Μια ιστορία που ξεκινάει από τη µακρινή εποχή του Τσέρνοµπιλ (1986) και φθάνει µέχρι τις µέρες µας µε τη µορφή ανακτήσεων, ορισµένες εκ των οποίων ενδέχεται να αποτελέσουν χαριστική βολή, ακόµα και για υγιείς οικονοµικά µονάδες. Έµπειροι συνεταιριστές δηλώνουν απογοητευµένοι από τον τρόπο µε τον οποίο η κυβέρνηση χειρίσθηκε κάποιες από τις «παλιές αµαρτίες» για τις οποίες υπόλογοι, προφανώς και δεν πρέπει να είναι µόνο οι συνεταιρισµοί. Οι λεγόµενες ανακτήσεις, ξεκινούν από µια απαίτηση των Βρυξελλών που φθάνει τα 400 εκατ. ευρώ περίπου (µετά τις τελεσίδικες αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων) και διαµορφώνεται σήµερα, µετά από «µαγειρέµατα» για τα οποία η ΕΕ δεν έχει δώσει ακόµα τη συγκατάθεσή της, στα 86 εκατ. ευρώ.
Το ζήτηµα αφορά 74 οργανώσεις, οι οποίες κατά βάση χρηµατοδοτήθηκαν µε ευνοϊκούς όρους και πάντοτε µε αποφάσεις της κεντρικής διοίκησης, προκειµένου να συγκεντρώσουν σιτηρά (1986 Τσέρνοµπιλ και 2008 δάνεια Κοντού), τα οποία λόγω δυσµενών συνθηκών αγοράς δεν µπορούσαν να διατεθούν από τους παραγωγούς.
Η σηµερινή κυβέρνηση και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βαγγέλης Αποστόλου, έχοντας στα χέρια τους τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων, επέλεξαν - θα λέγαµε ελαφρά τη καρδία- να προχωρήσουν σε ανακτήσεις, υποσχόµενοι µόνο µια τελευταία διαπραγµάτευση µε τις Βρυξέλλες για την «εκλογίκευση» των απαιτήσεων σε σχέση µε τα 400 εκατ. ευρώ της αρχικής απαίτησης.
Με δεδοµένο πάντως ότι για πολλές δεκαετίες τα ποσά αυτά ήταν απ’ όλους ξεγραµµένα, οι επικριτές της κυβερνητικής επιλογής δηλώνουν ότι ανεξαρτήτως των κοινοτικών απαιτήσεων θα µπρούσαν τα 86 εκατ. ευρώ:
- Είτε να συµψηφισθούν µε αντίστοιχες δαπάνες από τα λεγόµενα κονδύλια των de minimis.
- Είτε να περάσουν κατά κάποιο τρόπο και µε τη µορφή έκτακτης εισφοράς στις άµεσες ενισχύσεις, στους παραγωγούς που οφελήθηκαν από την ασκούµενη πολιτική.
Σε κάθε περίπτωση, η ανάκτηση των ποσών αυτών και µάλιστα µε εγγραφή απαίτησης από το ∆ηµόσια Ταµείο, ισοδυναµεί µε πράξη «εκτέλεσης» των «υπόχρεων» οργανώσεων. Σηµειωτέον ότι και σήµερα ακόµα, ο τρόπος µε τον οποίο εκτυλίσσεται το όλο θέµα, αφήνει πολλά περιθώρια σε σκέψεις για µεταχείριση των υπόχρεων κατά βούληση και µε βάση τη σχέση την οποία αυτοί διατηρούν ή όχι µε τα διαφόρων ειδών κέντρα αποφάσεων. Αναφέρονται έτσι οργανώσεις για τις οποίες έχει υπάρξει πλήρης διαγραφή σχετικών απαιτήσεων κι άλλες για τις οποιες οι απαιτήσεις έχουν ήδη δηλωθεί και µάλιστα χωρίς άλλη ενηµέρωση στο ∆ηµόσιο Ταµείο. Οι πολλοί πάντως είναι σε φάση αναµονής.
Με µηδενικό κεφάλαιο εµπιστοσύνης
Από το κακό στο χειρότερο δείχνει να πηγαίνει η υποόθεση των συνεταιρισµών στην Ελλάδα, ειδικά µετά την πλήρη χρεοκοπία της ΠΑΣΕΓΕΣ και το «διχασµό» που επήλθε στις τάξεις των συνεταιρισµών.
Η Νέα ΠΑΣΕΓΕΣ, παρά τις ενδιαφέρουσες κατά καιρούς παρεµβάσεις σε θέµατα τρέχουσας διαχείρισης δεν έχει καταφέρει να πείσει για τη δυνατότητά της να επεξεργασθεί θέσεις για τα µείζονα ζητήµατα των αγροτών.
Στον αντίποδα, ο λεγόµενος ΣΑΣΟΕΕ παραµένει «ουρά» της µηχανοπαρέας του ΟΣ∆Ε στις «πλάτες» της οποίας στήριξε την ύπαρξή του και από τη σκιά της οποία δύσκολα θα απεµπλακεί. Τελευταία οι ΣΑΣΟίτες αφήνουν να εννοηθεί η ότι θα τους «αξιοποιήσει»
ο Μητσοτάκης, όταν µε το καλό έρθει στα πράγµατα, µόνο που η Πειραιώς δεν έχει καµιά διάθεση να «µπει µέτοχος» σε ένα επωάζον σκάνδαλο.
Εντολή για επιστροφές εντός του τρέχοντος έτους
Η υπόθεση ξεκίνησε την άνοιξη του 1986 όταν η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ χορήγησε στους συνεταιρισµούς δάνεια από την Αγροτική Τράπεζα. Το 1992, µε κυβέρνηση Ν∆, του Κ. Μητσοτάκη, ψηφίστηκε ο νόµος 2008, καθώς επίσης και ο νόµος 2237 το 1994 µε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι προέβλεπαν έκπτωση των τόκων των δανείων που είχαν εκδοθεί το 1986 κατά 50% στις 254 συνεταιριστικές οργανώσεις (που βρίσκονταν στην αρχική λίστα). Ακολούθησαν καταγγελίες ιδιωτών στα αρµόδια όργανα της ΕΕ για παραβίαση των όρων του ελεύθερου ανταγωνισµού ζητώντας την ακύρωση της σχετικής νοµοθεσίας.
Κατόπιν εκδόθηκε τελεσίδικη απόφαση, µε την οποία η Επιτροπή ζητούσε από την Ελλάδα την ανάκτηση των ενισχύσεων από τους αγροτικούς συνεταιρισµούς, τις οποίες το ∆ικαστήριο έκρινε παράνοµες, ενώ δόθηκε προθεσµία δύο µηνών για την ανάκτηση.
Για 14 ολόκληρα χρόνια, ωστόσο, η απόφαση δεν εκτελέστηκε, ενώ πέρυσι η ΕΕ απείλησε την ελληνική κυβέρνηση µε επιβολή προστίµου 300.000 ευρώ την ηµέρα αν δεν επιστραφούν έντοκα, από τους 130 συνεταιρισµούς που λειτουργούν σήµερα, τα ποσά που οφείλονται. Πλέον τα ποσά αυτά πρέπει να επιστραφούν από τους 74 συνεταιρισµούς και µάλιστα εντός του έτους.
Μεταξύ αυτών, συνεταιριστικές οργανώσεις όπως των Πεζών, της Σητείας, του Βόλου, της Αγχιάλου, της Στυλίδας κ.α. κινδυνεύουν να λυγίσουν κυριολεκτικά, κάτω από τα νέα βάρη που µπορεί να φέρει η ενεργοποίηση της διαδικασίας ανακτήσεων, καθώς πρόκειται επί της ουσίας για ξεχασµένες υποχρεώσεις, οι οποίες για πολλά χρόνια είχαν µπει κάτω από το χαλί.
Αφορµή, η πρόσφατη επιστολή της Κοµισιόν στην κυβέρνηση, µε τον προϊστάµενο της Γενικής ∆ιεύθυνσης Οικονοµικών της ΕΕ να αποφαίνεται οριστικά υπέρ της ανάκτησης, και µάλιστα έντοκα, όλων των ποσών για 74 αγροτικούς συνεταιρισµούς για παλαιά δάνεια της ΑΤΕ. Σηµαντικό πρόβληµα φέρεται να αντιµετωπίζουν 12 συνεταιρισµοί, καθώς στο έγγραφο που έχει αποσταλεί από τις Βρυξέλλες δείχνει ότι η οφειλή έχει βεβαιωθεί στην αρµόδια εφορία, προκειµένου να κινηθούν οι διαδικασίες είσπραξής της.
