Μετά από τις τριβές μεταξύ των δύο πλευρών, κάποιοι ενδεχομένως να έχουν τις επιφυλάξεις τους αναφορικά με τον όρκο αιώνιας φιλίας του Tusk. Αλλά η σχέση της Ε.Ε. με το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει τελειώσει σε καμία περίπτωση. Το επόμενο στάδιο των διαπραγματεύσεων έχει να κάνει με τον καθορισμό του τρόπου λειτουργίας της σχέσης στο μέλλον. Η δήλωση του Tusk αποτελεί μία έγκαιρη υπενθύμιση ότι η Ε.Ε. εξακολουθεί να είναι σύμμαχος και εμπορικός εταίρος του Ηνωμένου Βασιλείου και όχι εχθρός, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι Βρετανοί πολιτικοί. Προκειμένου οι εμπορικές διαπραγματεύσεις να προχωρήσουν με εποικοδομητικό τρόπο, η επιθετική ρητορική και οι αναφορές στους παγκόσμιους πολέμους θα πρέπει να σταματήσουν.
Όμως παρότι η Ε.Ε. έχει εγκρίνει τη Συμφωνία Αποχώρησης και την Πολιτική Δήλωση, υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό εμπόδιο. Το βρετανικό κοινοβούλιο πρέπει με τη σειρά του να εγκρίνει τη Συμφωνία και απ’ ό,τι φαίνεται δεν έχει σκοπό να το κάνει.
Η Συμφωνία Αποχώρησης δέχτηκε κριτική από πολιτικούς κάθε απόχρωσης πριν καν στεγνώσει το μελάνι. Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα απευθείας είπε ότι θα την καταψηφίσει και όπως έχει αφήσει να εννοηθεί, οι βουλευτές τους θα καταψηφίσουν οποιαδήποτε συμφωνία φέρει η συντηρητική κυβέρνηση, κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη. Περίπου 80 βουλευτές από το ίδιο το κόμμα της May - σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές τόσο της αποχώρησης όσο και της παραμονής - επίσης έχουν δηλώσει ότι θα καταψηφίσουν τη συμφωνία. Ταυτόχρονα και το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) στου οποίου την κοινοβουλευτική στήριξη βασίζεται η κυβέρνηση, απορρίπτει τη συμφωνία. Εκτός και αν ένας σημαντικός αριθμός αυτών των "ανταρτών” αλλάξει γνώμη, η May οδεύει προς μία συντριπτική ήττα.
Όμως τι θα γίνει αν συμβεί κάτι τέτοιο; Η ΕΕ έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν θα ξανανοίξει τις διαπραγματεύσεις. Σημαίνει αυτό ένα Brexit χωρίς συμφωνία;
Όχι απαραίτητα. Η κ. May θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την απειλή ενός άτακτου Brexit να πιέσει ώστε να περάσει η Συμφωνία, ενδεχομένως σε μία δεύτερη ή τρίτη κοινοβουλευτική ψηφοφορία. Υπάρχει ο κίνδυνος οι ίδιοι οι βουλευτές της να προσπαθήσουν να την παύσουν από τα καθήκοντά της, αλλά μία πρόσφατη προσπάθεια της ομάδας ERG, που αποτελείται από σκληροπυρηνικούς υπέρμαχους του Brexit από το συντηρητικό κόμμα της May, για πρόταση μομφής κατά της βρετανίδας πρωθυπουργού, απέτυχε. Πολλοί Tories απορρίπτουν τη συμφωνία της May με την ΕΕ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν άλλον ηγέτη, όχι προς το παρόν τουλάχιστον.
Στην άλλη πλευρά του πολιτικού "ταμπλό”, το Εργατικό Κόμμα ελπίζει ότι η καταψήφιση της συμφωνίας θα αναγκάσει την κυβέρνηση να προκηρύξει εκλογές. Σε περίπτωση που σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, κέρδιζε το Εργατικό Κόμμα τις εκλογές, θα επιχειρούσε να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους της συμφωνίας, όπως δήλωσε σήμερα ο Jeremy Corbyn.
"Θα κάνουμε συνεργασίες ώστε να εμποδίσουμε το ενδεχόμενο της μη-συμφωνίας και να διασφαλίσουμε ότι το εναλλακτικό σχέδιο των Εργατικών για μία λογική συμφωνία που θα βρει σύμφωνη τη χώρα, θα τεθεί στο τραπέζι. Αυτή περιλαμβάνει μία μόνιμη τελωνειακή ένωση με το Ηνωμένο Βασίλειο, μία ισχυρή συμφωνία για την ενιαία αγορά και εγγυήσεις για τα δικαιώματα των εργαζομένων, των καταναλωτών και την προστασία του περιβάλλοντος”.
Η πρόταση του Corbyn, μοιάζει αρκετά με την εμπορική συμφωνία που έχει επιτευχθεί με τη Νορβηγία (Norway+), την οποία ανέκαθεν δήλωνε η ΕΕ ότι αποτελεί επιλογή και είναι η πιο ήπια μορφή Brexit. Ως εκ τούτου, φαίνεται ως μία βιώσιμη εναλλακτική στη συμφωνία της May.
Ωστόσο υπάρχει ένας τεράστιος ελέφαντας στο συγκεκριμένο δωμάτιο. Αν το Ηνωμένο Βασίλειο πρόκειται να παραμείνει μόνιμα στην τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά της ΕΕ, θα πρέπει να δεχθεί την ελεύθερη μετακίνηση. Όμως το μανιφέστο των Εργατικών για τις διαπραγματεύσεις του Brexit αναφέρει ξεκάθαρα ότι "η ελευθερία της μετακίνησης θα τερματιστεί όταν αποχωρήσουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση”.
Με μια πιο προσεκτική ματιά, το Εργατικό Κόμμα φαίνεται να έχει κατά νου μία εξατομικευμένη τελωνειακή ένωση και μία συμφωνία για την ενιαία αγορά που θα προσφέρει στο Ηνωμένο Βασίλειο τα ίδια οφέλη που απολαμβάνει επί του παρόντος ως μέλος της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ, αλλά χωρίς τους μη αποδεκτούς κανόνες της ελευθερίας κινήσεων και άλλα σκέλη της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που δεν αρέσουν στους Εργατικούς, όπως οι κρατικές ενισχύσεις.
Το πώς στο καλό μία κυβέρνηση Εργατικών θα μπορούσε να πείσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να παραβιάσει τις δικές της συνθήκες, όταν μία συντηρητική κυβέρνηση δεν το κατάφερε σε δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, αποτελεί ένα μυστήριο.
Επίσης η καταψήφιση της υφιστάμενης συμφωνίας δεν σημαίνει ότι θα οδηγήσει οπωσδήποτε σε εκλογές. Αν υπάρχει κάτι που μπορεί να συσπειρώσει το Συντηρητικό Κόμμα είναι το ενδεχόμενο να υπάρξει μία κυβέρνηση Εργατικών, ιδίως υπό τον Jeremy Corbyn. Οι συντηρητικοί βουλευτές μπορεί να απορρίψουν τη συμφωνία, αλλά δεν θα ρίξουν την ίδια τους την κυβέρνηση.
Η μεγαλύτερη απειλή για την κυβέρνηση της May είναι το DUP. Έχοντας δηλώσει ότι θα καταψηφίσει τη συμφωνία, το DUP εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του αρνούμενο να ψηφίσει τμήματα του προϋπολογισμού. Για να αποφύγει την ήττα σε βασικά σημεία του νομοσχεδίου της, η βρετανική κυβέρνηση έκανε δεκτή μία σειρά τροπολογιών της αντιπολίτευσης. Το μήνυμα του DUP προς τη May ήταν ηχηρό και σαφές: "κάνε ό,τι λέμε, διαφορετικά θα καταστήσουμε αδύνατο να κυβερνήσεις”.
Βασικό σημείο τριβής είναι η μισητή συμφωνία-δικλείδα ασφαλείας για τη Βόρεια Ιρλανδία για την οποία το DUP ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο από κάθε άλλο κόμμα, ωστόσο δεν φαίνεται να έχει τόσο ενδιαφέρον για τον τερματισμό της ελευθερίας μετακίνησης, που φαίνεται να είναι ο κυρίαρχος στόχος της May.
Η συμφωνία της May μπορεί να μην περάσει από το κοινοβούλιο στην παρούσα μορφή της. Όμως εξυπηρετεί έναν χρήσιμο σκοπό. Ήδη, έχει αρχίσει να αμφισβητείται στον πολιτικό διάλογο το αν ο τερματισμός της ελεύθερης μετακίνησης θα πρέπει να θεωρείται "ιερή αγελάδα”. Το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ε.Ε. αλλά θα παραμείνει στενά συνδεδεμένη με αυτήν.
Όμως αυτό θα σημαίνει σημαντικό περιορισμό της "εθνικής κυριαρχίας” που ψήφισε ο βρετανικός λαός στο δημοψήφισμα του 2016. Μερικοί λοιπόν αμφισβητούν το αν ένα τέτοιου είδους Brexit θα ήταν χρήσιμο. Γιατί να μην παραμείνουν απλώς στην ΕΕ;
Αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων πιστεύει ότι μία τέτοια απόφαση μπορεί να ληφθεί μόνο από τον ίδιο τον βρετανικό λαό. Οι εκκλήσεις για δεύτερο δημοψήφισμα εντείνονται. Η May αντιστέκεται στις προτροπές, διότι θέλει να ψηφιστεί η συμφωνία της. Σε κάτι τέτοιο αντιστέκεται και το Εργατικό Κόμμα, γιατί επιθυμεί τη διενέργεια εκλογών. Όμως αν κανείς δεν πάρει αυτό που θέλει, τότε ένα δεύτερο δημοψήφισμα μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί ένα άτακτο Brexit, που δεν το θέλει σχεδόν κανείς.
*Αρθρογραφεί για τις τράπεζες, τη χρηματοδότηση και την οικονομιά. Συντάκτης του ιστολογίου οικονομικών Coppola Comment, το οποίο είναι ένα κανονικό χαρακτηριστικό στο blog Alphaville του Financial Times και έχει αναφερθεί στο περιοδικό The Economist, το Wall Street Journal, το New York Times και το Guardian.
Πηγή:capital.gr
