Εκτός από τη γεωπολιτική αστάθεια, η ΕΕ κατέγραψε ένα από τα πιο θερμά καλοκαίρια στην ιστορία, το οποίο επηρέασε σημαντικά καλλιέργειες, όπως ο καλαμπόκι, η σόγια και ο ηλίανθος. Οι μετεωρολογικές συνθήκες ήταν επίσης δύσκολες για τους κτηνοτρόφους και τα ζώα που υπέφεραν από θερμικό στρες και λιγότερες ζωοτροφές. Παρά τις προφανείς κλιματικές συνθήκες, ο γεωργικός τομέας της ΕΕ παραμένει ισχυρός, αναφέρει στις πρόσφατες βραχυπρόθεσμες προβλέψεις της Κομσιόν για την αγορά αγροδιατροφής.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι εξαγωγές σιτηρών της ΕΕ αναμένεται να φτάσουν τους 51 εκατομμύρια τόνους φέτος, δηλαδή 6,5% υψηλότερες από την περασμένη σεζόν και 20,9% πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας.
Η υπογραφή της «Συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης» τον Ιούλιο που οδήγησε στην επανέναρξη των εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, έφερε κάποια ανακούφιση στις διεθνείς αγορές με απότομη μείωση στις τιμές του σιταριού και των ελαιούχων σπόρων, ωστόσο η ανανέωσή της δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη. Οι διάδρομοι «αλληλεγγύης» που δημιουργήθηκαν από την ΕΕ συνέβαλαν περαιτέρω στην εξαγωγή άνω των 12 εκατομμυρίων τόνων δημητριακών (σιτηρών και ελαιούχων σπόρων) από την Ουκρανία με τρένο, φορτηγά ή πλοία από τον Μάιο του 2022. Ενώ οι τιμές των εμπορευμάτων μειώθηκαν αυτό το καλοκαίρι, το κόστος παραγωγής και οι τιμές καταναλωτή παραμένουν ιστορικά υψηλός. Αυτό οφείλεται στις υψηλές τιμές της εφοδιαστικής αλυσίδας, για παράδειγμα ηλεκτρικής ενέργειας, επεξεργασίας, συσκευασίας, μεταφοράς, ψύξης και θέρμανσης. Το αυξημένο κόστος ζωής μπορεί να μειώσει τη ζήτηση των καταναλωτών για υπηρεσίες φαγητού.
Η διαθεσιμότητα των λιπασμάτων για την ερχόμενη σεζόν είναι άλλο ένα πρόβλημα για τον αγροτικό τομέα. Καθώς οι βιομηχανίες λιπασμάτων χρειάζονται φυσικό αέριο για την παραγωγή αμμωνίας και άλλων προϊόντων αζώτου, μειώνουν ή σταματούν την παραγωγή όταν οι τιμές του φυσικού αερίου είναι πολύ υψηλές. Μια μειωμένη παραγωγή και χρήση λιπασμάτων θα μπορούσε να επηρεάσει τη φυτική παραγωγή το 2023, καθώς και να επηρεάσει τους τομείς της επεξεργασίας ποτών και κρέατος που χρησιμοποιούν υποπροϊόντα της διαδικασίας παραγωγής λιπασμάτων.
Αροτραίες καλλιέργειες
Η συνολική παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ προβλέπεται τώρα να φτάσει τους 270,9 εκατομμύρια τόνους, που αντιπροσωπεύει 7,8% λιγότερο από πέρυσι. Η μεγαλύτερη μείωση αφορά τον αραβόσιτο με 55,5 εκατ. τόνους, σημειώνοντας μείωση 23,7% από έτος σε έτος. Αυτό οφείλεται κυρίως στην καλοκαιρινή ξηρασία. Η παραγωγή μαλακού σίτου θα σημειώσει μείωση μόνο 2,4% με προβλεπόμενη παραγωγή 127 εκατομμυρίων τόνων. Το εμπόριο δημητριακών συνεχίζει να αυξάνεται με τις εξαγωγές μαλακού σίτου της ΕΕ να αναμένεται να φτάσουν τους 36 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας αύξηση 23% από έτος σε έτος.
Χάρη στις υψηλότερες αναμενόμενες αποδόσεις πρωτεϊνούχων καλλιεργειών, η παραγωγή της ΕΕ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 1,4% και θα φτάσει τα 4,32 εκατομμύρια. Όσον αφορά τους ελαιούχους σπόρους, η έκταση με αυτές τις καλλιέργειες στην ΕΕ έφτασε στο ιστορικό υψηλό όλων των εποχών την περίοδο εμπορίας 2022/23 των 12,2 εκατομμυρίων εκταρίων, σημειώνοντας αύξηση 14,6% από έτος σε έτος. Μοχλός αυτής της εξέλιξης ήταν η άνοδος των τιμών των ελαιούχων σπόρων και ιδιαίτερα των φυτικών ελαίων και η προσωρινή παρέκκλιση για να επιτραπεί η καλλιέργεια ορισμένων καλλιεργειών σε εκτάσεις παύσης καλλιέργειας. Αυτή η σημαντική επέκταση οδήγησε σε αύξηση της συγκομιδής κατά 7,5%, μειώνοντας έτσι τον αντίκτυπο της ξηρασίας στις αποδόσεις.
Εξειδικευμένες καλλιέργειες
Η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί το 2022/23 κατά 25%, με πτώση να παρατηρείται σχεδόν σε όλες τις κύριες χώρες παραγωγής της ΕΕ, εκτός από την Ελλάδα. Πράγματι, η ζέστη κατά την περίοδο της ανθοφορίας σε συνδυασμό με το έλλειμμα νερού κατά τη φάση ανάπτυξης των ελιών επηρέασαν αρνητικά την παραγωγή της ελιάς και την ποιότητα του λαδιού που παρατηρήθηκε κατά τη φάση άλεσης. Σε κάποιο βαθμό, η χαμηλότερη παραγωγή θα μπορούσε να καλυφθεί από τα αρχικά αποθέματα και πιθανώς επίσης από τις αυξημένες εισαγωγές.
Η παραγωγή κρασιού στην ΕΕ είναι σταθερή με την παραγωγή 2022/23 να αναμένεται να είναι 2,5% πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μεγαλύτερη παραγωγή που αναμένεται στη Γαλλία. Η ποιότητα του κρασιού θα μπορούσε επίσης να είναι μεγαλύτερη χάρη στη σημαντική μείωση των μυκητιάσεων των σταφυλιών. Οι εξαγωγές κρασιού της ΕΕ παραμένουν στα ίδια επίπεδα με την τελευταία περίοδο εμπορίας με κύριους προορισμούς τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ακολουθούμενες από την Ελβετία, τον Καναδά και την Κίνα.
Παρατηρούμε γενική μείωση στην κατανάλωση φρέσκων φρούτων κυρίως λόγω της ανόδου των τιμών. Η κατανάλωση φρέσκων μήλων και πορτοκαλιών στην ΕΕ για το 2022/23 αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς στα 12 κιλά κατά κεφαλήν.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Ο ζεστός και ξηρός καιρός του φετινού καλοκαιριού όχι μόνο προκάλεσε θερμικό στρες στις αγελάδες, αλλά οδήγησε επίσης σε χαμηλότερη διαθεσιμότητα και ποιότητα χόρτου. Για να αντιμετωπίσουν αυτό, οι αγρότες προσάρμοσαν τη διαθεσιμότητα των ζωοτροφών είτε χρησιμοποιώντας ήδη τις ζωοτροφές τους που είχαν προγραμματιστεί να αποθηκευτούν για τους χειμερινούς μήνες είτε μειώνοντας περαιτέρω το μέγεθος του κοπαδιού τους. Ως αποτέλεσμα, η ετήσια συλλογή γάλακτος στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί κατά 0,5%. Η αρχή του 2023 θα μπορούσε να είναι προκλητική για τους γαλακτοπαραγωγούς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος εισροών και χαμηλότερη διαθεσιμότητα ζωοτροφών, καθώς και δυνητικά χαμηλότερη ζήτηση από τους καταναλωτές λόγω του πληθωρισμού των τροφίμων.
Προϊόντα κρέατος
Οι κτηνοτρόφοι είναι μεταξύ εκείνων που επηρεάζονται περισσότερο από το ρεκόρ κόστους ενέργειας και εισροών. Παρά τις υψηλές τιμές του βοείου κρέατος, του χοιρινού κρέατος και των πουλερικών, αυτές οι δύσκολες συνθήκες περιορίζουν την παραγωγή σε αυτούς τους τρεις τομείς. Το 2022, η παραγωγή βοείου κρέατος στην ΕΕ θα μειωθεί κατά 0,6%, η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην ΕΕ κατά 5% και η παραγωγή πουλερικών στην ΕΕ κατά 0,9%. Οι υψηλές τιμές επιβαρύνουν επίσης τις εξαγωγές αυτών των προϊόντων στην ΕΕ, με αναμενόμενες μειώσεις κατά 1%, 17% και 2,2% το 2022 για το βόειο κρέας, το χοιρινό κρέας και τα πουλερικά αντίστοιχα.
Ολόκληρη η σχετική έκθεση της Κομισιόν διαθέσιμη εδώ
