Ξεραµένα χωράφια µε καλαµπόκι και ηλίανθο στο στάδιο της ανάπτυξης, αλωνισµοί σε καταπονηµένα σιταροχώραφα και σηµαντικοί περιορισµοί σε υδάτινα αποθέµατα που εµποδίζουν την άρδευση σε ποτιστικούς ελαιώνες και µια σειρά καλλιεργειών, διαµορφώνουν το τοπίο της αγροτικής παραγωγής της Ευρώπης.
Όπου ολοκληρώθηκε ο αλωνισµός των σιτηρών, όπως στην Ισπανία ή την Ιταλία, διαπιστώθηκαν σηµαντικά µειωµένες αποδόσεις εξαιτίας της ξηρασίας που επικράτησε στις χώρες αυτές τους προηγούµενους µήνες. Πλέον οι προσδοκίες για την παραγωγή καλαµποκιού στο σύνολο των µεγάλων παραγωγών του µπλοκ, έχουν προσγειωθεί απότοµα και ήδη προεξοφλούνται ελλείψεις σε ζωοτροφές τον προσεχή χειµώνα. Φυσικά οι ισορροπίες στις αγορές αγροτικών εµπορευµάτων αλλά και στις εισροές έρχονται να περιπλέξουν περαιτέρω την κατάσταση.
Στη Γερµανία για παράδειγµα, τα βοσκοτόπια δείχνουν εξαντληµένα. Οι ποτιστικοί ελαιώνες της Ιβηρικής που εξασφαλίζουν και το µεγάλο τονάζ στο ευρωπαϊκό ελαιόλαδο δείχνουν µαραµένοι και ήδη οι τιµές έχουν ενισχυθεί, αντικατοπτρίζοντας τις ανησυχίες της αγοράς.
Το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής δηµοσίευσε έκθεσή του µε τίτλο « Η ξηρασία στην Ευρώπη-Ιούλιος 2022», η οποία αξιολογεί την κατάσταση της ξηρασίας στην Ευρώπη βάσει του έργου του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας. Σύµφωνα µε την ανάλυση της εξέλιξης και των επιπτώσεων της παρατεταµένης ξηρασίας στην ΕΕ, ένα ανησυχητικά µεγάλο τµήµα της επικράτειας είναι επί του παρόντος εκτεθειµένο σε επίπεδο προειδοποίησης (το 46 % της ΕΕ) και συναγερµού (το 11 % της ΕΕ) για ξηρασία που συνδέονται µε έλλειµµα υγρασίας του εδάφους, το οποίο µπορεί να προκαλέσει καταπόνηση των φυτών.
Η Γαλλία, η Ρουµανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα διαπιστώσουν τους επόµενους µήνες σηµαντικές µειώσεις στις αποδόσεις των καλλιεργειών. Σε ελαφρώς µικρότερο βαθµό επηρεάζονται και η Γερµανία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία και η Κροατία. Στην Ιταλία, η λεκάνη του Πάδου είναι αντιµέτωπη µε το υψηλότερο επίπεδο ξηρασίας. Πέντε ιταλικές περιφέρειες έχουν κηρύξει έντονη ξηρασία, ενώ η λειψυδρία ανάγκασε τους δήµους να επιβάλουν πολλαπλούς περιορισµούς στη χρήση των υδάτων. Παρόµοια περιοριστικά µέτρα έχουν ληφθεί στη Γαλλία.
Λυγίζουν τα ελαιόκλαδα, ξεράθηκαν τα καλαµποκοχώραφα
Απανωτά κύµατα καύσωνα στα µέσα Ιουλίου διαδέχτηκαν µια επίµονη ξηρασία που ταλαιπώρησε ιδιαίτερα τον ιταλικό ελαιώνα και πλέον έρχονται να κόψουν τις προσδοκίες της παραγωγής για την επερχόµενη χρονιά αλλά και δοκιµάσουν τις αντοχές των δέντρων και των καλλιεργητών τους. Εκτιµήσεις της Coldiretti θέλουν το πλήγµα να είναι µεγάλο και στο πεδίο των σιτηρών, όπου αναµένεται µια µείωση της τάξης του 30% σε σκληρό και µαλακό σιτάρι και κριθάρι. Ακόµα µεγαλύτερη αναµένεται ότι θα είναι η επίπτωση του καύσωνα στην καλλιέργεια καλαµποκιού της χώρας, αφού όπως µεταδίδουν τα ιταλικά µέσα, τα φυτά ζορίστηκαν τόσο από την ξηρασία των προηγούµενων µηνών, που ο «λίβας» των τελευταίων ηµερών, ήρθε λίγο πολύ να κόψει κάθε ελπίδα ανάκαµψης της καλλιέργειας. Ενδεικτικό της κατάστασης, η εικόνα που έρχεται από την παραγωγική ζώνη που αναπτύσσεται παράλληλα στον Πάδο ποταµό, όπου έχει καταγραφεί ελάχιστη ή καθόλου βροχή τις τελευταίες 200 ηµέρες. Το Zibello, µια µαούνα που βυθίστηκε κατά τη διάρκεια του ∆ευτέρου Παγκοσµίου Πολέµου, έχει ξεπροβάλει από τα νερά ενώ η κυβέρνηση της χώρας έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης
σε µεγάλο µέρος του Βορρά, σύµφωνα µε τα ιταλικά µέσα ενηµέρωσης.
Στεγνώνουν οι βοσκότοποι, πέφτει η στάθµη του Ρήνου
Υπό αµφισβήτηση τίθεται πλέον η επάρκεια ζωοτροφών για τον προσεχή χειµώνα στην Γερµανία, όπου οι οργανώσεις κτηνοτρόφων εκτιµούν πως το υφιστάµενο λόγω των δεδοµένων της αγοράς πρόβληµα θα ενταθεί τους επόµενους µήνες εξαιτίας της ξηρασίας. Όπως µεταδίδουν τα γερµανικά µέσα, αρκετά λιβάδια και βοσκοτόπια έχουν ξεραθεί, σε µια εξέλιξη που περιορίζει σηµαντικά τη διαθεσιµότητα τροφής για τα µη σταβλιζόµενα ζώα, αυξάνοντας τις απαιτήσεις των κτηνοτρόφων για ζωοτροφές σε µια περίοδο που συνήθως δεν τίθεται τέτοιο ζήτηµα. Παράλληλα, οι καιρικές συνθήκες έχουν κόψει σηµαντικά τις αποδόσεις από τη δεύτερη και τρίτη κοπή τριφυλλιού σε αρκετές περιοχές της χώρας, κάτι που συνεπάγεται µειωµένη προσφορά τους χειµερινούς µήνες. Παράλληλα η ξηρασία έρχεται να δυσκολέψει την υπόθεση της καλλιέργειας του καλαµποκιού, αφού παρά το γεγονός ότι σαν φυτό είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερµοκρασίες, οι µεγάλες απαιτήσεις άρδευσης σε µια στενότητα υδάτινων πόρων, έρχονται να περιπλέξουν την κατάσταση. Σύµφωνα µε επίσηµες µετρήσεις, σχεδόν ολόκληρος ο χάρτης της Γερµανίας βάφεται στο πορτοκαλί και το κόκκινο, κάτι που σηµαίνει ότι το υδατικό στρες των φυτών είναι παρόν σε κάθε κρατίδιο της χώρας, ενώ σε ορισµένες παραγωγικές ζώνες η κατάσταση είναι χειρότερη. Είναι τέτοιο το πρόβληµα, που στον µεγαλοπρεπή Ρήνο η στάθµη έχει πέσει τόσο, καθιστώντας αδύνατη τη διέλευση µαούνων.
Η χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 1.200 ετών
Η στάθµη του νερού στον ταµιευτήρα Atazar έξω από τη Μαδρίτη, βρίσκεται 60% κάτω από τα επίπεδα που συνηθίζονται τέτοια εποχή. Μεσοσταθµικά, τα υδάτινα αποθέµατα της χώρας είναι 31% κάτω από τον µέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Στους δρόµους της Σεβίλλης το θερµόµετρο έγραψε 49 βαθµούς Κελσίου τις προηγούµενες ηµέρες και µια πρωτόγνωρη κρίση λόγω έλλειψης νερού, υψηλών θερµοκρασιών και µιας λειψυδρίας που µε εξαίρεση ένα παράθυρο βροχοπτώσεων την περασµένη άνοιξη, κρατάει ήδη από το φθινόπωρο του 2021.
Ήδη η χώρα είδε µια µείωση της τάξης των 3 εκατ. τόνων από την αναµενόµενη παραγωγή σιτηρών. Συγκοµίστηκαν 17 εκατ. τόνοι έναντι των 20 εκατ. των αρχικών εκτιµήσεων. Σηµειωτέων ότι ήδη οι εκτιµήσεις αυτές είναι σηµαντικά ψαλιδισµένες. Ο αντίκτυπος στην ελαιοκαλλιέργεια της χώρας δεν µπορεί παρά να είναι βαρύς. Ήδη η αγορά σε µια σιωπηρή παραδοχή, έχει ενισχύσει κατά 30 λεπτά το κιλό τη µέση τιµή για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, που πλέον διαπραγµατεύεται στα 3,61 ευρώ το κιλό. Πρόκειται για µια σηµαντική διακύµανση αν αναλογιστεί κανείς πως επί µήνες στο εµπόριο είχε επικρατήσει ένα πολύ στενό εύρος τιµών, µε αυξοµειώσεις που δεν υπερέβησαν τα 10 λεπτά ακόµα και στην «κρίση των σπορέλαιων» των περασµένο Μάρτιο.
Σχεδόν στο µισό η σοδειά καλαµποκιού, µείωση στον ηλίανθο
Λιγότερο καλαµπόκι και ηλίανθο ανακοίνωσε ότι θα εξάγει πλέον η Ρουµανία από την επερχόµενη σοδειά, σε µια προσπάθεια να εξασφαλίσει κατά προτεραιότητα τις ανάγκες της εσωτερικής της αγοράς, αφού τα καιρικά δεδοµένα έχουν χτυπήσει ανεπανόρθωτα τις σοδειές της χώρας. Η εξέλιξη αυτή είναι καθοριστικής σηµασίας για τις ισορροπίες στην ευρωπαϊκή αγορά, αφού η χώρα ήταν κατά την προηγούµενη εµπορική περίοδο ο βασικός εφοδιαστής καλαµποκιού της Ε.Ε σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία, εξάγοντας 6,3 εκατ. τόνους καλαµποκιού τόσο εντός όσο και εκτός του µπλοκ. Βουλγαρία, Γαλλία και Πολωνία συνδυαστικά είχαν εξαγωγές της τάξης των 1,5 εκατ. τόνων (0,6 για τη Βουλγαρία, 0,5 Γαλλία και 0,4 Πολωνία).
Αρχικά η χώρα ανέµενε µια παραγωγή 14 εκατ. τόνων για το καλαµπόκι, ωστόσο οι τελευταίες µετρήσεις δείχνουν πως η χώρα µετά βίας θα συγκοµίσει 8 εκατ. τόνους. Η χώρα έχει εισάγει αυστηρούς περιορισµούς στη χρήση νερού σε περισσότερες από 200 πόλεις και χωριά της επικράτειάς της, αφού η στάθµη του ∆ούναβη που διασχίζει τη Ρουµανία έχει υποχωρήσει κατά 50%. Σηµειώνεται ότι η χώρα υπολείπεται σηµαντικά στην ανάπτυξη αρδευτικού δικτύου, σε µια συνθήκη που έρχεται να επιδεινώσει την κατάσταση που έχει επιβάλλει ο καλοκαιρινός καύσωνας.
Πενταπλάσια αιτήµατα για αποζηµιώσεις στα καλαµπόκια
Η Ουγγαρία, µεγάλος παραγωγός καλαµποκιού στην ΕΕ, καλείται να διαχειριστεί πενταπλάσιες αιτήσεις αποζηµίωσης αγροτών για ζηµιές λόγω ξηρασίας συγκριτικά µε την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η Κοµισιόν µιλά
για προβλήµατα ξηρασίας σε ζώνες καλαµποκιού της Ευρώπης που θα έχουν σίγουρα αντίκτυπο στις τελικές αποδόσεις.