Μέσα σ’ αυτή την πολύπλοκη πραγµατικότητα, οι φέροντες την πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση της κατάστασης βλέπουν στο θέµα των ελέγχων µια δυνατότητα ανάπτυξης κάποιων πρωτοβουλιών, οι οποίες αφενός θα τονώσουν το φιλολαϊκό προφίλ της κυβέρνησης, το οποίο σίγουρα έχει πληγεί από τα διαδοχικά «µνηµόνια», αφετέρου θα διαµορφώσουν µια καλύτερη κατάσταση στην αγορά, όπου συνεχίζουν να κυριαρχούν οι µεταπράτες της «παλιάς σχολής» και φυσικά ανθούν, εκ νέου µάλιστα, οι «µαυραγορίτες»
Το πράγµα δεν είναι καθόλου απλό, αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι: Πρώτον, θα πρέπει να διασωθεί άµεσα ό,τι διασώζεται, όπως π.χ. η απορρόφηση της εγχώριας παραγωγής αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος και η διατήρηση των τιµών παραγωγού σε ένα ανεκτό επίπεδο. ∆εύτερον, επιβάλλεται να προχωρήσει η θεσµική αναδιοργάνωση των ελέγχων, έτσι ώστε, σε λίγα χρόνια, η εγχώρια παραγωγή να ανακτήσει τη θέση που δύναται να έχει στην αγορά και οι καταναλωτές µε τη σειρά τους να είναι σε θέση να κάνουν τις επιλογές τους έχοντας σαφή γνώση της ταυτότητας των προϊόντων που είναι διαθέσιµα στα ράφια της λιανικής
Το «κουµπί» σε όλα τα παραπάνω είναι η ιχνηλασιµότητα. Η τεχνολογία σ’ αυτό το πεδίο έχει προχωρήσει πολύ και προσφέρει λύσεις, όπως αντίστοιχα έχει προχωρήσει στις αναπτυγµένες χώρες της ∆ύσης η οργάνωση των ελέγχων. Είναι οι διαδικασίες ελέγχου που υπακούουν σε ενιαία πρωτόκολλα και γίνονται µέσα από κοινά συνεργεία τα οποία είναι σε θέση να βλέπουν ταυτόχρονα τόσο το οικονοµικό σκέλος των διακινούµενων προϊόντων (τιµολόγια, παραστατικά, φορτωτικές κ.α.), όσο και τα θέµατα της προέλευσης, της κτηνιατρικής και της φυτοπαθολογίας, της υγιεινής και ασφάλειας κ.λπ
Κάπου εδώ βέβαια αρχίζουν και τα προβλήµατα. Στην Ελλάδα κανείς δεν θέλει να παραχωρήσει τις εξουσίες που εξασφαλίζει η ελεγκτική διαδικασία. Προς το παρόν, οι ευθύνες είναι διάχυτες σε δεκάδες δηµόσιους φορείς, όπως ΕΦΕΤ, κτηνιατρικές υπηρεσίες, υγειονοµικές αρχές, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΛΟΓΑΚ, φορολογικές αρχές, οικονοµική αστυνοµία, υπηρεσίες υπουργείου Τουρισµού, Επιθεώρηση Εργασίας κ.ά.) µε αποτέλεσµα κανείς να µην δίνει λόγο πουθενά και ο καθένας να κοιτάζει λίγο πολύ… την πάρτη του. Το ζήτηµα αυτό καλείται να αντιµετωπίσει και το περιβόητο Πενταετές Ολοκληρωµένο Σχέδιο Ελέγχων, το οποίο έχει τη βάση του στη γνωστή Tax Force ή οµάδα Ράιχενµπαχ και υποστηρίζεται κατά κάποιο τρόπο τον τελευταίο καιρό και από επιτελική οµάδα της Παγκόσµιας Τράπεζας.
Ξεµπλοκάρει η σύσταση Οµάδων ΠαραγωγώνΣτο πολυνοµοσχέδιο για την αναγραφή στο γάλα και την εµπορία των νωπών προϊόντων, ενσωµατώθηκε άρθρο που θα δώσει και τυπικά την άδεια στις Περιφέρειες να στήσουν τις επιτροπές που εξετάζουν και εγκρίνουν τη σύσταση νέων Οµάδων και Οργανώσεων Παραγωγών. Μάλιστα, οι συλλογικές µορφές που θα συστηθούν µε το νέο πλαίσιο, καθίστανται αυτόµατα εν δυνάµει δικαιούχες, για ενίσχυση από το Μέτρο 9 «Σύσταση Οµάδων και Οργανώσεων». Η πρόσκληση του Μέτρου προγραµµατίζεται για τον ερχόµενο Σεπτέµβριο. Το ύψος της ενίσχυσης θα είναι το πρώτο χρόνο ίσο µε το 10% της µέσης αξίας παραγωγής που διέθεσαν στην αγορά οι αγρότες-µέλη πριν συνεργαστούν. Σηµειώνεται ότι πρόκειται για ένα Μέτρο προϋπολογισµού 25 εκατ. ευρώ το οποίο δεν έχει επιλέξιµες δαπάνες ή κόστη. Μοναδικό κριτήριο λήψης της ενίσχυσης λοιπόν είναι η υλοποίηση ενός επιχειρηµατικού σχεδίου, από τους παραγωγούς που θα στήσουν τις Οµάδες και τις Οργανώσεις
Οι δυσµενείς επιπτώσεις στους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων από την απουσία ελέγχων στην αγορά είναι τεράστιες, όπως αντίστοιχα µεγάλες διαστάσεις παίρνει και η «µαύρη αγορά» µε ό,τι αυτό µπορεί να σηµαίνει για τις απώλειες εσόδων στα δηµόσια ταµεία
Έτσι σε µια εποχή που όλοι κάνουν λόγο για ενίσχυση της ποιοτικής γεωργίας και την πιστοποίηση της ταυτότητας των παραγόµενων προϊόντων, οι αθρώες εισαγωγές και οι παράνοµες ελληνοποιήσεις καταδικάζουν τις προσπάθειες των αγροτών σε αποτυχία, πλειοδοτώντας τη συνταγή που θέλει το προϊόν να διακινείται «χύµα, φθηνό και µαύρο»
Πριν από δύο χρόνια ήταν το αγελαδινό γάλα που υπέφερε από τις ανεξέλεγκτες εισαγωγές. Σήµερα είναι το αιγοπρόβειο που πιέζεται αφόρητα για τους ίδιους λόγους, ενώ, µόνιµα δραµατική είναι η κατάσταση στα κρέατα όλων των ειδών, όπου τα χοιρινά υποκαθίστανται από φθηνά oλλανδικά, το εγχώριο µοσχαρίσιο δεν βρίσκει καν θέση στα κρεοπωλεία των αλυσίδων λιανικής, ενώ και τα ντόπια αµνοερίφια έχουν υποκατασταθεί πλέον από φθηνά ψευδεπίγραφα των Βαλκανίων
Το τι γίνεται, χρόνια τώρα, µε τα όσπρια εισαγωγής που γεµίζουν µε φθηνό προϊόν Tρίτων χωρών τα σακουλάκια εταιριών τυποποίησης και συσκευασίας, ορισµένες µάλιστα εκ των οποίων έχουν πίσω τους ιστορική διαδροµή, είναι κάτι το απερίγραπτο. Καταδικασµένα στην αφάνεια και τη χαµηλή τιµή είναι µια ζωή, παρά την ξεχωριστή ποιότητά τους και τα αµύγδαλα του Συκουρίου όπως και κάποιων άλλων περιοχών που έχουν µπει τελευταία στην καλλιέργεια της αµυγδαλιάς, εξαιτίας της ιδιότυπης εισαγωγής και της ταύτισης που γίνεται συχνά µε φθηνά προϊόντα από Αραβικές χώρες, όπως και από το Τέξας των ΗΠΑ
Τα φορτία µε «Ελιές Καλαµών» που έφτασαν τελευταία σε µεταποιητικές µονάδες της Πελοποννήσου από την Τουρκία, είναι ένα ακόµη ενδεικτικό παράδειγµα της εκµετάλλευσης που υφίσταται η εγχώρια παραγωγή, όπου έχει καταφέρει να xτίσει κάποιο όνοµα.
Το πράγµα δεν είναι καθόλου απλό, αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι: Πρώτον, θα πρέπει να διασωθεί άµεσα ό,τι διασώζεται, όπως π.χ. η απορρόφηση της εγχώριας παραγωγής αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος και η διατήρηση των τιµών παραγωγού σε ένα ανεκτό επίπεδο. ∆εύτερον, επιβάλλεται να προχωρήσει η θεσµική αναδιοργάνωση των ελέγχων, έτσι ώστε, σε λίγα χρόνια, η εγχώρια παραγωγή να ανακτήσει τη θέση που δύναται να έχει στην αγορά και οι καταναλωτές µε τη σειρά τους να είναι σε θέση να κάνουν τις επιλογές τους έχοντας σαφή γνώση της ταυτότητας των προϊόντων που είναι διαθέσιµα στα ράφια της λιανικής
Το «κουµπί» σε όλα τα παραπάνω είναι η ιχνηλασιµότητα. Η τεχνολογία σ’ αυτό το πεδίο έχει προχωρήσει πολύ και προσφέρει λύσεις, όπως αντίστοιχα έχει προχωρήσει στις αναπτυγµένες χώρες της ∆ύσης η οργάνωση των ελέγχων. Είναι οι διαδικασίες ελέγχου που υπακούουν σε ενιαία πρωτόκολλα και γίνονται µέσα από κοινά συνεργεία τα οποία είναι σε θέση να βλέπουν ταυτόχρονα τόσο το οικονοµικό σκέλος των διακινούµενων προϊόντων (τιµολόγια, παραστατικά, φορτωτικές κ.α.), όσο και τα θέµατα της προέλευσης, της κτηνιατρικής και της φυτοπαθολογίας, της υγιεινής και ασφάλειας κ.λπ
Κάπου εδώ βέβαια αρχίζουν και τα προβλήµατα. Στην Ελλάδα κανείς δεν θέλει να παραχωρήσει τις εξουσίες που εξασφαλίζει η ελεγκτική διαδικασία. Προς το παρόν, οι ευθύνες είναι διάχυτες σε δεκάδες δηµόσιους φορείς, όπως ΕΦΕΤ, κτηνιατρικές υπηρεσίες, υγειονοµικές αρχές, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΛΟΓΑΚ, φορολογικές αρχές, οικονοµική αστυνοµία, υπηρεσίες υπουργείου Τουρισµού, Επιθεώρηση Εργασίας κ.ά.) µε αποτέλεσµα κανείς να µην δίνει λόγο πουθενά και ο καθένας να κοιτάζει λίγο πολύ… την πάρτη του. Το ζήτηµα αυτό καλείται να αντιµετωπίσει και το περιβόητο Πενταετές Ολοκληρωµένο Σχέδιο Ελέγχων, το οποίο έχει τη βάση του στη γνωστή Tax Force ή οµάδα Ράιχενµπαχ και υποστηρίζεται κατά κάποιο τρόπο τον τελευταίο καιρό και από επιτελική οµάδα της Παγκόσµιας Τράπεζας.
Ξεµπλοκάρει η σύσταση Οµάδων ΠαραγωγώνΣτο πολυνοµοσχέδιο για την αναγραφή στο γάλα και την εµπορία των νωπών προϊόντων, ενσωµατώθηκε άρθρο που θα δώσει και τυπικά την άδεια στις Περιφέρειες να στήσουν τις επιτροπές που εξετάζουν και εγκρίνουν τη σύσταση νέων Οµάδων και Οργανώσεων Παραγωγών. Μάλιστα, οι συλλογικές µορφές που θα συστηθούν µε το νέο πλαίσιο, καθίστανται αυτόµατα εν δυνάµει δικαιούχες, για ενίσχυση από το Μέτρο 9 «Σύσταση Οµάδων και Οργανώσεων». Η πρόσκληση του Μέτρου προγραµµατίζεται για τον ερχόµενο Σεπτέµβριο. Το ύψος της ενίσχυσης θα είναι το πρώτο χρόνο ίσο µε το 10% της µέσης αξίας παραγωγής που διέθεσαν στην αγορά οι αγρότες-µέλη πριν συνεργαστούν. Σηµειώνεται ότι πρόκειται για ένα Μέτρο προϋπολογισµού 25 εκατ. ευρώ το οποίο δεν έχει επιλέξιµες δαπάνες ή κόστη. Μοναδικό κριτήριο λήψης της ενίσχυσης λοιπόν είναι η υλοποίηση ενός επιχειρηµατικού σχεδίου, από τους παραγωγούς που θα στήσουν τις Οµάδες και τις Οργανώσεις
Φθηνές εισαγωγές καταδικάζουνστην αφάνεια τα εγχώρια προϊόντα
Οι δυσµενείς επιπτώσεις στους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων από την απουσία ελέγχων στην αγορά είναι τεράστιες, όπως αντίστοιχα µεγάλες διαστάσεις παίρνει και η «µαύρη αγορά» µε ό,τι αυτό µπορεί να σηµαίνει για τις απώλειες εσόδων στα δηµόσια ταµεία
Έτσι σε µια εποχή που όλοι κάνουν λόγο για ενίσχυση της ποιοτικής γεωργίας και την πιστοποίηση της ταυτότητας των παραγόµενων προϊόντων, οι αθρώες εισαγωγές και οι παράνοµες ελληνοποιήσεις καταδικάζουν τις προσπάθειες των αγροτών σε αποτυχία, πλειοδοτώντας τη συνταγή που θέλει το προϊόν να διακινείται «χύµα, φθηνό και µαύρο»
Πριν από δύο χρόνια ήταν το αγελαδινό γάλα που υπέφερε από τις ανεξέλεγκτες εισαγωγές. Σήµερα είναι το αιγοπρόβειο που πιέζεται αφόρητα για τους ίδιους λόγους, ενώ, µόνιµα δραµατική είναι η κατάσταση στα κρέατα όλων των ειδών, όπου τα χοιρινά υποκαθίστανται από φθηνά oλλανδικά, το εγχώριο µοσχαρίσιο δεν βρίσκει καν θέση στα κρεοπωλεία των αλυσίδων λιανικής, ενώ και τα ντόπια αµνοερίφια έχουν υποκατασταθεί πλέον από φθηνά ψευδεπίγραφα των Βαλκανίων
Το τι γίνεται, χρόνια τώρα, µε τα όσπρια εισαγωγής που γεµίζουν µε φθηνό προϊόν Tρίτων χωρών τα σακουλάκια εταιριών τυποποίησης και συσκευασίας, ορισµένες µάλιστα εκ των οποίων έχουν πίσω τους ιστορική διαδροµή, είναι κάτι το απερίγραπτο. Καταδικασµένα στην αφάνεια και τη χαµηλή τιµή είναι µια ζωή, παρά την ξεχωριστή ποιότητά τους και τα αµύγδαλα του Συκουρίου όπως και κάποιων άλλων περιοχών που έχουν µπει τελευταία στην καλλιέργεια της αµυγδαλιάς, εξαιτίας της ιδιότυπης εισαγωγής και της ταύτισης που γίνεται συχνά µε φθηνά προϊόντα από Αραβικές χώρες, όπως και από το Τέξας των ΗΠΑ
Τα φορτία µε «Ελιές Καλαµών» που έφτασαν τελευταία σε µεταποιητικές µονάδες της Πελοποννήσου από την Τουρκία, είναι ένα ακόµη ενδεικτικό παράδειγµα της εκµετάλλευσης που υφίσταται η εγχώρια παραγωγή, όπου έχει καταφέρει να xτίσει κάποιο όνοµα.
