Ήδη, όπως τονίζει στην Agrenda η δρ Ελένη Μαλούπα, ερευνήτρια κι ανώτερο στέλεχος του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα στην Θεσσαλονίκη, έχει προηγηθεί πολυετής έρευνα και το αίτηµα εγγραφής της ρίγανης, θα υποβληθεί το αργότερο την άνοιξη του 2015. Θα ακολουθήσουν ανάλογες ενέργειες για βότανα όπως χαµοµήλι, το µάραθο, τσάι του βουνού, το φασκόµηλο, το θυµάρι, το δεντρολίβανο, το µελισσόχορτο, το κρίταµο και το θρούµπι (αγριορίγανη). Στις περιπτώσεις αυτές, εξηγεί η συνοµιλήριά µας, θα χρειαστεί αρχικώς µια τριετία για βελτιώσεις και άλλα δύο έτη για έλεγχο και επιλογή των ποικιλιών, πριν την εγγραφή
Πώς διαµορφώνεται η εικόνα σε διεθνές επίπεδο, όσον αφορά στην εµπορία αρωµατικών και φαρµακευτικών φυτών;Η παγκόσµια αγορά αρωµατικών φυτών και βοτάνων ξεπερνά τα 20 δισ. δολάρια ετησίως και αφορά χρήσεις στη βιοµηχανία τροφίµων, στη φαρµακοβιοµηχανία, την κοσµετολογία κ.ά. Σε επίπεδο παραγωγής ηγέτιδα είναι η Ασία, ενώ στην κατανάλωση τον πρώτο λόγο έχουν ΗΠΑ, Γερµανία, Ιαπωνία και Γαλλία.
Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία και Ισραήλ, παράγουν κι εξάγουν σηµαντικές ποσότητες αρωµατικών φυτών, βοτάνων και προϊόντων τους. Ως προς τις εισαγωγές αιθέριων ελαίων, η παγκόσµια αγορά ανέρχεται στα περίπου 2,5 δισ. δολάρια ετησίως
Η Ελλάδα δεν υπάρχει πουθενά στο χάρτη;∆υστυχώς η Ελλάδα είναι απούσα, παρότι ως χώρα έχουµε συγκριτικό πλεονέκτηµα. Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη του ότι ο χλωριδικός µας πλούτος αποτελείται από συνολικά 185 οικογένειες, 1.072 γένη, 5.752 είδη κι 1.893 υποείδη σε 13 διαφορετικές φυτογεωγραφικές περιοχές. Συνολικά έχουµε περίπου 6.600 φυτικά taxa, εκ των οποίων γύρω στο 22% ή πάνω από 1.500 taxa είναι ενδηµικά, δηλαδή φύονται µόνο στην Ελλάδα. Από αυτά, τα αρωµατικά και φαρµακευτικά φυτά αποτελούν περίπου το 15% της ελληνικής χλωρίδας και είναι υποψήφια για αξιοποίηση.
Πολύ συχνά έχετε αναφέρει και εσείς πως παρατηρούνται κρούσµατα συλλογής αυτών των βοτάνων από τη φύση και εµπορίας τους κάτω από περίεργες συνθήκες…Όχι απλώς έχουµε κρούσµατα απρόσκοπτης συλλογής από τη φύση, αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις βλέπουµε τα βουνά µας να έχουν καταλεηλατηθεί. Είναι ανάγκη να πάµε στην καλλιέργεια των αρωµατικών – φαρµακευτικών φυτών, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος αφανισµού τους και παράλληλα να προχωρήσουµε στην πιστοποίησή τους, για να µην µπορεί κανένας, εκτός Ελλάδας να τα καλλιεργεί και να τα εξάγει ως ελληνικά
Σε αυτή τη διαδικασία τι ρόλο µπορεί να παίξει ο κανονισµός για την εγγραφή ποικιλιών και ο αντίστοιχος για την εµπορία πολλαπλασιαστικού υλικού;Θα είναι καθοριστικός. ∆ίνουµε ήδη έµφαση στη διατήρηση αυτοφυών φυτών µε άδεια και συλλογή από τη φύση, στη δηµιουργία µητρικών φυτών και διατήρηση στο χώρο του αγροκτήµατος του ΕΛΓΟ ∆ΗΜΗΤΡΑ και του Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων, καθώς και στην αναπαραγωγή µε µοσχεύµατα, µε σπέρµατα ή µε ιστοκαλλιέργεια για τη δηµιουργία σχετικών πρωτόκολλων για τους φυτωριούχους. Αυτές οι πληροφορίες µας βοηθούν να δηµιουργήσουµε πρωτόκολλα καλλιέργειας για τον αγρότη. Σύµφωνα µε το σχεδιασµό, ελπίζουµε η υποβολή του αιτήµατος για τη ρίγανη να γίνει την άνοιξη του 2015 και µετά από δύο καλλιεργητικές περιόδους µε αξιολογήσεις, να πετύχουµε την εγγραφή της
Τι ακολουθεί στη συνέχεια;Έχουµε µπροστά µας µια πενταετία απαιτητικής δουλειάς. Υπάρχουν ήδη αρκετοί κωδικοί αναφοράς ΑΦΦ στο νεοσύστατο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ ∆ΗΜΗΤΡΑ και η ερευνητική µας οµάδα σε συνεργασία µε το επιστηµονικό και τεχνικό προσωπικό και µε τη σύµπραξη του ΑΠΘ θα προχωρήσει σε αξιολογήσεις και επιλογές για εγγραφή ποικιλιών των σηµαντικότερων ΑΦΦ. Σε προτεραιότητα, µπαίνουν χαµοµήλι και µάραθο και ακολουθούν τσάι του βουνού, φασκόµηλο, θυµάρι, δεντρολίβανο, µελισσόχορτο, κρίταµο και θρούµπι (αγριορίγανη). Στις περιπτώσεις αυτές θα χρειαστεί αρχικώς µια τριετία για βελτιώσεις και άλλα δύο έτη για έλεγχο και επιλογή, πριν την εγγραφή. Ταυτόχρονα, θα µπορούµε να τα διακινούµε αγενώς µε βάση τον κατάλογο της εµπορίας ΑΦΦ και αυτό ήδη είναι πολύ σηµαντικό
Τι πλεονεκτήµατα θα προκύψουν µε την ολοκλήρωση των εγγραφών των ποικιλιών;Το βασικότερο είναι ότι θα µπορεί να γίνεται πλέον σποροπαραγωγή, µειώνοντας δραστικά το κόστος αρχικής εγκατάστασης φυτικού υλικού. Για παράδειγµα σήµερα είναι περίπου 400–500 ευρώ το στρέµµα για υλικό από µοσχεύµατα, ενώ µετά θα πέσει στο µισό. Το σηµαντικότερο, όµως, είναι ότι θα µιλάµε για ποικιλίες ΑΦΦ µε σταθερά ποιοτικά και µορφολογικά χαρακτηριστικά, δηλαδή µε διακριτότητα, οµοιοµορφία και σταθερότητα. Εποµένως, ανταγωνιστικά και στην Ευρώπη
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Η ∆ρ. Ε. Μαλούπα είναι γεωπόνος, εξειδικευµένη στη Βιολογία και Φυσιολογία Φυτών, τακτική ερευνήτρια του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα και ∆ιευθύντρια στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Θ/νίκης. Είναι δηµιουργός και επιστηµονικώς υπεύθυνη τόσο του Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων, όσο και του Εργαστηρίου Προστασίας και Αξιοποίησης Αυτοφυών και Ανθοκοµικών Ειδών, στη Θέρµη. Είναι επιστηµονική σύµβουλος του Βοτανικού Κήπου Αιγαίου στη Χίο και του αντίστοιχου της Κεφαλονιάς, πρωτοστατεί στη δηµιουργία του ∆ικτύου Ελληνικών Βοτανικών Κήπων και εκπροσωπεί την Ελλάδα στην Botanic Gardens Conservation International
Συνέντευξη στον Λεωνίδα Λιάμη από το 475ο φύλλο της Agrenda
Πώς διαµορφώνεται η εικόνα σε διεθνές επίπεδο, όσον αφορά στην εµπορία αρωµατικών και φαρµακευτικών φυτών;Η παγκόσµια αγορά αρωµατικών φυτών και βοτάνων ξεπερνά τα 20 δισ. δολάρια ετησίως και αφορά χρήσεις στη βιοµηχανία τροφίµων, στη φαρµακοβιοµηχανία, την κοσµετολογία κ.ά. Σε επίπεδο παραγωγής ηγέτιδα είναι η Ασία, ενώ στην κατανάλωση τον πρώτο λόγο έχουν ΗΠΑ, Γερµανία, Ιαπωνία και Γαλλία.
Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία και Ισραήλ, παράγουν κι εξάγουν σηµαντικές ποσότητες αρωµατικών φυτών, βοτάνων και προϊόντων τους. Ως προς τις εισαγωγές αιθέριων ελαίων, η παγκόσµια αγορά ανέρχεται στα περίπου 2,5 δισ. δολάρια ετησίως
Η Ελλάδα δεν υπάρχει πουθενά στο χάρτη;∆υστυχώς η Ελλάδα είναι απούσα, παρότι ως χώρα έχουµε συγκριτικό πλεονέκτηµα. Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη του ότι ο χλωριδικός µας πλούτος αποτελείται από συνολικά 185 οικογένειες, 1.072 γένη, 5.752 είδη κι 1.893 υποείδη σε 13 διαφορετικές φυτογεωγραφικές περιοχές. Συνολικά έχουµε περίπου 6.600 φυτικά taxa, εκ των οποίων γύρω στο 22% ή πάνω από 1.500 taxa είναι ενδηµικά, δηλαδή φύονται µόνο στην Ελλάδα. Από αυτά, τα αρωµατικά και φαρµακευτικά φυτά αποτελούν περίπου το 15% της ελληνικής χλωρίδας και είναι υποψήφια για αξιοποίηση.
Πολύ συχνά έχετε αναφέρει και εσείς πως παρατηρούνται κρούσµατα συλλογής αυτών των βοτάνων από τη φύση και εµπορίας τους κάτω από περίεργες συνθήκες…Όχι απλώς έχουµε κρούσµατα απρόσκοπτης συλλογής από τη φύση, αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις βλέπουµε τα βουνά µας να έχουν καταλεηλατηθεί. Είναι ανάγκη να πάµε στην καλλιέργεια των αρωµατικών – φαρµακευτικών φυτών, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος αφανισµού τους και παράλληλα να προχωρήσουµε στην πιστοποίησή τους, για να µην µπορεί κανένας, εκτός Ελλάδας να τα καλλιεργεί και να τα εξάγει ως ελληνικά
Σε αυτή τη διαδικασία τι ρόλο µπορεί να παίξει ο κανονισµός για την εγγραφή ποικιλιών και ο αντίστοιχος για την εµπορία πολλαπλασιαστικού υλικού;Θα είναι καθοριστικός. ∆ίνουµε ήδη έµφαση στη διατήρηση αυτοφυών φυτών µε άδεια και συλλογή από τη φύση, στη δηµιουργία µητρικών φυτών και διατήρηση στο χώρο του αγροκτήµατος του ΕΛΓΟ ∆ΗΜΗΤΡΑ και του Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων, καθώς και στην αναπαραγωγή µε µοσχεύµατα, µε σπέρµατα ή µε ιστοκαλλιέργεια για τη δηµιουργία σχετικών πρωτόκολλων για τους φυτωριούχους. Αυτές οι πληροφορίες µας βοηθούν να δηµιουργήσουµε πρωτόκολλα καλλιέργειας για τον αγρότη. Σύµφωνα µε το σχεδιασµό, ελπίζουµε η υποβολή του αιτήµατος για τη ρίγανη να γίνει την άνοιξη του 2015 και µετά από δύο καλλιεργητικές περιόδους µε αξιολογήσεις, να πετύχουµε την εγγραφή της
Τι ακολουθεί στη συνέχεια;Έχουµε µπροστά µας µια πενταετία απαιτητικής δουλειάς. Υπάρχουν ήδη αρκετοί κωδικοί αναφοράς ΑΦΦ στο νεοσύστατο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ ∆ΗΜΗΤΡΑ και η ερευνητική µας οµάδα σε συνεργασία µε το επιστηµονικό και τεχνικό προσωπικό και µε τη σύµπραξη του ΑΠΘ θα προχωρήσει σε αξιολογήσεις και επιλογές για εγγραφή ποικιλιών των σηµαντικότερων ΑΦΦ. Σε προτεραιότητα, µπαίνουν χαµοµήλι και µάραθο και ακολουθούν τσάι του βουνού, φασκόµηλο, θυµάρι, δεντρολίβανο, µελισσόχορτο, κρίταµο και θρούµπι (αγριορίγανη). Στις περιπτώσεις αυτές θα χρειαστεί αρχικώς µια τριετία για βελτιώσεις και άλλα δύο έτη για έλεγχο και επιλογή, πριν την εγγραφή. Ταυτόχρονα, θα µπορούµε να τα διακινούµε αγενώς µε βάση τον κατάλογο της εµπορίας ΑΦΦ και αυτό ήδη είναι πολύ σηµαντικό
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
