Την ίδια ώρα, η αφρικανική πανώλη των χοίρων στην Ασία θα συνεχίσει να επηρεάζει την παγκόσμια αγορά κρέατος και τις εμπορικές ροές, ενώ η άνοδος της παγκόσμιας ζήτησης για τα σιτηρά, θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής σιταριού της ΕΕ, παρά την ένταση του ανταγωνισμού από τη Μαύρη Θάλασσα.
Οι προαναφερθείσες είναι μόνο μερικές από τις προβλέψεις της έκθεσης για τις προοπτικές των αγροτικών αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δόθηκε στην δημοσιότητα στις 10 Δεκεμβρίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία εξετάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια. Επιπλέον, η έκθεση περιλαμβάνει προβλέψεις για περιβαλλοντικές και κλιματικές πτυχές, δείχνοντας για παράδειγμα, το αποτύπωμα άνθρακα του γεωργικού τομέα της ΕΕ θα μειωθεί κατά 6%.
Η έκθεση για τις προοπτικές των αγροτικών αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2019-2030 περιέχει όλα τα σχετικά δεδομένα της αγοράς, συνοδευόμενα από επεξήγηση των υποθέσεων και περιγραφή του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και συζητώνται στην ετήσια διάσκεψη γεωργίας της ΕΕ, στις Βρυξέλλες από τις 10 έως τις 11 Δεκεμβρίου το 2019.
Επίσης, όπως αναφέρεται στην εν λόγω έκθεση, οι καταναλωτές και οι προσδοκίες των πολιτών που αφορούν την υγεία, την καλή διαβίωση των ζώων, την αλλαγή του κλίματος και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες καθώς και την ευκολία και την οικονομική δυνατότητα θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν τις εξελίξεις στην αγορά τροφίμων. Για παράδειγμα, το 2019, οι πιο σημαντικοί παράγοντες για τους καταναλωτές της ΕΕ όταν αγοράζουν τρόφιμα περιλαμβάνουν το κόστος, την ασφάλεια των τροφίμων, την ηθική και τις πεποιθήσεις.
Αυτές οι ανησυχίες θα αποτελέσουν μια ευκαιρία για περαιτέρω ανάπτυξη εναλλακτικών συστημάτων παραγωγής, όπως για τοπικά, βιολογικά, χωρίς ΓΤΟ ή άλλα πιστοποιημένα προϊόντα, τα οποία ανεβαίνουν όλο και περισσότερο σε ζήτηση. Ωστόσο, όπως τονίζεται στην έκθεση, οι προσδοκίες των καταναλωτών μπορεί να είναι αντιφατικές. Ο πολυάσχολος τρόπος ζωής ευνοεί την αύξηση των έτοιμων γευμάτων, των σνακ και των γρήγορων τροφίμων στον δρόμο, τα οποία δεν είναι πάντοτε συμβατά με τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν.
Σύμφωνα με την έκθεση, η παγκόσμια κατά κεφαλήν κατανάλωση τροφής θα αυξάνεται καθώς και η αυτάρκεια σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Αυτό θα έχει αντίκτυπο στο παγκόσμιο εμπόριο και θα προσφέρει ευκαιρίες σε ορισμένες αγορές γεωργικών προϊόντων της ΕΕ, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσει αύξηση του ανταγωνισμού για άλλες. Για παράδειγμα, η έκθεση προβλέπει αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης για τα σιτηρά, οδηγώντας σε αύξηση της παραγωγής σιταριού της ΕΕ, παρά την αύξηση του ανταγωνισμού από τη Μαύρη Θάλασσα.
Η συνολική γεωργική γη αναμένεται να μειωθεί στην ΕΕ κατά την περίοδο των προβλέψεων, φθάνοντας τα 178,3 εκατομμύρια εκτάρια το 2030. Αντίθετα, η έκταση που χρησιμοποιείται για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες, ζωοτροφές και ελαιούχους σπόρους αναμένεται να αυξηθεί κατά 46%, 2% και 1% σε σύγκριση με το 2020.
Φέτος, η έκθεση παρέχει ένα σενάριο σχετικά με τον αντίκτυπο μιας πρωτεϊνούχας στροφής στη διατροφή της ΕΕ για τα επόμενα δέκα χρόνια. Υποθέτοντας μια σημαντική αύξηση των εναλλακτικών φυτικών τροφών, εξετάζει τις επιπτώσεις στις αγορές κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων, στις αγορές καλλιεργειών και στο περιβάλλον. Αυτή η μετατόπιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των τιμών παραγωγού κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων, αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα του τομέα στις παγκόσμιες αγορές. Όσον αφορά τις αγορές των καλλιεργειών, την αύξηση της ζήτησης για κατανάλωση από τον άνθρωπο θα μπορούσε μόνο εν μέρει να αντισταθμίσει την χαμηλότερη ζήτηση ζωοτροφών, με αποτέλεσμα τη μείωση της χρήσης της γης. Η αύξηση της ζήτησης σόγιας για κατανάλωση από τον άνθρωπο θα μπορούσε να προέλθει από μια αυξημένη παραγωγή στην ΕΕ, η οποία αναμένεται να αυξηθεί κατά 5% έως το 2030. Τέλος, αυτή η μετατόπιση θα μπορούσε να έχει δυνητικά οφέλη για το κλίμα και το περιβάλλον. Για παράδειγμα, το αποτύπωμα άνθρακα του γεωργικού τομέα της ΕΕ θα μειωθεί κατά 6%.
Ένα άλλο προτεινόμενο σενάριο, που περιλαμβάνεται στη φετινή έκθεση, εξετάζει τον αντίκτυπο του να φθάσει το 100% μέχρι το 2030 του γάλακτος που παράγεται στην ΕΕ χωρίς γενετικώς τροποποιημένες ζωοτροφές. Το σενάριο αυτό θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση των εισαγωγών σόγιας και ζωοτροφών, και σε αύξηση της παραγωγής ζωοτροφών στην ΕΕ. Επιπλέον, λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας των ζωοτροφών, προβλέπεται μικρή μείωση της παραγωγής γάλακτος κατά 0,5% και της παραγωγής του βοείου κρέατος κατά 1,3% στο πλαίσιο αυτού του σεναρίου.
Ένα τρίτο σενάριο, που περιέχεται στην εν λόγω έκθεση, εξετάζει τον αντίκτυπο της εκδήλωσης αφρικανικής πανώλης των χοίρων (ΑΠΧ) στην Κίνα στις παγκόσμιες και κοινοτικές αγορές κρέατος. Εξετάζονται δύο επιλογές, μια ταχύτερη ανάκαμψη όπου η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην Κίνα ξεπερνά τα επίπεδα πριν από την ΑΠΧ το 2030 και μια βραδύτερη ανάκαμψη, όπου η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην Κίνα το 2030 είναι κάτω από τα επίπεδα πριν από την ΑΠΧ. Και για τα δύο σενάρια, η ζήτηση εισαγωγών για την Κίνα θα φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ, οδηγώντας σε υψηλότερες εξαγωγές από βασικούς εξαγωγείς, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ. Αυτό θα οδηγήσει επίσης σε επέκταση της παραγωγής εκτός Κίνας τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια. Ωστόσο, στην ΕΕ, η αύξηση της παραγωγής θα περιοριστεί από τις απαιτήσεις περιβαλλοντικής πολιτικής στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ.
Επιπλέον, η έκθεση περιλαμβάνει προβλέψεις για περιβαλλοντικές και κλιματικές πτυχές. Για πρώτη φορά, περιλαμβάνει δείκτες που λαμβάνουν υπόψη τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (ΕΑΘ) του συνόλου του συστήματος τροφίμων (αγροτική και τροφική αλυσίδα). Αναλύει επίσης τα αποτυπώματα άνθρακα, αζώτου, νερού και εδάφους. Η αναμενόμενη μείωση των αριθμών γαλακτοπαραγωγικών βοοειδών αναμένεται να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Από την άλλη πλευρά, υψηλότερες αποδόσεις των καλλιεργειών και παραγωγής θα μπορούσε να αυξήσει τις εκπομπές οξειδίου του αζώτου (N2O), λόγω της εφαρμογής κοπριάς στους αγρούς. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μοντέλα περιβαλλοντικής ανάλυσης δεν λαμβάνουν υπόψη τις συνεχιζόμενες και τις αναμενόμενες αλλαγές στις γεωργικές πρακτικές, οι συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου προβλέπεται να παραμείνουν σε συγκρίσιμο επίπεδο μέχρι το 2030.
Τα αποτελέσματα των εκπομπών του συστήματος διατροφής, δείχνουν ότι η ΕΕ έχει μικρότερο αποτύπωμα από τον παγκόσμιο μέσο όρο για τα περισσότερα προϊόντα.
