Τα παραπάνω αναφέρει έρευνα του διαΝΕΟσις υπό τον συντονισμό του Ν. Χριστοδουλάκη για τα απαραίτητα δημοσιονομικά μέτρα και τις παρεμβάσεις της υπό εξέλιξη ασφαλιστικής και φορολογικής μεταρρύθμισης. Σύμφωνα με την έρευνα, βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη συγκυρία στην ιστορία της ελληνικής οικονομίας. Μετά από μια δεκαετή κρίση, η χώρα μας βγήκε τραυματισμένη μα ακόμα όρθια, και με ένα αρκετά ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα: Έχουμε άλλη μια δεκαετία περιθώριο για να διορθώσουμε το παραγωγικό μας μοντέλο και να μετατραπούμε σε μια σύγχρονη, παραγωγική και βιώσιμη οικονομία.
Από το 2019 και (το αργότερο) μέχρι το 2030, η χώρα μας οφείλει να περάσει όλες τις απαραίτητες θεσμικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους βασικούς και κρίσιμους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, να επενδύσει σε έργα υποδομής, στην εκπαίδευση και στην υγεία, και να εκπονήσει μια ρεαλιστική μα οραματική στρατηγική για το μέλλον. Σε περίπου δέκα χρόνια η περίοδος χάριτος των δανειστών λήγει, οπότε μέχρι τότε η οικονομία μας θα πρέπει να παράγει πολύ περισσότερο πλούτο από ό,τι σήμερα (και από ό,τι πριν από την κρίση). Αυτό, τουλάχιστον επρόκειτο να είναι το σχέδιο.
Ταυτόχρονα, όμως, παρουσιάζεται και μια νέα ευκαιρία. Το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, μαζί με το προϋπάρχον νέο ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ, δημιουργούν μια εξασφαλισμένη και στοχευμένη εισροή κεφαλαίου, πρωτοφανή για τη χώρα μας από την εποχή του Σχεδίου Μάρσαλ. Τα περίπου 70 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, μάλιστα, προορίζονται για επενδύσεις και χρηματοδότηση κλάδων της οικονομίας που έχουν άμεση σχέση με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Η αξιοποίηση του είναι μια τεράστια ευκαιρία η οποία δεν πρέπει να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Προτάσεις πολιτικής
Η έρευνα προτείνει μια σειρά από ταυτόχρονες παρεμβάσεις:
- Επενδύσεις σε υποδομές και παραγωγή, στους τομείς που ορίζονται από το Ταμείο Ανάκαμψης (πράσινη οικονομία, ψηφιοποίηση, ανάπτυξη δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού κλπ.).
- Ο στόχος των πρωτογενών πλεονασμάτων να μην ξεπερνά το 1,5%, μετά τη λήξη της αναστολής. Τα περίπου €4 δισ. ετησίως που θα προκύπτουν από τη μείωση του παλαιού στόχου (3,5%) θα μπορούν να αξιοποιηθούν για την υποστήριξη μεταρρυθμίσεων, εισοδηματικές παρεμβάσεις, ενίσχυση αμυντικών δαπανών κ.ά.
- Αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα με μια σειρά από παρεμβάσεις που μειώνουν το μη-μισθολογικό κόστος εργασίας (ομογενοποίηση διατάξεων υπολογισμού των παροχών, κεφαλαιοποιητικός πυλώνας, προσωπικός λογαριασμός ασφάλισης για κάθε πολίτη).
- Αλλαγές στο φορολογικό σύστημα για τη μείωση του φορολογικού βάρους, με απλοποίηση των φορολογικών συντελεστών και θεσμικές αλλαγές στους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
- Αυτασφάλιση επιχειρήσεων έναντι κινδύνων για τη θωράκιση της οικονομικής δραστηριότητας από μελλοντικές κρίσεις,το κόστος των οποίων δεν πρέπει να αναλαμβάνουν εξ ολοκλήρου οι φορολογούμενοι.
- Ρυθμίσεις για τηλεργασία και τηλεπιχειρείν με επενδύσεις σε ψηφιακά δίκτυα και επικαιροποίηση της εργασιακής νομοθεσίας.
Το αμέσως επόμενο διάστημα η διαΝΕΟσις, για να βοηθήσει στην κατεύθυνση της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, θα δημοσιεύει μια σειρά από έρευνες και policy papers. Τα κείμενα αυτά θα περιέχουν μια συνοπτική αποτύπωση της σημερινής κατάστασης και των βασικών προβλημάτων σε κάθε έναν από τους κρίσιμους κλάδους, και επιπλέον μια σειρά συγκεκριμένων προτάσεων πολιτικής για την επίλυση τους. Μεταξύ άλλων, προετοιμάζoνται policy papers με προτάσεις για την τοπική αυτοδικοίκηση, την επαγγελματική κατάρτιση, την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, τον κλάδο των logistics, την εκπαίδευση και την ενέργεια. Στο ίδιο πνεύμα, δε, τους επόμενους μήνες ακολουθούν και μεγαλύτερες, αναλυτικότερες έρευνες για πολλά από αυτά τα θέματα (για την κλιματική αλλαγή, την επαγγελματική κατάρτιση, την ενεργειακή πολιτική - η τελευταία σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ).
