Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, καθώς οι Ρώσοι εισαγωγείς ξεκίνησαν από το βράδυ της περασµένης Τετάρτης, άµα της ανακοίνωσης του διατάγµατος Πούτιν, να «παγώνουν» τις παραγγελίες για ελληνικά ροδάκινα, νεκταρίνια και επιτραπέζια σταφύλια, ενώ ακολουθούν εφόσον δεν υπάρξουν παρεµβάσεις τα ακτινίδια και τα υπόλοιπα φρούτα και κηπευτικά.
Μάλιστα, όπως εκτιµά ∆ιεθνής Οργανισµός Εµπορίου, οι απώλειες για την Ελλάδα από το ρωσικό εµπάργκο θα αγγίξουν τα 240 εκατ. δολ., εκ των οποίων τα 140 εκατ. αφορούν µεταποιηµένα και νωπά οπωροκηπευτικά και φρούτα, ενώ ακολουθούν οι εξαγωγές ιχθυηρών, κρέατος και παρασκευασµάτων, γαλακτοκοµικών και άλλων προϊόντων.
Σώζονται κρασί και ελαιόλαδο
Παραγωγικοί φορείς και εξαγωγείς, βρίσκονται σε απόγνωση καθώς ο µακρύς κατάλογος που ανακοίνωσε την Πέµπτη 7 Αυγούστου ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντµίτρι Μεντβέντεφ, µιλά γενικά για ετήσιο εµπάργκο εισαγωγών σε φρούτα, λαχανικά, κρέας, ψάρια, γάλα και γαλακτοκοµικά προερχόµενα από ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, Αυστραλία, Καναδά και Νορβηγία. Ωστόσο, εξαιρούνται το κρασί και το ελαιόλαδο όχι όµως και οι ελιές (πράσινες και µαύρες).
«Για εµάς αυτή τη στιγµή η αγορά της Ρωσίας έχει χαθεί και ως εκ τούτου, η πολιτεία πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές τις στην αποζηµίωση όλων των εµπλεκόµενων (παραγωγοί, εξαγωγείς, διακινητές). Πρέπει να κοστολογηθεί το µέγεθος της ζηµίας και να κατατεθεί αίτηµα στην ΕΕ για αποζηµίωση , όπως έχει πράξει ήδη η Πολωνία», δηλώνει στην Agrenda o Γεώργιος Πολυχρονάκης Ειδικός Σύµβουλος Incofruit Hellas.
Αυτό που ανησυχεί ιδιαιτέρως τους παράγοντες της αγοράς είναι οι µακροπρόθεσµες επιπτώσεις, δηλαδή η οριστική απώλεια των αγορών. Παράλληλα, οι εξαγωγές µας στην ΕΕ και σε Τρίτες Χώρες θα πιεστούν σηµαντικά, λόγω της υπερπροσφοράς που θα δηµιουργηθεί. «Το ύψος των ελληνικών εξαγωγών για το 2014 θα κινηθεί χαµηλότερα από τους 1,35-1,4 εκατ. τόνους, που εκτιµάτο αρχικά», σηµειώνει ο κ. Πολυχρονάκης.
Την ώρα δε, που η ελληνική πλευρά προσπαθεί να περιορίσει τις επιπτώσεις, ρωσικά µέσα ενηµέρωσης αναφέρουν ότι οι αρµόδιες αρχές της Ρωσίας έχουν συνεχείς επαφές µε την Τουρκία για τη δυνατότητα «αύξησης των εισαγωγών φρούτων και λαχανικών». Επίσης, χώρες εκτός Ε.Ε., όπως το Ισραήλ, το Μαρόκο, η Αλγερία, η Αίγυπτος αλλά και της Λατινικής Αµερικής ετοιµάζονται να καλύψουν το µεγάλο κενό που δηµιουργείταιΣτη «μαύρη» λίστα τα προϊόντα ΕΕ και ΔύσηςΓια ένα χρόνο αρχής γενοµένης από την 7η Αυγούστου 2014, θα διαρκέσει το ρωσικό απαγορευτικό στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από Ε.Ε., ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδά και Νορβηγία. Τη σχετική λίστα δηµοσιοποίησε την Πέµπτη 7 Αυγούστου ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντµίτρι Μεντβέντεφ και ευθυγραµµίζεται µε το διάταγµα Πούτιν, που εξεδώθη µία ηµέρα πριν και περιλαµβάνει τις εξής κατηγορίες προϊόντων: φρέσκα ή κατεψυγµένα βόεια κρέατα φρέσκα η κατεψυγµένα χοιρινά κρέατα φρέσκα ή κατεψυγµένα πουλερικά και υποπροϊόντα τους όλα τα παστά, αποξηραµένα ή καπνιστά κρέατα ψάρια, οστρακοειδή, χτένια και άλλα ασπόνδυλα υδρόβια γάλατα και γαλακτοκοµικά λαχανικά, φρούτα ξηροί καρποί λουκάνικα και παρόµοια προϊόντα κρέατος τυριά και παρόµοια προϊόντα
Το διάταγµα Πούτιν που µπλόκαρε τις εξαγωγές
«Με σκοπό την προστασία των εθνικών συµφερόντων της Οµοσπονδίας της Ρωσίας (. . .) διατάσσω να απαγορευτούν ή να περιοριστούν για έναν χρόνο οι εισαγωγές στη ρωσική επικράτεια ορισµένων ειδών γεωργικών προϊόντων, πρώτων υλών και διατροφικών προϊόντων» από τις χώρες οι οποίες «αποφάσισαν να θέσουν σε ισχύ οικονοµικές κυρώσεις» εναντίον της Ρωσίας, αναφέρει το διάταγµα που υπέγραψε την Τετάρτη 6 Αυγούστου ο Βλαντιµίρ Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος καλεί την κυβέρνησή του να «λάβει µέτρα για να εξασφαλιστεί η ισορροπία [σ.σ. προσφοράς και ζήτησης] στις αγορές και να εµποδιστεί η άνοδος των τιµών των αγροδιατροφικών προϊόντων» στη χώρα.
Η διάρκεια της απαγόρευσης των εισαγωγών ενδέχεται να τροποποιηθεί «εάν είναι αναγκαίο», επισηµαίνεται στο διάταγµα αφήνοντας να εννοηθεί ότι η Μόσχα ενδέχεται να αναθεωρήσει την απόφασή της σε περίπτωση που η ∆ύση µεταβάλει τη στάση της
Δεν ακυρώνουν συμφωνίες οι Ρώσοι, απλά δεν φορτώνουν
Με τις φορτώσεις νωπών οπωροκηπευτικών να έχουν ήδη «παγώσει» και τους εξαγωγείς να αναφέρουν ότι «η ρωσική αγορά έχει πλέον χαθεί», από το ρωσικό εµπάργκο, εάν δεν υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη η επίπτωση στο ελληνικό ΑΕΠ θα είναι δραµατική.
Μάλιστα, η αξία των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας στη Ρωσία αγγίζει τα 406 εκατ. ευρώ, µε Ρωσία και Ουκρανία να απορροφούν το 18% των συνολικών εξαγωγών οπωροκηπευτικών, το 50% των εξαγωγών φράουλας και σχεδόν το 25% των εξαγωγών ροδάκινου (νωπό και κοµπόστα).
Αυτή την εποχή το ροδάκινο είναι το βασικό εξαγωγικό φρούτο µε τις εξαγωγές να είναι σχεδόν στο µέσον της τρέχουσας σεζόν. Ήδη, «πάγωσαν» οι φορτώσεις νωπών φρούτων από Ηµαθία και Πέλλα, µε προορισµό τη Ρωσία, µε αποτέλεσµα χιλιάδες τόνοι ροδάκινων να µένουν στα ψυγεία των συνεταιρισµών. Κανένας εισαγωγέας ή εξαγωγέας δεν φορτώνει, γιατί δεν γνωρίζουν την εξέλιξη και όπως λένε παράγοντες της αγοράς, οι Ρώσοι δεν ακυρώνουν τις συµφωνίες, απλά δεν φορτώνουν, γιατί αν το εµπάργκο ισχύσει, θα χρειαστεί τα φορτηγά να επιστρέψουν.
Στην Ηµαθία, αυτή τη στιγµή υπάρχουν 8.000-9.000 τόνοι ροδάκινων στα ψυγεία των µεγάλων συνεταιριστικών οµάδων, µεγάλο µέρος των οποίων -πάνω από 50%- έχουν ως προορισµό τη Ρωσία δηλώνει ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισµών Οµάδων Παραγωγών Ηµαθίας Χρήστος Γιαννακάκης. Κατά τον ίδιο το εµπάργκο θα δώσει στους παραγωγούς τη χαριστική βολή, σε µια χρονιά που εξελίχθηκε καταστροφικά, λόγω χαλαζιού, έντονων βροχοπτώσεων, υπερπαραγωγής ροδάκινων σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και της υποτίµησης του ρουβλίου και της ουκρανικής γρίβνας. Το πρόβληµα δεν αφορά µόνο τα νωπά ροδάκινα, καθώς τον Οκτώβριο ξεκινά και η συγκοµιδή ακτινιδίων.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Πέλλα, όπου έχουν επίσης ακυρωθεί φορτώσεις για Ρωσία και οι τιµές υποχώρησαν για το νεκταρίνι στα 0,08 ευρώ/κιλό και τον χυµό στο 0,06, όταν το κόστος παραγωγής είναι 0,18 ευρώ, σύµφωνα µε τον πρόεδρο της Οργάνωσης Παραγωγών Πέλλας «Μέγας Αλέξανδρος» Στράτο Αυγουστή.
Οι κονσερβοποιοί «βλέπουν» εξαίρεση
Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραµµές, οι µεταποιητές κοµπόστας ροδάκινου δήλωναν εφησυχασµένοι καθώς σύµφωνα µε δηλώσεις του προέδρου της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος, Κ. Αποστόλου, ο κωδικός 0811, που συµπεριλαµβάνεται στον κατάλογο των ελληνικών προϊόντων («Καρποί και φρούτα, που έχουν ή όχι υποστεί θερµική επεξεργασία σε βραστό νερό ή ατµό, κατεψυγµένα, µε ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών»), τα οποία αποκλείονται για έναν χρόνο από τη ρωσική αγορά, αντιστοιχεί σε καρπούς και φρούτα νωπά, κατεψυγµένα, αφυδατωµένα και όχι σε κοµπόστες και χυµούς, µε κωδικούς 2008 και 2007 αντίστοιχα.
Πάντως, στην περίπτωση που οι κοµπόστες και οι χυµοί ροδάκινου δεν εξαιρεθούν της απαγόρευσης, οι απώλειες εκτιµώνται στα 40 εκατ. ευρώ, δεδοµένου ότι η ρωσική αγορά απορροφά περίπου 6.000-7.000 τόνους ελληνικής κονσέρβας ροδάκινου και 15.000-20.000 τόνους χυµού ροδάκινου. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που προβληµατίζει τους µεταποιητές νωπών φρούτων είναι και το ενδεχόµενο της οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς, από εξαγωγείς άλλων χωρών.
Βέβαια οι απώλειες για τους µεταποιητές σε καµία περίπτωση δεν συγκρίνονται µε αυτές των παραγωγών, που θα αναγκαστούν στην «καλύτερη» περίπτωση να παραδώσουν τα προϊόντα τους σε ακόµη χαµηλότερες τιµές.
Οι εξαγωγές µε αριθµούς
Σύµφωνα µε τον Πανελλήνιο Σύνδεσµο Εξαγωγέων τα κυριότερα αγροτικά προιόντα που κατευθύνονται στη Ρωσία είναι τα νωπά ακτινίδια, µε την αξία των εξαγωγών τους να φτάνει τα 25,7 εκατ. ευρώ, τα νωπά ροδάκινα (24,5 εκατ. ευρώ), νωπές φράουλες (23,5 εκατ. ευρώ), βερίκοκα-κεράσια (12,01 εκατ.), νωπά µπρουνιόν και νεκταρίνια (10,03 εκατ. ευρώ), ελαιόλαδο και κλάσµατά του (8,05 εκατ. ευρώ), πολτοί καρπών και φρούτων - µαρµελάδες (6,39 εκατ.), ιχθυρά (5,26 εκατ), αγγούρια (5,03 εκατ.) και ελιές (4,8 εκατ).
