Η Κατάρα του Κόκρεν και οι μειωμένες αγροτικές εκμεταλλεύσεις

Ακόµη και αν οι κυβερνήσεις παρενέβησαν για τη διατήρηση των εισοδηµάτων, τα οφέλη από τις εξελίξεις στη γεωργική τεχνολογία συσσωρεύονται σε µεγάλο βαθµό σε µεσάζοντες, µεταποιητές και καταναλωτές. Αυτή είναι και η εξήγηση γιατί, µακροπρόθεσµα, ο αριθµός των εκµεταλλεύσεων µειώνεται σταθερά.

Το θεώρηµα του Κόκρεν

Το φαινόµενο αυτό είναι γνωστό ως η «Κατάρα του Κόκρεν», που έχει πάρει το όνοµά της από τον Αµερικανό αγροοικονοµολόγο Γουίλαρντ Κόκρεν σύµβουλο του Κένεντι και κύριο αρχιτέκτονα των αγροτικών πολιτικών των ΗΠΑ, θεώρηση που έχει προκαλέσει ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβληµα, δηλαδή τη σχετική στέρηση του εισοδήµατος των αγροτών, που στην Ευρώπη φτάνει το 40% σε σχέση µε εισοδήµατα µε άλλες  πηγές. Αναλυτές από πανεπιστηµιακά ιδρύµατα της Πολωνίας, εξέτασαν κατά πόσον η Κοινή Αγροτική Πολιτική στην Ευρώπη µπορεί να παλέψει επιτυχώς µε το διάδροµο του Κόκρεν.

Όπως τονίζουν σε έρευνά τους, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής στον τοµέα της γεωργίας θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να έχουν στο µυαλό τους ότι οι τιµές των εµπορευµάτων διαµορφώνονται σε παγκόσµιο επίπεδο, αλλά το χάσµα των γεωργικών τιµών διαµορφώνεται τοπικά (σε εθνικό επίπεδο).

Η αποτελεσµατικότητα της ΚΑΠ µπορεί να µειωθεί σηµαντικά από τις αντιπαραγωγικές παρενέργειες των οριζόντιων άµεσων πληρωµών, δεδοµένου ότι είναι πολύ πιθανό να αυξήσουν τις πιέσεις στις τιµές (καθώς και το φαινόµενο του διαδρόµου της αγοράς). Στα συµπεράσµατά τους καταλήγουν ότι η αντιµετώπιση αυτής της «Κατάρας του Κοκρέν» µπορεί να γίνει µόνο µε στόχευση των άµεσων ενισχύσεων µε µεγαλύτερη ακρίβεια στις µικρότερες εκµεταλλεύσεις. Σε µεγάλες και πολύ µεγάλες οντότητες, η αύξηση των πληρωµών αυτών έχει ως αποτέλεσµα την ταχύτερη αποστράγγιση των πλεονασµάτων µέσω της διαφοράς τιµών.

∆ιπλό µοντέλο ενίσχυσης

Οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ θα πρέπει να επανεξετάσουν λοιπόν µια εξέλιξη προς ένα είδος διπλού υποδείγµατος στήριξης που χαρακτηρίζεται από επιδοτήσεις που ενισχύουν την τεχνική πρόοδο (κυρίως για µεσαίες και µεγάλες εκµεταλλεύσεις) αφενός και τις πληρωµές αφετέρου (για τις µικρότερες εκµεταλλεύσεις). Και οι δύο τύποι υποστηρίξεων ενδέχεται να αποδυναµώσουν τις πιέσεις τιµών και να διευκολύνουν την αντιµετώπιση της «κατάρας». Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν πως δεν υποστηρίζουν την επιστροφή στις συνδεδεµένες πληρωµές, αλλά θέτουν το ζήτηµα της σύνδεσης της ενιαίας ενίσχυσης µε επενδυτικές δαπάνες που θα µπορούσαν να βελτιώσουν την τεχνική αποτελεσµατικότητα των εκµεταλλεύσεων.