Στη σωστή κατεύθυνση κινείται σύμφωνα με τους γεωτεχνικούς του δημοσίου το νομοσχέδιο για τις βοσκήσιμες γαίες που βρίσκεται σε διαβούλευση.
Σύμφωνα με την ΠΕΓΔΥ, παρότι έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση να καλύψει το κενό που υπάρχει στην εφαρμογή ενός εθνικού προγράμματος διαχείρισης – βελτίωση και αξιοποίησης των φυσικών βοσκοτόπων μέσω της:
1. Καταγραφής και αποτύπωσης όλων των βοσκήσιμων γαιών με κατοχύρωση της κτηνοτροφικής χρήσης αυτών, παράλληλα με άλλες χρήσεις συμβατές με τη βοσκή, οι οποίες δεν αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία του τοπίου, δεν υποβαθμίζουν τη βοσκοϊκανότητα και την προσβασιμότητα και δεν παρεμποδίζουν τη χρήση της βοσκής.
2. Της αειφόρου χρήση τους, δηλαδή της διαχείρισης και ελέγχου της βόσκησης κατά χρόνο (διάρκεια βοσκής) και ένταση (αριθμός και είδος ζώων που θα βόσκει) σύμφωνα τα ολοκληρωμένα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης.
3. Βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης στους βοσκότοπους των ανθρώπων και ζώων.
4. Αύξησης της παραγωγής βοσκήσιμης ύλης και βελτίωσης ποιοτικά αυτής με την εκτέλεση διαφόρων φυτοτεχνικών εργασιών.
Στα θετικά του νομοσχεδίου, σύμφωνα με τους γεωτεχνικούς, προσμετράτε και το γεγονός ότι δεν αποδεσμεύονται οι βοσκήσιμες γαίες από την προστασία της δασικής νομοθεσίας, αφού τούτο αναφέρεται ρητά στο σχέδιο νόμου.
Παράλληλα, η ΠΕΓΔΥ, προτείνει ορισμένες βελτιώσεις στο σχέδιο νόμου προκειμένου αυτό να είναι πιο λειτουργικό:
- Τα διαχειριστικά σχέδια θα πρέπει να επικαιροποιούνται κάθε 10 έτη ώστε να λαμβάνονται οι υπ’ όψη όλες οι επιδράσεις στης βόσκησης στο βοσκότοπο.
- Ως εκπρόσωποι της περιφέρειας στην επιτροπή παρακολούθησης να ορίζονται γεωπόνοι υπάλληλοι των ΔΑΟΚ.
- Σε περίπτωση που εντός των βοσκήσιμων γαιών περιλαμβάνονται και γεωργικές γαίες, πριν την έγκριση του σχεδίου διαχείρισης από τον συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης να υπάρχει εισήγηση της Δ/νσης Αγροτικών Υποθέσεων.
- Να δίδεται η δυνατότητα η παραχώρηση γης να γίνεται για όλες τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, όπως άλλωστε ισχύει, και όχι μόνο για τα πρόχειρα καταλύματα του Νόμου 4056/2012 εφόσον τα διαχειριστικά σχέδια το επιτρέπουν.
Σε κάθε περίπτωση, όπως υποστηρίζει, σε ανακοίνωση της η ΠΕΓΔΥ, το Σχέδιο Νόμου έχει ιδιαίτερη σημασία για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας τη θέση της οποίας στην οικονομία της χώρας δεν μπορεί να αμφισβητήσει.
Κυρίαρχος κλάδος της κτηνοτροφίας είναι η αιγοπροβατοτροφία, η οποία είναι άρρηκτα συνδεμένη με την ύπαρξη βοσκοτόπων, αφού σε ποσοστό περίπου 90% είναι «κοπαδιάρικης» (εκτατικής) εκτροφής. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των κοπαδιών, που αποτελούνται από ζώα αυτοχθόνων φυλών, είναι άριστα προσαρμοσμένα στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της χώρας μας. Εκτρέφονται σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές, συμβάλλοντας σε μέγιστο βαθμό στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας αλλά και της οικονομίας γενικότερα, αν λάβει κανείς υπ’ όψη ότι ένα από τα σημαντικότερα ΠΟΠ προϊόντα μας, η Φέτα είναι συνδεμένη με αυτά τα συστήματα εκτροφής. Επίσης, σε μικρότερο ποσοστό συμβάλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και η κρεοπαραγωγός βοοτροφία ελευθέρας βοσκής.
Σήμερα είναι επιτακτική η ανάγκη αυτοί οι κλάδοι να εξελιχθούν και να γίνουν βιώσιμοι και ανταγωνιστικοί. Για να επιτευχθεί αυτό και να μειωθεί το κόστος διατροφής, (λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές δεν παράγονται ή παράγονται σε ελάχιστες ποσότητες ζωοτροφές σε συνδυασμό με τη μεγάλη απόσταση από τα κέντρα παραγωγής ζωοτροφών), απαιτείται η όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη χρήση των βοσκοτόπων. Σ’ αυτή την κατεύθυνση ο ρόλος των βοσκοτόπων είναι καταλυτικός, καθώς η ορθολογική χρήση τους, με σεβασμό προς το περιβάλλον, θα μειώσει σημαντικά το κόστος διατροφής, ενισχύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων.
Όμως βασικός ανασταλτικός παράγοντας για τα παραπάνω είναι το γεγονός ότι δεν έχει μέχρι στιγμής γίνει καταγραφή όλων των βοσκήσιμων γαιών και η κατοχύρωση νομοθετικά της κτηνοτροφικής χρήσης αυτών. Ενώ σε όλα τα Κράτη – Μέλη της Ε.Ε. υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ βοσκότοπων και Δασών –Δασικών εκτάσεων και είναι νομικά κατοχυρωμένος, στην Χώρα μας αυτός είναι δυστυχώς ανύπαρκτος.
Στην Ελλάδα μέχρι και την ψήφιση του άρθρου 60 του ν. 4264/2014 και την τροποποίηση του άρθρου 103 του Δασικού Κώδικα δεν υπήρχαν κατά το νόμο «βοσκότοποι». Κατά καιρούς ονομάζονταν «χορτολίβαδα» που ουσιαστικά δεν έχουν σχέση με τους φυσικούς βοσκότοπους, συχνότατα «δασοβοσκότοποι» όρος αδόκιμος που στη διεθνή ορολογία δεν υφίσταται, ποτέ όμως με τον πραγματικό τους όρο, δηλαδή «βοσκότοποι».
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αν και οι βοσκότοποι διαφέρουν ριζικά από τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, αφού ο προορισμός και η χρήση τους είναι κυρίως κτηνοτροφική, οι εκτάσεις τους (φυσικοί βοσκότοποι και λιβάδια κοπής χόρτου -κοφτολίβαδα) να προστίθενται σε αυτές των πραγματικών Δασών και δασικών εκτάσεων που είναι καλυμμένες με ελάτη, ορεινή πεύκη, οξυά, καστανιά κλπ. δίνοντας μια στρεβλή εικόνα της πραγματικότητας.
Έτσι σύμφωνα με επίσημους πίνακες της Ε.Ε., αν και η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που διαθέτει τόσο μεγάλη δασοσκεπή έκταση (67%) σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ένωσης, ταυτόχρονα η μόνη χώρα που σύμφωνα με τα στοιχεία των δασικών υπηρεσιών δεν διαθέτει βοσκοτόπους.
Έτσι, το θέμα των βοσκοτόπων και των δασών – δασικών εκτάσεων, όπου η αναρχία και η αλόγιστη χρήση ήταν και είναι μεγάλη, εξελίχθηκε στο κυρίαρχο πρόβλημα της ελληνικής κτηνοτροφίας. Η βόσκηση διαχρονικά γίνεται άναρχα χωρίς διαχειριστικές μελέτες, με ολέθριες πολλές φορές συνέπειες. Το συγκεκριμένο πρόβλημα της έλλειψης διαχειριστικών μελετών θα είχε λυθεί πολλά χρόνια πριν εάν εφαρμόζονταν οι διατάξεις του ν. 1734/87 οι οποίες προέβλεπαν διαχειριστικές μελέτες. Όμως η απόφαση του ΣτΕ, ύστερα από προσφυγή φιλοπεριβαλλοντικών οργανώσεων αλλά και του συνδικαλιστικού οργάνου των δασολόγων, που είχε κρίνει ως αντισυνταγματικά κάποια άρθρα του ν. 1734/1987, είχε ως αποτέλεσμα την τότε διακοπή της οριοθέτησης των βοσκοτόπων και την παντελή έλλειψη διαχείρισής τους έως σήμερα.
Σήμερα ουδείς γνωρίζει με σαφήνεια που ακριβώς επιτρέπεται η βόσκηση και που όχι. Σε περίπτωση που αυτή η άναρχη κατάσταση που επικρατεί σήμερα συνεχισθεί, οι συνέπειες θα είναι τραγικές και μη αναστρέψιμες. Επομένως, αν δε θέλουμε να διαλυθεί – εκλείψει η αιγοπροβατοτροφία ποιμενικής και νομαδικής μορφής όχι μόνο λόγω των συνεπειών στην οικονομία αλλά και στην ύπαιθρο, είναι απαραίτητη η αποτύπωση, καταγραφή, νομοθετική κατοχύρωση και ορθολογική διαχείριση των βοσκοτόπων που θα βασίζεται στη γνώση της έκτασης και της βοσκοικανότητας – βοσκοφόρτωσης.
