Στο ίδιο μήκος κύματος και η έκθεση του ελεγκτικού συνεδρίου που διαπιστώνει ότι ο οικολογικός προσανατολισμός οδήγησε σε μεταβολές της γεωργικής πρακτικής σε ποσοστό μόλις 5 % επί του συνόλου της γεωργικής γης της ΕΕ, κάτι που σημαίνει ότι τελικά το όλο καθεστώς έχει αποτύχει στο μέχρι στιγμής σκοπό του.
Βρείτε εδώ αναλυτικά την Έκθεση Ελεγκτικού συμβουλίου για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της ΚΑΠ.pdf
Ειδικότερα για τη χώρα μας, αναφέρεται ότι επειδή κυρίως διαθέτει δενδροκαλλιέργειες και μικρές αροτραίες εκτάσεις, οι εκμεταλλεύσεις που εξαιρούνται από το πρασίνισμα είναι περισσότερες από όσες το ακολουθούν.
Παράλληλα προτείνεται να υπάρξει κάποια σύνδεση των αγροπεριβαλλοντικών Μέτρων (π.χ Απονιτροποίηση, Βιολογική Γεωργία) με το πρασίνισμα, γεγονός που ίσως κρύβει από πίσω του μία πεποίθηση πως θα πρέπει να αλλάξει η επιλεξιμότητα των δικαιούχων της ενίσχυσης αυτής.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το Ελεγκτικό, οι ενισχύσεις με σκοπό την ενθάρρυνση των γεωργών ώστε να καταστούν περισσότερο «οικολογικοί» είναι απίθανο να βελτιώσουν σημαντικά τις περιβαλλοντικές και κλιματικές επιδόσεις της κοινής γεωργικής πολιτικής, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι οι νέες ενισχύσεις κατέστησαν το σύστημα πολυπλοκότερο, αλλά οι μεταβολές που επέφεραν στις γεωργικές πρακτικές αφορούσαν μόλις το 5 % της γεωργικής γης της ΕΕ.
Ο οικολογικός προσανατολισμός αποτελεί ένα νέο είδος άμεσης ενίσχυσης, που θεσπίστηκε με τη μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) του 2013. Αποσκοπούσε στην επιβράβευση των γεωργών για τον θετικό αντίκτυπο της γεωργικής πρακτικής τους στο περιβάλλον ο οποίος, υπό διαφορετικές συνθήκες, δεν θα επιβραβευόταν από την αγορά.
Πρόκειται για τη μοναδική άμεση ενίσχυση της οποίας ο κύριος δεδηλωμένος στόχος είναι περιβαλλοντικός.
Οι ελεγκτές εξέτασαν αν ο οικολογικός προσανατολισμός κατάφερε να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές και κλιματικές επιδόσεις της ΚΓΠ, σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ.
Πραγματοποίησαν συνεντεύξεις με τις αρχές πέντε κρατών μελών: της Ελλάδας, της Ισπανίας (Καστίλη και Λεόν), της Γαλλίας (Ακουιτανία και Νορ Πα Ντε Καλέ), των Κάτω Χωρών και της Πολωνίας.
«Επί της ουσίας, ο οικολογικός προσανατολισμός παραμένει ένα καθεστώς εισοδηματικής στήριξης», δήλωσε ο Samo Jereb, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και αρμόδιος για την έκθεση. «Όπως εφαρμόζεται επί του παρόντος, είναι απίθανο να επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στις περιβαλλοντικές και κλιματικές επιδόσεις της ΚΓΠ».
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε αναπτύξει μια ολοκληρωμένη λογική παρέμβασης για τις πράσινες ενισχύσεις. Ούτε είχε θέσει σαφείς, αρκούντως φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους, τους οποίους να επιτύχει ο οικολογικός προσανατολισμός. Επιπλέον, ο προϋπολογισμός που διατέθηκε για τον οικολογικό προσανατολισμό δεν δικαιολογείται από την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της συγκεκριμένης πολιτικής.
Διαπίστωσαν επίσης ότι ο οικολογικός προσανατολισμός είναι απίθανο να αποφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά και κλιματικά οφέλη, κυρίως επειδή σημαντικό ποσοστό των επιδοτούμενων πρακτικών θα είχαν υλοποιηθεί ακόμη και χωρίς την ενίσχυση. Οι ελεγκτές εκτιμούν ότι ο οικολογικός προσανατολισμός οδήγησε σε μεταβολές των γεωργικών πρακτικών σε ποσοστό μόλις 5 % επί του συνόλου της γεωργικής γης της ΕΕ.
Τέλος, διαπίστωσαν ότι τα αποτελέσματα της πολιτικής δεν δικαιολογούν τη μεγάλη πολυπλοκότητα με την οποία επιβαρύνει η πράσινη ενίσχυση την ΚΓΠ. Αυτό προκύπτει εν μέρει από αλληλοεπικαλύψεις του οικολογικού προσανατολισμού με άλλες περιβαλλοντικές απαιτήσεις της ΚΓΠ.
Οι ελεγκτές συνιστούν στην Επιτροπή, κατά την επόμενη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη λογική παρέμβασης για τη συνδρομή της ΚΓΠ στους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της ΕΕ. Η Επιτροπή πρέπει να εφαρμόσει στις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση τις ακόλουθες αρχές:
• Οι γεωργοί πρέπει να έχουν πρόσβαση στις ενισχύσεις της ΚΓΠ μόνον εφόσον τηρούν ένα σύνολο βασικών περιβαλλοντικών κανόνων. Οι κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση πρέπει να είναι τέτοιας κλίμακας ώστε να αποφέρουν το αναμενόμενο αποτρεπτικό αποτέλεσμα.
• Τα γεωργικά προγράμματα που ικανοποιούν περιβαλλοντικές και κλιματικές ανάγκες πρέπει να περιλαμβάνουν στόχους επιδόσεων και χρηματοδότηση η οποία να αντικατοπτρίζει τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες και το διαφυγόν εισόδημα ως αποτέλεσμα δραστηριοτήτων οι οποίες υπερβαίνουν τη γραμμή βάσης που ισχύει για τα περιβαλλοντικά μέτρα.
• Στην περίπτωση που τα κράτη μέλη έχουν δυνατότητα επιλογής ως προς την εφαρμογή της ΚΓΠ, πρέπει να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των επιλογών τους ως προς την επίτευξη των στόχων πολιτικής.
