Τα νέα, καλύτερα και πιο οικονομικά συστήματα γαλακτοκομίας δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορο τον Andrew Brass, ο οποίος διοικεί τη γαλακτοκομική επιχείρηση της οικογένειάς του, που βρίσκεται στο Shadforth της Επαρχίας Durham. Τα 154 εκτ. του αγροκτήματος φιλοξενούν ένα κοπάδι 150 αγελάδων με τα μικρά τους και συνολικά υπάρχουν περίπου 325 βοοειδή.
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια θα μπορούσε να πει κανείς, αρκετά δικαιολογημένα, ότι η επιχείρηση είχε τη σωστή κατεύθυνση. Οι αγελάδες αρμέγονταν σε μια μοντέρνα πλατφόρμα με διάταξη "ψαροκόκαλο", η αρόσιμη έκταση παρείχε το άχυρο για τη στρωμνή στους ανοιχτούς περιβόλους και το κοπάδι μεγάλωνε παράλληλα με τον κλάδο της γαλακτοκομίας διατηρώντας έτσι, καλά επίπεδα κερδοφορίας και αποδεκτά περιθώρια κέρδους.
Τα προβλήματα ξεκίνησαν όταν ο πατέρας του κ. Brass δεν μπορούσε πλέον, λόγω ηλικίας να τα βγάζει πέρα με τους όγκους εργασίας που διαχειριζόταν στο παρελθόν. Το αρχικό σχέδιο ήταν να χρησιμοποιηθούν επιπλέον εργάτες, αλλά η εύρεση των κατάλληλων ατόμων που θα ήταν πρόθυμα, ικανά και αξιόπιστα αποδείχτηκε δύσκολη δουλειά. Επίσης, το κοπάδι υπέφερε από υψηλό επίπεδο μόλυνσης, όπως μαστίτιδα, με πολλές αγελάδες να μολύνονται ταυτόχρονα, ειδικά κατά τους μήνες που παρέμεναν στεγασμένες «Ήταν μια κατάσταση που κόστιζε αρκετά εξαιτίας της απώλειας του γάλακτος και των λογαριασμών για φάρμακα». Η λύση που αποφασίστηκε ήταν να γίνει μια επένδυση σε ατομικά διαμερίσματα, έτσι ώστε να αποφευχθεί η επιμόλυνση και να θεραπευτεί η μαστίτιδα, ενώ ρομπότ θα αρμέγουν τις αγελάδες μειώνοντας το κόστος εργασίας. " Υπολόγισα ότι η καθημερινή ποσότητα πριονιδιού για τα ατομικά διαμερίσματα θα μείωναν αυτό το κόστος κατά 75%. Και εάν καταφέρναμε να μειώσουμε το πρόβλημα της μαστίτιδας σε ένα περιστατικό μια στο τόσο, θα εξοικονομούσαμε αρκετά χρήματα ώστε να κατασκευάσουμε τα ατομικά διαμερίσματα».
Επομένως, το 2009 κατασκευάστηκε ένα νέο κτήριο με διαμερίσματα για 118 αγελάδες — ο χώρος του ανοιχτού περιβόλου διατηρήθηκε για τις αγελάδες που δεν θηλάζουν— και, μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, εγκαταστάθηκαν δύο ρομποτικές μονάδες αρμέγματος Lely Astronaut A4. «Με τις πύλες ελεύθερης πρόσβασης που διαθέτουν, οι αγελάδες δεν χρειάστηκαν πολύ χρόνο για να αποδεχτούν τη νέα ελευθερία τους από τη συνηθισμένη ρουτίνα αρμέγματος, όμως με 125 αγελάδες τα ρομπότ έφταναν στα όριά τους».
Ενώ τα ατομικά διαμερίσματα έχουν σαφώς τα πλεονεκτήματά τους όσον αφορά τα επίπεδα αποθήκευσης άχυρου, την άνεση και την υγεία των αγελάδων, υπήρχε πλέον το ερώτημα της διαχείρισης της υδαρούς κονίας. «Ήταν μια λεπτομέρεια που μελετήσαμε διεξοδικά και για πολύ καιρό» λέει. «Η εγκατάσταση μιας τάφρου ή άλλης μορφής αποθηκευτικού χώρου πάνω από το έδαφος, μαζί με το σύστημα άντλησης και ανάδευσης, θα ήταν απαγορευτικά ακριβή και έτσι επιλέξαμε να κατασκευάσουμε τα διαμερίσματα πάνω σε τάβλες με μια δεξαμενή συγκράτησης υδαρούς κονίας ακριβώς από κάτω».
Τα νέα ατομικά διαμερίσματα στέγασης σχεδιάστηκαν γύρω από δύο ρομποτικές μονάδες αρμέγματος
Καθώς το κτήριο είχε διαστάσεις 42 μ. x 21 μ. και αποθηκευτικό χώρο με βάθος 2,4 μ., η χωρητικότητα ήταν πάνω από 2.000m³, αρκετή, για να αποθηκεύεται η υδαρής κονία που παραγόταν κατά την περίοδο πέντε μηνών όπου δεν επιτρέπεται το άπλωμα σύμφωνα με τους κανονισμούς περί NVZ (νιτρώδη). Ωστόσο, η σκέψη πίσω από την υπόγεια αποθήκη υδαρούς κονίας, έπρεπε να ξεπεράσει την απλή ύπαρξη μιας μεγάλης δεξαμενής στην οποία θα έφτανε η υδαρής κονία.
Χωρίς το κατάλληλο σύστημα ανάδευσης θα υπήρχαν τεράστια προβλήματα, δηλώνει ο κ. Brass. Οι εξωτερικές τάφροι αναδεύονται συνήθως από ένα τρακτέρ και μια πτερωτή πριν από την έναρξη του αδειάσματος, όμως όταν υπάρχουν αποθήκες που από πάνω τους ζουν οι αγελάδες κάτι τέτοιο δεν ενδείκνυται. «Εάν είχαμε επιλέξει το τρακτέρ και την πτερωτή η διαδικασία θα διαρκούσε τουλάχιστον 12 ώρες» εξηγεί. «Κατά τη διάρκεια αυτής της εργασίας, οι αγελάδες θα έπρεπε να φεύγουν από το χώρο για να μην επηρεαστούν αρνητικά και πιθανώς θανάσιμα από τα τοξικά αέρια όπως είναι το μεθάνιο και το υδρόθειο, που αποδεσμεύονται κατά τη διαδικασία ανάδευσης. Επίσης, οι ίδιες προφυλάξεις θα πρέπει να λαμβάνονται και για τους ανθρώπους. Κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό, καθώς δεν υπήρχε μέρος για να πηγαίνουν οι αγελάδες και να έχουν συγχρόνως πρόσβαση στις ρομποτικές μονάδες αρμέγματος Επίσης το βάρος του τρακτέρ θα απαιτούσε να τοποθετηθούν πιο γερές και πιο ακριβές τάβλες, οι δίοδοι θα έπρεπε να είναι πιο φαρδιοί και, ως αποτέλεσμα, το κτήριο θα είχε λιγότερα ατομικά διαμερίσματα. Αντ’ αυτού, ο κ. Brass, αποφάσισε να επενδύσει σε ένα σύγχρονο σύστημα αερισμού που παρέχει ανάδευση καθώς ο αέρας σχηματίζει φυσαλίδες στην επιφάνεια, αλλά, όπως θα δούμε, πρόσφερε πολλά άλλα πλεονεκτήματα.
Ο αέρας παρέχεται μέσα από βαλβίδες διανομής και φτάνει στη βάση της αποθήκης και χωρίζεται στις εξόδους αερισμού. Το διαδοχικό άνοιγμα των βαλβιδών διανομής εξασφαλίζει τον αερισμό και την ανάδευση όλης της υδαρούς κονίας
Το σύστημα που χρησιμοποιείται αναπτύχθηκε και κατασκευάζεται από την Ameram, και στην «καρδιά» του βρίσκεται ένας συμπιεστής. Για την λειτουργία του συστήματος, ένα δίκτυο σωληνώσεων τοποθετήθηκε στο δάπεδο το οποίο παρέχει αέρα σε τέσσερις εξόδους που απέχουν μεταξύ τους περίπου 60 cm, έτσι ώστε όλος ο όγκος υδαρής κονίας να αερίζεται από τις φυσαλλίδες που ανέβαιναν από τη βάση της αποθήκης. «Ο όγκος του αέρα που απαιτείται δεν είναι τόσο και μεγάλος λόγω του ότι χρησιμοποιείται ένα σύστημα ελέγχου ώστε να διασφαλίζεται πως κάθε φορά, αερίζονται ξεχωριστά, μικρά τμήματα της αποθήκης» λέει ο κ. Brass. Ο συμπιεστής είναι μια μονάδα μονής φάσης 1,75kW, που λειτουργεί με πίεση 1 bar και παράγει 40m³/ώρα σε. βάθος υδαρούς κονίας έως 8 μ., ενώ ενεργοποιείται με χρονοδιακόπτη ώστε να αξιοποιείται το οικονομικό νυχτερινό ρεύμα.
«Το σύστημα αέρα που έχουμε τώρα είναι πολύ αθόρυβο και δεν δημιουργεί προβλήματα» σχολιάζει ο κ. Brass. «Ο σχεδιασμό του επιτρέπει την λειτουργία κατά την διάρκεια της νύχτας έτσι ώστε να αναδεύεται όλη η υδαρής κονία που βρίσκεται μέσα στην αποθήκη».
Κάθε πρωί, λοιπόν, ο κ. Brass ανεβαίνει στο τρίκυκλο μηχάνημα ξυσίματος/διανομής πριονιδιού και καθαρίζει την υδαρή κονία από τις τάβλες, ενώ προσθέτει φρέσκο πριονίδι στα ατομικά διαμερίσματα στέγασης. Το πριονίδι με τη σειρά του, φυλάσσεται σε μια χοάνη που φορτώνει αυτόματα, μια δουλειά που χρειάζεται ελάχιστο χρόνο για να ολοκληρωθεί. «Δεν υπάρχει τάφρος με υδαρή κονία στο τέλος των διαδρόμων και το κτήριο διατηρείται εύλογα τακτοποιημένο και καθαρό" δηλώνει. Ωστόσο, ποια είναι τα πλεονεκτήματα των φυσαλλίδων που αναδύονται μέσα από την υδαρή κονία; Σαφώς γίνεται ανάδευση, η οποία βοηθά να διατηρείται η ομογενοποιημένη κατάσταση του υλικού και διευκολύνει την άντλησή του, αλλά εδώ φαίνεται ότι υπάρχουν κι άλλα.
Στο χωράφι και τέλος. Χρειάζεται λιγότερο από μία μέρα για να αδειάσει η αποθήκη υδαρούς κονίας, που έχει αρκετή χωρητικότητα για την υδαρή κονία που παράγεται κατά τη περίοδο που δεν εφαρμόζονται τα νιτρικά (NVZ)
Καθώς οι φυσαλλίδες ανεβαίνουν στην επιφάνεια, αναδεύουν την υδαρή κονία και επιτρέπουν την κυκλοφορία του οξυγόνου, τόσο μέσω των φυσαλλίδων που περνούν από μέσα της όσο και από την επιφάνεια που κινείται διαρκώς και αλλάζει έτσι ώστε να παρουσιάζεται νέο υλικό στην ατμόσφαιρα. «Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφέρω ότι δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου μυρωδιά στα διαμερίσματα, παρόλο που η υδαρής κονία βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δάπεδο και σχηματίζονται φυσαλλίδες μέσα της" τονίζει. Όταν το οξυγόνο προστίθεται στην υδαρή κονία αποθαρρύνει την ανάπτυξη των αναερόβιων βακτηρίων που παράγουν μεθάνιο — μια ενέργεια που ενθαρρύνεται θετικά στους αναερόβιους χωνευτήρες, όπου η παραγωγή μεθανίου είναι ο κύριος στόχος της λειτουργίας τους.
Ο περιοδικός αερισμός της υδαρούς κονίας επίσης μειώνει τα επίπεδα υδρόθειου και αμμωνίας και περιλαμβάνεται ένα πρόσθετο μπόνους σύμφωνα με το οποίο όταν η υδαρής κονία απλώνεται στα χωράφια, η μυρωδιά είναι σημαντικά μειωμένη. «Αναμφισβήτητα, η υδαρής κονία είναι πιο ομοιόμορφη και περιέχει θρεπτικά στοιχεία με λιγότερα παθογόνα, ώστε να είναι πιο εύκολο να ληφθεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα για να αξιολογηθεί η αξία του λιπάσματος" λέει ο κ. Brass. Όλα τα νέα είναι καλά λοιπόν. Η όχι;
Ο κ. Brass συμφωνεί αμέσως .ότι δεν ήταν όλα "μέλι-γάλα". Όταν το σύστημα αερισμού δημιουργήθηκε για πρώτη φορά ανακαλύφθηκε ότι η υδαρής κονία ήταν πολύ πυκνή, πράγμα που σήμαινε ότι ο αέρας θα μπορούσε να φτάσει στην επιφάνεια και να διαπεράσει την κρούστα σε μικρές περιοχές της αποθήκης.
«Αυτό ήταν σοβαρό πρόβλημα» λέει. «Είχαμε περίπου 2,000m³ υδαρή κονία, η οποία δεν ήταν υπερβολικά πυκνή για να αντληθεί. Προσπάθησα να εκτρέψω το νερό της βροχής από τη στέγη μέσα στην αποθήκη, μαζί με τα νερά από την πλατφόρμα αρμέγματος, αλλά η υδαρής κονία έμεινε συμπαγής".
Τελικά, η λύση βρέθηκε στη χρήση του βιολογικού χωνευτήρα υδαρούς κονίας, που προστέθηκε σε διπλό ρυθμό δόσης. Αυτό έσπασε την κρούστα και έθεσε την κατάσταση υπό έλεγχο.
«Εξακολουθώ να χρησιμοποιώ τον χωνευτήρα υδαρούς κονίας, αν και στα συνιστώμενα επίπεδα, και με την προσθήκη του πρόσθετου νερού έχουμε μια υδαρή κονία που αναδεύεται, αντλείται και απλώνεται εύκολα».
Σύνοψη: Ο κ. Brass λέει ότι τώρα έχει ένα σύστημα διαχείρισης υδαρούς κονίας που λειτουργεί καλά για τον ίδιο και τις αγελάδες του, καθώς είναι εύχρηστο και δεν κοστίζει πολύ να εγκατασταθεί σε ένα νέο κτήριο. «Ο εργολάβος με τον οποίο συνεργαζόμαστε έρχεται όταν θέλουμε να αδειάσει την αποθήκη και συνήθως, ενεργοποιούμε τον αερισμό ενώ εκείνος πραγματοποιεί την τελική ανάδευση για να απλώσει την υδαρή κονία στα χωράφια μέσω ενός συστήματος με σωλήνες».
Όσον αφορά τη μετάβαση από την πλατφόρμα διάταξης «ψαροκόκαλου» σε ένα ρομποτικό σύστημα δύο μονάδων, αναφέρει ότι από τότε που εγκαταστάθηκαν τα ρομπότ το 2011, η παραγωγή γάλακτος αυξήθηκε: Τώρα, ο μέσος όρος κοπαδιού είναι πάνω από 10.000 λίτρα.
