Αυτό τουλάχιστον αναφέρεται στο έγγραφο της Κομισιόν που διανεμήθηκε στην Σύνοδο Κορυφής την περασμένη Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες για τον νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, στο οποίο τίθετο το ερώτημα «Ποιο είναι το επίπεδο φιλοδοξίας για μια αποτελεσματική Κοινή Γεωργική Πολιτική;»
Στο έγγραφο γίνεται μία σύντομη περιγραφή των δαπανών της ΚΑΠ και των τριών σεναρίων για το μελλοντικό σύστημα άμεσων πληρωμών. Συγκεκριμένα, το σχετικό απόσπασμα αναφέρει τα εξής:
«Στο πλαίσιο της περιόδου 2014-2020, η Κοινή Αγροτική Πολιτική κινητοποιεί περίπου 400 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση μέτρων αγοράς, άμεσων πληρωμών για τους αγρότες και προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης για βιώσιμες αγροτικές οικονομίες.
Οι άμεσες πληρωμές αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% αυτού του ποσού. Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης υποστηρίζουν τις επενδύσεις, την κατάρτιση και την αποδοτικότερη χρήση των πόρων από τη γεωργική παραγωγή και σήμερα αγγίζουν τα 100 δισ. ευρώ. Τα προγράμματα αυτά συγχρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη. Μέσω της ΚΑΠ, η Ένωση συμβάλλει στη μείωση του αριθμού των ατόμων που εργάζονται στις αγροτικές περιοχές. Η δημιουργία νέων αλυσίδων αξίας, όπως η καθαρή ενέργεια και η βιοενέργεια, και η παροχή βοήθειας στις αγροτικές περιοχές είναι από τους βασικούς στόχους αυτών των προσπαθειών. Πραγματοποιούνται συζητήσεις για τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι άμεσες πληρωμές.
Μια εξέχουσα πρόταση είναι να μειωθούν και να στοχοθετηθούν καλύτερα οι άμεσες πληρωμές, σύμφωνα με τους στόχους της πολιτικής. Σήμερα, το 80% των άμεσων ενισχύσεων κατανέμεται στο 20% των αγροτών.
Οι αλλαγές στο σύστημα άμεσων πληρωμών θα μπορούσαν να δώσουν τη δυνατότητα εστίασης των πληρωμών σε λιγότερο κερδοφόρες αγροτικές ορεινές περιοχές, σε μικρομεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, σε επενδύσεις βιώσιμων και αποδοτικών από πλευράς πόρων συστημάτων παραγωγής και στον καλύτερο συντονισμό μέτρων αγροτικής ανάπτυξης.
- Η διατήρηση των δαπανών στα 400 δισ. ευρώ κατά την περίοδο της ΚΑΠ, που αντιστοιχεί σε περίπου 37% του τρέχοντος ΠΔΠ, θα επέτρεπε, μέσω καλύτερης στόχευσης, να αυξηθεί η στήριξη ιδίως για μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
- Η μείωση της στήριξης της ΚΑΠ κατά 30% θα εξοικονομούσε περίπου 120 δισ. ευρώ κατά την περίοδο του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου ή περίπου 11% του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Το σενάριο αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του μέσου όρου των γεωργικών εισοδημάτων κατά περισσότερο από 10% σε ορισμένα κράτη μέλη και, ενδεχομένως, σε πιο έντονες μειώσεις εσόδων σε συγκεκριμένους τομείς.
- Η μείωση της στήριξης για την ΚΑΠ κατά 15% θα εξοικονομούσε περίπου 60 δισ. ευρώ κατά την περίοδο του επόμενου ΠΔΠ ή περίπου 5,5% του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Σε αυτό το σενάριο, η μείωση του μέσου εισοδήματος των γεωργών θα ήταν πιο περιορισμένη, αλλά θα μπορούσε να έχει αξιοσημείωτο αντίκτυπο σε ορισμένους τομείς ανάλογα με τις επιλογές που έγιναν.
Αυτά τα σενάρια, σύμφωνα με το έγγραφο της Κομισιόν δεν μπορούν να εξεταστούν μεμονωμένα καθώς όπως αναφέρεται «οποιαδήποτε μείωση των άμεσων πληρωμών θα πρέπει να συνοδεύεται από καλύτερη στόχευση του υπόλοιπου προϋπολογισμού, για παράδειγμα μέσω αυξημένης εστίασης στις μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις και καλύτερου συντονισμού με μέτρα αγροτικής ανάπτυξης.».
Η πρώτη επίσημη συζήτηση για τον νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 την περασμένη Παρασκευή μπορεί να οδηγήσει σε μείζονες αλλαγές σημαντικών πολιτικών, όπως η ΚΑΠ που αντιμετωπίζει και τον μεγαλύτερο κίνδυνο περικοπών.
Στην πρώτη αυτή συνάντηση οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθόρισαν τους πρώτους δείκτες σχετικά με το μέγεθος και τους στόχους του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού του μπλοκ, καθώς μια μεγάλη τρύπα (12 δισ. ευρώ ετησίως)στα οικονομικά του αρχίζει να διαμορφώνεται από την επόμενη χρονιά με την αποχώρηση από την ΕΕ ενός εκ των μεγαλύτερων συνεισφέροντων, της Μεγάλης Βρετανίας.
Μάλιστα, σύμφωνα με το Reuters, oι μεγάλοι συνεισφέροντες, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, είναι έτοιμοι να αυξήσουν τις πληρωμές τους υπό όρους, ενώ οι Κάτω Χώρες, όπως η Σουηδία, η Δανία και η Αυστρία, οι οποίες επίσης εισφέρουν στον προϋπολογισμό περισσότερα από όσα λαμβάνουν, απέκλεισαν τις υψηλότερες πληρωμές, λέγοντας ότι μια μικρότερη ΕΕ, μετά το Brexit συνεπάγεται και μικρότερο προϋπολογισμό. Με την άποψη αυτή, φαίνεται να στοιχίζονται και το Βέλγιο, η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο, επίσης καθαροί συνεισφέροντες.
Βρείτε εδώ το σχετικό έγγραφο (στα αγγλικά)Το βέβαιο είναι ότι το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), δηλαδή οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις για την πενταετία ή επταετία μετά το 2020, θα είναι σαφώς μικρότερο από αυτό της περιόδου 2014-2020 και δυστυχώς τις περικοπές στην Ε.Ε. θα τις πληρώσουν οι αγρότες και οι οικονομικά ασθενέστερες χώρες.
Στην σύνοδο μόνο 14 χώρες-μέλη έδειξαν διατεθειμένες να αποδεχθούν μια αύξηση της συνεισφοράς τους στον προϋπολογισμό, ενώ οι υπόλοιπες είναι από πολύ μέχρι λιγότερο αρνητικές.
Η αρνητική εξέλιξη υποχρέωσε τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, να χτυπήσει «καμπανάκι» στους Ευρωπαίους ηγέτες: «Λυπάμαι που το λέω αλλά από τη στιγμή που μόνο 14 χώρες είναι διατεθειμένες να αυξήσουν τη συνεισφορά τους στους ιδίους πόρους, δεν έχω άλλη λύση από το να περικόψω δαπάνες της γεωργίας και της πολιτικής συνοχής». Μάλιστα, δεν έκρυψε τη δυσφορία του, τονίζοντας ότι, αν τους ρωτήσεις, όλοι συμφωνούν στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων και στην ασφάλεια, ωστόσο αυτό έχει κόστος, όπως είπε, θέλοντας με τον τρόπο του να αναδείξει την αντίφαση.
Είναι προφανές ότι, εάν τα κράτη-μέλη δεν αυξήσουν τη συνεισφορά τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό ή εάν δεν βρουν ένα πρόσθετο ποσό, όπως για παράδειγμα έναν πανευρωπαϊκό φόρο, η Ε.Ε. θα υποχρεωθεί σε περικοπές τουλάχιστον της τάξης του 15% στις δαπάνες για τη γεωργία και τη συνοχή μετά το 2020. Οι δύο αυτές πολιτικές απορροφούν σήμερα περίπου το 70% του κοινοτικού προϋπολογισμού ή 650 δισ. ευρώ για την επταετία 2014-2020.
Αυτό είναι το χειρότερο σενάριο για τη χώρα μας, η οποία επωφελείται σήμερα των ψηλότερων κατά κεφαλήν χρηματοδοτήσεων στην Ε.Ε. στις γεωργικές δαπάνες και είναι μεταξύ των πρώτων στις χρηματοδοτήσεις για τη συνοχή. Ενδεικτικά, η Ελλάδα την τριετία 2014-2016 είχε καθαρά όφελος από την Ε.Ε. της τάξης των 14,4 δισ. ευρώ και ήταν η τρίτη χώρα με το μεγαλύτερο όφελος στην Ευρώπη, μετά την Πολωνία και τη Ρουμανία. Τα παραπάνω χρήματα κράτησαν όρθια την πραγματική οικονομία στη διάρκεια της μεγαλύτερης κρίσης των τελευταίων δεκαετιών που έπληξε τη χώρα μας. Συνολικά η Ελλάδα για την περίοδο 2014-2020 θα εισπράξει 35 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 20 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία και 15 δισ. ευρώ για τον τομέα της γεωργίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μικρή αύξηση της συνεισφοράς των βόρειων χωρών στον κοινοτικό προϋπολογισμό είναι ένα κλάσμα των όσων κερδίζουν από τη συμμετοχή στην ενιαία αγορά. Για παράδειγμα, η Γερμανία το 2014 είχε καθαρή συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό της τάξης των 13,6 δισ. ευρώ, ενώ το ίδιο έτος επωφελήθηκε από τη συμμετοχή της στην ενιαία αγορά με ένα ποσό που εκτιμάται στα 118 δισ. ευρώ. Η Γαλλία είχε καθαρή συνεισφορά 7,4 δισ. ευρώ, αλλά επωφελήθηκε από την ενιαία αγορά με 60 δισ. ευρώ. Η Ολλανδία, που ηγείται της κίνησης «Δεν πληρώνω παραπάνω», είχε καθαρή συνεισφορά 2,8 δισ. ευρώ, ενώ από την ενιαία αγορά επωφελήθηκε μέσω των επιχειρήσεών της με 45 δισ. ευρώ ετησίως.
