Τον Μάιο του 2020, και καθώς η Ευρώπη, όπως και η παγκόσμια κοινότητα, ξεπερνούσε σιγά σιγά το πρώτο σοκ που προκάλεσε η πανδημία του COVID-19, η Επιτροπή ανακοίνωσε δύο σημαντικές στρατηγικές στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας, τη Βιοποικιλότητα 2030 και τη στρατηγική «Από το Χωράφι στο Πιάτο» (Farm to Fork) – (απόδοση στα Ελληνικά).
Η εμπειρία της πανδημίας μας επέτρεψε να συνειδητοποιήσουμε ότι η συνεργασία, η αλληλεγγύη και η αυστηρή, εθελούσια τήρηση μέτρων και κανόνων μας καθιστούν πολύ πιο δυνατούς ως κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια, ότι για την επίτευξη ενός κοινού στόχου πρέπει να είμαστε όλοι ενωμένοι, με συντονισμένη δράση και ξεκάθαρο διακύβευμα. Η ανάγκη για επισιτιστική επάρκεια μέσω απρόσκοπτης και βιώσιμης παραγωγής τροφίμων έγινε πιο πρόδηλη από ποτέ. Καταδείχτηκε επίσης η ανάγκη να προχωρήσουμε σε νέες, καινοτόμες λύσεις όλοι μαζί, χωρίς να περισσεύει κανένας από τους κρίκους της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων.
Οι δύο στρατηγικές της Ε.Ε. με χρονικό ορίζοντα το 2030 είναι σίγουρα προς την σωστή κατεύθυνση, δεν παύουν όμως να αποτελούν και μια δυσθεώρητη πρόκληση. Λύσεις όπως η άμεση υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών και στον αγροτικό τομέα, η ψηφιοποίηση της γεωργίας και η εφαρμογή γεωργίας ακριβείας αποτελούν τα μεγάλα ζητούμενα, με δεδομένο ότι οφείλουν πάντα να διασφαλίζουν τον απρόσκοπτο εφοδιασμό σε προσιτά και ασφαλή τρόφιμα του μέσου Ευρωπαίου πολίτη και κατά συνέπεια του Έλληνα καταναλωτή.
Είναι, ωστόσο, οι στόχοι οι οποίοι ετέθησαν με τις δύο αυτές στρατηγικές ρεαλιστικοί, έχουν επιστημονική βάση και, το κυριότερο, διασφαλίζουν όσα καταδείχτηκε ότι πρέπει αδιαπραγμάτευτα να διασφαλίζονται σχετικά με την επάρκεια και την ασφάλεια των τροφίμων;
Η βιομηχανία φυτοπροστατευτικών προϊόντων σήμερα κατευθύνει σε μέγιστο βαθμό την έρευνά της προς τη δημιουργία σκευασμάτων που χαρακτηρίζονται από ολοένα και πιο βελτιωμένο περιβαλλοντικό και τοξικολογικό προφίλ, καθώς και προς τη δημιουργία αποτελεσματικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων φυτικής προέλευσης. Ταυτόχρονα, εκμεταλλευόμενη τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, αναπτύσσει και προωθεί αποτελεσματικές λύσεις γεωργίας ακριβείας με στόχο τη χρήση μικρότερων ποσοτήτων εισροών ανά καλλιεργούμενο στρέμμα.
Παρόλα αυτά, στο προβλεπτό τουλάχιστον μέλλον, δεν θα είμαστε σε θέση να αντικαταστήσουμε στο σύνολό της τη χημική φυτοπροστασία, μιας και δεν υπάρχουν «μαγικές συνταγές» οι οποίες μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των σύνθετων και μεταβαλλόμενων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο παραγωγός, κα ιδιαίτερα αυτός του Ευρωπαϊκού Νότου. Η έρευνα χρειάζεται χρόνο, απαιτεί μια τεράστια δέσμευση ερευνητικών κεφαλαίων και είναι σίγουρο πως τα προϊόντα νέας τεχνολογίας θα λειτουργούν συμπληρωματικά σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σύγχρονης και αποτελεσματικής φυτοπροστασίας. Η νέα προσέγγιση είναι πολύ διαφορετική από την πεπατημένη του παρελθόντος και περιλαμβάνει συνδυασμό τεχνογνωσιών, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία, πέρα από την φυτοπροστασία, στο χρησιμοποιούμενο πολλαπλασιαστικό υλικό και στη θρέψη. Αναμφίβολα, σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι απαραίτητη η εξιδεικευμένη γνώση και η ουσιαστική ενεργοποίηση του κλάδου των γεωργικών συμβουλών.
Η ερώτηση, ωστόσο, που παραμένει είναι αν ο Ευρωπαίος αγρότης είναι έτοιμος να ενστερνιστεί και να εφαρμόσει σταδιακά όλα τα παραπάνω, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το κόστος που απαιτείται από την πλευρά του για τέτοιες επενδύσεις δεν βάζει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά του;
Αν σε αυτό το ερώτημα προσθέσουμε τα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική γεωργία, με τις ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες, τον μικρό μέσο κλήρο και την πολυκαλλιέργεια, τα ερωτήματα που γεννώνται είναι: Μπορεί ο Έλληνας αγρότης συνολικά να προχωρήσει προς την κατεύθυνση που καθορίζουν οι δύο νέες αυτές Ευρωπαϊκές Στρατηγικές; Τι χρειάζεται και ποιος είναι ο απαιτούμενος χρόνος προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί;
Αντέχει να επωμιστεί το κόστος; Μπορεί να έχει πρόσβαση σε επαρκή χρηματοδότηση; Με ποιους πόρους και, το κυριότερο, προς ποια κατεύθυνση, σε ποιο πλαίσιο και με ποιους στόχους; Φτάνουν μόνο όσοι ποσοτικοί στόχοι ετέθησαν από την Επιτροπή; Αρκούν τα «μέσα» που θα έχει στη διάθεσή του με τον ταχύ και, κάποιες φορές, μη επιστημονικά ορθό ρυθμό που η ΕΕ καταργεί ΦΠ ώστε να εξασφαλιστεί πέρα από το εισόδημά του και η παραγωγή ασφαλούς, ποιοτικής, επαρκούς & προσβάσιμης τροφής προς όλους;
Χρειάζεται άμεσα να καταγραφεί ένα πλαίσιο με τις θέσεις της χώρας για όλα αυτά τα σημαντικά ζητήματα, πάντα σε συνδυασμό με τις σημαντικές αλλαγές στην νέα ΚΑΠ. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της εφαρμογής αυτών των μέτρων στην βιωσιμότητα της ελληνικής γεωργίας, ενώ παράλληλα να καταγραφούν οι καλές γεωργικές πρακτικές οι οποίες υπάρχουν εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει η Ελληνική αγροτική παραγωγή.
Απαιτείται επίσης άμεση εκπαίδευση του αγροτικού δυναμικού στις νέες τεχνολογίες αλλά και τις Βέλτιστες Γεωργικές Πρακτικές. Εν ολίγοις, είναι περισσότερο από πότε αναγκαίο ένα σχέδιο της αγροτικής πολιτικής που επιθυμούμε ως χώρα, καθορισμού στόχων πέρα των ποσοτικών, ποιοτικών και αναπτυξιακών και συμφωνίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε ένα υλοποιήσιμο οδικό χάρτη για μια δίκαιη και μακροπρόθεσμη προσαρμογή στις νέες Ευρωπαϊκές στρατηγικές.
Τη φετινή χρονιά επιτεύχθηκε ένα νέο ρεκόρ σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της Europol. Συνολικά δεσμεύτηκαν 1346 τόνοι παράνομων φυτοπροστατευτικών προϊόντων (διπλάσιος όγκος από το προηγούμενο έτος) από τις αντίστοιχες Ευρωπαϊκές Αρχές. Πάνω από ένα μήνα οι ελεγκτικές και διωκτικές Αρχές περισσότερων από 30 κρατών έκαναν ελέγχους στο πλαίσιο της επιχείρησης Silver Axe, σε συνοριακούς σταθμούς, λιμάνια, εμπορευματοκιβώτια. Το σύνολο των δεσμευθέντων προϊόντων είναι αρκετό για να ψεκάσει κάποιος περισσότερη από τη συνολικά καλλιεργήσιμη γη της Γερμανίας.
Τα κυριότερα στοιχεία του διαρκώς αυξανόμενου φαινομένου οφείλονται σύμφωνα με τη Europol στο γεγονός ότι αποφέρουν υψηλά κέρδη και ταυτόχρονα δεν επιβάλλονται σημαντικά πρόστιμα στους συλληφθέντες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Στη φετινή χρονιά δεσμεύτηκαν προϊόντα αξίας πάνω από 90 εκατομμύρια ευρώ ενώ οι αντίστοιχες ποινές που προβλέπονται σύμφωνα με τη νομοθεσία όλων των Κρατών Μελών θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ποινές «χάδι». Η Europol επισημαίνει ότι τα παράνομα φυτοπροστατευτικά προϊόντα δεν ελέγχονται ως προς το περιεχόμενό τους και γι’ αυτό μπορεί να ενέχουν κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον καθώς και για τις ίδιες τις καλλιέργειες.
Η επιχείρηση Silver Axe V στην Ελλάδα
› 20 Μαρτίου 2020, Β. Ελλάδα, σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου Υποδιεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος:
Σύλληψη 2 ημεδαπών και δέσμευση παραποιημένων και παράνομων φυτοπροστατευτικών προϊόντων (828 λίτρα και 450 κιλά) όπως κι άλλων προϊόντων.
› 31 Μαΐου 2020, Β. Ελλάδα, σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου Υποδιεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος:
Σύλληψη 4 ημεδαπών, δέσμευση 1.042 κιλών και 143 λίτρων παράνομων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, χρηματικού ποσού, φορτηγού δημόσιας χρήσης και ρυμουλκούμενου και 2 Ι.Χ.Ε. αυτοκινήτων.
Βρείτε εδώ αναλυτικά το ενημερωτικό υλικό