Στο στήσιμο ενός πειραματικού αγρού 103 στρεμμάτων στο Νέο Σκοπό Σερρών, όπου δοκιμάζονται ποικιλίες αραβόσιτου, σόργου, σόγιας, μηδικής ενώ επίκειται πειραματική καλλιέργεια και αρωματικών φυτών, οδήγησε η σύμπραξη του τοπικού Δήμου, του ΑΣ Νέου Σκοπού, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και της εταιρείας American Genetics. Η Agrenda βρέθηκε εκεί...
Μονόδρομος προβάλλει σε διεθνές επίπεδο η επένδυση στην εφαρμοσμένη έρευνα για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και την αντιμετώπιση πιεστικών μελλοντικών προκλήσεων, όπως μια πιθανή αγροδιατροφική κρίση, συνεπεία της διαρκούς αύξησης του πληθυσμού και των αναγκών του για σίτιση και της ταυτόχρονης εξάντλησης των διαθέσιμων φυσικών πόρων.
Παρά τη διαπίστωση, ωστόσο, ειδικά στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου η έρευνα φαίνεται να έχει… βαλτώσει τα τελευταία χρόνια, οδηγώντας τον πρωτογενή τομέα σε υποβάθμιση και σε γενετική εξάρτηση από τις «προηγμένες» δυνάμεις του κλάδου.
Εισαγωγή τεχνογνωσίας
Έτσι, κράτη όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, μολονότι υπερτερούν σε εδαφοκλιματικές συνθήκες, εμφανίζουν το παράδοξο φαινόμενο να εισάγουν τεχνογνωσία για το γενετικό υλικό που τους είναι απαραίτητο στην ανάπτυξη των καλλιεργειών από την Ολλανδία και τη Γερμανία, οι οποίες, ωστόσο, λόγω κλίματος, δουλεύουν σε πιο όψιμες ποικιλίες.
Την εικόνα του… στραβού κλήματος στο Νότο, όσον αφορά την αναποτελεσματική -κατά την εποχή των «παχιών αγελάδων»- αξιοποίηση των πόρων στην έρευνα, συμπληρώνει ο… γάιδαρος της έλλειψης διαθέσιμων κεφαλαίων από τη στιγμή που ξεκίνησε η οικονομική κρίση στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογειακής λεκάνης και το… γλυκό έδεσε.
Ο πειραματικός αγρός στις Σέρρες
Υπάρχουν, βέβαια και κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες που τείνουν, μάλλον, πιο πολύ, να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Μια τέτοια μπήκε στη γραμμή εκκίνησης, ουσιαστικά, την περασμένη Παρασκευή, με επίκεντρο την περιοχή του Νέου Σκοπού Σερρών.
Η σύμπραξη του τοπικού Δήμου, του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νέου Σκοπού, του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και του ΤΕΙ Φλώρινας, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και της εταιρείας American Genetics, οδήγησε στο «στήσιμο» και την ανάπτυξη ενός πειραματικού αγρού, συνολικής επιφάνειας 103 στρεμμάτων, όπου δοκιμάζονται ποικιλίες αραβόσιτου, σόργου, σόγιας και επίσπορης σόγιας για να υπάρχουν δύο καλλιέργειες τη χρονιά, μηδικής και επίκειται και η πειραματική καλλιέργεια αρωματικών φυτών.
Στόχος είναι να εντοπιστούν νέες ελπιδοφόρες και αποδοτικές εκμεταλλεύσεις, παράλληλα με την επιβεβαίωση των δυνατοτήτων που έχουν υφιστάμενες παραδοσιακές καλλιέργειες της περιοχής.
«Πιστεύουμε ότι χωρίς την έρευνα η ελληνική γεωργία θα βαλτώσει. Δεν έχουμε πολλά πλεονεκτήματα. Έχουμε μικρό κλήρο, κόσμο μεγάλο σε ηλικία και άλλα χίλια δύο δομικά προβλήματα», τονίζει στην Agrenda ο επικεφαλής του ελληνικού βραχίονα της American Genetics Παύλος Ζουλιάμης-Κοεμτζόπουλος –κατά την παρουσίαση του πειραματικού αγρού σε περίπου 40 ειδικούς επιστήμονες από την Ιταλία, που βρέθηκαν στο Νέο Σκοπό για αυτό.
Τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας
Πρόσθεσε δε, πως «είναι αναγκαίο να αξιοποιήσουμε τα 2-3 πλεονεκτήματα που έχουμε, όπως ο ήλιος, το κλίμα και το γενετικό μας υλικό, ώστε να επιτύχουμε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας για τον παραγωγό». Αναφερόμενος, τέλος, στο πρόγραμμα ύψους 1 εκατ. ευρώ, που εφαρμόζεται σε τμήμα του πειραματικού αγρού, είπε ότι «μελετούμε φυτά για να προετοιμαστούμε για το μεσογειακό κλίμα του αύριο».
Απαραίτητη η αλλαγή νοοτροπίας για τον Έλληνα αγρότη
Η Ελλάδα δεν είναι ώριμη για σποροπαραγωγή
«Η Ελλάδα δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να αποτελέσει πεδίο για σποροπαραγωγή. Με λύπη το λέω ο Έλληνας αγρότης δεν είναι ώριμος να κάνει σποροπαραγωγή, παρότι οι συνθήκες εδώ είναι καλύτερες», αναφέρει με πικρία ο επικεφαλής του ελληνικού βραχίονα της American Genetics Παύλος Ζουλιάμης-Κοεμτζόπουλος και εξηγεί ότι «η σποροπαραγωγή υβριδιόσπορου σε αναγκάζει να πας σε αγρότη, δεν μπορείς να τα κάνεις κλεισμένα σε ένα ινστιτούτο».
Θέμα υπευθυνότητας
Αυτό σημαίνει πως απαιτείται μέγιστη υπευθυνότητα από τον αγρότη, ο οποίος, κατά τον συνομιλητή μας «αν θέλει να είναι αρωγός μας σε αυτή την προσπάθεια, θα πρέπει να αλλάξει νοοτροπία. Είμαστε μια καινούργια εταιρία στο χώρο και μόλις που κλείσαμε δέκα χρόνια ζωής. Ακόμη χτίζουμε και μόνο μας όπλο είναι το καλό όνομά μας στην αγορά. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να πάρουμε το ρίσκο –εξαιτίας μιας πιθανής ασυνέπειας του Έλληνα αγρότη, επειδή θα βαριέται να πάει στις 6 το πρωί να δει το χωράφι- να χαλάσουμε τη φήμη μας στις 23 χώρες που έχουμε διεθνή παρουσία. Δεν φαντάζεστε τι περηφάνεια θα μας έδινε να σποροπαράγουμε στην Ελλάδα. Είμαστε οι πρώτοι που θα θέλαμε κάτι τέτοιο να συμβεί, αλλά δυστυχώς δεν είμαστε ακόμη ώριμοι ως χώρα γι’ αυτό».
Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα επίσπορη σόγια, σόργο και μηδική αποτελούν ιδιαίτερα δυναμικές καλλιέργειες
Ξεκινάμε με 1.500 σπόρους για να εμπορευτούμε δύο
Η προσέγγιση και η αντιμετώπιση των σύγχρονων αναγκών του μέλλοντος δεν μπορεί να γίνει με παραδοσιακά υλικά και μεθόδους, εκτιμά ο Βαγγέλης Λαδάς, δήμαρχος του δήμου Εμμανουήλ Παππά, στο Δημοτικό Διαμέρισμα του οποίου βρίσκονται τα 103 στρέμματα γης όπου αναπτύσσεται ο πειραματικός αγρός του Νέου Σκοπού Σερρών.
Σύμφωνα με τον αυτοδιοικητικό παράγοντα η ελληνική γεωργία είναι απαραίτητο να φύγει από το μοντέλο της «πάππου προς πάππου» διαδοχής των καλλιεργειών και μέσα από την επιστημονική οδό της έρευνας να εντοπιστούν και να προκριθούν εκείνες οι καλλιέργειες που θα δώσουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα σε ανθεκτικότητα, ποιότητα και ποσότητα παραγωγής.
Η διαδικασία αυτή, πάντως, όπως είπε, δεν έχει εμπεδωθεί ακόμη από τον Έλληνα αγρότη στο βαθμό που πρέπει και αυτό είναι ένα εγγενές πρόβλημα της αγροτικής μας οικονομίας.
Αναφερόμενος στο εγχείρημα του πειραματικού αγρού, εν τω μεταξύ, ο γενικός διευθυντής του Αγροτικού Συλλόγου Νέου Σκοπού Σερρών, Αντώνης Εμιρλής, τόνισε ότι το βασικότερο σε αυτή τη φάση του προγράμματος είναι να μπορέσει να δει ο ντόπιος αγροτικός κόσμος νέες καλλιέργειες και τα αποτελέσματά τους, ώστε να πειστεί για την ελκυστικότητά τους και να επιλέξει με τι θα ασχοληθεί στο μέλλον, για να αυξήσει το εισόδημά του.
«Επίσπορη σόγια δεν ξανασυνέβη ποτέ στο νομό μας και τώρα, μέσω του προγράμματος, έχουμε, ενώ το ίδιο γίνεται και με το σόργο που είναι στον καρπό», σημείωσε ο κ. Εμιρλής, μιλώντας την Agrenda για να συμπληρώσει ότι από τα πρώτα δείγματα φαίνεται πως είναι δυναμικές καλλιέργειες, όπως και η σόγια, αλλά και η μηδική, που μπορούν να αποδώσουν. Τόνισε, ακόμη, ότι από φέτος στο πλαίσιο του πειραματικού αγρού θα καλλιεργηθεί και μισό στρέμμα λεβάντα με σκοπό να διερευνηθεί τι ανταπόκριση θα έχει το αρωματικό φυτό στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής.
«Έχουμε ήδη πολλές ερωτήσεις από νέους αγρότες, που τους ανησυχεί το νέο περιβάλλον της οικονομίας και ενδιαφέρονται για τις δυνατότητες της αγροτικής παραγωγής» τόνισε χαρακτηριστικά το στέλεχος του τοπικού Αγροτικού Συνεταιρισμού και αποκάλυψε πως το επόμενο βήμα, μετά την έρευνα, θα είναι η επένδυση στην επεξεργασία και στην τυποποίηση του σπόρου.
Η πορεία ενός υβριδίου προς το εμπόριο
Τα πράγματα, βέβαια, δεν είναι τόσο απλά μέχρι να έρθει το αποτέλεσμα. Όπως εξηγεί ο τεχνικός διευθυντής της American Genetics και «ψυχή» του project, Γιώργος Τσαμπρούνης, «ξεκινούμε με περίπου 1.500 υβρίδια προς αξιολόγηση, σε 14.000 πειραματικά τεμάχια και θα καταλήξουμε σε δύο τρία που θα μπουν στο προεμπορικό στάδιο. Για να γίνει εμπορικά εκμεταλλεύσιμο ένα υβρίδιο απαιτούνται επτά καλλιεργητικές περίοδοι, ή 3,5 έτη, καθώς το χειμώνα πάμε στο νότιο ημισφαίριο για να πετύχουμε δύο καλλιέργειες το χρόνο, κι άλλα 2 χρόνια για να γίνει η απαραίτητη εγγραφή. Κάτι που σημαίνει ότι ένα υβρίδιο του 2013 αν καταστεί εμπορικό αυτό θα γίνει περίπου το 2020».
Ένας κολοσσός με παρουσία σε 23 χώρες
«Παίκτης» με παγκόσμιο βεληνεκές, που κατατάσσεται στη λίστα με τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο στην έρευνα για τα υβρίδια καλαμποκιού, με παρουσία σε 23 χώρες ανήκει σε ένα ελληνοϊταλικό γκρουπ με θυγατρικές, επίσης, σε Ιταλία, Βουλγαρία, Κύπρο και οσονούπω και Τουρκία.
«Έχουμε να ανταγωνιστούμε τις μεγάλες πέντε αδελφές (δύο αμερικάνικες πολυεθνικές, δύο γερμανικές και μια ελβετική) του κλάδου» επισημαίνει ο Παύλος Ζουλιάμης--Κοεμτζόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του ελληνικού βραχίονα και προσθέτει «έχουμε ήδη μπει από πέρυσι σε ποικιλίες σόγιας από κοινού με την ΕΛΒΙΖ, μπήκαμε επίσης στον καρποδοτικό σόργο που δεν υπάρχει στην Ελλάδα, δημιουργούμε και σποροπαράγουμε ποικιλίες ελληνικής μηδικής τις οποίες εξάγουμε σε μουσουλμανικές αραβικές χώρες, μέχρι και στην Καλιφόρνια, ενώ μια ποικιλία αραβόσιτου εξάγεται και στην Ιαπωνία».
Προετοιμάζει τη δική της υποδομή
Η εταιρεία είναι συμβεβλημένη μια ένα εργοστάσιο στη Βόρεια Ιταλία το οποίο παράγει για λογαριασμό της μεταξύ άλλων 100 χιλ. σάκους αραβόσιτου, αλλά προετοιμάζει και τη δική της υποδομή, τόσο στην Ιταλία, όπου του χρόνου θα εγκαινιαστεί μονάδα κόστους 3 εκατ. ευρώ, όσο και στο Ικόνιο της Τουρκίας, όπου χτίζεται με ντόπιο εταίρο, εργοστάσιο αξίας άνω των 5 εκατ. ευρώ, το οποίο θα είναι έτοιμο το Νοέμβριο του 2013 και θα αξιοποιηθεί για εξαγωγές σε δέκα μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, όπως και για τα κράτη της πρώην ανατολής Ευρώπης, όπως η Ουκρανία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία.
«Υπάρχει κι ένα κομμάτι μεσομακροπρόθεσμα, στην πενταετία, που είναι η Β. Αφρική, δηλαδή Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο, Αίγυπτος», είπε ο κ. Ζουλιάμης και θύμισε ότι εμπορικά η εταιρεία είναι ήδη στην Αγκόλα. Στόχος έως το 2017, κατέληξε, είναι η εταιρεία, που έχει μηδενικό δανεισμό, να διπλασιάσει τα οικονομικά της μεγέθη και ο τζίρος της να κυμανθεί στα 8-10 εκατ. ευρώ.
Του Λιάμη Λεωνίδα
