Ένα όργανο που αρνείται να σηκώσει την «παντιέρα» των μπλόκων. Με αφορμή το Πανελλήνιο Συνέδριο που βρίσκεται προ των πυλών (6-9 Σεπτεμβρίου) η ΠΕΝΑ, μετά από 19 χρόνια συνδικαλιστικής δράσης έχει ήδη φτάσει στη φάση της ενήλικης ζωής της και έχει ωριμάσει αρκετά για να διεκδικήσει μία θέση στις ανανεωτικές δυνάμεις σε μία εποχή που τα συνδικαλιστικά «κάστρα» και οι «καλύβες» καταρρέουν.
Δεν είναι τυχαίο που φέτος επιστρέφει στη βασική της αξία που είναι τα ίδια τα πρόσωπα-μέλη της και τα παρουσιάζει έναν προς ένα, με πυρήνα την έννοια της καινοτομίας και το τρόπο που την εφαρμόζουν στην καθημερινή τους πρακτική.
Αν καινοτομία είναι η χωροχρονική επιχειρηματική επικερδής διαφοροποίηση μιας δραστηριότητας, η Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών-ΠΕΝΑ καταγράφει συνεχείς καινοτομίες στη δράση της, κατ’ αρχήν με την καινοτόμο απόφαση των πρώτων ιστορικών μελών της να ιδρύσουν Ένωση Νέων Αγροτών, χωρίς να διασπούν την αγροτική συνδικαλιστική δομή, απλά εστιαζόμενοι στο μέλλον και στα ειδικά θέματα των Νέων Αγροτών. Καινοτομία ,επίσης, είναι ότι οι Ενώσεις Νέων Αγροτών επιτρέπουν στα μέλη τους να είναι ταυτόχρονα και μέλη όποιας άλλης αγροτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης επιθυμούν για τα γενικά αγροτικά προβλήματα. Έτσι, η ΠΕΝΑ κατάφερε μέχρι σήμερα να μην εκτεθεί «στον αγώνα για την κατάκτηση της εξουσίας», που είναι αντικείμενο των κομματικών οργανώσεων, αλλά μόνο στην κοινωνική δράση για «τον επηρεασμό της δράσης των πολιτών» που είναι βαθιά πολιτική, αλλά όχι κομματική δράση.
Φέτος η ΠΕΝΑ και πάλι καινοτομεί οργανώνοντας το 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών, με βάση της οργάνωσης το «από τους Νέους Αγρότες στους Αγρότες», ή το «farmer to farmer», προσπαθώντας να αυξήσει την αυτοεκτίμηση των αγροτών στην πρωτογενή παραγωγή πραγματικού πλούτου από τις αγροτικές επαγγελματικές δραστηριότητες.
Ο Ειδικός Γραμματέας της ΠΕΝΑ, Βασίλης Κόλλιας έχει πει πολλές φορές, ότι «οι μηχανές και οι ιδέες αξίζουν, όταν βάλουν μπρος», και κυρίως οι Νέοι Αγρότες είναι άνθρωποι της δράσης. Ίσως για αυτό δεν διαθέτουν επαρκή χρόνο για τα «παιχνίδια» της εξουσίας και τους διαδρόμους των αποφάσεων, οι οποίες μοιάζουν να λαμβάνονται ερήμην των Νέων Αγροτών, αν και τους αφορούν άμεσα στο παρόν και ακόμα περισσότερο στο μέλλον. Το 2011 η ΠΕΝΑ κατέγραψε 182 δημόσια ανοικτές εκδηλώσεις των οργανωμένων στις Ενώσεις Νέων Αγροτών και ήδη το 2012 μέχρι σήμερα καταγράφηκαν 111 εκδηλώσεις.
Στο Ελατοχώρι Πιερίας, το διήμερο 7 και 8 Σεπτεμβρίου Νέες και Νέοι Αγρότες θα παρουσιάσουν τις ιστορίες τους και στις 9 Σεπτεμβρίου (10.00 έως 13.00) το Συνέδριο ανοίγει σε όλους όσους ενδιαφέρονται, σαν μια προσφορά στην φιλοξενούσα κοινότητα, αξιολογώντας τις πληροφορίες για το μέλλον του αγροτικού τομέα (για τοπική συμμετοχή και δράση) και βέβαια για το μέλλον του αγροτικού κόσμου. Στις 9 Σεπτεμβρίου έχουν προσκληθεί να συμβάλλουν με την εμπειρία και τις επιλογές τους, το Παράρτημα ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κόσμος των αγροτικών συμβούλων, διαμορφωτές πολιτικής στο Ευρωκοινοβούλιο και εκπρόσωποι θεσμών της πολιτικής ζωής του τόπου.
Η Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών δεν είναι μία ακόμη συνδικαλιστική οργάνωση στον πολυδιασπασμένο αγροτικό επαγγελματικό χώρο. Η ΠΕΝΑ είναι εκφραστής κυρίως θεμάτων, όπως επιλογή αγροτικού επαγγέλματος, κοινωνικοποίηση, υποστήριξη στη δημιουργία αγροτικής οικογένειας και σταθεροποίηση της αγροτικής εκμετάλλευσης.
Ο Παναγιώτης, ο Μαΐστρος, ο Γιώργος και τα άλλα παιδιά
Το 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αγροτών σχεδιάστηκε από την ΠΕΝΑ και την Ένωση Νέων Αγροτών Πιερίας να είναι ένας ύμνος, μία αναγνώριση στους πραγματικούς πρωταγωνιστές παραγωγής πραγματικού πλούτου στη σύγχρονη Ελλάδα.
Ο Παναγιώτης από τις Σέρρες, ξεκίνησε πριν 19 χρόνια στο χώρο των μεγάλων καλλιεργειών (βαμβάκι, τεύτλα, μηδική, ελαιοκράμβη, ηλίανθοι, καλαμπόκι κ.τ.λ.) και πέτυχε να δημιουργήσει τη δική του οικογένεια ,με δύο παιδιά ήδη, να διαχειρίζεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους αυξημένους επαγγελματικούς κινδύνους με κατάτμησή τους σε επτά ταυτόχρονες καλλιέργειες,να φέρνει αποτελέσματα σε 850 στρέμματα τα οποία είναι κατανεμημένα σε 70 αγροτεμάχια,και να συνεργάζεται και με άλλον επαγγελματία αγρότη για να εναλλάσσονται στα συνδικαλιστικά-κοινωνικά θέματα και στα θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο Μαΐστρος από τη Λακωνία, ξεκίνησε με κυριότερο εφόδιο την αγάπη για τον αγροτικό τρόπο ζωής και γνώσεις για την αγροτική επιχειρηματικότητα ένα πρωτοπόρο τότε γεωργικό σχολείο. Αξιοποιεί το φυσικό περιβάλλον με βιοκαλλιέργεια ελαιόδεντρων και παράγει τελικό προϊόν ελιές και ελαιόλαδο το οποίο συσκευάζει και διαθέτει επώνυμα κυρίως στην ελληνική αγορά.
Ο Γιώργος από την Πιερία έβλεπε τον πατέρα του να αξιοποιεί παραδοσιακές τεχνικές στην επεξεργασία κρέατος, αλλά η αγάπη του για την αγροτική ζωή διαμορφώθηκε μετά τη γνωριμία του με ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, όπου γνώρισε τη μοναδικότητα του Ελληνικού Μαύρου Χοίρου. Σήμερα έχει τη δική του κτηνοτροφική εκμετάλλευση με μαύρα ελληνικά γουρούνια, το κρέας των οποίων φτάνει επώνυμα στην ελληνική αγορά.
Ο Στέλιος από τη Θεσσαλονίκη είναι δέκατη γενιά κτηνοτρόφων, ένας κατεξοχήν «εραστής» του κτηνοτροφικού τρόπου ζωής. Καταφέρνει σήμερα στο μεγαλύτερο ποσοστό να διατρέφει το κοπάδι του με δικές του ζωοτροφές, αξιοποιώντας όλα τα σχεδόν ξεχασμένα δυνατά κτηνοτροφικά φυτά της πλούσιας ελληνικής χλωρίδας. Προχωρά σταθερά σε μελλοντική αξιοποίηση του γάλακτος που παράγει, ενώ μετέχει σε πανευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα για τη βελτίωση της αντιμετώπισης των ασθενειών στις κατσίκες.
Ο Κώστας από την Αττική δεν αρκέστηκε στο ότι έχει μία τεράστια αγορά δίπλα του, αλλά προσπάθησε να λύσει τόσο προβλήματα έντασης εργασίας στην καλλιέργεια των κηπευτικών του, όσο και ικανοποίησης των προσδοκιών των πελατών του για «ποιότητα». Με υδροπονικές τεχνικές προσφέρει στην κατανάλωση φυλλώδη κηπευτικά και άλλα, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με τα χώματα,τα οποία είναι καθαρά και περιποιημένα και κυρίως επώνυμα, όπως ακριβώς τα θέλει ο καταναλωτής.
Η Όλγα από τη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε σαν κόρη αστού. Μετά τις σπουδές της στη διοίκηση αγροτικών εκμεταλλεύσεων και την ολοκλήρωση της επαγγελματικής κατάρτισης του αδελφού της στην τυροκόμηση, με την πολύτιμη πείρα του πατέρα της και τη φροντίδα και αγάπη της μητέρας της, λειτουργούν το βιολογικό τους αγρόκτημα, παράγοντας βιολογικές ζωοτροφές, εκτρέφοντας πρόβατα, κατσίκια και γουρούνια από πιστοποιημένες ελληνικές αυτόχθονες φυλές, μεταποιώντας το γάλα σε γιαούρτι και τυρί και διαθέτοντάς το απευθείας στους καταναλωτές μέσα από τις λίγες αγορές αγροτών που υπάρχουν στην Ελλάδα, τις αγορές βιοκαλλιεργητών.
Ο Τάσος από την ορεινή Λάρισα, από παραδοσιακή οικογένεια κτηνοτρόφων αλλά και από παραδοσιακό χωριό κτηνοτρόφων, ανήσυχος πάντα, εκτός από τις εκτροφές όπως άλλωστε οι περισσότεροι συγχωριανοί του, κατάφερε μαζί με άλλους νέους κτηνοτρόφους να συστήσουν συνεταιρισμό για τη μεταποίηση της παραγωγής τους. Σήμερα προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας τυροκομικά προϊόντα (σχεδόν όλη τη γκάμα), επώνυμα, συσκευασμένα σε εύχρηστες συσκευασίες που διατίθενται στους καταναλωτές απευθείας από το πρατήριό τους αλλά και μέσω αγροτικών αγορών αξιοποιώντας διάφορες ευκαιρίες.
Επενδύουν στα... αυτονόητα και ξεχωρίζουν
Ο πρόεδρος της ΠΕΝΑ, Βασίλης Γιαννόπουλος μαζί με το διοικητικό της συμβούλιο, ενημέρωσαν όλη την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την καινοτόμα επιλογή να προβληθεί η εμπιστοσύνη των θεσμικών δομών στους Νέους Αγρότες, να τους δοθεί βήμα και να τονιστεί ότι αυτό που κάνουν οι περισσότεροι είναι αυτό που έχει σήμερα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ανάγκη η ελληνική κοινωνία.
-Είναι η παραγωγή πραγματικού πλούτου για την ενίσχυση της οικονομίας.
-Είναι η ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών (ποιότητα).
-Είναι η προσπάθεια για τη μικρότερη δυνατή όχληση του φυσικού περιβάλλοντος.
-Είναι η προσφορά δημόσιων δωρεάν αγαθών σε όλη την ελληνική κοινωνία.
-Είναι η αξιοποίηση δυσεύρετης τεχνογνωσίας.
-Είναι η νέα αγροτική επιχειρηματικότητα.
-Είναι η αξιοποίηση ντόπιων ποικιλιών, αυτόχθονων φυλών και τοπικών παραδοσιακών τεχνικών, οι οποίες ήταν και είναι αειφόρες και στη σημερινή τάση παγκοσμιοποίησης, ισοπέδωσης, ομογενοποίησης των πάντων, ακόμα και αποξένωσης από την πραγματικότητα, είναι μια καινοτομία.
Συλλογικά παραδείγματα
Πέρα από τις καθαρά επιχειρηματικές δράσεις που μπορούν να χαρακτηρισθούν «καινοτόμες» η Ένωση Νέων Αγροτών Πρέβεζας κινούμενη στα όρια της υπάρχουσας νομοθεσίας δημιούργησε την τοπική Αγορά Αγροτών Πρέβεζας, στα όρια της πόλης της Πρέβεζας, μια φορά τη εβδομάδα, με συμμετέχοντες μόνο αγρότες από τη περιοχή και μάλιστα με το δυναμικό παραγωγής που διαθέτει ο κάθε ένας. Στη σημερινή Ελλάδα, ακόμα και το αυτονόητο, που εφαρμόζεται σε όλα τα άλλα κράτη, δηλαδή Αγορές Αγροτών (farmers’ markets) είναι μια μορφή καινοτομίας.
Ο Πρόεδρος της ΠΕΝΑ, Βασίλης Γιαννόπουλος (αριστερά).
Κάθε χρόνο κατόπιν αιτήσεων των ενδιαφερομένων αγροτικών οργανώσεων προσκαλούνται νόμιμα και τυπικά αγροτοεργάτες από γειτονικές χώρες. Η Ένωση Νέων Αγροτών Ημαθίας «καινοτόμησε» και το ανακοίνωσε πρώτα στην Ελλάδα. Μετά τη διαδικασία και αφού καταγράφηκαν μόνο 23 αιτήσεις Ελλήνων και συμπληρώθηκαν τα χαρτιά για την πρόσκληση 4.500 αλλοδαπών, σχεδόν καταστράφηκε η κοινωνική ζωή όλων των εμπλεκόμενων από τη στρεβλή δημοσιότητα (αφού έκλεισαν οι ημερομηνίες). Η πρωτοβουλία ελπίζουμε ότι θα επαναληφθεί και τα ΜΜΕ θα δώσουν την πρέπουσα προσοχή πριν τη λήξη των ημερομηνιών, και έτσι και θα ωφεληθούν όλοι και τα ΜΜΕ θα συμβάλουν αποτελεσματικότερα.
Η Ένωση Νέων Αγροτών Αργολίδας σκέφθηκε να συνδέσει και να αξιοποιήσει τη μεγάλη ελληνική βιοποικιλότητα, τη φήμη και ιστορία του Ασκληπιείου, τη δυναμικότητα των αγροτών, τα αγροτικά προϊόντα (βότανα) και παράγωγα αυτών, τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών της Επιδαύρου και την παραδοσιακή γαστρονομία για να δημιουργήσει τον Ασκληπιείο Βοτανικό Κήπο, με εκθετήριο κοντά στον χώρο του Ασκληπιείου και χώρο παραγωγής στη Δήμαινα.
Στο Περιφερειακό Συνέδριο του 2008 στη Λαμία η ΠΕΝΑ ανακοίνωσε ότι «ο αγρότης είναι ο κατ’ επάγγελμα Φροντιστής του Περιβάλλοντος» (steward of the land). Τον Οκτώβριο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε ως βάση υπολογισμού των παραμέτρων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ-CAP) τη φροντίδα του περιβάλλοντος.
Σήμερα που το αυτονόητο κατάντησε καινοτομία, ίσως είναι καιρός να ξανασκεφθούν όλοι ότι η αγροτική κοινωνία για να είναι αποτελεσματικότερη απαιτεί συστήματα κοινωνικής οικονομίας, ιδιαίτερα φέτος που είναι το Διεθνές Έτος Συνεργατισμού. Ίσως το απαραίτητο για την αγροτική οικονομία και την αγροτική κοινωνία χρηματοπιστωτικό εργαλείο να μπορούσε να είναι συνεργατικό.
Επιμέλεια: Γιάννα Βαρδαλαχάκη
