Ειδικότερα, στην φετινή έκδοση της Γεωργικής Προοπτικής του ΟΟΣΑ-FAO, η οποία παρουσιάστηκε στη Ρώµη, παρέχεται µια εκτίµηση για τις προοπτικές σε βάθος δεκαετίας των αγορών αγροτικών και αλιευτικών προϊόντων σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσµιο επίπεδο. Σε ό,τι αφορά το παγκόσµιο εµπόριο, αυτό αναµένεται να αναπτυχθεί κατά την επόµενη δεκαετία, µε ρυθµούς περίπου 1,3% ετησίως, σαφώς µικρότερους από ό, τι την τελευταία δεκαετία που εµφάνισε έναν µέσο όρο κοντά στο 3,3%, καθώς η αύξηση της παγκόσµιας ζήτησης για εισαγωγές αναµένεται να επιβραδυνθεί. Από την πλευρά των εξαγωγών, τόσο η Λατινική Αµερική όσο και η Ευρώπη αναµένεται να αυξήσουν τις πωλήσεις τους στις ξένες αγορές.
Προκαλούν αβεβαιότητα οι ασθένειες σε φυτά και ζώα, αλλαγές στις συνήθειες
Ταυτόχρονα, αναδύονται νέες αβεβαιότητες πέραν των συνήθων κινδύνων που αντιµετωπίζει η γεωργία. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι διαταραχές από τις εµπορικές εντάσεις, η εξάπλωση ασθενειών φυτών και ζώων, η αυξανόµενη αντοχή στις αντιµικροβιακές ουσίες, οι ρυθµιστικές αντιδράσεις στις νέες τεχνικές φυτικής αναπαραγωγής και τα όλο και πιο ακραία κλιµατικά φαινόµενα. Οι αβεβαιότητες περιλαµβάνουν επίσης τις εξελισσόµενες διατροφικές προτιµήσεις υπό το πρίσµα των θεµάτων υγείας και βιωσιµότητας και των πολιτικών απαντήσεων σε ανησυχητικές παγκόσµιες τάσεις στην παχυσαρκία.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι τα επίπεδα κατανάλωσης ζάχαρης και φυτικών ελαίων αναµένεται να αυξηθούν, αντανακλώντας τη συνεχιζόµενη τάση προς κατανάλωση προπαρασκευασµένων και επεξεργασµένα τροφίµων, ιδίως σε πολλές χώρες µε χαµηλά και µεσαία εισοδήµατα που εµφανίζουν τάσεις ταχείας αστικοποίησης. Οι ανησυχίες για την υγεία και την ευηµερία, εν τω µεταξύ, είναι πιθανό να ωθήσουν πολλές χώρες υψηλότερων εισοδηµάτων προς τη µείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και τη µετάβαση από τα φυτικά έλαια στο βούτυρο.
Αύξηση κατανάλωσης των δηµητριακών
Σε παγκόσµιο επίπεδο, η χρήση δηµητριακών για τρόφιµα αναµένεται να αυξηθεί κατά περίπου 150 εκατοµµύρια τόνους κατά την περίοδο που καλύπτουν οι προβλέψεις, κάτι που αντιστοιχεί σε αύξηση 13% , µε το ρύζι και το σιτάρι να αντιπροσωπεύουν το µεγαλύτερο µέρος της αύξησης της κατανάλωσης. Ο σηµαντικότερος παράγοντας που οδηγεί στην προβλεπόµενη αύξηση της κατανάλωσης των βασικών προϊόντων είναι η αύξηση του πληθυσµού, η οποία αναµένεται να αυξηθεί ταχύτερα στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία.
Σταθεροποίηση τιµών στο σιτάρι
Η τιµή του σιταριού αναµένεται να µειωθεί σε επίπεδο πραγµατικών τιµών, αν και βραχυπρόθεσµα θα σηµειώσει αύξηση δεδοµένης της µικρής παραγωγής και της αυξηµένης εξαγωγικής δραστηριότητας. Ωστόσο η µεσοπρόθεσµη υποχώρηση θα είναι µάλλον αναιµική παρουσιάζοντας µια σταθεροποίηση στα 238 δολάρια ανά τόνο µέχρι το 2028, σύµφωνα µε την έκθεση.
Η τιµή για το καλαµπόκι παρέµεινε σχετικά σταθερή την τελευταία διετία ενώ παράλληλα, αν και παρατηρείται µια υποχώρηση των παγκόσµιων αποθεµάτων, προσπάθειες άµεσης εξάντλησής τους από την Κίνα, περιορίζουν την εξαγωγική δραστηριότητα συγκριτικά µε τα όσα σηµειώθηκαν την προηγούµενη δεκαετία και θα περιορίσει τα όποια ουσιαστικά κέρδη µπορεί να παρουσιάσει σε αυτό το νέο πλαίσιο το συγκεκριµένο προϊόν. Έτσι αν και οι ονοµαστικές τιµές αναµένεται να σηµειώσουν αύξηση, οι πραγµατικές τιµές θα υποχωρήσουν, υποστηρίζει ο ΟΟΣΑ.
∆υσκολίες για το βαµβάκι
Οι διεθνείς τιµές του βαµβακιού αναµένεται να µειωθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου, καθώς η παγκόσµια ζήτηση βαµβακιού παραµένει υπό πίεση από την αγορά συνθετικών ινών και ιδίως του πολυεστέρα. Ειδικότερα, µία µείωση 23% επί των πραγµατικών τιµών του βαµβακιού αναµένεται τα αµέσως επόµενα τρία έτη, ακολουθούµενη από µια σταδιακή µείωση 1,1% ετησίως σε πραγµατικούς όρους.
Αυτό θα συµβεί παράλληλα µε µια αύξηση της παραγωγής της τάξης του 16% ως το 2028, οπότε η παγκόσµια παραγωγή θα αγγίξει τους 29,2 εκατ. τόνους. Η έκθεση υπογραµµίζει µια σηµαντική πιθανότητα για διαταραχές της ζήτησης ή της προσφοράς που θα προκαλέσει έντονη µεταβλητότητα ως προς τις τιµές, όµως σηµειώνει πως µια επανάληψη των υψηλών τιµών της περιόδου 2009-2010 φαίνεται απίθανη, δεδοµένου ότι υπάρχουν υψηλότερα παγκόσµια αποθέµατα εκτός της Κίνας.
Στη Δύση τρώνε όσπρια και στην Ασία κρέας, λόγω εισοδήματος
Η παγκόσµια κατανάλωση οσπρίων και άλλων φυτικών προϊόντων που βρίσκονται στο επίκεντρο των σύγχρονων δυτικών διατροφικών συνηθειών, αναµένεται να αυξηθεί κατά 1,9% ετησίως από τώρα µέχρι το 2028, σύµφωνα µε την ίδια έκθεση.
Μάλιστα, οι προβλέψεις αυτές, εµφανίζουν τα υψηλότερα περιθώρια αύξησης της κατανάλωσης για τις φακές, τα φασόλια και τα ξηρά φασόλια, σηµαντικές πηγές πρωτεϊνών, ανάµεσα σε µια λίστα µε τα βασικά προϊόντα διατροφής. Παράλληλα η κατανάλωση ζωικών προϊόντων, κρέατος και γαλακτοκοµικών προϊόντων αναµένεται να αυξηθεί κατά 1,7%.
Η έκθεση τονίζει ότι τα επόµενα 10 χρόνια, η ζήτηση για αγροτικά προϊόντα θα εξαρτηθεί σε µεγαλύτερο βαθµό από τις ανάγκες ενός αυξανόµενου, πλουσιότερου παγκόσµιου πληθυσµού. Έτσι, στην Ασία, όπου το κατά κεφαλήν εισόδηµα αναµένεται να αυξηθεί απότοµα µέχρι το 2028, η ετήσια κατανάλωση κρέατος θα αυξηθεί κατά 5 κιλά κατά κεφαλήν στην Κίνα και κατά 4 κιλά στη Νοτιοανατολική Ασία, σηµειώνουν οι ειδικοί. Το µεγαλύτερο µέρος της αύξησης θα αφορά τα πουλερικά και το χοιρινό κρέας, τους δύο τύπους κρέατος που καταναλώνονται περισσότερο στην περιοχή.
Στη Νότια Ασία, από την άλλη πλευρά, τα αυξηµένα εισοδήµατα θα οδηγήσουν σε µεγαλύτερη ζήτηση γαλακτοκοµικών προϊόντων, προϊόντων ζάχαρης και φυτικών ελαίων. Τα γαλακτοκοµικά προϊόντα και τα όσπρια θα παραµείνουν οι µεγαλύτερες πηγές πρωτεϊνών στην περιοχή αυτή. Το Πακιστάν θα πρέπει να δει την υψηλότερη αύξηση της κατανάλωσης γαλακτοκοµικών προϊόντων στον κόσµο, µε την αναµενόµενη εξέλιξη των 42 κιλών ανά κάτοικο µέχρι το 2028.
Επιπλέον, η ζήτηση για ζωοτροφές αναµένεται να ξεπεράσει την αύξηση της ζωικής παραγωγής σε χώρες όπου ο κτηνοτροφικός τοµέας εξελίσσεται από παραδοσιακά σε εµπορικά συστήµατα παραγωγής, ενώ η χρήση γεωργικών πρώτων υλών ως πρώτες ύλες για την παραγωγή βιοκαυσίµων αναµένεται να αυξηθεί κυρίως στις αναπτυσσόµενες χώρες.
Ας σηµειωθεί ακόµη πως οι άµεσες εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου από τη γεωργία αναµένεται να αυξηθούν κατά 0,5% ετησίως κατά την επόµενη δεκαετία. Το παραπάνω κρίνεται θετικό αν αναλογιστεί κανείς τους ρυθµούς ανάπτυξης περί το 0,7% των τελευταίων 10 ετών, ενώ το 0,5% βρίσκεται κάτω και από τον προβλεπόµενο ρυθµό αύξησης της παραγωγής - γεγονός που υποδηλώνει µείωση της έντασης του άνθρακα.
«∆υστυχώς, οι πιο φτωχές περιοχές αναµένεται να παρουσιάσουν αναιµική αύξηση του εισοδήµατος και εποµένως µόνο µικρές βελτιώσεις στη διατροφική τους κατάσταση», προειδοποίησε ο Βοηθός Γενικός ∆ιευθυντής Οικονοµικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης του FAO, Μάξιµο Τόρερο. «Τα ευρήµατα δείχνουν µια συνολική µείωση του υποσιτισµού. Ωστόσο, µε τους τρέχοντες ρυθµούς βελτίωσης, θα παραµείναµε πολύ µακριά από την επίτευξη του στόχου της µηδενικής πείνας µέχρι το 2030».
«Η έκθεση καθιστά άκρως σαφές ότι το εµπόριο είναι κρίσιµο για την παγκόσµια επισιτιστική ασφάλεια», δήλωσε ο διευθυντής του ΟΟΣΑ για το εµπόριο και τη γεωργία, Κεν Ας. «Οι περιφέρειες που αντιµετωπίζουν ταχεία πληθυσµιακή ανάπτυξη δεν είναι απαραιτήτως εκείνες όπου η παραγωγή τροφίµων µπορεί να αυξηθεί µε βιώσιµο τρόπο, γι’ αυτό είναι απαραίτητο όλες οι κυβερνήσεις να υποστηρίξουν ανοιχτές, διαφανείς και προβλέψιµες αγορές αγροτικών προϊόντων διατροφής».
Διαβάστε αναλυτικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα Agrenda που κυκλοφορεί το Σάββατο 13 Ιουλίου, μαζί με το περιοδικό Beer & Brunch
