Υποχωρεί 4,7% η ζήτηση ζωοτροφών στην Ευρώπη, κανόνας πλέον οι μικρές σοδειές

Προσγείωση των τιµών για τα αγροτικά εµπορεύµατα στα επίπεδα του 2019 έως το 2025 αναµένει η ετήσια έκθεση µεσοπρόθεσµων προοπτικών της Κοµισιόν, οι εκτιµήσεις της οποίας καλύπτουν µια περίοδο έως το 2032, πλαισιώνοντας τον χάρτη της επόµενης δεκαετίας µε αρκετά εµπόδια. Πληθωριστικές πιέσεις λόγω ενεργειακής κρίσης, αδύναµο ευρώ, κοντά στην απόλυτη ισοδυναµία µε το δολάριο, τουλάχιστον µέχρι το 2024, που µεταφράζεται σε ακριβότερες εισαγωγές ενέργειας και σταθεροποίηση των παραγωγών δηµητριακών στα σηµερινά χαµηλά επίπεδα αναφέρουν οι αναλυτές αγροτικών εµπορευµάτων της Κοµισιόν.

Τις περισσότερες χρονιές, αυτές οι εκθέσεις της Κοµισιόν δεν επιφυλάσσουν εκπλήξεις, ωστόσο φέτος, οι συντάκτες της έκθεσης χρησιµοποιούν τη γερµανική λέξη «Zeitenwende», που στα ελληνικά αποδίδεται ως «τέλος εποχής και στροφή σε µια νέα πορεία». Αυτό γιατί η σταθεροποίηση των αποδόσεων αποδίδεται στις κλιµατικές συνθήκες, στη µείωση της χρήσης εισροών και την περιορισµένη πρόσβαση σε βελτιωµένους σπόρους. Ταυτόχρονα µειώνεται και η παραγωγή γάλακτος µαζί µε το ζωικό κεφάλαιο αλλά και την όρεξη των Ευρωπαίων για κατανάλωση κρέατος. «Αυτές οι τάσεις δείχνουν ένα σύστηµα πιο βιώσιµο» λέει η έκθεση.

Μια οριακή µείωση στις καλλιεργούµενες εκτάσεις µε σιτηρά αναµένει η Κοµισιόν µέχρι το 2032, µε τις διαρροές να εντοπίζονται κυρίως σε καλλιέργειες καλαµποκιού και κριθαριού. Οι συνολικές εκτάσεις αναµένεται να διαµορφωθούν σε 57,2 εκατ. εκτάρια, µε το µπλοκ να παραµένει καθαρός εισαγωγέας καλαµποκιού και ρυζιού, ενώ δεν αποκλείεται αν επιβεβαιωθεί το σενάριο των χαµηλών αποδόσεων, να µετατραπεί και σε καθαρό εισαγωγέα σιτηρών. Η κατανάλωση δηµητριακών στην ΕΕ θα αυξηθεί ελαφρά (+3,9%), ενώ η χρήση ζωοτροφών θα µειωθεί (-6,1%).

Στο 4,7% υπολογίζεται στην ίδια έκθεση η µείωση της ζήτησης ζωωτροφών από αροτραίες καλλιέργειες, όπως είναι το καλαµπόκι και το κριθάρι. Εν προκειµένω ο λόγος είναι διπλός. Πέρα από τη µείωση του ζωικού κεφαλαίου βοοειδών, χοίρων και αιγοπροβάτων, οι αναλυτές έχουν ενσωµατώσει στα µοντέλα τους και µια µετάβαση στην εκτατική κτηνοτροφία και την επιστροφή σε βοσκοτόπια, παράλληλα µε µια στροφή προς τη βιολογική κτηνοτροφία. Έτσι, οι ζωοτροφές χαµηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη αναµένεται να γνωρίσουν µείωση της ζήτησης.

Για τους ελαιούχους σπόρους, η παραγωγή της ΕΕ προβλέπεται να ανέλθει σε 33 εκατ. τόνους το 2032, σηµειώνοντας αύξηση 2,8 εκατ. τόνων από το 2020-2022, ήτοι +9,3%,  κυρίως λόγω συνεχιζούς αύξησης των αποδόσεων. Ωστόσο, η κατάσταση παραµένει διαφορετική για κάθε επιµέρους εµπόρευµα. Οι καθαρές εισαγωγές ελαιούχων σπόρων και πρωτεϊνούχων καλλιεργειών θα µειωθούν, καθώς η ΕΕ θα παράγει 54,7% περισσότερα όσπρια και 33,3% περισσότερους σπόρους σόγιας.

Ετήσια µείωση της παραγωγής γάλακτος στην ΕΕ κατά 0,2% έως το 2032 αναµένουν οι αναλυτές της Κοµισιόν µέσα σ’ αυτό το κλίµα αλλαγής προτεραιοτήτων και µοντέλων παραγωγής. Όπως επισηµαίνουν όµως, το ενδεχόµενο αυτό δεν θα µπορούσε να οδηγήσει στην απώλεια της πρωτοκαθεδρίας της ΕΕ ως παγκόσµιου προµηθευτή γαλακτοκοµικών. Επιπλέον, η κατανάλωση της ΕΕ αναµένεται να παραµείνει σχετικά σταθερή στο µέλλον, ενώ τα τυροκοµικά έχουν κι άλλα περιθώρια ανάπτυξης.

Οι τιμές προσγειώνονται, το ενεργειακό κόστος μένει

Μέσα στην επόµενη δεκαετία, η αξία της αγροτικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναµένεται να εµφανίσει µικρούς ρυθµούς ανάπτυξης, επισηµαίνεται στην ίδια έκθεση, ειδικά µετά το 2025, όταν σύµφωνα µε τους αναλυτές της Κοµισιόν, οι τιµές για τα περισσότερα αγροτικά εµπορεύµατα επιστρέψουν στα προ 2020 επίπεδα. ∆εν αναµένεται όµως αντίστοιχη αποκλιµάκωση και στα εξοδολόγια των αγροτικών και κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, αφού εξαιτίας της υφιστάµενης ενεργειακής κρίσης, αναµένεται βραχυπρόθεσµα να διατηρηθούν στην άνω ζώνη του εύρους. Ως εκ τούτου, δεν αποκλείεται, µια επιστροφή των αγροτικών εισοδηµάτων στα επίπεδα της περιόδου 2010-2012, κάτω από την κορυφή που καταγράφηκε το 2022.

Με βάση την πιο πρόσφατη µελέτη για τη δοµή των ευρωπαϊκών αγροκτηµάτων, µε έτος απογραφής το 2020,  υπάρχουν στην ΕΕ 9,1 εκατ. εκµεταλλεύσεις. Ο αριθµός αυτός υπολείπεται κατά 25% εκείνου που έδωσε η απογραφή του 2010. Ταυτόχρονα, ο αριθµός των µεγάλων εκµεταλλεύσεων (πάνω 100 εκτάρια) αυξήθηκε κατά 14 % και αντιστοιχεί σε αυτές περίπου το 50 % του των αξιοποιούµενων αγροτικών εκτάσεων. Περίπου το 80 % των εκµεταλλεύσεων της ΕΕ είναι εξειδικευµένο µόνο σε µια παραγωγική δραστηριότητα (φυτική είτε ζωική παραγωγή), µε το 1/3 των εκµεταλλεύσεων να εµπλέκεται αποκλειστικά µε την φυτική παραγωγή. Ενδιαφέρον έχει και το µέγεθος της µείωσης των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, µε τον αριθµό τους να συρρικνώνεται κατά 40%.