Τι καινούργιο βλέπετε να φέρνουν οι τεχνολογικές εξελίξεις στην αγορά λιπασµάτων;Αν παρακολουθήσουµε τις εξελίξεις που έχουν επιτευχθεί στον τοµέα των λιπασµάτων τα τελευταία χρόνια τόσο σε τεχνολογικό και ερευνητικό επίπεδο όσο και σε επιχειρηµατικό και βιοµηχανικό, οφείλουµε να παραδεχτούµε ότι οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και έχουν γίνει µεγάλα άλµατα. Έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό σε όλη την αλυσίδα παραγωγής του τροφίµου ότι «το λίπασµα είναι η τροφή της τροφής µας». Εµείς µάλιστα ως Σύνδεσµος το έχουµε ενσωµατώσει σαν ένα από τα motto µας για την επόµενη δεκαετία
Στην αγορά πια κυκλοφορούν εξειδικευµένα προϊόντα συνδεδεµένα µε τις ανάγκες θρέψης του φυτού, που ενσωµατώνουν καινοτόµες τεχνολογίες και συγκεκριµένες λύσεις για κάθε καλλιέργεια. Λιπάσµατα βραδείας απελευθέρωσης, λιπάσµατα µε ενσωµατωµένους παρεµποδιστές νιτροποίησης και ουρεάσης, οργανικά λιπάσµατα, εδαφοβελτιωτικά, εδαφορυθµιστικά, βιοδιεγέρτες αποτελούν ενδεικτικά προϊόντα που εστιάζουν στην ορθολογική λίπανση ανάλογα µε τις ανάγκες και τη φυσιολογία του φυτού, καθώς και την προστασία των εδαφοϋδατικών πόρων. Οι εξελίξεις αυτές είναι κυρίως προς όφελος του παραγωγού, αφού του παρέχουν τη δυνατότητα να επιλέξει ο ίδιος ο αγρότης από µια µεγάλη γκάµα προϊόντων εκείνα που ανταποκρίνονται βέλτιστα στις ανάγκες της καλλιέργειάς του, του εδάφους και των δυνατοτήτων του µε τον οικονοµικότερο και αποδοτικότερο τρόπο
Με βάση την εικόνα που έχετε σαν Σύνδεσµος σε ποιους τύπους λιπασµάτων (κοκκώδη, υδατοδιαλυτά κ.ά.) παρατηρείται αύξηση της ζήτησης και ποιοι υποχωρούν;∆υστυχώς µε βάση τα στοιχεία του Συνδέσµου παρατηρείται συνεχής µείωση της κατανάλωσης των λιπασµάτων τα τελευταία χρόνια. Και λέω δυστυχώς γιατί η µείωση αυτή εγκυµονεί κινδύνους που σχετίζονται µε την υπολίπανση των εδαφών. Συγκεκριµένα η διαταραχή του ισοζυγίου των θρεπτικών στοιχείων στις καλλιέργειες, εξαιτίας της ανεπαρκούς λίπανσης, µπορεί να προκαλέσει όχι µόνο µείωση της παραγωγής και της ποιότητας των παραγόµενων προϊόντων, αλλά και υποβάθµιση των εδαφικών πόρων. Η συστηµατική υπολίπανση των εδαφών µας µπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της µείωσης της γονιµότητάς τους και να συµβάλει στην αύξηση της ερηµοποίησής τους.
Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, για το έτος 2015 η κατανάλωση λιπασµάτων καταγράφηκε στους 688.495 τόνους, δηλαδή ήταν µειωµένη κατά 10%, σε σχέση µε την αντίστοιχη κατανάλωση του 2014. Η µείωση αυτή καταγράφεται στις περισσότερες κατηγορίες λιπασµάτων. Η περιορισµένη λίπανση των εδαφών παρατηρείται ειδικά τα τελευταία 7 χρόνια στην Ελλάδα, µε αποκορύφωµα το 2015, που για πρώτη φορά έπεσε κάτω από 700.000 τόνους.
Την ίδια στιγµή θα µπορούσαµε να πούµε ότι υπάρχει διαφοροποίηση των τάσεων της εγχώριας αγοράς και σε ό,τι αφορά στις βασικές συνθέσεις (φώσφορο, άζωτο κ.λπ.);Όπως ανέφερα παραπάνω, η µείωση της κατανάλωσης λιπασµάτων στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα µεγάλη και συστηµατική, γεγονός που αποτυπώνεται και στην αντίστοιχη µείωση των µονάδων αζώτου, φωσφόρου και καλίου που εφαρµόζονται. Συγκεκριµένα, η κατανάλωση το 2015 των αζωτούχων και τα φωσφορικών λιπασµάτων ήταν µειωµένη περίπου 20%, σε σχέση µε την αντίστοιχη κατανάλωση του 2014. Όπως καταλαβαίνετε τα στοιχεία πια αποτυπώνουν ότι η χρήση των λιπασµάτων στην ελληνική γεωργία έχει µειωθεί σηµαντικά
Εδώ αξίζει να σηµειωθεί ότι πολλές φορές ο παραγωγός για να µειώσει το κόστος παραγωγής του περιορίζει τις εισροές και κυρίως τις λιπάνσεις. Ωστόσο έχει αποδειχτεί ότι αυτό τελικά προκαλεί πολλαπλάσια προβλήµατα, αφού µειώνεται τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά η παραγωγή και συνεπώς το εισόδηµά του, ενώ υποβαθµίζονται και τα εδάφη µας.
Στο σηµείο αυτό να διευκρινίσω ότι µείωση του κόστους παραγωγής σηµαίνει λιγότερες εισροές µε τα ίδια ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσµατα. Αν τελικά η µείωση των εισροών προκαλεί και µείωση της παραγωγής, αλλά και της ποιότητας, τότε αυτό σηµαίνει µε απλά λόγια… αύξηση του κόστους παραγωγής
Σίγουρα στο µέλλον θα κληθούµε όλοι µας να αντιµετωπίσουµε το πρόβληµα της υποβάθµισης και της µείωσης της παραγωγικότητας των εδαφών µας, µια κατάσταση δύσκολα αναστρέψιµη
Ποια είναι κατά τη γνώµη σας τα σηµεία στα οποία ο καλλιεργητής θα πρέπει να δίνει έµφαση κατά την προµήθεια λιπασµάτων;Έχει παρατηρηθεί συχνά στην ελληνική αγορά παράνοµη εισαγωγή λιπασµάτων, όπου επιτήδειοι προσεγγίζουν τον καταναλωτή-παραγωγό. Ωστόσο τέτοιου είδους λιπάσµατα είναι αµφιβόλου ποιότητας και σύνθεσης, ενώ ο µη έλεγχος των προϊόντων αυτών από πιστοποιηµένους φορείς είναι πιθανό να οδηγήσει σε υποβάθµιση τόσο της ποιότητας των παραγόµενων αγροτικών προϊόντων, όσο και των εδαφικών και υδάτινων πόρων.
Συνεπώς οι παραγωγοί κατά την προµήθεια λιπασµάτων είναι σηµαντικό να ελέγχουν τη σήµανση στις συσκευασίες, όπου απαιτείται να αναγράφονται µε ευκρίνεια στην ελληνική γλώσσα ο τύπος λιπάσµατος, η χηµική του ανάλυση, η εταιρεία παραγωγής- διακίνησης και τα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας µε αυτήν.
Επίσης, ιδιαίτερα σηµαντική είναι η επιλογή λιπάσµατος να γίνεται µε βάση την ποσότητα και τη ποιότητα των θρεπτικών στοιχείων, δηλαδή το κόστος εφαρµογής ανά στρέµµα, και όχι µόνο µε την τιµή της συσκευασίας (σακιού).
Στο σηµείο αυτό θα ήθελα να σταθώ σε µια µεγάλη ευκαιρία βελτίωσης σε όλη την αλυσίδα προµήθειας των λιπασµάτων. Κι αυτή δεν είναι άλλη από τον «καλλιεργητικό σχεδιασµό». Είναι η µεγάλη ευκαιρία να έρθουν κοντά οι παραγωγοί µε τους συµβούλους θρέψης-λίπανσης των φυτών, τους γεωπόνους δηλαδή που εργάζονται στα 2.473 καταστήµατα γεωργικών εφοδίων στη χώρα µας, ώστε να απαντηθούν τα ερωτήµατα, πόσο, πότε και µε τι µέθοδο θα εφαρµοστούν τα απαραίτητα και εξειδικευµένα ανά καλλιέργεια και περιοχή λιπάσµατα. Είναι προφανές, ότι αυτό θα επηρεάσει θετικά όλους τους κρίκους της αλυσίδας στα logistics µε άµεσο οικονοµικό όφελος σε όλους τους εµπλεκοµένους και κυρίως τους παραγωγούς.
Τα προγράµµατα απονιτροποίησης και γενικότερα η ολοκληρωµένη διαχείριση των καλλιεργειών επιδρούν περιοριστικά στη χρήση λιπασµάτων;Ο ΣΠΕΛ και τα µέλη του πάντα συντάσσονται στη σωστή διαχείριση των θρεπτικών στοιχείων µέσω της ορθολογικής λίπανσης για τη βιωσιµότητα της γεωργίας και την αειφορική ανάπτυξη. Ωστόσο αξίζει να σηµειωθεί ότι η επιβάρυνση των επιφανειακών υδάτων και στη συνέχεια του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα προκαλείται, σύµφωνα µε επιστηµονικά δεδοµένα, κυρίως από άλλες πηγές.
Όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υποστηρίζουµε τη χρήση των λιπασµάτων µε βάση τα «4R» ή τα «4Κ» επί τω ελληνικότερω, δηλαδή την επιλογή του
■ Κατάλληλου τύπου λιπάσµατο
■ Κατάλληλης ποσότητα
■ Κατάλληλου χρόνου κα
■ Κατάλληλου τρόπου εφαρµογής
Βέβαια, η εφαρµογή τέτοιων προγραµµάτων περιορίζει την κατανάλωση λιπασµάτων µε παράλληλη µείωση και της παραγωγής των αγροτών. Γι’ αυτόν το λόγο και προβλέπονται αντίστοιχες ενισχύσεις γι’ αυτούς που εντάσσονται στα προγράµµατα, ώστε να αποζηµιωθούν οι δικαιούχοι για το διαφυγόν εισόδηµα.
Πριν από κάποιους µήνες εκδόθηκε µια υπουργική απόφαση που άλλαζε τις προϋποθέσεις και τα όρια χρήσης λιπασµάτων σε καλλιέργειες που είναι ενταγµένες σε φιλοπεριβαλλοντικά προγράµµατα. Μπορείτε να µας πείτε κάτι παραπάνω επ’ αυτού;Στο χώρο µας όλο και πολλαπλασιάζονται οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η σωστή θρέψη των φυτών θα είναι η φυτοπροστασία του µέλλοντος! Αυτό µάλλον δεν λήφθηκε υπόψη στην πρώτη απόφαση που εκδόθηκε το καλοκαίρι και η οποία δεν λάµβανε υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα µας, όπως η µεγάλη ποικιλία εδαφικών και κλιµατικών συνθηκών και η ετερογένεια των καλλιεργειών. Με βάση την εµπορική πρακτική και τις συνθήκες παραγωγής στην εγχώρια και ευρωπαϊκή βιοµηχανία λιπασµάτων η εφαρµογή της πρώτης απόφασης θα προκαλούσε αρνητικές συνέπειες τόσο στη διαθεσιµότητα των εµπορικών σκευασµάτων όσο και στο κόστος τους. Ωστόσο µε την τροποποίηση που έγινε το Νοέµβριο σε µεγάλο βαθµό αµβλύνθηκαν τα προβλήµατα αυτά
Η θέση του ΣΠΕΛ και κατ’ επέκταση η δική µου είναι η εφαρµογή αυτών των µέτρων να γίνεται µε βάση την πρακτική που ακολουθείται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες µε παρόµοια χαρακτηριστικά.
Συγκεκριµένα, είναι απαραίτητο οι ανάγκες λίπανσης των φυτών µε ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος να καθορίζονται από το είδος του φυτού, τις ιδιότητες του εδάφους, τις κλιµατικές συνθήκες, το ανάγλυφο και το βαθµό ευαισθησίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των φυσικών αποδεκτών. Στα συγκεκριµένα θέµατα θεωρούµε ότι είναι απαραίτητη η συµβολή των πανεπιστηµίων και των ερευνητικών κέντρων της χώρας
Αν θέλουµε να µιλήσουµε λιγάκι για τις τιµές σε τι φάση βρίσκονται αυτό τον καιρό οι τιµές των κυριοτέρων λιπασµάτων; Το γεγονός ότι οι αγορές εµπορευµάτων γενικά πιέζονται, πώς επηρεάζει την κατάσταση;Είναι γεγονός ότι οι διεθνείς τιµές πρώτων υλών λιπασµάτων (commodities) το τελευταίο διάστηµα καταγράφουν σηµαντική υποχώρηση. Αυτή η κατάσταση έχει αντανάκλαση και στην ελληνική αγορά. Οι τιµές των περισσότερων και πιο µαζικών λιπασµάτων έχουν υποχωρήσει σε χαµηλά επίπεδα, που όµοιά τους έχει πολλά χρόνια να δει η ελληνική αγορά. Παρόλα αυτά, ενώ θα αναµέναµε ενίσχυση της κατανάλωσης, λόγω χαµηλών τιµών, αυτό δεν συνέβη, δυστυχώς για λόγους που συνδέονται µε άλλους παράγοντες, όπως η µειωµένη αγοραστική δύναµη του Έλληνα παραγωγού, η έλλειψη ρευστότητας στον αγροτικό τοµέα, η επιβολή ΦΠΑ 23% (ίσως το µεγαλύτερο στην Ευρώπη), τα µέτρα για το φορολογικό και το ασφαλιστικό των αγροτών αλλά και οι δυσµενείς καιρικές συνθήκες
Υπάρχει µια φιλολογία για ύπαρξη εναρµονισµένων πρακτικών, παλιότερα µάλιστα υπήρξαν κάποιοι έλεγχοι από την Επιτροπή Ανταγωνισµού, χωρίς ωστόσο να δώσουν κάποια αποτελέσµατα. Εσείς τι λέτε, υπάρχει επαρκής ανταγωνισµός στην εγχώρια αγορά λιπασµάτων;Εναρµονισµένες πρακτικές µε πάνω από 50 εταιρείες κύριε Πανάγο, δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Μόνο τα µέλη του ΣΠΕΛ αυτή τη στιγµή είναι 50, που σηµαίνει ότι υπάρχουν πάρα πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και εµπορία λιπασµάτων. Πιστεύω λοιπόν ότι ο ανταγωνισµός µεταξύ των εταιρειών του κλάδου είναι ιδιαίτερα έντονος, γεγονός που λειτουργεί προς όφελος του παραγωγού/καταναλωτή. Η αγορά των λιπασµάτων-προϊόντων θρέψης είναι µια αγορά απελευθερωµένη, έντονα ανταγωνιστική που εξασφαλίζει στον Έλληνα αγρότη πληθώρα λύσεων. Άλλωστε στο πρόσφατο παρελθόν, όπως ήδη αναφέρατε, υποβληθήκαµε σαν κλάδος στη βάσανο του έλεγχου της Επιτροπής Ανταγωνισµού χωρίς να βρεθεί κάτι ακριβώς γιατί απλά… δεν υπάρχει
Το γεγονός ότι οι προµήθειες γίνονται από κάθε παραγωγό ξεχωριστά, µήπως επιβαρύνει κατά κάποιο τρόπο το τιµολόγιο µε το οποίο αγοράζει λιπάσµατα;Στη Ελλάδα εξαιτίας του έντονου ανταγωνισµού που επικρατεί µεταξύ των εταιρειών, αλλά και όλων των χαρακτηριστικών που ανέφερα παραπάνω, δεν υπάρχουν ιδιαίτερα περιθώρια που θα επηρέαζαν σηµαντικά την τιµολογιακή πολιτική των λιπασµάτων. Προφανώς το µέγεθος των παραγγελιών είναι ένας παράγοντας που θα µπορούσε να επιδράσει στο κόστος κτήσης, αλλά αυτό αµβλύνεται από το γεγονός ότι εξαιτίας του οξύτατου ανταγωνισµού τα περιθώρια βελτίωσης τιµών είναι µικρά
Φέτος η άνοιξη ήρθε κάπως νωρίτερα, πώς επηρεάζει αυτό τη νέα εµπορική περίοδο στον κλάδο σας;Για την ακρίβεια δεν είχαµε χειµώνα! Όπως είναι αναµενόµενο οι κλιµατικές αυτές συνθήκες επηρέασαν τις καλλιεργητικές εργασίες και κατ’ επέκταση και την κατανάλωση λιπασµάτων. Ακόµη πιο έντονη είναι η κατάσταση στις περιοχές που παραδοσιακά έχουµε λίγες βροχοπτώσεις, όπως η Ανατολική Πελοπόννησος, τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη, όπου η έλλειψη βροχοπτώσεων και οι κλιµατικές συνθήκες που επικρατούν δεν ευνοούν την κατανάλωση, µε αποτέλεσµα η ζήτηση να είναι ιδιαίτερα χαµηλή
Από τη θεσµική θέση την οποία κατέχετε βλέπετε να υπάρχουν ανακατατάξεις στους βασικούς παίκτες που δραστηριοποιούνται αυτό τον καιρό στον κλάδο; ∆εν πιστεύω ότι υπάρχουν ιδιαίτερες ανακατατάξεις στον κλάδο. Είναι γεγονός ότι η αγορά των λιπασµάτων αυτήν τη στιγµή έχει µια χαρακτηριστική πτώση, ιδιαίτερα λόγω της γενικότερης αβεβαιότητας και αναταραχής που υπάρχει. Ωστόσο, παραµένω αισιόδοξος για την πορεία της ελληνικής γεωργίας. Η ανάγκη της κάλυψης των διατροφικών αναγκών του πληθυσµού και η παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας που είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα της χώρας µας, θα οδηγήσουν σε επανάκαµψη του κλάδου.
Λέγεται ότι η εγχώρια βιοµηχανία λιπασµάτων (ELFE) επιχειρεί αυτό τον καιρό µια «επιστροφή» στην αγορά, είναι κάτι που επηρεάζει δραστικά τα πράγµατα;Η εγχώρια βιοµηχανία λιπασµάτων (ELFE) ήταν και είναι ο leader της ελληνικής αγοράς λιπασµάτων. Η βιοµηχανία διαθέτει πολύ µεγάλες δυνατότητες µέσω των παραγωγικών της µονάδων και έχει ισχυρή παρουσία όχι µόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Συµβάλλει σηµαντικά µε τις εξαγωγές της στην ενίσχυση της ελληνικής οικονοµίας και στη διατήρηση και πιθανή αύξηση των θέσεων εργασίας. Βέβαια, όπως όλες οι εταιρείες του κλάδου αυτό το διάστηµα, εξαιτίας της γενικότερης κρίσης, έχει επηρεαστεί και στα πλαίσια αυτά, όπως όλοι µας, αναπτύσσει τρόπους για να τοποθετηθεί καλύτερα στην αγορά.
∆ώστε µας µια εικόνα του τρόπου µε τον οποίο ξεκίνησε η δική σας ενασχόληση µε το λίπασµα και πώς φθάσετε να προεδρεύετε σήµερα της διοίκησης του ΣΠΕΛ.
Η εµπλοκή µου µε τα λιπάσµατα, την παραγωγή και εµπορία τους, αριθµεί πια περισσότερο από 25 χρόνια. Ακόµη και σήµερα οι βασικές αξίες που µε υποκινούν είναι οι ίδιες µε εκείνες που ξεκίνησα. Είναι πεποίθησή µου ότι µέσω συλλογικών προσπαθειών που στοχεύουν στη αναβάθµιση του κλάδου µας και τη βελτίωση του επίπεδου τόσο του κλάδου των λιπασµάτων όσο και της ίδιας της ελληνικής γεωργίας εξασφαλίζεται στον κάθε έναν από εµάς υγιές επιχειρηµατικό περιβάλλον για ανάπτυξη
Η υλοποίηση του στόχου των εταιρειών του κλάδου για την οργάνωση ενός φορέα αντάξιου της σηµασίας και του ρόλου των λιπασµάτων στη γεωργική οικονοµία και παραγωγή πραγµατοποιήθηκε στις 30 Ιουνίου 1995. Ως ιδρυτικό µέλος του Συνδέσµου, αλλά και από όλες τις θέσεις (Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Γραµµατέας κ.ο.κ.) έχω συµµετάσχει σε όλα τα ∆ιοικητικά Συµβούλια από την ίδρυσή του ως σήµερα. Συνεπώς συνεχίζω την προσπάθεια υλοποίησης του οράµατος του ΣΠΕΛ για να αντιµετωπίσουµε όλες τις επερχόµενες µεγάλες προκλήσεις του κλάδου και να αναδείξουµε τον ΣΠΕΛ σε µια κοιτίδα αειφορίας µέσα από συνεργασίες, διάχυση γνώσης και επικοινωνίας µε όλα τα σηµεία της αλυσίδας του τροφίµου- αγροδιατροφικού προϊόντος.
Συνέντευξη στον Γιάννη Πανάγο, από το περιοδικό Fertilizer Management, μηνός Μαρτίου 2016
Στην αγορά πια κυκλοφορούν εξειδικευµένα προϊόντα συνδεδεµένα µε τις ανάγκες θρέψης του φυτού, που ενσωµατώνουν καινοτόµες τεχνολογίες και συγκεκριµένες λύσεις για κάθε καλλιέργεια. Λιπάσµατα βραδείας απελευθέρωσης, λιπάσµατα µε ενσωµατωµένους παρεµποδιστές νιτροποίησης και ουρεάσης, οργανικά λιπάσµατα, εδαφοβελτιωτικά, εδαφορυθµιστικά, βιοδιεγέρτες αποτελούν ενδεικτικά προϊόντα που εστιάζουν στην ορθολογική λίπανση ανάλογα µε τις ανάγκες και τη φυσιολογία του φυτού, καθώς και την προστασία των εδαφοϋδατικών πόρων. Οι εξελίξεις αυτές είναι κυρίως προς όφελος του παραγωγού, αφού του παρέχουν τη δυνατότητα να επιλέξει ο ίδιος ο αγρότης από µια µεγάλη γκάµα προϊόντων εκείνα που ανταποκρίνονται βέλτιστα στις ανάγκες της καλλιέργειάς του, του εδάφους και των δυνατοτήτων του µε τον οικονοµικότερο και αποδοτικότερο τρόπο
Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, για το έτος 2015 η κατανάλωση λιπασµάτων καταγράφηκε στους 688.495 τόνους, δηλαδή ήταν µειωµένη κατά 10%, σε σχέση µε την αντίστοιχη κατανάλωση του 2014. Η µείωση αυτή καταγράφεται στις περισσότερες κατηγορίες λιπασµάτων. Η περιορισµένη λίπανση των εδαφών παρατηρείται ειδικά τα τελευταία 7 χρόνια στην Ελλάδα, µε αποκορύφωµα το 2015, που για πρώτη φορά έπεσε κάτω από 700.000 τόνους.
Την ίδια στιγµή θα µπορούσαµε να πούµε ότι υπάρχει διαφοροποίηση των τάσεων της εγχώριας αγοράς και σε ό,τι αφορά στις βασικές συνθέσεις (φώσφορο, άζωτο κ.λπ.);Όπως ανέφερα παραπάνω, η µείωση της κατανάλωσης λιπασµάτων στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα µεγάλη και συστηµατική, γεγονός που αποτυπώνεται και στην αντίστοιχη µείωση των µονάδων αζώτου, φωσφόρου και καλίου που εφαρµόζονται. Συγκεκριµένα, η κατανάλωση το 2015 των αζωτούχων και τα φωσφορικών λιπασµάτων ήταν µειωµένη περίπου 20%, σε σχέση µε την αντίστοιχη κατανάλωση του 2014. Όπως καταλαβαίνετε τα στοιχεία πια αποτυπώνουν ότι η χρήση των λιπασµάτων στην ελληνική γεωργία έχει µειωθεί σηµαντικά
Εδώ αξίζει να σηµειωθεί ότι πολλές φορές ο παραγωγός για να µειώσει το κόστος παραγωγής του περιορίζει τις εισροές και κυρίως τις λιπάνσεις. Ωστόσο έχει αποδειχτεί ότι αυτό τελικά προκαλεί πολλαπλάσια προβλήµατα, αφού µειώνεται τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά η παραγωγή και συνεπώς το εισόδηµά του, ενώ υποβαθµίζονται και τα εδάφη µας.
Στο σηµείο αυτό να διευκρινίσω ότι µείωση του κόστους παραγωγής σηµαίνει λιγότερες εισροές µε τα ίδια ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσµατα. Αν τελικά η µείωση των εισροών προκαλεί και µείωση της παραγωγής, αλλά και της ποιότητας, τότε αυτό σηµαίνει µε απλά λόγια… αύξηση του κόστους παραγωγής
Σίγουρα στο µέλλον θα κληθούµε όλοι µας να αντιµετωπίσουµε το πρόβληµα της υποβάθµισης και της µείωσης της παραγωγικότητας των εδαφών µας, µια κατάσταση δύσκολα αναστρέψιµη
Ποια είναι κατά τη γνώµη σας τα σηµεία στα οποία ο καλλιεργητής θα πρέπει να δίνει έµφαση κατά την προµήθεια λιπασµάτων;Έχει παρατηρηθεί συχνά στην ελληνική αγορά παράνοµη εισαγωγή λιπασµάτων, όπου επιτήδειοι προσεγγίζουν τον καταναλωτή-παραγωγό. Ωστόσο τέτοιου είδους λιπάσµατα είναι αµφιβόλου ποιότητας και σύνθεσης, ενώ ο µη έλεγχος των προϊόντων αυτών από πιστοποιηµένους φορείς είναι πιθανό να οδηγήσει σε υποβάθµιση τόσο της ποιότητας των παραγόµενων αγροτικών προϊόντων, όσο και των εδαφικών και υδάτινων πόρων.
Συνεπώς οι παραγωγοί κατά την προµήθεια λιπασµάτων είναι σηµαντικό να ελέγχουν τη σήµανση στις συσκευασίες, όπου απαιτείται να αναγράφονται µε ευκρίνεια στην ελληνική γλώσσα ο τύπος λιπάσµατος, η χηµική του ανάλυση, η εταιρεία παραγωγής- διακίνησης και τα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας µε αυτήν.
Επίσης, ιδιαίτερα σηµαντική είναι η επιλογή λιπάσµατος να γίνεται µε βάση την ποσότητα και τη ποιότητα των θρεπτικών στοιχείων, δηλαδή το κόστος εφαρµογής ανά στρέµµα, και όχι µόνο µε την τιµή της συσκευασίας (σακιού).
Στο σηµείο αυτό θα ήθελα να σταθώ σε µια µεγάλη ευκαιρία βελτίωσης σε όλη την αλυσίδα προµήθειας των λιπασµάτων. Κι αυτή δεν είναι άλλη από τον «καλλιεργητικό σχεδιασµό». Είναι η µεγάλη ευκαιρία να έρθουν κοντά οι παραγωγοί µε τους συµβούλους θρέψης-λίπανσης των φυτών, τους γεωπόνους δηλαδή που εργάζονται στα 2.473 καταστήµατα γεωργικών εφοδίων στη χώρα µας, ώστε να απαντηθούν τα ερωτήµατα, πόσο, πότε και µε τι µέθοδο θα εφαρµοστούν τα απαραίτητα και εξειδικευµένα ανά καλλιέργεια και περιοχή λιπάσµατα. Είναι προφανές, ότι αυτό θα επηρεάσει θετικά όλους τους κρίκους της αλυσίδας στα logistics µε άµεσο οικονοµικό όφελος σε όλους τους εµπλεκοµένους και κυρίως τους παραγωγούς.
Τα προγράµµατα απονιτροποίησης και γενικότερα η ολοκληρωµένη διαχείριση των καλλιεργειών επιδρούν περιοριστικά στη χρήση λιπασµάτων;Ο ΣΠΕΛ και τα µέλη του πάντα συντάσσονται στη σωστή διαχείριση των θρεπτικών στοιχείων µέσω της ορθολογικής λίπανσης για τη βιωσιµότητα της γεωργίας και την αειφορική ανάπτυξη. Ωστόσο αξίζει να σηµειωθεί ότι η επιβάρυνση των επιφανειακών υδάτων και στη συνέχεια του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα προκαλείται, σύµφωνα µε επιστηµονικά δεδοµένα, κυρίως από άλλες πηγές.
Όπως και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υποστηρίζουµε τη χρήση των λιπασµάτων µε βάση τα «4R» ή τα «4Κ» επί τω ελληνικότερω, δηλαδή την επιλογή του
■ Κατάλληλου τύπου λιπάσµατο
■ Κατάλληλης ποσότητα
■ Κατάλληλου χρόνου κα
■ Κατάλληλου τρόπου εφαρµογής
Βέβαια, η εφαρµογή τέτοιων προγραµµάτων περιορίζει την κατανάλωση λιπασµάτων µε παράλληλη µείωση και της παραγωγής των αγροτών. Γι’ αυτόν το λόγο και προβλέπονται αντίστοιχες ενισχύσεις γι’ αυτούς που εντάσσονται στα προγράµµατα, ώστε να αποζηµιωθούν οι δικαιούχοι για το διαφυγόν εισόδηµα.
Πριν από κάποιους µήνες εκδόθηκε µια υπουργική απόφαση που άλλαζε τις προϋποθέσεις και τα όρια χρήσης λιπασµάτων σε καλλιέργειες που είναι ενταγµένες σε φιλοπεριβαλλοντικά προγράµµατα. Μπορείτε να µας πείτε κάτι παραπάνω επ’ αυτού;Στο χώρο µας όλο και πολλαπλασιάζονται οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η σωστή θρέψη των φυτών θα είναι η φυτοπροστασία του µέλλοντος! Αυτό µάλλον δεν λήφθηκε υπόψη στην πρώτη απόφαση που εκδόθηκε το καλοκαίρι και η οποία δεν λάµβανε υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις συνθήκες που επικρατούν στη χώρα µας, όπως η µεγάλη ποικιλία εδαφικών και κλιµατικών συνθηκών και η ετερογένεια των καλλιεργειών. Με βάση την εµπορική πρακτική και τις συνθήκες παραγωγής στην εγχώρια και ευρωπαϊκή βιοµηχανία λιπασµάτων η εφαρµογή της πρώτης απόφασης θα προκαλούσε αρνητικές συνέπειες τόσο στη διαθεσιµότητα των εµπορικών σκευασµάτων όσο και στο κόστος τους. Ωστόσο µε την τροποποίηση που έγινε το Νοέµβριο σε µεγάλο βαθµό αµβλύνθηκαν τα προβλήµατα αυτά
Η θέση του ΣΠΕΛ και κατ’ επέκταση η δική µου είναι η εφαρµογή αυτών των µέτρων να γίνεται µε βάση την πρακτική που ακολουθείται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες µε παρόµοια χαρακτηριστικά.
Συγκεκριµένα, είναι απαραίτητο οι ανάγκες λίπανσης των φυτών µε ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος να καθορίζονται από το είδος του φυτού, τις ιδιότητες του εδάφους, τις κλιµατικές συνθήκες, το ανάγλυφο και το βαθµό ευαισθησίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των φυσικών αποδεκτών. Στα συγκεκριµένα θέµατα θεωρούµε ότι είναι απαραίτητη η συµβολή των πανεπιστηµίων και των ερευνητικών κέντρων της χώρας
Αν θέλουµε να µιλήσουµε λιγάκι για τις τιµές σε τι φάση βρίσκονται αυτό τον καιρό οι τιµές των κυριοτέρων λιπασµάτων; Το γεγονός ότι οι αγορές εµπορευµάτων γενικά πιέζονται, πώς επηρεάζει την κατάσταση;Είναι γεγονός ότι οι διεθνείς τιµές πρώτων υλών λιπασµάτων (commodities) το τελευταίο διάστηµα καταγράφουν σηµαντική υποχώρηση. Αυτή η κατάσταση έχει αντανάκλαση και στην ελληνική αγορά. Οι τιµές των περισσότερων και πιο µαζικών λιπασµάτων έχουν υποχωρήσει σε χαµηλά επίπεδα, που όµοιά τους έχει πολλά χρόνια να δει η ελληνική αγορά. Παρόλα αυτά, ενώ θα αναµέναµε ενίσχυση της κατανάλωσης, λόγω χαµηλών τιµών, αυτό δεν συνέβη, δυστυχώς για λόγους που συνδέονται µε άλλους παράγοντες, όπως η µειωµένη αγοραστική δύναµη του Έλληνα παραγωγού, η έλλειψη ρευστότητας στον αγροτικό τοµέα, η επιβολή ΦΠΑ 23% (ίσως το µεγαλύτερο στην Ευρώπη), τα µέτρα για το φορολογικό και το ασφαλιστικό των αγροτών αλλά και οι δυσµενείς καιρικές συνθήκες
Υπάρχει µια φιλολογία για ύπαρξη εναρµονισµένων πρακτικών, παλιότερα µάλιστα υπήρξαν κάποιοι έλεγχοι από την Επιτροπή Ανταγωνισµού, χωρίς ωστόσο να δώσουν κάποια αποτελέσµατα. Εσείς τι λέτε, υπάρχει επαρκής ανταγωνισµός στην εγχώρια αγορά λιπασµάτων;Εναρµονισµένες πρακτικές µε πάνω από 50 εταιρείες κύριε Πανάγο, δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Μόνο τα µέλη του ΣΠΕΛ αυτή τη στιγµή είναι 50, που σηµαίνει ότι υπάρχουν πάρα πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και εµπορία λιπασµάτων. Πιστεύω λοιπόν ότι ο ανταγωνισµός µεταξύ των εταιρειών του κλάδου είναι ιδιαίτερα έντονος, γεγονός που λειτουργεί προς όφελος του παραγωγού/καταναλωτή. Η αγορά των λιπασµάτων-προϊόντων θρέψης είναι µια αγορά απελευθερωµένη, έντονα ανταγωνιστική που εξασφαλίζει στον Έλληνα αγρότη πληθώρα λύσεων. Άλλωστε στο πρόσφατο παρελθόν, όπως ήδη αναφέρατε, υποβληθήκαµε σαν κλάδος στη βάσανο του έλεγχου της Επιτροπής Ανταγωνισµού χωρίς να βρεθεί κάτι ακριβώς γιατί απλά… δεν υπάρχει
Το γεγονός ότι οι προµήθειες γίνονται από κάθε παραγωγό ξεχωριστά, µήπως επιβαρύνει κατά κάποιο τρόπο το τιµολόγιο µε το οποίο αγοράζει λιπάσµατα;Στη Ελλάδα εξαιτίας του έντονου ανταγωνισµού που επικρατεί µεταξύ των εταιρειών, αλλά και όλων των χαρακτηριστικών που ανέφερα παραπάνω, δεν υπάρχουν ιδιαίτερα περιθώρια που θα επηρέαζαν σηµαντικά την τιµολογιακή πολιτική των λιπασµάτων. Προφανώς το µέγεθος των παραγγελιών είναι ένας παράγοντας που θα µπορούσε να επιδράσει στο κόστος κτήσης, αλλά αυτό αµβλύνεται από το γεγονός ότι εξαιτίας του οξύτατου ανταγωνισµού τα περιθώρια βελτίωσης τιµών είναι µικρά
Φέτος η άνοιξη ήρθε κάπως νωρίτερα, πώς επηρεάζει αυτό τη νέα εµπορική περίοδο στον κλάδο σας;Για την ακρίβεια δεν είχαµε χειµώνα! Όπως είναι αναµενόµενο οι κλιµατικές αυτές συνθήκες επηρέασαν τις καλλιεργητικές εργασίες και κατ’ επέκταση και την κατανάλωση λιπασµάτων. Ακόµη πιο έντονη είναι η κατάσταση στις περιοχές που παραδοσιακά έχουµε λίγες βροχοπτώσεις, όπως η Ανατολική Πελοπόννησος, τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη, όπου η έλλειψη βροχοπτώσεων και οι κλιµατικές συνθήκες που επικρατούν δεν ευνοούν την κατανάλωση, µε αποτέλεσµα η ζήτηση να είναι ιδιαίτερα χαµηλή
Λέγεται ότι η εγχώρια βιοµηχανία λιπασµάτων (ELFE) επιχειρεί αυτό τον καιρό µια «επιστροφή» στην αγορά, είναι κάτι που επηρεάζει δραστικά τα πράγµατα;Η εγχώρια βιοµηχανία λιπασµάτων (ELFE) ήταν και είναι ο leader της ελληνικής αγοράς λιπασµάτων. Η βιοµηχανία διαθέτει πολύ µεγάλες δυνατότητες µέσω των παραγωγικών της µονάδων και έχει ισχυρή παρουσία όχι µόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Συµβάλλει σηµαντικά µε τις εξαγωγές της στην ενίσχυση της ελληνικής οικονοµίας και στη διατήρηση και πιθανή αύξηση των θέσεων εργασίας. Βέβαια, όπως όλες οι εταιρείες του κλάδου αυτό το διάστηµα, εξαιτίας της γενικότερης κρίσης, έχει επηρεαστεί και στα πλαίσια αυτά, όπως όλοι µας, αναπτύσσει τρόπους για να τοποθετηθεί καλύτερα στην αγορά.
∆ώστε µας µια εικόνα του τρόπου µε τον οποίο ξεκίνησε η δική σας ενασχόληση µε το λίπασµα και πώς φθάσετε να προεδρεύετε σήµερα της διοίκησης του ΣΠΕΛ.
Η εµπλοκή µου µε τα λιπάσµατα, την παραγωγή και εµπορία τους, αριθµεί πια περισσότερο από 25 χρόνια. Ακόµη και σήµερα οι βασικές αξίες που µε υποκινούν είναι οι ίδιες µε εκείνες που ξεκίνησα. Είναι πεποίθησή µου ότι µέσω συλλογικών προσπαθειών που στοχεύουν στη αναβάθµιση του κλάδου µας και τη βελτίωση του επίπεδου τόσο του κλάδου των λιπασµάτων όσο και της ίδιας της ελληνικής γεωργίας εξασφαλίζεται στον κάθε έναν από εµάς υγιές επιχειρηµατικό περιβάλλον για ανάπτυξη
Η υλοποίηση του στόχου των εταιρειών του κλάδου για την οργάνωση ενός φορέα αντάξιου της σηµασίας και του ρόλου των λιπασµάτων στη γεωργική οικονοµία και παραγωγή πραγµατοποιήθηκε στις 30 Ιουνίου 1995. Ως ιδρυτικό µέλος του Συνδέσµου, αλλά και από όλες τις θέσεις (Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Γραµµατέας κ.ο.κ.) έχω συµµετάσχει σε όλα τα ∆ιοικητικά Συµβούλια από την ίδρυσή του ως σήµερα. Συνεπώς συνεχίζω την προσπάθεια υλοποίησης του οράµατος του ΣΠΕΛ για να αντιµετωπίσουµε όλες τις επερχόµενες µεγάλες προκλήσεις του κλάδου και να αναδείξουµε τον ΣΠΕΛ σε µια κοιτίδα αειφορίας µέσα από συνεργασίες, διάχυση γνώσης και επικοινωνίας µε όλα τα σηµεία της αλυσίδας του τροφίµου- αγροδιατροφικού προϊόντος.
