Από τη διαμάχη στην κοιλάδα του Ρουρ για τον άνθρακα μέχρι την κουτσουρεμένη εδώ και καιρό υπόθεση της ΚΑΠ

Η διαµάχη ήταν η κυριαρχία της κοιλάδας του Ρουρ µε τα κοιτάσµατα σιδήρου και άνθρακα, που κόσµισε εκατοµµύρια νεκρούς και πάρα πολλά χρόνια πολέµων. Έτσι δηµιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα & Χάλυβα-ΕΚΑΧ και για την αναδυόµενη τότε νέα ενεργειακή επανάσταση, την ατοµική, η Κοινότητα ΕΥΡΑΤΟΜ. Και για να επιλύονται οι διαφορές µεταξύ των συµβαλλοµένων, το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο.

Το 1958 τα κράτη µέλη αποφάσισαν να διευρύνουν τα κοινά τους δηµιουργώντας την Κοινή Γεωργική Πολιτική και για τους αγγλοµαθείς CAP-Common Agricultural Policy. Η ΚΓΠ δεν ήταν ποτέ ΚΑΠ, δηλαδή Κοινή Αγροτική Πολιτική, δηλαδή για τους αγρότες (κοινωνιολογικά). Ήταν πάντα και είναι ακόµα και σήµερα Κοινή Γεωργική Πολιτική, µια «οικονοµίστικη» διάθεση χρηµάτων στον αγροτικό τοµέα και όχι στον αγροτικό κόσµο-αγρότες (καθ’ όσον χρήµατα έπειρναν µεγαλοκτηµατίες, εξαγωγικές εταιρείες, αεροδρόµια, µοναστήρια, κλπ).

Μάλιστα να επισηµανθεί ότι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που χειρίζεται την ΚΓΠ συνήθως αναφέρεται ο όρος παραγωγός και όχι αγρότης, που ίσως στο µυαλό κάποιων συµπίπτει. Αλλά, ακόµα και ο µεγαλοτραπεζίτης Βγενόπουλος θα µπορούσε να ήταν παραγωγός, αν ήθελε να αγοράσει ή να νοικιάσει 10.000 στρέµµατα και να καλλιεργήσει ντοµάτες, και να έπαιρνε τις επιδοτήσεις της ΚΓΠ, και να µην ήταν ποτέ αγρότης.

Όλες οι Κοινότητες αφορούσαν οικονοµικές µόνο σχέσεις. Όχι ανθρώπινα δικαιώµατα ή άλλα µη συµφωνηµένα. Για τα ανθρώπινα δικαιώµατα είναι το Συµβούλιο της Ευρώπης. Και µια που το επισηµαίνουµε δεν υπάρχει πουθενά στην ΕΕ συµφωνία για τους πρόσφυγες ή για τους µετανάστες. Οι κορώνες «που είναι η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» για τον κατακλυσµό λαθροεισβολέων, είναι χωρίς νόηµα. Γι’ αυτό και δεν παθαίνουν τίποτε όσοι δεν δέχονται µετανάστες στη χώρα τους. Αργότερα δηµιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα-ΕΟΚ και σιγά-σιγά φθάσαµε στο σηµερινό πολύπλοκο οικοδόµηµα που περιβλήθηκε και µε πολιτικές εξουσίες, ως Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στον αγροτικό τοµέα διατίθενται χρήµατα από την ΕΕ. Ο προϋπολογισµός της ΕΕ γεµίζει από ένα ποσοστό του ΦΠΑ, από κάποιους δασµούς και από ένα ποσοστό του ΑΕΠ του κάθε κράτους. Παλαιότερα η ΚΓΠ έπαιρνε το 45%, σήµερα το 38% ή λιγότερο, από τον προϋπολογισµό της ΕΕ.

Η ΚΓΠ στην ουσία είναι ο µηχανισµός διανοµής των διαθέσιµων χρηµάτων σε όσους θέλουµε να τα δώσουµε (εµείς οι Ευρωπαίοι), µε κάποιες παραδοχές.

Τα χρήµατα είναι ο αριθµητής στο κλάσµα των επιδοτήσεων και ο παρονοµαστής είναι η µέθοδος. Έτσι αν θυµάται κάποιος καλά οι διάφορες περίοδοι της ΚΓΠ ήταν κατά σειρά:

• Στην Α περίοδο της ΚΓΠ ο παρονοµαστής ήταν τα κιλά αγροτικού προϊόντος. Αιτιολογία η ανάγκη για παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Αλλά το σύστηµα δεν ήταν σωστό, διότι έδινε περισσότερα λεφτά σε όσους είχαν περισσότερα κιλά και αύξανε τις ανισότητες.
• Στην Β περίοδο της ΚΓΠ ο παρονοµαστής ήταν τα στρέµµατα ή κεφάλια ζώων ή δέντρα. Αιτιολογία η ισότητα σε οµόλογους καλλιεργητές. Αλλά το σύστηµα δεν ήταν σωστό διότι η βασίλισσα της Αγγλίας, στην οποία ανήκει όλη η Αγγλία και νοικιάζει σε κάθε πολίτη της για 99 χρόνια όποιο κοµµάτι χρειάζεται, έπαιρνε δισεκατοµµύρια αγροτικές ενισχύσεις, από τις µη νοικιασµένες γαίες.
• Στην Γ περίοδο της ΚΓΠ ήταν τα «ιστορικά δικαιώµατα», δηλαδή το άθροισµα των επιδοτήσεων των τριών τελευταίων ετών δια του τρία, για κάθε χρόνο, και παραλλαγές του. Αιτιολογία η απλούστευση στις διαδικασίες. Αλλά εάν ένας νοικοκύρης έσπαγε το πόδι του και έµενε εκτός εργασίας, χωρίς καλλιέργειες ένα χρόνο, καταδικαζόταν εσαεί, ενώ ένας νέος αγρότης που δεν είχε γίνει αγρότης το 2007 έµενε µονίµως χωρίς επιδοτήσεις, παίρνοντας µόνο από το λεγόµενο εθνικό απόθεµα.
• Στην ∆ περίοδο (2014-2020) ήταν ένα νοθευµένο µε ισχυρά ιστορικά δικαιώµατα ενιαίο νούµερο ανά περιοχή (Η Ελλάδα είχε επιλέξει τρείς περιοχές: βοσκότοπους, αροτραίες και δενδρώδεις). Αιτιολογία η προστασία του πλανήτη. Γι’ αυτό όλα αναφέρονται σε στρέµµατα, και µόνο όσα προϊόντα ήταν στρατηγικά (στην Ελλάδα η έννοια ξεχείλωσε πάρα πολύ) είχαν συνδεδεµένη ενίσχυση. Οι επιδοτήσεις των αγροτών δίνονται όχι για να παράγουν αγροτικά προϊόντα αλλά επειδή φροντίζουν το περιβάλλον του πλανήτη µας (το 75% της επιφάνειας της ΕΕ) και προσφέρουν δωρεάν δηµόσια αγαθά, δηλαδή, πόσιµο νερό, καθαρό αέρα και ωραίο τοπίο. Έτσι ένας νέος αγρότης κατέληγε να παίρνει ενίσχυση 2-3 ευρώ το στρέµµα και ένας λόγω ιστορικών δικαιωµάτων να παίρνει 80-100 ευρώ. Και µην ξεχνάµε ότι στην Ελλάδα οι στρεβλώσεις (ανάλογα µε την καταγωγή πολιτικών στελεχών) έφτασαν να διαµορφώσουν ενισχύσεις από 10 ευρώ το στρέµµα έως 1.300 ευρώ το στρέµµα… Η στρέβλωση του ανταγωνισµού στο απόγειό της µε ενίσχυση µόνο των παλιών , ηλικιωµένων αγροτών, που αν και συνταξιούχοι συνέχιζαν να παίρνουν ενισχύσεις.

Στην Ε περίοδο (2021-2027) που είναι µπροστά µας, και που λόγω εκλογών και άλλων (brexit κλπ) δυσκολιών δεν φαίνεται να µπορεί να εφαρµοσθεί πριν το 2023 υπάρχουν διάφορα σενάρια:

Πρώτο είναι η αιτιολογική βάση. Θα είναι το περιβάλλον (δηλαδή πόσα στρέµµατα φροντίζουν οι αγρότες;)... Θα είναι η διατροφική ασφάλεια (άρα σηµαντική η µεγαλύτερη παραγωγή τροφίµων;) … Θα είναι η απασχόληση (δηλαδή όσο περισσότεροι εργαζόµενοι τόσο περισσότερα λεφτά;)… Θα είναι η επιχείρηση (δηλαδή πόσα λεφτά παίρνει η κάθε αγροτική εκµετάλλευση;)... Θα είναι το εισόδηµα (δηλαδή καθαρά κοινωνιολογικό θέµα, που θα µπορούσε να ενσωµατώσει ορεινές περιοχές ή/και νησιά;) … Ποιος µπορεί να ισχυρισθεί σοβαρά ότι η ελληνική πλευρά είναι προετοιµασµένη επαρκώς… και µε επαρκή στατιστικά στοιχεία για να υποστηρίξει επιλογές και συµµαχίες;

Πρώτο είναι το θέµα του αριθµητή, δηλαδή πόσα θα είναι τα διαθέσιµα λεφτά συνολικά, και ανά κράτος, ειδικότερα τώρα που έχουν µπει κι άλλα κράτη, και που φαίνεται ότι θα φύγει το Ηνωµένο Βασίλειο (για την ΕΕ δεν υπάρχει Μεγάλη Βρετανία, διότι παραιτήθηκε του ονόµατος η τότε Μεγάλη Βρετανία όταν έκανε αίτηση και ήδη υπήρχε περιφέρεια µε το όνοµα Βρετάνη, που βρισκόταν στη Γαλλία).

∆εύτερο είναι το θέµα του παρονοµαστή, δηλαδή ο τρόπος διανοµής των χρηµάτων, ο οποίος θα είναι ανάλογος της αιτιολογίας.

Αν είναι το περιβάλλον-στρέµµατα τότε προκύπτει πιθανόν το θέµα της εξωτερικής σύγκλισης, δηλαδή αν θα είναι το ίδιο ποσό ενίσχυσης για οποιοδήποτε στρέµµα. Και τότε προκύπτει το θέµα «γιατί η συντεχνία των δασαρχών δεν επιτρέπει να χαρακτηρισθούν βοσκήσιµα τα δάση µας, χωρίς να αποχαρακτηρισθούν από δάση, αλλά µε επιστηµονικά τεκµηριωµένα σχέδια βόσκησης;». Και πάντως πρέπει να είναι ίδια η ενίσχυση ανά φροντιζόµενο στρέµµα ασχέτως ιστορίας, αρχαιολογίας κλπ κλπ, και βέβαια χωρίς συνταξιούχους από το επάγγελµα ή από άλλα επαγγέλµατα. Κατάντησε γελοία η κατάσταση. Με µόνο 6% των αγροτών να είναι ηλικίας 18-35 ετών και πάνω από 65% στην ηλικιακή κατηγορία άνω των 50 ετών δεν έχει µέλον ο αγροτικός κόσµος, όσο και αν έχει καλές προοπτικές ο αγροτικός τοµέας.

Αν είναι η απασχόληση, τότε ίσως θα πρέπει να «σκοτώσουµε» κοινωνικά όλους εκείνους τους αγρότες που απασχολούν αδήλωτους εργάτες και φαίνεται ότι ανά δηλωµένο απασχολούµενο εισπράττουµε τεράστια ποσά ενισχύσεων.

Αν είναι η επιχείρηση, πρέπει να ξεκαθαρίσει ποιοι είναι οι επιχειρηµατίες αγρότες και ποιοι οι «λαθρεπιβάτες» του αγροτικού χώρου.