Το «κίνημα της πατάτας» από την Πιερία ως την Κρήτη

Η εντυπωσιακή πρεμιέρα του εγχειρήματος την περασμένη εβδομάδα είχε ως αποτέλεσμα το σκηνικό να επαναληφθεί αυτό το Σαββατοκύριακο στην Κατερίνη ενώ ανάλογες πρωτοβουλίες βρίσκονται «στα σκαριά» σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας.

Εντωμεταξύ
Μετά την ομαδική παραγγελία πατάτας που πραγματοποιήθηκε από τους εθελοντές της Πιερίας αρκετές ομάδες πολιτών ανέλαβαν παρόμοιες δράσεις.
Το Σάββατο στην Κατερίνη διατέθηκαν 75 τόνοι πατάτας απευθείας από παραγωγούς, στη Δράμα στο «Κοινωνικό παζάρι» που έλαβε χώρα το Σάββατο διατέθηκαν πατάτες με τιμή 25 λεπτά το κιλό, στην Καβάλα ο σύλλογος ανέργων και επισφαλώς εργαζομένων Καβάλας διέθεσε πατάτες απευθείας από τον παραγωγό, στη Θεσσαλονίκη έλαβε χώρα «κοινωνικό παζάρι» για τη διάθεση πατάτας και στο Βόλο η πρωτοβουλία ανήκει στο νεοσύστατο κίνημα «Άνωση Εθελοντές Βόλου» που διέθεσαν πατάτες με 0,25 λεπτά το κιλό. Στην Κρήτη υπάρχουν σκέψεις για απευθείας πωλήσεις αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς στους καταναλωτές μεταξύ των παραγωγών λαδιού και κηπευτικών. Στην Ημαθία δημιουργήθηκε η Οικολογική Ομάδα Βέροιας για να βοηθήσει στη διοχέτευση απευθείας από τους παραγωγούς και σε χαμηλές τιμές αγροτικών προϊόντων. Πρωτοβουλία για τη διανομή φθηνής πατάτας Νευροκοπίου, χωρίς μεσάζοντες, ανέλαβε και ο Δήμος Παλλήνης, στην Αττική
Σύμφωνα με ανακοίνωση της, η Γενική Συνομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδος (ΓΕΣΑΣΕ) χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες πολιτών που εκδηλώθηκαν το τελευταίο διάστημα
Οι ομαδικές παραγγελίας πατάτας που ξεκίνησαν από την Κατερίνη έδωσαν το έναυσμα για σκέψεις σε δύο από τις μεγαλύτερες Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων, η της Αττικής (ΠΕΔΑ) και της Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔΚM) για τη δημιουργία δημοτικών αγορών παραγωγών. Συνολικά από τους δήμους της Αττικής μέχρι σήμερα 13 δήμοι έχουν κινηθεί για την ομαδική παραγγελία πατάτας.
Το «κίνημα της πατάτας» έχει βρει υποστήριξη από τα κόμματα της Δημοκρατικής Αριστεράς και του Σύριζα ενώ δεν έχει βρει ανταπόκριση από το ΚΚΕ.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης «αγκάλιασαν» αμέσως και με θέρμη την πρωτοβουλία ενώ κάποιοι, ακόμα πιο ενθουσιώδεις, έσπευσαν να προαναγγείλουν «το τέλος των ενδιαμέσων» και την απαρχή της «απευθείας επαφής/συναλλαγής» (διά ζώσης ή μέσω διαδικτύου) του επαγγελματία αγρότη με τον καταναλωτή. Είναι, όμως, έτσι

Το ιστορικό της πρωτοβουλίας

Πίσω από το επιτυχημένο «πείραματης Κατερίνης βρίσκεται η Ομάδα Εθελοντικής Δράσης του Νομού Πιερίας, μια ομάδα πολιτών της περιοχής που βλέποντας να μένει αδιάθετο ένα μεγάλο μέρος της εγχώριας παραγωγής πατάτας και κρίνοντας ότι, εν μέσω αυτής της οικονομικής συγκυρίας, η στήριξη των ντόπιων προϊόντων και των αγροτών είναι κεφαλαιώδους σημασίας, είχαν την ιδέα να επικοινωνήσουν απευθείας με παραγωγούς από το Νευροκόπι Δράμας. Όπως δηλώνει στην Agrenda ο πρόεδρος της Ομάδας, Ηλίας Τσολακίδης, το ερώτημα που του απηύθυναν ήταν απλό: Πόσα λεπτά θα τους κόστιζε το κιλό μια ομαδική παραγγελία πατατών με την παραλαβή του προϊόντος να γίνεται στην Κατερίνη
Ο παραγωγός -που είχε άδεια πλανόδιου πωλητή- απάντησε πως ήταν διατεθειμένος να τους διαθέσει το προϊόν του αντί 23 λεπτών το κιλό με την Ομάδα να του αντιπροτείνει… 25 λεπτά, όπως και συμφωνήθηκε. Το επόμενο βήμα της Ομάδας ήταν να δημιουργήσει μια διαδικτυακή εφαρμογή μέσω της οποίας ενημέρωσε τα μέλη της (περί τα 1.500 άτομα) για τη διάθεση εξαιρετικής ποιότητας πατάτας προς 25 λεπτά το κιλό απευθείας από παραγωγό με αποτέλεσμα να δεχθεί 530 παραγγελίες. Η συνολική ποσότητα που διατέθηκε χωρίς μεσάζοντες ήταν 24 τόνοι με τους αγρότες να καταφέρνουν εν τέλει να πουλήσουν προϊόν που είχε μείνει αδιάθετο και τους καταναλωτές να επωφελούνται από την πολύ χαμηλότερη (σε σύγκριση με την τιμή π.χ. του σούπερ-μάρκετ) τιμή
Ο Ανασχετικός παράγοντας των Logistics
Ο αριθμός των 24 τόνων που αναφέρθηκε παραπάνω δεν είναι τυχαίος. Όπως σημειώνει στην Agrenda o κ. Τσολακίδης, για την πραγματοποίηση μιας ομαδικής παραγγελίας αγροτικών προϊόντων, κομβικής σημασίας είναι η συγκέντρωση 24 τόνων προϊόντος που αντιστοιχούν στο μέγιστο φορτίο μιας νταλίκας. Το στοιχείο αυτό είναι κομβικό ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη τιμή τόσο για τον παραγωγό όσο και τον καταναλωτή καθώς μικρότερη ποσότητα θα καθιστούσε ασύμφορη τη μεταφορά. Για παράδειγμα, ένας καταναλωτής –κάτοικος της Κρήτης θεωρητικά έχει τη δυνατότητα να παραγγείλει μέσω διαδικτύου μια ποσότητα π.χ. 10 κιλών, ωστόσο πρακτικά θα ήταν ασύμφορη για τον ίδιο, αφού το κόστος των μεταφορικών θα ήταν υπερπολλαπλάσιο της τιμής που θα πλήρωνε για το προϊόν. Στην πράξη, λοιπόν, το κόστος των logistics εξακολουθεί να δρα ανασχετικά στη μαζικότερη απήχηση τέτοιων πρωτοβουλιών περιορίζοντας την εμβέλειά τους
Ωστόσο, το ελπιδοφόρο και αυτό που μπορεί να γίνει υπό προϋποθέσεις είναι η παροχή βοήθεια σε παραγωγούς που έχουν αδιάθετα προϊόντα σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία μέσα από ομαδικές και προγραμματισμένες σε τοπικό επίπεδο παραγγελίες από το διαδίκτυο που να συγκεντρώνουν τουλάχιστον την κρίσιμη ποσότητα των 24 τόνων
Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ομάδας Εθελοντικής Δράσης Πιερίας, ο στόχος ήταν να ενισχυθεί ο Έλληνας αγρότης που έχει μεγάλες ποσότητες αδιάθετου προϊόντος, να εξασφαλιστούν οι καλλιέργειες και το χρήμα να παραμένει στην Ελλάδα μέσα από μια νόμιμη διαδικασία με αποδείξεις και όχι να καταργηθούν οι μεσάζοντες – πράγμα αδύνατον
«Ηλεκτρονική αγορά» σχεδιάζουν τα Υπουργεία Ανάπτυξης και ΥΠΑΑΤΜετά από την απευθείας πώληση πατάτας από τους παραγωγούς του Νευροκοπίου τα υπουργεία Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σχεδιάζουν μια νέα «ηλεκτρονική αγορά»
Το υπουργείο επιθυμεί να δημιουργήσει μία ηλεκτρονική πλατφόρμα, στην οποία θα έχουν τη δυνατότητα ομάδες παραγωγών να αναρτούν τιμές και διαθέσιμες ποσότητες αγροτικών προϊόντων και την ίδια στιγμή λιανεμπορικές επιχειρήσεις και χονδρέμποροι θα παρακολουθούν τις τιμές ώστε να έρχονται σε επαφή με τους παραγωγούς με την αγορά να λαμβάνει χώρα με τον παραδοσιακό τρόπο. Για να ολοκληρωθεί η ηλεκτρονική αγορά-πώληση ακολούθως το υπουργείο σχεδιάζει να δημιουργήσει μία παράλληλη πλατφόρμα για την εύρεση μέσων μεταφοράς για τα αγροτικά εμπορεύματα καθώς σε αυτόν τον τομέα εντοπίζεται και το μεγαλύτερο πρόβλημα στην όλη διαδικασία
Νέες παραγγελίες

Όλο και περισσότεροι δήμοι – Βύρωνας, Γαλάτσι, Κηφισιά - δίνουν τη δυνατότητα ομαδικών παραγγελιών στους δημότες τους απευθείας σε παραγωγούς. Την ίδια στιγμή οι Σερραίοι πατατοπαραγωγοί διέθεσαν 100 τόνους πατάτας σε καταναλωτές της Θεσσαλονίκης μέσω της πρωτοβουλίας του καθηγητή της Γεωπονικής Σχολής Χρήστου Καμενίδη. Η διάθεση αναμένεται να συνεχιστεί και την Παρασκευή να δοθούν 50 τόνοι πατάτας στη Θεσσαλονίκη και το Σάββατο στις Σέρρες θα διατεθούν 75 τόνοι πατάτας στο στρατόπεδο Παπαλουκά. Στην Καβάλα ο Σύλλογος Εργαζομένων του Δήμου διένειμε την Τετάρτη 7 Μαρτίου 21 τόνους πατάτες στα μέλη του με 0,25 ευρώ το κιλό, η επόμενη διάθεση πατάτας από παραγωγούς του Νευροκοπίου θα γίνει το Σάββατο 10 Μαρτίου  από τις  10 το πρωί μέχρι τις 2 το μεσημέρι  στο χώρο του απεντομωτηρίου πίσω από το Τελωνείο της Καβάλας. Στο Βόλο χίλια περίπου άτομα έχουν παραγγείλει περί τους 90 τόνους συνολικά πατάτες Νευροκοπίου, οι οποίες θα διανεμηθούν με αλφαβητική σειρά, στο Πανθεσσαλικό Στάδιο, αυτό το σαββατοκύριακο (10-11 Μαρτίου) με τιμή 0,25 ευρώ το κιλό. Στη Βέροια θα γίνει διανομή 75 τόνων πατάτας Νευροκοπίου το Σάββατο στη λαϊκή αγορά της πόλης στην περιοχή Προμηθέας, η πατάτα θα πωληθεί προς 0,25 ευρώ το κιλό. Στην ίδια πόλη θα διατεθούν επίσης ντόπια ακτινίδια στους καταναλωτές από το Συνεταιρισμό Ημαθίας με τιμή 0,50 ευρώ το κιλό. Στην Έδεσσα με πρωτοβουλία του Συλλόγου Εργαζομένων ΟΤΑ Νομού Πέλλας εξασφαλίστηκαν 20 τόνοι πατάτας από την Ένωση Παραγωγών Παναγίτσας Πέλλας, που θα διατεθούν στους κατοίκους του νομού με τιμή 0,25 Ευρώ ανά κιλό την Τετάρτη 14 Μαρτίου στο Γήπεδο της Έδεσσας από τις 09.00 το πρωί. Στην Κατερίνη η «Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν. Πιερίας», προχωρά  στη μαζική παραγγελία 50 τόνων -μέσω διαδικτύου- αλευριού με τιμή 0,50 ευρώ το κιλό. Η ηλεκτρονική φόρμα καταχώρησης παραγγελιών της ομάδας θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι να συμπληρωθεί η συμφωνημένη ποσότητα (50 τόνοι).Επίσης έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για απευθείας διάθεση λαδιού από τους παραγωγούς της Κρήτης στο δήμο του Βύρωνα με τιμή διάθεσης 3,1 ευρώ το κιλό και ετοιμάζεται η αποστολή 25 τόνων ελαιολάδου. Ταυτόχρονα η Κοινωνική Υπηρεσία του δήμου Κορινθίων σε συνεργασία με την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Κορινθίας, αναπτύσσουν πρωτοβουλία, ώστε το αμέσως επόμενο διάστημα να διατεθεί ελαιόλαδο στους καταναλωτές της Κορινθίας. Το ελαιόλαδο θα φτάσει τυποποιημένο στους καταναλωτές σε συσκευασίες των τριών λίτρων και θα διατίθεται προς πώληση στην τιμή των εννέα ευρώ ανά συσκευασία, δηλαδή 3 ευρώ ανά λίτρο.   

Τέλος παρατηρείται πως οι τιμές στην Κεντρική Αγορά Αθηνών έχουν μειωθεί κατά 20%.  Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Οργανισμού, Παναγιώτη Σταμπουλίδη η Κεντρική Αγορά θα παρέχει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να αγοράζουν καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους σε τιμές χονδρικής αλλά και σε συσκευασίες χονδρικής δηλαδή 5κιλα, 10κιλα, κλπ. Οι καταναλωτές θα πρέπει να προσκομίζουν τα στοιχεία τους ώστε να εκδίδεται τιμολόγιο λιανικής. Κρίσιμο στην όλη διαδικασία θεωρείται το κόστος φορτοεκφόρτωσης των αγροτικών προϊόντων που θα επιβαρύνει τις τελικές τιμές κατά 15-20%, σύμφωνα με εκπροσώπους των παραγωγών λαϊκών αγορών και ανθρώπων του υπουργείου Ανάπτυξης.

Τα αμνοερίφια δεν είναι το ίδιο με τα λαχανικά
Σχετικά με συζητήσεις για ομαδικές παραγγελίες αμονεριφίων ο προϊστάμενος της δ/νσης Κτηνιατρικής Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης Αχιλλέας Σαπχαζίδης δήλωσε πως «τα αμνοερίφια πρέπει να σφάζονται σε συγκεκριμένα σφαγεία, να ελέγχονται από κτηνιάτρους και να διατίθενται πάντα υπό ψύξη. Δεν μπορεί να μεταφέρονται σε μια πλατεία ή σε μια αλάνα. Αν βρεθεί μια άλλη διαδικασία  από συλλόγους ή οργανισμούς ή φορείς τότε οι κτηνίατροι δεν θα έχουν πρόβλημα, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής»
Δωρεάν διανομή πατάτας «Χρυσοβίτσας»
Οκτώ τόνοι πατάτας μοιράστηκαν δωρεάν μέσα σε δεκαπέντε λεπτά στην κεντρική πλατεία της πόλης των Ιωαννίνων από τους παραγωγούς της Χρυσοβίτσας σε πλήθος κόσμου. Ο κόσμος  που περίμενε από νωρίς το πρωί παρέλαβε τις πατάτες σε σακιά των πέντε κιλών.  Οι παραγωγοί της Χρυσοβίτας πραγματοποίησαν τη συγκεκριμένη ενέργεια για να ενημερώσουν το καταναλωτικό κοινό για την ποιότητα της παραγόμενης πατάτας τους και για τις αδιάθετες ποσότητες του προϊόντος τους εξ αιτίας του παραεμπορίου, της εκμετάλλευσης του ονόματος «Χρυσοβίτσα»  και της διακίνησης χαμηλών προδιαγραφών πατάτας που συνδέεται με χαμηλές τιμές.
Ιστοσελίδα από τους παραγωγούς του Δήμο Φαιστού
Δυνάμεις που δεν είχαν μέχρι τώρα κινητοποιηθεί, φαίνεται να «ξυπνά» το λεγόμενο κίνημα της πατάτας. Το βράδυ της Παρασκευής 9 Μαρτίου σε σύσκεψη που έγινε στο δήμο Φαιστού Κρήτης αποφασίστηκε η δημιουργία ιστοσελίδας για την προβολή των ίδιων των παραγωγών και των προϊόντων τους και η έναρξη επαφών με δήμους σε άλλες περιοχές της χώρας για την καταγραφή των αναγκών τους σε φθηνά και ποιοτικά αγροτικά προϊόντα.
Η  σύσκεψη στο δήμο Φαιστού ήταν η συνέχεια σειράς συναντήσεων για το ίδιο θέμα, που είχαν ξεκινήσει μετά την έναρξη του «κινήματος της πατάτας» στο δήμο Φαιστού Μεσαράς.
Στη σύσκεψη που έγινε υπό την προεδρία της δημάρχου κ. Πετρακογιώργη, αποφασίστηκε, όπως προαναφέρθηκε η δημιουργία ιστοσελίδας η οποία θα παρουσιάζει τα στοιχεία των παραγωγών (ονοματεπώνυμα, τηλέφωνα κλπ) και τα προϊόντα που παράγουν κάθε παραγωγική περίοδο. Παράλληλα όμως η ιστοσελίδα σχεδιάζεται να συμβάλλει και στον προγραμματισμό των καλλιεργειών (προς το παρόν πιλοτικά) ώστε οι αγρότες να έχουν εικόνα σε συνεργασία με τους εισαγωγείς και τα καταστήματα γεωργικών εφοδίων για το τι καλλιεργείται κάθε περίοδο στην περιοχή τους. Έτσι θα κάνουν με μεγαλύτερη ευχέρεια τις επιλογές τους.
Επίσης, ο δήμος θα τοποθετήσει στον αρχαιολογικό χώρο της Φαιστού προθήκη με τα προϊόντα των παραγωγών. Ακόμα, θα επικοινωνήσει με δήμους άλλων περιοχών για να καταγράψει σε συνεργασία με τις δημοτικές αρχές τις ανάγκες των δημοτών τους σε φθηνά και ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, ώστε να καλύψει αν είναι εφικτό, κάποιες από αυτές. Τέλος, η δημοτική αρχή Φαιστού θα επικοινωνήσει με δήμους με τους οποίους έχει κάνει αδελφοποίηση, κυρίως στο εξωτερικό, για να αξιοποιήσει και εκεί τις δυνατότητες προώθησης προϊόντων της περιοχής