Αυτό τόνισαν οι ευρωβουλευτές κατά τη διήμερη συνεδρίαση (6-7 Οκτωβρίου) της Επιτροπής Γεωργίας της Ευρωβουλής., υπογραμμίζοντας ότι είναι απαραίτητη μια πιο συμπαγής νομοθεσία από την Κομισιόν που θα στηρίζει και θα προστατεύει τους παραγωγούς.
Να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Κομισιόν ασχολείται με το ζήτημα. Τον περασμένο Ιούλιο με ανακοίνωσή της πρότεινε μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος τα οποία συνοψιζόταν σε τρία μέτρα:
- στήριξη της προαιρετικής Πρωτοβουλίας για την Αλυσίδα Εφοδιασμού
- πρότυπα σε επίπεδο ΕΕ για τις αρχές ορθής πρακτικής και
- αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο.
Ακόμα, σύμφωνα με μελέτη για το λιανεμπόριο τροφίμων της Κομισιόν στις αρχές Οκτωβρίου όπου ερευνάται η εξέλιξη των επιλογών και οι καινοτομίες στα προϊόντα τροφίμων το διάστημα 2000-2011, η ένταξη νέων ανταγωνιστών πάντα αυξάνει τις επιλογές και την καινοτομία στο λιανεμπόριο. Οι επιλογές στο λιανεμπόριο, σύμφωνα με την Κομισιόν, αφορούσαν τα τρόφιμα και τον τύπο των μαγαζιών και η καινοτομία έχει να κάνει με τα νέα προϊόντα, το εύρος τους και τη συσκευασία τους. Οι βασικοί παράγοντες που μελετά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επηρεάζουν την αλυσίδα τροφίμων είναι οι εξής: οικονομική κρίση (ειδικά από 2008-2012), αναζήτηση χαμηλότερων τιμών από τους καταναλωτές, ισχυρή ανάπτυξη σύγχρονων αλυσίδων λιανικής πώλησης που αγγίζει το 31% το 2011 από 26% το 2000.
Επίσης, σε πολλά κράτη μέλη, με βάση τη μελέτη, δεν παρουσιάζεται μεγάλη συγκέντρωση λιανεμπόρων με αποτέλεσμα η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών-παραγωγών να μην είναι περιορισμένη και να μην υπάρχει αρνητικός αντίκτυπος στην καινοτομία και την επιλογή προϊόντων.
Tο ακριβώς αντίθετο συμβαίνει όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση λιανεμπόρων και η αγορά ελέγχεται από λίγους. Υπογραμμίζεται, ότι η Κομισιόν έχει δεχθεί παράπονα από παράγοντες στην αλυσίδα τροφίμων καθώς και αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να ερευνήσει τη συγκέντρωση λιανεμπόρων.
Επιπλέον, ενώ οι επιλογές καταστημάτων στην αλυσίδα τροφίμων των ευρωπαίων πολιτών αυξάνεται συνεχώς από το 2004, ο αριθμός των καινοτόμων προϊόντων που φτάνουν στον καταναλωτή κάθε χρόνο έχει μειωθεί από το 2008 λόγω της οικονομικής κρίσης σε μεγάλο βαθμό. Συγκεκριμένα, μειώθηκε έως και 6,5% το 2008, εκτιμώντας ότι το 2012, περίπου το 1/3 του συνόλου των καινοτομιών αφορούν απλώς τη συσκευασία ενός προϊόντος.
Σημειώνεται, ακόμα, ότι οι εκπτωτικές αλυσίδες (discounters) είχαν άνοδο 8% ετησίως κατά μέσο όρο στον αριθμό εναλλακτικών προϊόντων που προσέφεραν σε σχέση με το 5,2% κατά μέσο όρο των υπεραγορών και 3,6% των σούπερ μάρκετ.
Δημητριακά, καφές, ελαιόλαδο και φυσικό μεταλλικό νερό γνώρισαν τη μεγαλύτερη αύξηση μες τη δεκαετία όσον αφορά τη διαθεσιμότητα επιλογών, ενώ μικρότερη ποικιλία είχαν τα γλυκά, τα κατεψυγμένα λαχανικά, το τυρί και το βούτυρο/μαργαρίνη.
Ταυτόχρονα, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν αυξηθεί στις περισσότερες κατηγορίες τροφίμων στην Ευρώπη. Τέλος, όσον αφορά την καινοτομία, σημειώνεται ότι έχει επιβραδυνθεί την τελευταία δεκαετία λόγω της οικονομικής κρίσης.
Συνολικά, ο τομέας του λιανεμπορίου αντιπροσωπεύει το 4,3% της συνολικής προστιθέμενης αξίας στην οικονομία της Ε.Ε., 8% της απασχόλησης και 3,7 εκατ. των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στην ΕΕ των 27 κρατών μελών η πιο συνηθισμένη μορφή λιανεμπορίου την περασμένη δεκαετία (2000-2011) είναι τα σούπερ μάρκετ (56% το 2012) και οι εκπτωτικές αλυσίδες (38% το 2012), αντιπροσωπεύοντας περίπου το 94% των σύγχρονων μαγαζιών στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Στο μικροσκόπιο του Χόγκαν οι αθέμιτες πρακτικές στο λιανεμπόριο
Την επείγουσα εξέταση των αθέμιτων πρακτικών των σουπερ-μάρκετ, οι οποίες μπορούν να κρατήσουν τους παραγωγούς δέσμιους των τιμών στις διαπραγματεύσεις με τους λιανέμπορους, υποσχέθηκε ο νέος Επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ, Φιλ Χόγκαν.
Οι τρέχουσες εθελοντικές διαβουλεύσεις μεταξύ των παραγωγών και των εμπόρων σε πολλές περιπτώσεις δεν ικανοποιητικές, παραδέχτηκε ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου ο Χόγκαν συμφωνώντας πως «οι παραγωγοί ακόμα φοβούνται τα σούπερ μάρκετ».
Υποσχέθηκε μεταξύ άλλων, την εξέταση των εθελοντικών ρυθμίσεων με τη διαβεβαίωση ότι είναι πρόθυμος να «χρησιμοποιήσει νομικά μέσα για την επίτευξη μιας δίκαιης τιμής για τους αγρότες». «Χωρίς αμφιβολία η ταχεία συγκέντρωση λιανοπωλητών και βιομηχανιών μεταποίησης έχει ως αποτέλεσμα την άνιση διαπραγματευτική δύναμη των αγροτών», είπε χαρακτηριστικά ο Χόγκαν κατά την ακρόασή του στην Ευρωβουλή στις 2 Οκτωβρίου.
