Ομιλητές της ημερίδας, της οποίας χορηγός επικοινωνίας ήταν και η Agrenda, ήταν ο επίκουρος καθηγητής Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών και Τοξικολογίας στο Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δημήτρης Στάγκος, ο εντεταλμένος ερευνητής- ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Δημήτριος Βλαχοστέργιος και η διατροφολόγος Μεταλλούλη Νικολέτα, που μεταξύ άλλων τόνισαν ότι: «Τα όσπρια αποτελούν μια παραδοσιακή καλλιέργεια για τη χώρα μας με αυξανόμενο ενδιαφέρον τα τελευταία δυο χρόνια και σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης».
Η διαιτητική αξία των οσπρίων απολαμβάνει μεγάλης αναγνώρισης σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς νεότερες επιστημονικές μελέτες έχουν καταδείξει σημαντικές ευεργετικές επιδράσεις τους στην υγεία του ανθρώπου. Τα όσπρια επηρεάζουν θετικά την υγεία του ανθρώπου σε θέματα όπως η μείωση της χοληστερόλης και η υγεία της καρδιάς (προστασία από στεφανιαία και καρδιαγγειακή νόσο), ενώ περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής διαιτητικής αξίας, σίδηρο, ασβέστιο, βιταμίνες κ.ά.
Στην Ελλάδα τα σπουδαιότερα όσπρια που καλλιεργούνται ως ξηρικά είναι η φακή, το ρεβίθι, το κουκί και η φάβα (λαθούρι), ενώ το φασόλι κυριαρχεί στην κατηγορία των ποτιστικών οσπρίων. Η έκταση που καταλαμβάνει η καλλιέργειά τους από 150.000 στρέμματα περίπου υπολογίζεται ότι έχει διπλασιαστεί παρουσιάζοντας αυξητικές τάσεις.
Οι παράγοντες που ρυθμίζουν την απόδοση της καλλιέργειας των οσπρίων είναι κυρίως δυο: η ποικιλία και η τεχνική καλλιέργειας.Στη χώρα μας ο αρμόδιος ερευνητικός φορέας για τα παραπάνω αντικείμενα είναι το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Λάρισας το οποίο έχει μια ιστορία πάνω από 80 χρόνια συνεχούς προσφοράς στον αγροτικό τομέα. Το ΙΒ&ΚΦ έχει δημιουργήσει όλες τις Ελληνικές ποικιλίες οσπρίων που είναι γραμμένες στον Εθνικό και Ευρωπαϊκό Κατάλογο Ποικιλιών.
Ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη των οσπρίων στη χώρα μας είναι ότι η νέα ΚΑΠ 2014-20 έχει συμπεριλάβει την ενίσχυση της καλλιέργειας των οσπρίων ως πρωτεϊνούχων φυτών με στόχο την αύξηση της παραγωγής τους.
Ως μια από τις βασικότερες κατηγορίες τροφίμων της μεσογειακής διατροφής, τα όσπρια που χρησιμοποιούνται στη διατροφή είναι κυρίως οι φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά, ο αρακάς και τα λούπινα. Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας ο ρόλος τους ήταν πρωταρχικός στην κάλυψη βασικών αναγκών των ανθρώπων σε ενέργεια και πρωτεΐνες. Επίσης, περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, κυρίως άμυλο και διαλυτές φυτικές ίνες, καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, σίδηρο, φώσφορο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο. Τα φυτικά οξέα που περιέχουν τα όσπρια εμφανίζουν αντικαρκινικές ιδιότητες λόγω κυρίως της αντιοξειδωτικής τους δράσης. Αντιοξειδωτική δράση εμφανίζουν και οι πολυφαινόλες των οσπρίων. Σε αυτές αποδίδονται επίσης οι αντιγηραντικές ιδιότητες των οσπρίων, καθώς και η δράση τους ενάντια στις διάφορες εκφυλιστικές ασθένειες (π.χ. καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης, καρκίνος). Οι σαπωνίνες και οι ολιγοσακχαρίτες αποτελούν ακόμα μια κατηγορία ενώσεων που απαντώνται στα όσπρια. Οι ευεργετικές δράσεις των σαπωνινών περιλαμβάνουν τη μείωση των επιπέδων της χοληστερίνης και διάφορες αντικαρκινικές δράσεις. Η ευεργετική δράση των ολιγοσακχαριτών των οσπρίων οφείλεται και στον πρεβιοτικό τους χαρακτήρα ο οποίος συμβάλλει στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εντέρου. Μεγάλη ερευνητική δραστηριότητα έχει εντοπιστεί στις φυτικές στερόλες των οσπρίων στις οποίες αποδίδεται η ικανότητά τους να μειώνουν τα επίπεδα της ολικής και της 'κακής' χοληστερίνης. Ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο των οσπρίων είναι από τα χαμηλότερα σε σχέση με άλλες κατηγορίες τροφίμων. Η ιδιότητά τους αυτή τα καθιστά μια πολύτιμη τροφή για την πρόληψη της εμφάνισης του σακχαρώδη διαβήτη. Ανακεφαλαιώνοντας, το βασικό πλεονέκτημα των οσπρίων είναι ο θαυμάσιος συνδυασμός υψηλών επιπέδων φυτικών ινών και χαμηλών επιπέδων λιπαρών. Οι πιο πρόσφατες μελέτες όμως αποκαλύπτουν πως τα όσπρια είναι πηγή πλήθους ανεκτίμητων ουσιών για την ανθρώπινη υγεία, όπως τα φυτικά οξέα, τα οξαλικά, οι πολυφαινόλες, οι σαπωνίνες και οι φυτοστερόλες που τα καθιστούν βασική και αναπόσπαστη επιλογή στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο.»
Λίγα λόγια για τον Α.Σ. Λαρισαίων Αγροτών και την Ο.Π. Οσπρίων
Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ ιδρύθηκε βάση του Νόμου 4015/2011, έχοντας σήμερα 250 ενεργά μέλη, αγρότες και κτηνοτρόφους.
Στην πορεία της λειτουργίας ανταποκρινόμενοι στο μεγάλο ενδιαφέρον των αγροτών δημιούργησαν Ο.Π. Βιομηχανικής Τομάτας και προχώρησαν στη σύσταση Ο.Π. Οσπρίων, Ο.Π. Οπωρολαχανικών, καθώς και Ομάδα Καλλιεργητών Σίτου, Καλαμποκιού και Βάμβακος.
Το 2015 την έναρξη της έκανε η Ομάδα Παραγωγών Οσπρίων με τη συμμετοχή 70 παραγωγών. Οι εκτάσεις που καλλιεργήθηκαν φτάνουν τα 9.000 στρέμματα με τις ανάλογες ποσότητες σε κιλά να διατίθενται στην αγορά.
Και οι δύο ομάδες λειτουργούν με αυτοδιοίκητο τρόπο, δικό τους εσωτερικό κανονισμό και τριμελής διαχειριστική επιτροπή η κάθε μια αντίστοιχα.
Όσον αφορά τα όσπρια το ενδιαφέρον των παραγωγών είναι πολύ μεγάλο για την καλλιέργεια οσπρίων (φακή, ρεβίθι, φασόλι, φάβα) γνωρίζοντας την προοπτική των συγκεκριμένων καλλιεργειών λόγω της Διατροφικής-Διαιτητικής αξίας τους.
Συγκεκριμένα:
- Πρωτεΐνη υψηλής διαιτητικής αξίας, εφάμιλλη του κρέατος (φασόλια, ρεβίθια).
- Σίδηρο, Ασβέστιο, Βιταμίνες.
- Φυτικές ίνες και φιλλικό που συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης, προστασία της καρδιάς και πρόληψη δυσκοιλιότητας.
Επίσης ο Συνεταιρισμός απέκτησε πιστοποιητικό Q-CERT, AGRO2-1, AGRO 2-2 σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ISO 17021. Μ΄ αυτό τον τρόπο τα προϊόντα έχουν την καλύτερη δυναμική αφού διατίθενται πλέον με πιστοποίηση .
Οι Αγρότες-Συνεταιριστές που συμμετέχουν στην Ο.Π. Οσπρίων προσδοκούν την αναγνώριση της ομάδας έχοντας την υποστήριξη του Τεχνικού Συμβούλου της, με φυτουγειονομικό και ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων που διατίθενται στην Ελληνική αγορά.
Πρωταρχικός στόχος της ομάδας είναι η αναγνώριση της από την Πολιτεία, (αναμένουν την ανακοίνωση των κριτηρίων), να παράγει προϊόν το οποίο θα μεταποιηθεί - τυποποιηθεί και θα αποκτήσει όνομα το οποίο θα προσδιορίζει την προέλευση - καταγωγή του προϊόντος.
Τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι η καλλιέργεια των οσπρίων στη Θεσσαλία έχει αυξητική τάση άρα πρέπει οι παραγωγοί να οργανωθούν έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την πώληση των προϊόντων τους.
Αύξηση επίσης παρατηρείται καθημερινά προς την ομάδα, από νέους παραγωγούς που θέλουν να εισχωρήσουν σ΄ αυτή και να ενημερωθούν.
Μεγάλο ενδιαφέρον, διπλάσια στρέμματα με όσπρια
Αυξημένο ενδιαφέρον για τη σπορά οσπρίων εμφανίζουν τα τελευταία χρόνια οι παραγωγοί της Θεσσαλίας, καθώς υπολογίζεται ότι συνολικά στον κάμπο καλλιεργούνται 25.000 στρέμματα, εκ των οποίων παραπάνω από τα μισά βρίσκονται στο νομό Λάρισας.
Αυτό ειπώθηκε κατά τη διάρκεια ημερίδας, με θέμα την καλλιέργεια των οσπρίων, τα διατροφικά οφέλη τους και την προοπτική της καλλιέργειας, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 5 Νοεμβρίου από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Λαρισαίων Αγροτών και την Ομάδα Παραγωγών οσπρίων. Στόχος της ημερίδας ήταν να ενημερώσει τους καταναλωτές για τα διατροφικά οφέλη των οσπρίων και τους παραγωγούς για τις προοπτικές που έχουν τα όσπρια. Μάλιστα, σημειώνεται ότι στη χώρα μας η αγορά καλύπτεται κατά 30% από ελληνικά όσπρια και το υπόλοιπο ποσοστό από εισαγωγές. Και μόνο το γεγονός ότι εισάγουμε τεράστιες ποσότητες δείχνει ότι ο κλάδος αυτός , όπως τονίστηκε, μπορεί να αναπτυχθεί σε όλη τη χώρα.
Να σημειωθεί, τέλος, ότι την εκδήλωση συντόνιζε ο Διευθυντής Ειδήσεων της Θεσσαλίας Τηλεόρασης Γιάννης Κολλάτος.
Ρεπορτάζ-Φωτογραφίες: Βασιλική Πασχάλη- Τσαντοπούλου
