει να γίνεται µε την τήρηση σχετικών λογαριασµών ή µηχανογραφικών εφαρµογών που µπορούν να δώσουν τις απαραίτητές για το σκοπό αυτό πληροφορίες. Συνήθως όµως για το µερισµό χρησιµοποιείται το κριτήριο του τζίρου του ΑΣ, που προέρχεται από µέλη και µη µέλη. Σε κάθε περίπτωση ο µερισµός πρέπει να γίνεται µε «λογικά κριτήρια», να καταγράφεται αναλυτικά και να τεκµηριώνεται.
∆ιανοµή του πλεονάσµατος
Σύµφωνα µε το άρθρο 23 του νόµου 4384/2016 ισχύουν τα εξής:
α) Από τα πλεονάσµατα κρατείται ποσοστό 10% για το σχηµατισµό τακτικού αποθεµατικού.
Η κράτηση αυτή παύει να είναι υποχρεωτική όταν το τακτικό αποθεµατικό φθάσει στο ύψος του συνολικού ποσού των υποχρεωτικών µερίδων των µελών του ΑΣ.
β) Το υπόλοιπο των πλεονασµάτων, που αποµένει µετά την κράτηση του τακτικού αποθεµατικού, διατίθεται για την:
αα) Απόδοση στα µέλη (ή διατήρηση σε εξατοµικευµένες έντοκες καταθέσεις προθεσµίας των µελών), ανάλογα µε τις συναλλαγές τους µε τον ΑΣ.
Σύµφωνα µε την ΠΟΛ.1042/2018: «το πλεόνασµα της διαχειριστικής χρήσης των ΑΣ, που διανέµεται …, στα µέλη και στα µέλη- επενδυτές, κατά περίπτωση, εφόσον συναλλάσσονται µε τον ΑΣ, αποτελεί εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα κατά τον χρόνο που λαµβάνεται η απόφαση διανοµής του από τη Γ.Σ. του Συνεταιρισµού». Άρα οι αγρότες-µέλη του ΑΣ, που είναι δικαιούχοι τέτοιων ποσών, πρέπει να τα συµπεριλάβουν στην φορολογική τους δήλωση ως «εισόδηµα από επιχειρηµατική δραστηριότητα», αφού λάβουν τις σχετικές βεβαιώσεις από τον ΑΣ. Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι το εισόδηµα αυτό θα φορολογηθεί από το πρώτο ευρώ µε 22%.
Χάνουν το κατ’ επάγγελµα επειδή το αγροτικό εισόδηµα είναι µικρότερο από το «πλεόνεσµα»
Εκτιµώ ότι το πνεύµα του νόµου 4384/2016 (και το γενικότερο «συνεταιριστικό πνεύµα») ήταν να επιστρέψει στα µέλη του το κέρδος/πλεόνασµα που προκύπτει από την «εκµετάλλευση», είτε της πώλησης των προϊόντων, που είχε αγοράσει από τα µέλη του (κάτι σαν « επιπλέον τιµή αγοράς»), είτε της εµπορίας/διάθεσης των αγροτικών εφοδίων (κάτι σαν «πιστωτικό») στα µέλη του.
Φαντάζεστε την έκπληξη ενός αγρότη που µόνο καλλιεργεί τα χωράφια του και πουλάει τα προϊόντα του, µόνο στον ΑΣ, όταν θα του ανακοινώνουν ότι δεν είναι «κατά κύριο επάγγελµα αγρότης», επειδή το αγροτικό του εισόδηµα είναι µικρότερο από το «πλεόνασµα», που έλαβε από τον ΑΣ;
Διάθεση πλεονάσµατος
Επιπλέον, το υπόλοιπο των πλεονασµάτων, που αποµένει µετά την κράτηση του τακτικού αποθεµατικού, διατίθεται για την:
αβ) Ανάπτυξη του ΑΣ.
αγ) Υποστήριξη δραστηριοτήτων κοινωνικού σκοπού και εφαρµογή δράσεων βιώσιµης ανάπτυξης της κοινότητας όπου δραστηριοποιείται ο ΑΣ, σε ποσοστό που καθορίζεται από το καταστατικό του ΑΣ.
αδ) Εκπαίδευση και επιµόρφωση των µελών του ΑΣ, σε ποσοστό τουλάχιστον δύο τοις εκατό (2%) των πλεονασµάτων. ∆ίνεται στο «Ταµείο αγροτικής συνεταιριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης».
Σηµειώνονται: α) Αρµόδιο όργανο για την απόφαση διανοµής είναι η γενική συνέλευση του ΑΣ και β) Το « κέρδος που προέρχεται από τις ανάλλαγές µε «µη µέλη» του ΑΣ » δεν µπορεί να διανεµηθεί.
