Το συμπόσιο διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με χορηγούς επικοινωνίας την Agrenda και AgroNews, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Θεσσαλίας την Παρασκευή 2 Μαρτίου 2018 στο Αμφιθέατρο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Κτήριο Κατσίγρα), στην πλατεία Ταχυδρομείου, στη Λάρισα
Αναπτυξιακή προσέγγιση στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκε
Την επικίνδυνη εξάρτηση της γεωργίας από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την προστασία της από εχθρούς ή ασθένειες, καθώς και από περιβαλλοντικές ή φυσικές καταστροφές, όπου ο στόχος δεν πρέπει να είναι απλά μια αποζημίωση των παραγωγών, αλλά και μια καθαρά αναπτυξιακή προσέγγιση, δηλαδή παραγωγή, ποιότητα, κατανάλωση, εξαγωγές, και επανασχεδιασμός των καλλιεργειών με βάση τις εξειδικευμένες καιρικές συνθήκες κάθε κλιματικής ζώνης, ανέπτυξε ο αφυπηρετήσας καθηγητής Αγρομετεωρολογίας και Τηλεπισκόπησης
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νικόλαος Ρ. Δαλέζιος, ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι
«Κρίνεται απαραίτητη η επιχειρησιακή ανάπτυξη και εφαρμογή μεθοδολογιών στο τρίπτυχο πρόγνωσης (πριν), παρακολούθησης (κατά τη διάρκεια) και εκτίμησης και επιβεβαίωσης (μετά) για τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, που επηρεάζουν την παραγωγή. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να επισημανθεί ότι η ανάπτυξη των μεθοδολογιών αυτών απαιτεί συνδυασμό καινοτομικών μεθόδων, όπως μέθοδοι τηλεπισκόπησης και προσομοίωσης, καθώς και ποικίλων πηγών για τη συλλογή μετεωρολογικών δεδομένων, όπως μετεωρολογικά ψηφιακά ραντάρ, αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί επιφάνειας και ανώτερης ατμόσφαιρας, δορυφορικές εικόνες, γεωγραφικά και αγρονομικά δεδομένα. Επιπλέον, η έγκαιρη και εστιασμένη πληροφόρηση, δηλαδή προειδοποίηση στους χρήστες, όπως παραγωγοί ή φορείς, σε πραγματικό χρόνο, μπορεί να πραγματοποιείται μέσω διαδικτύου (portal), καθώς και με τεχνολογίες τηλεφωνίας (σταθερής – κινητής).
Αύξηση στρεμματικής παραγωγής 200% με κλειστά υδροπονικά συστήματα
Την χρήση των θερμοκηπίων ως τρόπο αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος καταστροφής των προϊόντων στον αγροτικό τομέα και να επιτευχθεί η αύξηση της παραγωγής γεωργικών προϊόντων με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση της καταναλισκόμενης ενέργειας υπογράμμισε ο καθηγητής Δενδροκομίας
διευθυντής του Θεσμοθετημένου Εργαστηρίου «Δενδροκηπευτικών & Εδαφικών Πόρων HortLab» του ΤΕΙ/Θεσσαλίας Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής. Ο κ. Παπαχατζής ανέφερε ότι:
«Με την εγκατάσταση θερμοκηπίων που χρησιμοποιούν κλειστά «υδροπονικά» συστημάτα καλλιέργειας και εκμεταλλεύονται τα όμβρια ύδατα που συλλέγονται από τις υδρορροές των συγκεκριμένων θερμοκηπίων, επιτυγχάνεται μείωση της κατανάλωσης νερού που φθάνει το ποσοστό 90%. Επιπρόσθετα, με την απορρόφηση των υδρατμών που λαμβάνει χώρα μέσα στο θερμοκήπιο, και τον έλεγχο της υγρασίας του περιβάλλοντος χώρου, μειώνεται η εμφάνιση μυκητολογικών ασθενειών στην εκάστοτε καλλιέργεια, πετυχαίνοντας ακόμη και την συντόμευση του κύκλου παραγωγής των καλλιεργειών, αλλά και την θεαματική αύξηση της στρεμματικής παραγωγής που ξεπερνάει και το 200%
Παράλληλα για την μείωση του ενεργειακού κόστους θέρμανσης των θερμοκηπίων συνίσταται η χρήση της «Αβαθούς Γεωθερμίας». Οι απαιτήσεις των θερμοκηπίων για ενέργεια μπορούν να καλυφθούν πλέον σήμερα με την χρήση της «Αβαθούς Γεωθερμίας» αξιοποιώντας την σταθερή θερμοκρασία του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, βάθους μέχρι 150 μέτρα περίπου και θερμοκρασίας που συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 15ºC και 17ºC, ακόμη και με την χρήση των νερών από αρδευτικές γεωτρήσεις. Η εκμετάλλευση της γεωθερμικής ενέργειας στα θερμοκήπια όπως και στις χαμηλής κάλυψης καλλιέργειες (χαμηλά τούνελ) μπορεί να προσφέρει σημαντικά τοπικά οφέλη και οικονομική ανάπτυξη, καθότι ένα μέσο θερμοκήπιο μπορεί να εξοικονομήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος των λειτουργικών του εξόδων από καύσιμα, που μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και το 75%.
Η γεωθερμική θέρμανση των θερμοκηπίων, η οποία δοκιμάστηκε και επιδείχθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου LIFE+ “Adapt2change”, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στην παραγωγή, την ποιότητα, το χρονοδιάγραμμα της αγοράς, την εξοικονόμηση κόστους και τα περιβαλλοντικά οφέλη σε σύγκριση με τις ισχύουσες καλλιεργητικές πρακτικές.
Στο συμπόσιο στο οποίο προήδρευε της Επιστημονικής Επιτροπής ο αφυπηρετήσας καθηγητής Αγρομετεωρολογίας και Τηλεπισκόπησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νικόλαος Ρ. Δαλέζιος και της Οργανωτικής Επιτροπής ο πρόεδρος Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος ΠΘ, καθηγητής Νικόλαος Δαναλάτος, έλαβαν μέρος δεκάδες αξιόλογοι επιστήμονες, κορυφές ο καθένας στο αντικείμενό τους. Χαιρετισμό απηύθηναν ο αντιπεριφερειάρχης Γιώργος Λαδόπουλος και ο δήμαρχος Λαρισαίων Απόστολος Καλογιάννης και παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο πρύτανης του ΤΕΙ Ξενοφών Σπηλιώτης, και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σωτ. Γιαννακόπουλος.
Μέρος της λύσης οι τοπικές ποικιλίεςΤους δύο σημαντικούς πυλώνες μέσα από τους οποίους θα έρθει η ανάπτυξη της γεωργίας στο Θεσσαλικό κάμπο, την ανάδειξη δηλαδή "τοπικών ποικιλιών που είναι άριστα προσαρμοσμένες στις κλιματικές ιδιομορφίες κάθε περιοχής και μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης", με παράλληλη ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων,
έκανε λόγο ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βασίλης Κόκκαλης, χαιρετίζοντας τις εργασίες του ειδικού θεματικού συμποσίου
Εστιάζοντας στην ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης στον τομέα της έρευνας για νέες, ελληνικές ποικιλίες οι οποίες όπως είπε "θα έχουν όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά για να ανταπεξέλθουν στις εντεινόμενες συνθήκες καταπόνησης, αναφέρθηκε στην διοργάνωση με πρωτοβουλία του στα πλαίσια της πρόσφατης έκθεσης Agrotica, ημερίδας για την ανάγκη δημιουργίας νέων ποικιλιών για τα καλλιεργούμενα είδη φυτών και υπογράμμισε ότι
« Το πρόγραμμα νέων ποικιλιών που θα προκηρυχθεί σύντομα, θα συμβάλλει τα μέγιστα καθώς θα προσφέρει στους παραγωγούς τη δυνατότητα να διευρύνουν τη βάση επιλογής τους, προσθέτοντας ποικιλίες που μπορούν να υποστηρίξουν αξιοπρεπείς αποδόσεις, υπό συνθήκες καταπόνησης και χαμηλών εισροών. Καλώ τους φορείς που μπορούν να εμπλακούν στην εφαρμοσμένη έρευνα να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους και να συμβάλλουν με τη δημιουργία συνεργειών στην αρτιότερη αντιμετώπιση του προβλήματος.
(Φωτογραφίες, Βασιλική Πασχάλη-Τσαντοπούλου)
Αναπτυξιακή προσέγγιση στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκε
Την επικίνδυνη εξάρτηση της γεωργίας από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την προστασία της από εχθρούς ή ασθένειες, καθώς και από περιβαλλοντικές ή φυσικές καταστροφές, όπου ο στόχος δεν πρέπει να είναι απλά μια αποζημίωση των παραγωγών, αλλά και μια καθαρά αναπτυξιακή προσέγγιση, δηλαδή παραγωγή, ποιότητα, κατανάλωση, εξαγωγές, και επανασχεδιασμός των καλλιεργειών με βάση τις εξειδικευμένες καιρικές συνθήκες κάθε κλιματικής ζώνης, ανέπτυξε ο αφυπηρετήσας καθηγητής Αγρομετεωρολογίας και Τηλεπισκόπησης
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νικόλαος Ρ. Δαλέζιος, ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι
«Κρίνεται απαραίτητη η επιχειρησιακή ανάπτυξη και εφαρμογή μεθοδολογιών στο τρίπτυχο πρόγνωσης (πριν), παρακολούθησης (κατά τη διάρκεια) και εκτίμησης και επιβεβαίωσης (μετά) για τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, που επηρεάζουν την παραγωγή. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να επισημανθεί ότι η ανάπτυξη των μεθοδολογιών αυτών απαιτεί συνδυασμό καινοτομικών μεθόδων, όπως μέθοδοι τηλεπισκόπησης και προσομοίωσης, καθώς και ποικίλων πηγών για τη συλλογή μετεωρολογικών δεδομένων, όπως μετεωρολογικά ψηφιακά ραντάρ, αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί επιφάνειας και ανώτερης ατμόσφαιρας, δορυφορικές εικόνες, γεωγραφικά και αγρονομικά δεδομένα. Επιπλέον, η έγκαιρη και εστιασμένη πληροφόρηση, δηλαδή προειδοποίηση στους χρήστες, όπως παραγωγοί ή φορείς, σε πραγματικό χρόνο, μπορεί να πραγματοποιείται μέσω διαδικτύου (portal), καθώς και με τεχνολογίες τηλεφωνίας (σταθερής – κινητής).
Αύξηση στρεμματικής παραγωγής 200% με κλειστά υδροπονικά συστήματα
Την χρήση των θερμοκηπίων ως τρόπο αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος καταστροφής των προϊόντων στον αγροτικό τομέα και να επιτευχθεί η αύξηση της παραγωγής γεωργικών προϊόντων με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση της καταναλισκόμενης ενέργειας υπογράμμισε ο καθηγητής Δενδροκομίας
διευθυντής του Θεσμοθετημένου Εργαστηρίου «Δενδροκηπευτικών & Εδαφικών Πόρων HortLab» του ΤΕΙ/Θεσσαλίας Δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής. Ο κ. Παπαχατζής ανέφερε ότι:
«Με την εγκατάσταση θερμοκηπίων που χρησιμοποιούν κλειστά «υδροπονικά» συστημάτα καλλιέργειας και εκμεταλλεύονται τα όμβρια ύδατα που συλλέγονται από τις υδρορροές των συγκεκριμένων θερμοκηπίων, επιτυγχάνεται μείωση της κατανάλωσης νερού που φθάνει το ποσοστό 90%. Επιπρόσθετα, με την απορρόφηση των υδρατμών που λαμβάνει χώρα μέσα στο θερμοκήπιο, και τον έλεγχο της υγρασίας του περιβάλλοντος χώρου, μειώνεται η εμφάνιση μυκητολογικών ασθενειών στην εκάστοτε καλλιέργεια, πετυχαίνοντας ακόμη και την συντόμευση του κύκλου παραγωγής των καλλιεργειών, αλλά και την θεαματική αύξηση της στρεμματικής παραγωγής που ξεπερνάει και το 200%
Παράλληλα για την μείωση του ενεργειακού κόστους θέρμανσης των θερμοκηπίων συνίσταται η χρήση της «Αβαθούς Γεωθερμίας». Οι απαιτήσεις των θερμοκηπίων για ενέργεια μπορούν να καλυφθούν πλέον σήμερα με την χρήση της «Αβαθούς Γεωθερμίας» αξιοποιώντας την σταθερή θερμοκρασία του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, βάθους μέχρι 150 μέτρα περίπου και θερμοκρασίας που συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 15ºC και 17ºC, ακόμη και με την χρήση των νερών από αρδευτικές γεωτρήσεις. Η εκμετάλλευση της γεωθερμικής ενέργειας στα θερμοκήπια όπως και στις χαμηλής κάλυψης καλλιέργειες (χαμηλά τούνελ) μπορεί να προσφέρει σημαντικά τοπικά οφέλη και οικονομική ανάπτυξη, καθότι ένα μέσο θερμοκήπιο μπορεί να εξοικονομήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος των λειτουργικών του εξόδων από καύσιμα, που μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και το 75%.
Η γεωθερμική θέρμανση των θερμοκηπίων, η οποία δοκιμάστηκε και επιδείχθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου LIFE+ “Adapt2change”, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στην παραγωγή, την ποιότητα, το χρονοδιάγραμμα της αγοράς, την εξοικονόμηση κόστους και τα περιβαλλοντικά οφέλη σε σύγκριση με τις ισχύουσες καλλιεργητικές πρακτικές.
Στο συμπόσιο στο οποίο προήδρευε της Επιστημονικής Επιτροπής ο αφυπηρετήσας καθηγητής Αγρομετεωρολογίας και Τηλεπισκόπησης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Νικόλαος Ρ. Δαλέζιος και της Οργανωτικής Επιτροπής ο πρόεδρος Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος ΠΘ, καθηγητής Νικόλαος Δαναλάτος, έλαβαν μέρος δεκάδες αξιόλογοι επιστήμονες, κορυφές ο καθένας στο αντικείμενό τους. Χαιρετισμό απηύθηναν ο αντιπεριφερειάρχης Γιώργος Λαδόπουλος και ο δήμαρχος Λαρισαίων Απόστολος Καλογιάννης και παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο πρύτανης του ΤΕΙ Ξενοφών Σπηλιώτης, και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σωτ. Γιαννακόπουλος.
Μέρος της λύσης οι τοπικές ποικιλίεςΤους δύο σημαντικούς πυλώνες μέσα από τους οποίους θα έρθει η ανάπτυξη της γεωργίας στο Θεσσαλικό κάμπο, την ανάδειξη δηλαδή "τοπικών ποικιλιών που είναι άριστα προσαρμοσμένες στις κλιματικές ιδιομορφίες κάθε περιοχής και μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης", με παράλληλη ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων,
έκανε λόγο ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βασίλης Κόκκαλης, χαιρετίζοντας τις εργασίες του ειδικού θεματικού συμποσίου
Εστιάζοντας στην ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης στον τομέα της έρευνας για νέες, ελληνικές ποικιλίες οι οποίες όπως είπε "θα έχουν όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά για να ανταπεξέλθουν στις εντεινόμενες συνθήκες καταπόνησης, αναφέρθηκε στην διοργάνωση με πρωτοβουλία του στα πλαίσια της πρόσφατης έκθεσης Agrotica, ημερίδας για την ανάγκη δημιουργίας νέων ποικιλιών για τα καλλιεργούμενα είδη φυτών και υπογράμμισε ότι
« Το πρόγραμμα νέων ποικιλιών που θα προκηρυχθεί σύντομα, θα συμβάλλει τα μέγιστα καθώς θα προσφέρει στους παραγωγούς τη δυνατότητα να διευρύνουν τη βάση επιλογής τους, προσθέτοντας ποικιλίες που μπορούν να υποστηρίξουν αξιοπρεπείς αποδόσεις, υπό συνθήκες καταπόνησης και χαμηλών εισροών. Καλώ τους φορείς που μπορούν να εμπλακούν στην εφαρμοσμένη έρευνα να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους και να συμβάλλουν με τη δημιουργία συνεργειών στην αρτιότερη αντιμετώπιση του προβλήματος.
(Φωτογραφίες, Βασιλική Πασχάλη-Τσαντοπούλου)
