Ο εξορθολογισμός της πολιτικής γης, με άλλα λόγια του κληρονομικού δικαίου και της διαδοχής, καθώς και η αξιοποίηση των γηγενών ποικιλιών βρίσκονται στην κορυφή των συζητήσεων για τη χάραξη στρατηγικού σχεδίου στην αμπελουργία που επεξεργάζονται εδώ και καιρό οι εκπρόσωποι του κλάδου.
Το δίπτυχο αυτό μαζί με τα υπόλοιπα ζητήματα που αφορούν τον νέο αυτό στρατηγικό σχέδιο, τέθηκαν υπό συζήτηση στη σύσκεψη των ΕΔΟΑΟ, ΚΕΟΣΟΕ και ΣΕΟ, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 29 Μαρτίου σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.
Το πρόβλημα των μικρών, και ενπολλοίς όχι επιχειρηματικά δυναμικών, εκμεταλλεύσεων τέθηκε επανειλημμένως από τους παρευρίσκοντες στη σύσκεψη. Πρόκειται για ένα πρόβλημα εκτεταμένο, δεδομένου ότι το 81% των αμπελουργών κατέχει εκμεταλλεύσεις μικρότερες των 5 στρεμμάτων, που σχετίζεται τόσο με το υφιστάμενο κληρονομικό δίκαιο όσο και με το καθεστώς των αδειών φύτευσης.
Κρίσιμη επ’ αυτών ήταν η παρέμβαση του νέου προέδρου της ΕΔΟΑΟ, κ. Βαγγέλη Αργύρη, ο οποίος τόνισε: «Ο στρατηγικός σχεδιασμός απαιτεί τόλμη. Τόλμη χρειάζεται το να αποφασίσεις να ορίσεις τη βιωσιμότητας σε επίπεδο αμπελοοινικών περιοχών». Σύμφωνα με τον κ. Αργύρη μία τέτοια προσέγγιση απαιτεί μία διαφορετική πολιτική στις άδειες φύτευσης, καθώς ο διαμοιρασμός σε εθνικό επίπεδο είναι μία λαθεμένη πολιτική.
Αυτή η τοποθέτηση του νέου προέδρου της ΕΔΟΑΟ προκάλεσε την αντίδραση του κ. Τσιλιλή, ο οποίος ανέφερε ότι η παραχώρηση των αδειών φύτευσης σε επίπεδο αμπελοοινικών περιοχών θα οδηγούσε σε «εμφύλιο», αντιπροτείνοντας την πριμοδότηση των μεγάλων παραγωγών.
Στην ίδια κατεύθυνση ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Κασίμης τόνισε ότι είναι αναγκαίες οι αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο, όπως το κληρονομικό δίκαιο, καθώς ο οποιοσδήποτε αναδασμός σε 25 χρόνια αναιρείται λόγω των πολιτισμικών συνηθειών της υπαίθρου.
Όσον αφορά την αξιοποίηση και την προώθηση των γηγενών ποικιλιών καθώς και των κλώνων του, χρήσιμα ήταν τα στοιχεία που παρέθεσε ο Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Κασίμης: «Μελέτες δείχνουν ότι η ζήτηση των αγροτικών προϊόντων θα αυξηθεί από 60% (σύμφωνα με το FAO) έως 70% (σύμφωνα με την ΕΕ).
Την ίδια αύξηση θα γνωρίζουν και τα προϊόντα ταυτότητας και ποιότητας που απευθύνονται σε αγορές με υψηλότερες τιμές . Εδώ βρίσκεται το συγκριτικό πλεονέκτημα του ελληνικού οίνου ποιότητας και ταυτότητας. Οι πιέσεις σε διεθνές και εθνικό επίπεδο είναι τέτοιες , λόγω της μείωσης των κονδυλιών, που αυτή η στόχευση είναι αναγκαία».
Βασικοί άξονες στρατηγικού σχεδίου
Πιο αναλυτικά, οι βασικοί άξονες που ενισχύουν τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν από τον απελθόντα πρόεδρο της ΕΔΟΑΟ, κ. Βογιατζή, είναι:
- Διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής αμπελουργίας (αριθμός και μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, κόστος παραγωγής, εισροές, κοινωνικό κόστος)
- Αξιοποίηση γηγενών ποικιλιών και κλώνων αμπέλου
- Παραγωγή γνήσιου, υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού
- Εφαρμογή των δεδομένων αναπτυξιακής αμπελουργίας για την παραγωγή σταφυλιών ποιότητας
- Καινοτομίες, επενδύσεις
- Αμπελοοινική έρευνα, ανθρώπινο δυναμικό
- Πολιτική γης, κληρονομικό δίκαιο, διαδοχή
- Εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου του αμπελοοινικού τομέα.
Ο κύριος Μάρκου, πρόεδρος της ΚΕΟΣΟΕ, συγκεκριμενοποίησε ακόμη περισσότερο κάποια ζητήματα, τονίζοντας ότι αυτά αποτελούν ταυτόχρονα και τα σημεία συμφωνίας, επί της οποίας εργάζεται η αρμόδια επιτροπή.
Αναλυτικότερα, ο κ. Μάρκου σημείωσε: «Το μοντέλο παραγωγής θα βασιστεί στις οικογενειακού τύπου εκμεταλλεύσεις που θα εναρμονιστούν με την επιχειρηματική δράση και λειτουργία. Φυσικά, δεδομένου ότι το 80% των παραγωγών κατέχει μικρές εκμεταλλεύσεις κάτω των 5 στρεμμάτων, η συγκεκριμένη κατηγορία δεν θα πρέπει να μείνει εκτός του σχεδιασμού. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να βρεθεί μία θεραπεία για το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων. Επιπλέον, θα πρέπει να αναγνωριστεί η βαρύτητα του ρόλου του αμπελουργού, να τεθεί ως προτεραιότητα το αμπελουργικό εισόδημα, το οποίο θα πρέπει να εξασφαλίζει όχι μόνο την επιβίωση αλλά και την επένδυση, και να γίνει μία στροφή σε ένα προϊόν προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις της αγοράς».
Χρηματοδότηση
Στο πλαίσιο της σύσκεψης ο κ. Κασίμης μίλησε για το «Μέτρο Συνεργασίας και Καινοτομίας», ένα πρόγραμμα 70 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση σε ποσοστό 100% των εξόδων των επιχειρησιακών ομάδων και 60-90% του εκάστοτε πρότζεκτ.
Σε αυτό το πρόγραμμα ανοίγονται δυνατότητες χρηματοδότησης της επιχειρησιακής ομάδας του στρατηγικού σχεδιασμού, σύμφωνα με τον κ. Βογιατζή .
Νωρίτερα το Agronews μετέδιδε:
Πρώτη γεύση του στρατηγικού σχεδίου για την αμπελουργία από την ΕΔΟΑΟ
Όλο το αρχικό βάρος για μια ορθά στοχευμένη θεμελίωση του στρατηγικού σχεδίου για την αμπελουργία μεταβιβάζεται στις πλάτες των ηγεσιών της ΕΔΟΑΟ, της ΚΕΟΣΟΕ και του ΣΕΟ, οι οποίοι την Τετάρτη 29 Μαρτίου σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας θα συζητήσουν για το μέλλον της ελληνικής αμπελουργίας.
Στο πλαίσιο της ετήσιας τακτικής Γενικής Συνέλευσης των αντιπροσώπων των μελών της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου, θα γίνει μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης και θα δοθεί ένα πρώτο κείμενο με το νέο αμπελουργικό στρατηγικό σχέδιο.
Οι βασικοί άξονες που ενισχύουν τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, σύμφωνα με όσα θα αναφερθούν κατά τη διάρκεια της γενικής συνέλευσης είναι:
1. - - Διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής αμπελουργίας (αριθμός και μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, κόστος παραγωγής, εισροές, κοινωνικό κόστος)
2. - - Αξιοποίηση γηγενών ποικιλιών και κλώνων αμπέλου
3. -- Παραγωγή γνήσιου, υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού
4. - Εφαρμογή των δεδομένων αναπτυξιακής αμπελουργίας για την παραγωγή σταφυλιών ποιότητας
5. - Καινοτομίες, επενδύσεις
6. - Αμπελοοινική έρευνα, ανθρώπινο δυναμικό
7. - Πολιτική γης, κληρονομικό δίκαιο, διαδοχή
8. - Εξυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου του αμπελοοινικού τομέα.
Πρώτιστος στόχος, σύμφωνα με την ΕΔΟΑΟ και την ΚΕΟΣΟΕ, αποτελεί η διερεύνηση και βελτίωση των παραμέτρων που καθορίζουν τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων στη χώρα μας. Η βιωσιμότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων σε συνδυασμό με την ανταγωνιστικότητα τους, συναρτάται από ένα πλήθος πολυεπίπεδων παραγόντων που είναι αναγκαίο να καθορισθούν και αφού διερευνηθεί και μελετηθεί η επίδρασή τους στο σημερινό status quo, να προκύψουν τα πεδία πολιτικών παρεμβάσεων που απαιτούνται, ώστε να σχεδιαστεί μία νέα στρατηγική για τον ελληνικό αμπελώνα. Σημαντική θέση στο όλο εγχείρημα είναι αυτονόητο ότι υπέχει, η οικονομική αποτελεσματικότητα της αμπελουργικής εκμετάλλευσης και κατά συνέπεια το αμπελουργικό εισόδημα και η δημιουργία συνθηκών βελτίωσης του.
Το εγχείρημα για το στρατηγικό σχεδιασμό της ελληνικής αμπελουργίας θα έχει σχετικά μακρά διάρκεια, σημαντική κινητοποίηση ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και πόρων. Οι διαδικασίες που θα υιοθετηθούν θα είναι ανάλογες με αυτές της εκπόνησης της μελέτης για τον Στρατηγικό Σχεδιασμό Marketing και Branding του ελληνικού κρασιού, με σημαντικές όμως διαφοροποιήσεις αφού ο χώρος αναφοράς που είναι οι αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις και οι κάτοχοί τους, δεν παρουσιάζει την ίδια συνοχή με το χώρο των δραστηριοποιούμενων οινοποιείων και της αγοράς.
«Ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο θα δώσει υλοποιήσιμους στόχους για το μέλλον όχι μόνο στο τεχνικό κομμάτι αλλά και στο οικονομικό που είναι το βασικότερο. Θα θέσει τις βάσεις για την παραγωγή προϊόντος σε καλή τιμή για όλους καθώς και για τη δημιουργία αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων βιώσιμων και ανταγωνιστικών, που να αποδίδουν ένα εισόδημα ικανοποιητικό με δυνατότητα επενδύσεων. Μία εκμετάλλευση 3-5 στρεμμάτων δεν είναι βιώσιμη. Στις αμιγώς αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις ο παράγοντας γη είναι καθοριστικής σημασίας. Μία εκμετάλλευση 3-5 στρεμμάτων δεν είναι βιώσιμη. Στις αμιγώς αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις ο παράγοντας γη είναι καθοριστικής σημασίας» λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΚΕΟΣΟΕ Χρήστος Μάρκου.
Περαιτέρω ο ίδιος τόνισε την ανάγκη να βρούμε ποιο είναι το μοντέλο που θέλουμε. Είναι το μοντέλο της οικογενειακής εκμετάλλευσης ή του Νέου Κόσμου, όπου έχουμε τον εργάτη γης.
Από την πλευρά του ο αναπληρωτής καθηγητής στον τομέα Εδαφολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διονύσης Καλύβας σημείωσε ότι «είναι αναγκαίος ο καθορισμός ενός στρατηγικού σχεδίου και επανασχεδιασμός ίσως ακόμη και των περιοχών ΠΟΠ βάσει της ποιότητας και όχι απλά βάσει γεωγραφικών περιοχών. Πιστεύουμε ότι πρώτα πρέπει η κάθε επιμέρους αμπελουργική περιοχή να στείλει προτάσεις που να στηρίζονται και σε επιστημονικές μεθόδους αξιολόγησής τους και στην συνέχεια να γίνει η σύνθεση σε κεντρικό επίπεδο. Ο στρατηγικός σχεδιασμός της αμπελουργίας είναι ο βασικός πυλώνας και για μια ποιοτική οινοπαραγωγή».
Η αμπελουργία είναι ο τομέας του αμπελοοινικού κλάδου που χρειάζεται σήμερα περισσότερο ένα συνολικό και καλά οργανωμένο ερευνητικό σχέδιο, σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ Στέφανος Κουνδουράς. Ο ίδιος αναφέρει τα εξής: «Οι σύγχρονες τάσεις της διεθνούς αγοράς δίνουν έμφαση στις ελληνικές ποικιλίες οι οποίες αποτελούν το ισχυρότερο πλεονέκτημα των οινοποιών της Ελλάδας. Ωστόσο, ελάχιστη έρευνα έχει πραγματοποιηθεί σχετικά με τις οινολογικές δυνατότητες των ποικιλιών μας, την προσαρμογή τους στις περιβαλλοντικές και αμπελουργικές συνθήκες, αλλά και της ποιότητας του πολλαπλασιαστικού τους υλικού που διανέμεται στους αμπελουργούς. Όλα τα παραπάνω θέματα θα πρέπει να αποτελέσουν το αντικείμενο ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου έρευνας στην αμπελουργία, που μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με τη σύμπραξη και συνεργασία των παραγωγικών φορέων (οινοποιοί, αμπελουργοί, φυτωριούχοι κ.α.) με τα ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια της Ελλάδας, τα οποία είναι στελεχωμένα με άριστα εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό».
