Σύµφωνα µε ίδιο, «τα βασικά που πρέπει να φροντίσουµε σαν χώρα είναι η αύξηση της εγχώριας παραγωγής και η καλύτερη διάρθρωσή της που θα έχει σαν αποτέλεσµα αυξηµένο αγροτικό εισόδηµα, και η άρση των αντικινήτρων στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ενώ διατηρεί επίκαιρο το αίτηµα για τη δηµιουργία Μητρώου Μεταποιητικών Μονάδων προσαρµοσµένου στις ιδιαιτερότητες του προϊόντος.
Ποιοι λόγοι επέβαλαν τη δηµιουργία της ∆ιεπαγγελµατικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς και ποιοι είναι οι κεντρικοί της στόχοι;Η έλλειψη κεντρικού φορέα που να διαθέτει την τεχνογνωσία ώστε να συσπειρώνει και να εκπροσωπεί αναλογικά και αποτελεσµατικά τους απασχολούµενους µε τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών (πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τοµέα) για την προάσπιση των συµφερόντων ενός στρατηγικού για την εθνική οικονοµία εξαγωγικού προϊόντος και ισχυροποίησης της θέσης του στις αγορές. Ο εθνικός φορέας µε διευρυµένες αρµοδιότητες που εκπροσωπεί αποτελεσµατικά τον κλάδο αποτελούσε όραµα ετών για τους απασχολούµενους ελαιοπαραγωγούς και επιχειρήσεις, ενώ η δηµιουργία του προβλέπεται να αποτελέσει εφαλτήριο για
• Την ισχυροποίηση της θέσης της επιτραπέζιας ελιάς στις αγορές
• Τον καλύτερο συντονισµό και προάσπιση των συµφερόντων των φορέων και επιχειρήσεων που απασχολούνται σε όλο το φάσµα της παραγωγής, τυποποίησης και εξαγωγής του προϊόντος κα
• Την αναβάθµιση της εικόνας της επιτραπέζιας ελιάς στο εξωτερικό και το εσωτερικό
Στις βασικές προτεραιότητες της ∆ΟΕΠΕΛ εντάσσονται η ανταπόκριση στις διεθνείς προκλήσεις και τον ανταγωνισµό, µε ενδυνάµωση της θέσης της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς και όχηµα τη φυσικότητα, η αξιοποίηση του ελληνικού σήµατος, η διασύνδεση µε τον τουρισµό και την εστίαση αλλά και η καλλιέργεια σχέσεων µε τα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων
Υπάρχουν κάποια οργανωτικά ζητήµατα τα οποία θα πρέπει να διευθετηθούν ή είσαστε ήδη έτοιµοι να αναλάβετε δράση;Η ∆ιεπαγγελµατική κλείνει ένα χρόνο από την αναγνώρισή της και έχει σχετική οργανωτική επάρκεια, η οποία θα συµπληρώνεται µε την ανάπτυξή της.
Λέγεται ότι η διάταξη του Άρθρου 34 στο νόµο 4384/2016 που αφορά στις ∆ιεπαγγελµατικές Οργανώσεις δεν διευκολύνει και πολύ την κατάσταση. Ποια είναι η γνώµη σας;To Άρθρο 34 του νόµου είναι πολύ γενικό και δεν µπορεί να καταλήξει κανείς αν διευκολύνει ή όχι τη δηµιουργία ∆ιεπαγγελµατικών. Θα αναµένουµε την Υπουργική Απόφαση για την εξειδίκευση του Άρθρου ώστε να κρίνουµε.
∆ώστε µας ένα περίγραµµα της δραστηριότητας που αναπτύσσεται γύρω από την επιτραπέζια ελιά αυτά τα χρόνια. Κατ’ αρχήν ποια είναι η καλλιεργήσιµη έκταση και πώς µοιράζεται µεταξύ των διαφόρων ποικιλιών; Οι επιτραπέζιες ποικιλίες αντιπροσωπεύουν (περίπου) το 25% του ελληνικού ελαιώνα (40 εκατ. ελαιόδενδρα). Το σύνολο της έκτασης επιτραπέζιων ανέρχεται σε 2.450.000 στρέµµατα , εκ των οποίων η «Χαλκιδική» καταλαµβάνει 500.000 στρέµµατα, η «Καλαµάτα» 625.000 και η «Κονσερβολιά» 1.325.000 στρέµµατα. Με τις επιτραπέζιες ποικιλίες ασχολούνται 62.000 ελαιοκοµικές εκµεταλλεύσεις και 100 επιχειρήσεις επεξεργασίας, µεταποίησης, τυποποίησης, συσκευασίας και εµπορίας.
Ποια είναι κατά τη γνώµη σας η ποικιλία που δίνει τη µεγαλύτερη υπεραξία και το ανάλογο πέρασµα της εγχώριας επιτραπέζιας στις αγορές; Η «Καλαµάτα» (Κalamata Οlives), η οποία σταδιακά τα τελευταία χρόνια αντικατέστησε τον ιστορικό ελληνικό εµπορικό τύπο Greek black olives και αποτελεί την κορωνίδα των φυσικών µαύρων εµπορικών τύπων όπου η χώρα µας έχει την πρωτοκαθεδρία και τη φήµη. Εξάγονται 50.000 τόνοι κατ’ έτος, αλλά και η «Χαλκιδική», η οποία σε ποσότητα υπερέχει στις εξαγωγές (διπλάσια, 90.000 τόνοι) και διαθέτει παγκόσµιο συγκριτικό πλεονέκτηµα το µέγεθος του καρπού.
Γίνεται πολλή συζήτηση για την ελιά Καλαµών. Τονίζεται µάλιστα από ορισµένες πλευρές πως αυτό στάθηκε και η αφορµή για την επίσπευση των διαδικασιών δηµιουργίας της ∆ιεπαγγελµατικής. Πώς έχει η υπόθεση;Ευχής έργον που σήµερα υπάρχει ένας φορέας που κάνει σοβαρές προτάσεις και για την επίλυση του προβλήµατος. Όπως είναι γνωστό, υπάρχει σύγχυση στην ονοµατολογία των εµπορικών τύπων επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας «Καλαµάτα» (Kalamata olives) που αντιπροσωπεύουν ετησίως 50.000 τόνους εξαγωγής, αξίας 200 εκατ. ευρώ, και του ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» που αντιπροσωπεύει τις επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας «Καλαµάτα» µόνο του Ν. Μεσσηνίας, ήτοι 200 τόνοι.
Οι συζητήσεις για τη δηµιουργία - ίδρυση ∆ιεπαγγελµατικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς ξεκίνησαν το 2006 µεταξύ εκπροσώπων των παραγωγών και των µεταποιητικών - εµπορικών επιχειρήσεων, οι οποίες κατέληξαν στην ίδρυση της ∆ΟΕΠΕΛ το Μάιο του 2015. Ο µακρύς χρόνος των συζητήσεων προέκυψε από το γεγονός ότι οι άνθρωποι που συµµετείχαµε στις συζητήσεις για την ίδρυση της ∆ιεπαγγελµατικής επιδιώκαµε την εκπροσώπηση των διαφόρων τοµέων από εκπροσώπους πρωτοβάθµιων φορέων από τις µεγαλύτερες περιφέρειες καλλιέργειας επιτραπέζιων ποικιλιών ελιάς της χώρας, ώστε η ∆ιεπαγγελµατική να έχει αµεσότερη σχέση µε τα φυσικά µέλη (ελαιοπαραγωγούς και επιχειρηµατίες)
Σαν άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην ελιά, αλλά και σαν πρόεδρος της οργάνωσης θα έχετε κάποια πρόταση για την επίλυση του θέµατος. Μπορείτε να µας την περιγράψετε;Οι ελαιοπαραγωγοί της επιτραπέζιας ποικιλίας «Καλαµών/Καλαµάτα» και οι εξαγωγείς, από τη δεκαετία του ’30 καθιέρωσαν το brand name «Kalamata olives» το οποίο υιοθέτησε η ελληνική πολιτεία µε το Π.∆. 221/1979 «περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς εξαγωγήν προοριζόµενων επιτραπεζίων ελαιών». Στο εν λόγω Π.∆. η Πολιτεία υποχρεώνει τους Έλληνες εξαγωγείς από το 1979, να εξάγουν τις ελιές ποικιλίας «Καλαµών» µε την ονοµασία «Calamata olives», δηλαδή το όνοµα της ποικιλίας στην εξωτερική αγορά καθορίστηκε από την ίδια την Πολιτεία.
Έχουµε δυο έννοιες
α) το τοπωνύµιο που έγινε ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» (που σηµαίνει ελιά από την περιοχή της Καλαµάτας) και αντιπροσωπεύει σήµερα 200 τόνους ετησίως κα
β) το όνοµα της ποικιλίας «Kalamata olives» (brand name) που αντιπροσωπεύει 50.000 τόνους εξαγωγή και που θα πρέπει να ξεκαθαρίζει ότι πρόκειται για τον εµπορικό τύπο της ποικιλίας. ∆ηλαδή να προστεθεί η λέξη «variety» και το brand name να γίνει «Kalamata olives variety»
Έτσι ακριβώς συνέβη και πρόσφατα (2012) µε το ίδιο πρόβληµα που προέκυψε µε τους εµπορικούς τύπους της ποικιλίας «Χαλκιδική» και επελύθη συµβιβαστικά
Πείτε µας κάποια πράγµατα για τη δοµή του κλάδου στον τοµέα της µεταποίησης. Η µεταποίηση (δευτερογενής τοµέας) συγκεντρώνει επιχειρήσεις που διαθέτουν µονάδες επεξεργασίας και παρασκευής επιτραπέζιων ελιών
Οι υφιστάµενες µονάδες διαθέτουν ικανοποιητική υλικοτεχνική υποδοµή, η οποία καλύπτει οπωσδήποτε την πρώτη µεταποίηση του προϊόντος. ∆ηλαδή:
• Υποδοχή πρώτης ύλης (ελαιόκαρπου)
• Ξεπίκρισµα • Ζύµωση • Ωρίµανση - Συντήρηση, δηλαδή την παρασκευή των ονοµαστών ελληνικών εµπορικών τύπων επιτραπέζιας ελιάς
Σηµαντικό µέρος των παραπάνω µονάδων, διαθέτουν εξειδικευµένη υλικοτεχνική υποδοµή και στελεχιακό δυναµικό και για τη δευτερογενή µεταποίηση του προϊόντος, δηλαδή την παρασκευή: Τσακιστών, Χαρακτών, Εκπυρηνωµένων, Γεµιστών µε διάφορα γεµίσµατα, Ροδελών κ.λπ
Οι µονάδες αυτές επίσης διαθέτουν σύγχρονες γραµµές συσκευασίας, σε συσκευασίες καταναλωτή µε παστερίωση ή/και αποστείρωση, υπό κενό ή τροποποιηµένη ατµόσφαιρα κ.λπ. και διαθέτουν στην αγορά µεγάλη γκάµα κωδικών του προϊόντος.
Τι αντιπροσωπεύουν αυτή τη στιγµή οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και τι οι συνεταιρισµοί; Στη επεξεργασία, µεταποίηση, τυποποίηση, συσκευασία και εµπορία του προϊόντος, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις του κλάδου αντιπροσωπεύουν περίπου το 84% της αγοράς και οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις το υπόλοιπο 16%
Θα µπορούσαµε να πούµε ότι στην επιτραπέζια ελιά αναπτύσσονται και εξειδικευµένες επιχειρήσεις κυρίως delicatessen προϊόντων για πολύ απαιτητικούς πελάτες; Υπάρχουν περιθώρια σ’ αυτή την κατηγορία;Πράγµατι στο χώρο της επιτραπέζιας ελιάς αναπτύσσονται µεταποιητικές επιχειρήσεις που παράγουν και εµπορεύονται κυρίως προϊόντα delicatessen για πολύ απαιτητικούς πελάτες. Υπάρχουν ωστόσο και περιθώρια ανάπτυξης σ΄ αυτή την κατηγορία, υπό προϋποθέσεις κατά την άποψη µου
I. Κατ΄ αρχήν ότι όταν ξεκινά σε οποιοδήποτε αναπτυξιακή διαδικασία πρέπει να διαθέτει κρίσιµο µέγεθος
II. οι µικρές καθετοποιηµένες µονάδες στον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών πρέπει να φθάνουν µέχρι την πρώτη µεταποίηση. ∆ηλαδή παραγωγή ελαιόκαρπου εξαιρετικής ποιότητας και στη συνέχεια επεξεργασία µέχρι την πρώτη µεταποίηση, δηλαδή ξεπίκρισµα, ζύµωση, ωρίµανση, συντήρηση, ώστε το προϊόν να λάβει τα άριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν τον εµπορικό του τύπο κα
III. η καθετοποίηση µικρών µονάδων µέχρι τον τελικό καταναλωτή συνήθως είναι θνησιγενής. Οι οµαδοποιηµένοι παραγωγοί µε σοβαρά κρίσιµα µεγέθη θα µπορούσαν ενδεχοµένως να φθάσουν και µέχρι τον τελικό καταναλωτή.
Να µιλήσουµε πιο διεξοδικά για τον εξαγωγικό προσανατολισµό του κλάδου; Πού φθάνει η ελληνική επιτραπέζια και ποια είναι τα οικονοµικά µεγέθη αυτής της προσπάθειας;Το (περίπου) 85% του παρασκευασµένου - έτοιµου προϊόντος εξάγεται σε περισσότερες από 100 χώρες, µε αξία περίπου 450 εκατ. ευρώ ετησίως. Το πρώτο αγροτικό - εξαγωγικό προϊόν της χώρας. Με ανοδική τάση, οι εξαγωγές διπλασιάστηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια (από 85.000 το 2005, σε 170.000 το 2014)
Ποια θα βλέπατε σαν τα µεγαλύτερα εµπόδια στην περαιτέρω ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας και της εξαγωγικής προσπάθειας στον κλάδο; Οι συµφωνίες που περιορίζουν τις αγορές, ενώ παραπέµπουν στο µακρινό παρελθόν. Οι αγορές πρέπει να είναι ανοιχτές ώστε να «καλπάζουν» οι εξαγωγές της χώρας. Οι ελληνικές ποικιλίες επιτραπέζιων ελιών εξάγονται σε περισσότερες από 100 χώρες, µε -περίπου- 450 εκατ.ευρώ ετησίως. Ποιο άλλο προϊόν εξάγεται σε τόσες χώρες; Ο κλάδος της επιτραπέζιας ελιάς έχει -σχεδόν αποκλειστικά- εξαγωγικό χαρακτήρα.
Τα βασικά που πρέπει να φροντίσουµε σαν χώρα είναι η αύξηση της εγχώριας παραγωγής και η καλύτερη διάρθρωσή της που θα έχει σαν αποτέλεσµα αυξηµένο αγροτικό εισόδηµα, η βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος και η άρση των αντικινήτρων στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Οι εξαγωγές δεν επηρεάζονται µόνο από την κρίση αλλά και από άλλους εξωγενείς παράγοντες όπως
• Οι µειωµένες εσοδείες λόγω ακαρπίας (τρεις φορές στο τελευταίο διάστηµα των έξι ετών, 2009, 2013, 2015)
• Ο αρνητικός αντίκτυπος στις διεθνείς αγορές από τις προσφορές για το ίδιο προϊόν σε υψηλές ή χαµηλές τιµές
• Η έλλειψη ρευστότητας καθώς οι τράπεζες έχουν περιορίσει τις χρηµατοδοτήσεις
• Το υψηλό κόστος ενέργειας
• Η σφικτή κατάσταση που δηµιουργήθηκε στις εξαγωγές, καθώς «πάγωσαν» οι µεταφορές µε την εφαρµογή των capital controls και φυσικά
• Οι υψηλές και συνεχώς µεταβαλλόµενες φορολογικές και άλλες επιβαρύνσεις παραγωγών και επιχειρήσεων, το «πάγωµα» της επιστροφής ΦΠΑ στους παραγωγούς και στις εξαγωγικές επιχειρήσεις και η υπερβολική ελληνική γραφειοκρατία
Θεωρείτε ότι χρειάζεται ένας ολοκληρωµένος σχεδιασµός για την περαιτέρω ανάπτυξη της καλλιέργειας στην επιτραπέζια ελιά και πώς θα οριοθετούσατε εσείς µια τέτοια πρωτοβουλία;Χρειάζεται οπωσδήποτε ολοκληρωµένος σχεδιασµός και εθνική στρατηγική για το προϊόν και το κενό αυτό έρχεται να το καλύψει η ∆ΟΕΠΕΛ. Όσον αφορά στον πρωτογενή τοµέα, απαιτείται η συνδροµή της Πολιτείας µε όλα τα µέσα και εργαλεία που διαθέτει
• Στην οµαδοποίηση των παραγωγών
• Στη δηµιουργία πραγµατικών και όχι πλασµατικών Οµάδων Ολοκληρωµένης ∆ιαχείρισης που θα παράγουν και θα µπορούν να διαθέσουν πιστοποιηµένο προϊόν
• Στην αύξηση των εκτάσεων βιολογικής διαχείρισης
• Στη δηµιουργία υποδοµών των οµάδων για την οµαλοποίηση της σχέσης προσφοράς - ζήτησης κα
• Στην επίλυση δυσλειτουργιών στην πληρωµή µε εργόσηµο ΟΓΑ από τους παραγωγούς
Όσον αφορά στον δευτερογενή τοµέα, παραµένει συνεχώς επίκαιρο το αίτηµα του κλάδου για τη δηµιουργία Μητρώου Μεταποιητικών Μονάδων επιτραπέζιων ελιών προσαρµοσµένου στις ιδιαιτερότητες του προϊόντος.
Όσον αφορά στον τριτογενή τοµέα άρση όλων των γραφειοκρατικών εµποδίων στις εξαγωγές και προικοδότηση του τοµέα µε φτερά ώστε απερίσπαστος να προωθεί το προϊόν στην παγκόσµια αγορά.
«ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΟ ΔΕΝΔΡΟ» Σαν τεχνοκράτης και παραγωγός αφιερώσατε και συνεχίζετε να αφιερώνετε χρόνο στην επιτραπέζια ελιά. Πώς εξελίσσεται αυτή η σχέση και τι θα θεωρούσε ως δικαίωση των προσπαθειών του ο Γιώργος Ντούτσιας;Γεννήθηκα «κάτω από το δένδρο». Η οικογένεια µου κλείνει 100 χρόνια (από το 1917) την παραγωγή ελαιόκαρπου επιτραπέζιας ποικιλίας στη Στυλίδα και στον Αγ .Κωνσταντίνο Φθιώτιδας, που αγοραζόταν για την εξαγωγή. Σπούδασα γεωπόνος στο ΑΠΘ και πραγµατοποίησα διδακτορικές σπουδές πάνω στη µεταποίηση του προϊόντος στη Γαλλία. Έγινα στέλεχος της Ελαιουργικής (εµπειρογνώµονας στην επιτραπέζια) από το 1978 και από το 1986 ανέλαβα και την οικογενειακή - ελαιοκοµική εκµετάλλευση.
Από το 2005 µετά την αφυπηρέτηση µου ξεκίνησα τη βιολογική διαχείριση της οικογενειακής-ελαιοκοµικής εκµετάλλευσης και ως σήµερα παράγω βιολογικές επιτραπέζιες ελιές
Θα ήθελα τους πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή (τοµείς) του προϊόντος να τους δω σε αγαστή συνεργασία για την περαιτέρω προώθησή του σε αγορές υψηλού εισοδήµατος, ώστε ο ελαιοπαραγωγός να µπορεί µε οικονοµική άνεση να επενδύει στο προϊόν εφαρµόζοντας καλλιεργητικές µεθόδους ακριβείας, φιλικές προς το περιβάλλον που θα αυξήσουν περαιτέρω τις εξαγωγές της χώρας και το εισόδηµά του
Συνέντευξη στο Γιάννη Πανάγο, από το περιοδικό EL, μηνός Μαΐου 2016
Ποιοι λόγοι επέβαλαν τη δηµιουργία της ∆ιεπαγγελµατικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς και ποιοι είναι οι κεντρικοί της στόχοι;Η έλλειψη κεντρικού φορέα που να διαθέτει την τεχνογνωσία ώστε να συσπειρώνει και να εκπροσωπεί αναλογικά και αποτελεσµατικά τους απασχολούµενους µε τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών (πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τοµέα) για την προάσπιση των συµφερόντων ενός στρατηγικού για την εθνική οικονοµία εξαγωγικού προϊόντος και ισχυροποίησης της θέσης του στις αγορές. Ο εθνικός φορέας µε διευρυµένες αρµοδιότητες που εκπροσωπεί αποτελεσµατικά τον κλάδο αποτελούσε όραµα ετών για τους απασχολούµενους ελαιοπαραγωγούς και επιχειρήσεις, ενώ η δηµιουργία του προβλέπεται να αποτελέσει εφαλτήριο για
• Την ισχυροποίηση της θέσης της επιτραπέζιας ελιάς στις αγορές
• Τον καλύτερο συντονισµό και προάσπιση των συµφερόντων των φορέων και επιχειρήσεων που απασχολούνται σε όλο το φάσµα της παραγωγής, τυποποίησης και εξαγωγής του προϊόντος κα
• Την αναβάθµιση της εικόνας της επιτραπέζιας ελιάς στο εξωτερικό και το εσωτερικό
Στις βασικές προτεραιότητες της ∆ΟΕΠΕΛ εντάσσονται η ανταπόκριση στις διεθνείς προκλήσεις και τον ανταγωνισµό, µε ενδυνάµωση της θέσης της ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς και όχηµα τη φυσικότητα, η αξιοποίηση του ελληνικού σήµατος, η διασύνδεση µε τον τουρισµό και την εστίαση αλλά και η καλλιέργεια σχέσεων µε τα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων
Υπάρχουν κάποια οργανωτικά ζητήµατα τα οποία θα πρέπει να διευθετηθούν ή είσαστε ήδη έτοιµοι να αναλάβετε δράση;Η ∆ιεπαγγελµατική κλείνει ένα χρόνο από την αναγνώρισή της και έχει σχετική οργανωτική επάρκεια, η οποία θα συµπληρώνεται µε την ανάπτυξή της.
Λέγεται ότι η διάταξη του Άρθρου 34 στο νόµο 4384/2016 που αφορά στις ∆ιεπαγγελµατικές Οργανώσεις δεν διευκολύνει και πολύ την κατάσταση. Ποια είναι η γνώµη σας;To Άρθρο 34 του νόµου είναι πολύ γενικό και δεν µπορεί να καταλήξει κανείς αν διευκολύνει ή όχι τη δηµιουργία ∆ιεπαγγελµατικών. Θα αναµένουµε την Υπουργική Απόφαση για την εξειδίκευση του Άρθρου ώστε να κρίνουµε.
Γίνεται πολλή συζήτηση για την ελιά Καλαµών. Τονίζεται µάλιστα από ορισµένες πλευρές πως αυτό στάθηκε και η αφορµή για την επίσπευση των διαδικασιών δηµιουργίας της ∆ιεπαγγελµατικής. Πώς έχει η υπόθεση;Ευχής έργον που σήµερα υπάρχει ένας φορέας που κάνει σοβαρές προτάσεις και για την επίλυση του προβλήµατος. Όπως είναι γνωστό, υπάρχει σύγχυση στην ονοµατολογία των εµπορικών τύπων επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας «Καλαµάτα» (Kalamata olives) που αντιπροσωπεύουν ετησίως 50.000 τόνους εξαγωγής, αξίας 200 εκατ. ευρώ, και του ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» που αντιπροσωπεύει τις επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας «Καλαµάτα» µόνο του Ν. Μεσσηνίας, ήτοι 200 τόνοι.
Οι συζητήσεις για τη δηµιουργία - ίδρυση ∆ιεπαγγελµατικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς ξεκίνησαν το 2006 µεταξύ εκπροσώπων των παραγωγών και των µεταποιητικών - εµπορικών επιχειρήσεων, οι οποίες κατέληξαν στην ίδρυση της ∆ΟΕΠΕΛ το Μάιο του 2015. Ο µακρύς χρόνος των συζητήσεων προέκυψε από το γεγονός ότι οι άνθρωποι που συµµετείχαµε στις συζητήσεις για την ίδρυση της ∆ιεπαγγελµατικής επιδιώκαµε την εκπροσώπηση των διαφόρων τοµέων από εκπροσώπους πρωτοβάθµιων φορέων από τις µεγαλύτερες περιφέρειες καλλιέργειας επιτραπέζιων ποικιλιών ελιάς της χώρας, ώστε η ∆ιεπαγγελµατική να έχει αµεσότερη σχέση µε τα φυσικά µέλη (ελαιοπαραγωγούς και επιχειρηµατίες)
Σαν άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην ελιά, αλλά και σαν πρόεδρος της οργάνωσης θα έχετε κάποια πρόταση για την επίλυση του θέµατος. Μπορείτε να µας την περιγράψετε;Οι ελαιοπαραγωγοί της επιτραπέζιας ποικιλίας «Καλαµών/Καλαµάτα» και οι εξαγωγείς, από τη δεκαετία του ’30 καθιέρωσαν το brand name «Kalamata olives» το οποίο υιοθέτησε η ελληνική πολιτεία µε το Π.∆. 221/1979 «περί τυποποιήσεως, συσκευασίας και ποιοτικού ελέγχου των προς εξαγωγήν προοριζόµενων επιτραπεζίων ελαιών». Στο εν λόγω Π.∆. η Πολιτεία υποχρεώνει τους Έλληνες εξαγωγείς από το 1979, να εξάγουν τις ελιές ποικιλίας «Καλαµών» µε την ονοµασία «Calamata olives», δηλαδή το όνοµα της ποικιλίας στην εξωτερική αγορά καθορίστηκε από την ίδια την Πολιτεία.
Έχουµε δυο έννοιες
α) το τοπωνύµιο που έγινε ΠΟΠ «Ελιά Καλαµάτας» / PDO «Elia Kalamatas» (που σηµαίνει ελιά από την περιοχή της Καλαµάτας) και αντιπροσωπεύει σήµερα 200 τόνους ετησίως κα
β) το όνοµα της ποικιλίας «Kalamata olives» (brand name) που αντιπροσωπεύει 50.000 τόνους εξαγωγή και που θα πρέπει να ξεκαθαρίζει ότι πρόκειται για τον εµπορικό τύπο της ποικιλίας. ∆ηλαδή να προστεθεί η λέξη «variety» και το brand name να γίνει «Kalamata olives variety»
Έτσι ακριβώς συνέβη και πρόσφατα (2012) µε το ίδιο πρόβληµα που προέκυψε µε τους εµπορικούς τύπους της ποικιλίας «Χαλκιδική» και επελύθη συµβιβαστικά
Πείτε µας κάποια πράγµατα για τη δοµή του κλάδου στον τοµέα της µεταποίησης. Η µεταποίηση (δευτερογενής τοµέας) συγκεντρώνει επιχειρήσεις που διαθέτουν µονάδες επεξεργασίας και παρασκευής επιτραπέζιων ελιών
Οι υφιστάµενες µονάδες διαθέτουν ικανοποιητική υλικοτεχνική υποδοµή, η οποία καλύπτει οπωσδήποτε την πρώτη µεταποίηση του προϊόντος. ∆ηλαδή:
• Υποδοχή πρώτης ύλης (ελαιόκαρπου)
• Ξεπίκρισµα • Ζύµωση • Ωρίµανση - Συντήρηση, δηλαδή την παρασκευή των ονοµαστών ελληνικών εµπορικών τύπων επιτραπέζιας ελιάς
Σηµαντικό µέρος των παραπάνω µονάδων, διαθέτουν εξειδικευµένη υλικοτεχνική υποδοµή και στελεχιακό δυναµικό και για τη δευτερογενή µεταποίηση του προϊόντος, δηλαδή την παρασκευή: Τσακιστών, Χαρακτών, Εκπυρηνωµένων, Γεµιστών µε διάφορα γεµίσµατα, Ροδελών κ.λπ
Οι µονάδες αυτές επίσης διαθέτουν σύγχρονες γραµµές συσκευασίας, σε συσκευασίες καταναλωτή µε παστερίωση ή/και αποστείρωση, υπό κενό ή τροποποιηµένη ατµόσφαιρα κ.λπ. και διαθέτουν στην αγορά µεγάλη γκάµα κωδικών του προϊόντος.
Τι αντιπροσωπεύουν αυτή τη στιγµή οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και τι οι συνεταιρισµοί; Στη επεξεργασία, µεταποίηση, τυποποίηση, συσκευασία και εµπορία του προϊόντος, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις του κλάδου αντιπροσωπεύουν περίπου το 84% της αγοράς και οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις το υπόλοιπο 16%
Θα µπορούσαµε να πούµε ότι στην επιτραπέζια ελιά αναπτύσσονται και εξειδικευµένες επιχειρήσεις κυρίως delicatessen προϊόντων για πολύ απαιτητικούς πελάτες; Υπάρχουν περιθώρια σ’ αυτή την κατηγορία;Πράγµατι στο χώρο της επιτραπέζιας ελιάς αναπτύσσονται µεταποιητικές επιχειρήσεις που παράγουν και εµπορεύονται κυρίως προϊόντα delicatessen για πολύ απαιτητικούς πελάτες. Υπάρχουν ωστόσο και περιθώρια ανάπτυξης σ΄ αυτή την κατηγορία, υπό προϋποθέσεις κατά την άποψη µου
I. Κατ΄ αρχήν ότι όταν ξεκινά σε οποιοδήποτε αναπτυξιακή διαδικασία πρέπει να διαθέτει κρίσιµο µέγεθος
II. οι µικρές καθετοποιηµένες µονάδες στον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών πρέπει να φθάνουν µέχρι την πρώτη µεταποίηση. ∆ηλαδή παραγωγή ελαιόκαρπου εξαιρετικής ποιότητας και στη συνέχεια επεξεργασία µέχρι την πρώτη µεταποίηση, δηλαδή ξεπίκρισµα, ζύµωση, ωρίµανση, συντήρηση, ώστε το προϊόν να λάβει τα άριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν τον εµπορικό του τύπο κα
III. η καθετοποίηση µικρών µονάδων µέχρι τον τελικό καταναλωτή συνήθως είναι θνησιγενής. Οι οµαδοποιηµένοι παραγωγοί µε σοβαρά κρίσιµα µεγέθη θα µπορούσαν ενδεχοµένως να φθάσουν και µέχρι τον τελικό καταναλωτή.
Να µιλήσουµε πιο διεξοδικά για τον εξαγωγικό προσανατολισµό του κλάδου; Πού φθάνει η ελληνική επιτραπέζια και ποια είναι τα οικονοµικά µεγέθη αυτής της προσπάθειας;Το (περίπου) 85% του παρασκευασµένου - έτοιµου προϊόντος εξάγεται σε περισσότερες από 100 χώρες, µε αξία περίπου 450 εκατ. ευρώ ετησίως. Το πρώτο αγροτικό - εξαγωγικό προϊόν της χώρας. Με ανοδική τάση, οι εξαγωγές διπλασιάστηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια (από 85.000 το 2005, σε 170.000 το 2014)
Τα βασικά που πρέπει να φροντίσουµε σαν χώρα είναι η αύξηση της εγχώριας παραγωγής και η καλύτερη διάρθρωσή της που θα έχει σαν αποτέλεσµα αυξηµένο αγροτικό εισόδηµα, η βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος και η άρση των αντικινήτρων στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Οι εξαγωγές δεν επηρεάζονται µόνο από την κρίση αλλά και από άλλους εξωγενείς παράγοντες όπως
• Οι µειωµένες εσοδείες λόγω ακαρπίας (τρεις φορές στο τελευταίο διάστηµα των έξι ετών, 2009, 2013, 2015)
• Ο αρνητικός αντίκτυπος στις διεθνείς αγορές από τις προσφορές για το ίδιο προϊόν σε υψηλές ή χαµηλές τιµές
• Η έλλειψη ρευστότητας καθώς οι τράπεζες έχουν περιορίσει τις χρηµατοδοτήσεις
• Το υψηλό κόστος ενέργειας
• Η σφικτή κατάσταση που δηµιουργήθηκε στις εξαγωγές, καθώς «πάγωσαν» οι µεταφορές µε την εφαρµογή των capital controls και φυσικά
• Οι υψηλές και συνεχώς µεταβαλλόµενες φορολογικές και άλλες επιβαρύνσεις παραγωγών και επιχειρήσεων, το «πάγωµα» της επιστροφής ΦΠΑ στους παραγωγούς και στις εξαγωγικές επιχειρήσεις και η υπερβολική ελληνική γραφειοκρατία
Θεωρείτε ότι χρειάζεται ένας ολοκληρωµένος σχεδιασµός για την περαιτέρω ανάπτυξη της καλλιέργειας στην επιτραπέζια ελιά και πώς θα οριοθετούσατε εσείς µια τέτοια πρωτοβουλία;Χρειάζεται οπωσδήποτε ολοκληρωµένος σχεδιασµός και εθνική στρατηγική για το προϊόν και το κενό αυτό έρχεται να το καλύψει η ∆ΟΕΠΕΛ. Όσον αφορά στον πρωτογενή τοµέα, απαιτείται η συνδροµή της Πολιτείας µε όλα τα µέσα και εργαλεία που διαθέτει
• Στην οµαδοποίηση των παραγωγών
• Στη δηµιουργία πραγµατικών και όχι πλασµατικών Οµάδων Ολοκληρωµένης ∆ιαχείρισης που θα παράγουν και θα µπορούν να διαθέσουν πιστοποιηµένο προϊόν
• Στην αύξηση των εκτάσεων βιολογικής διαχείρισης
• Στη δηµιουργία υποδοµών των οµάδων για την οµαλοποίηση της σχέσης προσφοράς - ζήτησης κα
• Στην επίλυση δυσλειτουργιών στην πληρωµή µε εργόσηµο ΟΓΑ από τους παραγωγούς
Όσον αφορά στον δευτερογενή τοµέα, παραµένει συνεχώς επίκαιρο το αίτηµα του κλάδου για τη δηµιουργία Μητρώου Μεταποιητικών Μονάδων επιτραπέζιων ελιών προσαρµοσµένου στις ιδιαιτερότητες του προϊόντος.
Όσον αφορά στον τριτογενή τοµέα άρση όλων των γραφειοκρατικών εµποδίων στις εξαγωγές και προικοδότηση του τοµέα µε φτερά ώστε απερίσπαστος να προωθεί το προϊόν στην παγκόσµια αγορά.
Από το 2005 µετά την αφυπηρέτηση µου ξεκίνησα τη βιολογική διαχείριση της οικογενειακής-ελαιοκοµικής εκµετάλλευσης και ως σήµερα παράγω βιολογικές επιτραπέζιες ελιές
Θα ήθελα τους πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή (τοµείς) του προϊόντος να τους δω σε αγαστή συνεργασία για την περαιτέρω προώθησή του σε αγορές υψηλού εισοδήµατος, ώστε ο ελαιοπαραγωγός να µπορεί µε οικονοµική άνεση να επενδύει στο προϊόν εφαρµόζοντας καλλιεργητικές µεθόδους ακριβείας, φιλικές προς το περιβάλλον που θα αυξήσουν περαιτέρω τις εξαγωγές της χώρας και το εισόδηµά του
Συνέντευξη στο Γιάννη Πανάγο, από το περιοδικό EL, μηνός Μαΐου 2016
