Οποιαδήποτε καθυστέρηση στη γονιµοποίηση των ζώων σηµαίνει παράταση της περιόδου χαµηλής παραγωγικότητας και αναβολή του διαστήµατος υψηλής γαλακτοπαραγωγής και κερδοφορίας, δηλαδή τους 4 πρώτους µήνες µετά τον τοκετό. Το ίδιο συµβαίνει και στην περίπτωση των νεαρών θηλυκών, όπου η αδυναµία γονιµοποίησής τους στην κατάλληλη ηλικία, αυξάνει τόσο το κόστος διατήρησής τους στην εκτροφή όσο και το χρονικό διάστηµα που απαιτείται για την απόσβεσή του. Η επιτυχία µιας εκτροφής είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε την χρονική περίοδο της γονιµοποίησης των θηλυκών ζώων. Οποιαδήποτε αστοχία οδηγεί στη γέννηση λιγότερων αρνιών και κατσικιών τις περισσότερες φορές σε περιόδους που η ζήτηση και η τιµή του κρέατος είναι σε χαµηλά επίπεδα. Τελικά, όλα τα θηλυκά και αρσενικά ζώα µε υπογονιµότητα αποµακρύνονται από την εκτροφή, γεγονός που αυξάνει το διαχειριστικό κόστος της εκτροφής και µερικές φορές συνεπάγεται την απώλεια ζώων µε υψηλό γενετικό δυναµικό.
Πέρα από το διαχειριστικό κόστος η σηµασία της επιτυχηµένης αναπαραγωγικής διαχείρισης έχει ιδιαίτερη σηµασία και για τη διασφάλιση κατάλληλων µελλοντικών γεννητόρων, δηλαδή των ζώων της επόµενης γενιάς που θα αντικαταστήσουν τα ηλικιωµένα ή προβληµατικά θηλυκά µιας εκτροφής. Αποτυχία στην αναπαραγωγή, λόγω προβληµάτων γονιµότητας, οδηγεί αναπόφευκτα στη µείωση του ρυθµού αντικατάστασης, την αύξηση της µέσης ηλικίας των ζώων και την επιβράδυνση της γενετικής βελτίωσης στο ποίµνιο. Ειδικότερα, σε ότι αφορά τη γενετική βελτίωση, που η κλασσική προσέγγιση στις ελληνικές εκτροφές εστιάζει στη γονιµοποίηση απλά των θηλυκών, είναι αδύνατο να διασφαλιστεί ν γενετική αναβάθµιση των ποιµνίων. Το θέµα αυτό αποτελεί διαχρονικά την αχίλλειο πτέρνα της ελληνικής αιγοπροβατοτροφίας. Η λύση προϋποθέτει δράση σε δύο βασικούς άξονες.
Αρχικά, θα πρέπει να γίνεται η επιλογή των καλύτερων προβατίνων και αιγών της εκτροφής, από τις οποίες µε βεβαιότητα θα προκύψουν απόγονοι µε τα επιθυµητά χαρακτηριστικά. Η επιλογή αυτή µπορεί να γίνει µε βάση τα δεδοµένα των αποδόσεων των θηλυκών ζώων µε έµφαση στην ποσότητα και την ποιότητα του παραγόµενου γάλακτος µέσα από γαλακτοµετρήσεις ώστε να εντοπιστούν εκείνα µε την υψηλότερη παραγωγή, λαµβάνοντας πάντα υπόψη και µορφολογικά χαρακτηριστικά όπως το σωµατικό µέγεθος, και η διάπλαση του µαστού καθώς και άλλα χαρακτηριστικά όπως η πολυδυµία και η ανθεκτικότητα στις ασθένειες. Είναι αυτονόητο πως «καλοί» απόγονοι δεν µπορούν να παραχθούν από γονείς µε χαµηλό γενετικό υλικό. Η εξασφάλιση ικανοποιητικού αριθµού απογόνων από τα καλύτερα ζώα προϋποθέτει υψηλού επιπέδου αναπαραγωγική διαχείριση του ποιµνίου.
Ο δεύτερος άξονας για την γενετική βελτίωση των ζώων είναι η επιλογή κατάλληλων αρσενικών ζώων, τα οποία ασφαλώς θα συµβάλουν γονιδιακά κατά το ήµισυ στο γενετικό υλικό των απογόνων. Στην περίπτωση των αρσενικών ζώων, οι ευκαιρίες επιλογής τις τελευταίες δεκαετίες έχουν πολλαπλασιαστεί θεαµατικά µέσω της εφαρµογής υποβοηθούµενων τεχνολογιών αναπαραγωγής, µε την τεχνητή σπερµατέγχυση να κατέχει την κυρίαρχη θέση λόγω χαµηλού κόστους, εύκολης εφαρµογής και υψηλής αποτελεσµατικότητας. Με την εφαρµογή της τεχνητής σπερµατέγχυσης και επιλογή ουσιαστικά µικρού αριθµού αρσενικών ζώων, πολύ υψηλής γενετικής αξίας, είναι δυνατή η γονιµοποίηση εκατοντάδων ή και χιλιάδων θηλυκών κάθε χρόνο από το σπέρµα ενός µόνο κριού ή τράγου εξασφαλίζοντας έτσι διασπορά γενετικού υλικού από άριστους αρσενικούς γεννήτορες σε µεγάλη κλίµακα και σε σύντοµο χρόνο. Η τεχνητή σπερµατέγχυση αποτελεί τον πυλώνα της επιτυχηµένης αναπαραγωγής και της γενετικής βελτίωσης σε όλες τις χώρες µε ανεπτυγµένη αιγοτροφία και προβατοτροφία. ∆υστυχώς στην Ελλάδα δεν είναι γνωρίζει προς το παρόν ευρεία εφαρµογή αντίθετα είναι δηµοφιλής η εισαγωγή νεαρών γεννητόρων από το εξωτερικό µε ότι αυτό συνεπάγεται για την βιωσιµότητα των εκτροφών αλλά και την µετάδοση νοσηµάτων.
Ο στοχευόµενος προγραµµατισµός και η αναβάθµιση των αναπαραγωγικών δεικτών στη λειτουργία µιας εκτροφής αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση της τεχνητής σπερµατέγχυσης και µεθόδων διαχείρισης που θα βελτιώσουν γρήγορα το εγχώριο γενετικό υλικό, θα αναβαθµίσουν την ανταγωνιστικότητα και θα εξασφαλίσουν µέσο-µακροπρόθεσµα την βιωσιµότητα των ελληνικών εκµεταλλεύσεων.
