Με κεντρικό σύνθημα «I’m on the same page» (είμαι στην ίδια σελίδα – πλευρά), εγκαινιάστηκε την Τρίτη 9 Οκτωβρίου και άνοιξε επίσημα τις πύλες της στο κοινό την Τετάρτη 10 Οκτωβρίου η 70ή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης.
Σύγχρονοι συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας, οι οποίοι συμμετέχουν στην ανθολογία «BalkaNoir» (εκδόσεις Καστανιώτη, 2018), που αποτυπώνει τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα στα Βαλκάνια (Ελλάδα, Βουλγαρία, Κροατία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβενία, Τουρκία), συζητούν την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου για το αν πρόκειται για μια νέα τάση στον χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Συμμετέχουν οι: Βασίλης Δανέλλης συγγραφέας-επιμελητής της ανθολογίας, Ρενάτο Μπράτκοβιτς συγγραφέας-διοργανωτής του Διεθνούς Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας Alibi (Σλοβενία), Γιάννης Ράγκος συγγραφέας-επιμελητής της ανθολογίας, Ίβαν Σέρσεν συγγραφέας-εκδότης (Κροατία) και Μπογκντάν Χριμπ συγγραφέας-εκδότης (Ρουμανία).
Στην εκδήλωση «Στις γραμμές του μύθου και της Ιστορίας», που γίνεται έξω από τον εκθεσιακό χώρο στις 17:00 στο Cafe Laumer, ιστορικό καφέ και αγαπημένο στέκι συγγραφέων και φιλοσόφων, η Μάρω Δούκα, που είναι η επίσημη προσκεκλημένη της ελληνικής συμμετοχής, θα συνομιλήσει με τη δημοσιογράφο και κριτικό βιβλίου Μικέλα Χαρτουλάρη.
Ο Βασίλης Δανέλλης και ο Γιάννης Ράγκος άρχισαν να δουλεύουν την ανθολογία τους πριν από δύο χρόνια. Αρχικά απευθύνθηκαν στον Ρουμάνο Μπογκντάν Χριμπ και τον Βούλγαρο Εμμανουέλ Ικονόμοφ. Ψάχνοντας για αστυνομικούς συγγραφείς στην Αλβανία δεν είχαν τύχη γιατί μέχρι στιγμής τουλάχιστον δεν φαίνεται να υπάρχει αλβανικό ενδιαφέρον για το είδος. Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, είχαν ήδη μεταφραστεί στα ελληνικά αστυνομικοί συγγραφείς (Αχμέτ Ουμίτ, Τζελίλ Οκέρ, Σουπχί Βαρίμ) κι ύστερα επειδή υπήρχε καλύτερη εποπτεία της σχετικής βιβλιοπαραγωγής. Για την Κροατία, τη Σλοβενία και τη Σερβία χρειάστηκε συστηματική έρευνα μέχρι οι ανθολόγοι να καταλήξουν οριστικά στα ονόματά τους.
Το ερώτημα που προκύπτει τόσο από τα ονόματα όσο και από τις 21 ιστορίες που συναπαρτίζουν τον τόμο, ερώτημα το οποίο θα απασχολήσει και τη συζήτηση στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, είναι αν μπορούμε να μιλάμε για βαλκανική αστυνομική λογοτεχνία, όπως μιλάμε για σκανδιναβική, λατινοαμερικανική και μεσογειακή. Ο όρος «βαλκανική αστυνομική λογοτεχνία» δεν έχει χρησιμοποιηθεί ξανά και όπως προκύπτει και από τα κείμενα του τόμου, οι συγγραφείς δεν καλύπτουν μόνο το νουάρ αλλά και ένα πολύ ευρύτερο φάσμα αστυνομικών υποκατηγοριών.
Η πρώτη «βαλκανική άνοιξη» του αστυνομικού μυθιστορήματος σημειώνεται μετά τον τερματισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σημειώνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Όπως παρατηρούν στον πρόλογό τους οι επιμελητές, η όξυνση της ψυχροπολεμικής εποχής θα παγώσει για ένα διάστημα την εξέλιξη του αστυνομικού μυθιστορήματος ενώ σήμερα όλοι οι Βαλκάνιοι αστυνομικοί συγγραφείς ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την πολιτική επικαιρότητα των χωρών τους. Στο πλαίσιο αυτό, εντελώς διαφορετική είναι και η κοινωνική καθημερινότητα που απεικονίζουν οι Βαλκάνιοι συγγραφείς: μια καθημερινότητα πολύ διαφορετική από την καθημερινότητα της Κεντρικής και της Δυτικής Ευρώπης. Η εκτίμηση είναι ότι η αστυνομική λογοτεχνία στα Βαλκάνια είναι προ των πυλών και σκοπός της ανθολογίας, όπως και της συζήτησης στη Φρανκφούρτη, είναι να ανοίξει ένας δρόμος τόσο μεταξύ των ίδιων των συγγραφέων όσο και ανάμεσα στους συγγραφείς και το αναγνωστικό κοινό.
Πεζογράφος που δεν έχει πάψει από το 1974 μέχρι τα χρόνια μας να παρακολουθεί με κριτικό βλέμμα τη σύγχρονη Ελλάδα, χωρίς να κρύψει ποτέ την αριστερή της ταυτότητα και ιδεολογία, η Δούκα θα μιλήσει μεταξύ άλλων, με τη Μικέλα Χαρτουλάρη και για τη συλλογή διηγημάτων της «Γιατί εμένα η ψυχή μου», που κυκλοφόρησε εν μέσω της κρίσης (εκδόσεις Πατάκη, 2012). Πρόκειται για ένα βιβλίο όπου η συγγραφέας ανατέμνει ορισμένα από τα πιο προβληματικά φαινόμενα της τελευταίας τριακονταετίας: φαινόμενα που καλύπτουν την αυθαιρεσία, τις καταχρήσεις και τη διαφθορά της πολιτικής εξουσίας από τον Εμφύλιο και τη δύσκολη δεκαετία του 1960 μέχρι την εποχή του εύκολου χρήματος και του δημόσιου εκτροχιασμού, συμπεριλαμβάνοντας στους κόλπους τους και τους περιθωριοποιημένους των ημερών μας: τους άνεργους, τους άστεγους και τους μετανάστες.
Δεν συμμετέχει τυχαία η Δούκα στη συζήτηση που πραγματοποιείται για το προσφυγικό και τη μετανάστευση το Σάββατο 13.10 στις 17:00 το απόγευμα στο Ελληνικό Περίπτερο της Φρανκφούρτης («Εναλλασσόμενες πατρίδες: η δημοκρατία τον 21ο αιώνα απέναντι στην πρόκληση των μεταναστευτικών ροών»), υπογραμμίζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Τα διηγήματα τα οποία φιλοξενούνται στο «Γιατί εμένα η ψυχή μου» συνιστούν ίσως το πλέον πολιτικό βιβλίο της Δούκα, που θέλει χωρίς περισπασμούς να δείξει πως ό,τι ταλαιπωρεί και βασανίζει τους ήρωές της, καταδικάζοντάς τους κάποτε σε ολοκληρωτικό αδιέξοδο και πλήρη ασφυξία, δεν έχει πέσει από τον ουρανό: αποτελεί, αντιθέτως, άμεση συνέπεια της λειτουργίας ενός επί πολλές δεκαετίες μεροληπτικού και αναξιόπιστου πολιτικοκοινωνικού καθεστώτος. Η ίδια δεν γράφει μόνο για την Ελλάδα: ταξιδεύει στην Ισπανία για να μνημονεύσει τους Βάσκους, αναλογίζεται τη νιότη της και τη δολοφονία του Τσε Γκεβάρα και οραματίζεται το μέλλον των Κούρδων. Κι όλα αυτά, όπως πάντοτε: χωρίς να βάλει τον εαυτό της και τη λογοτεχνική της δουλειά υπό τη σκέπη κάποιου κομματικού ιερατείου, όπως και χωρίς να επιτρέψει στις ιδεολογικές της αξίες να διαβρώσουν το καλλιτεχνικό της κριτήριο.
Το Σάββατο 13 Οκτωβρίου στο ελληνικό περίπτερο θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου Το πρόσωπο του ελληνικού κρασιού (εκδόσεις Νεφέλη) και σχετική συζήτηση με ομιλητές Έλληνες ειδικούς του κρασιού, ενώ αργότερα θα ακολουθήσει σε διεθνή αίθουσα της Έκθεσης Βιβλίου Φρανκφούρτης η συζήτηση «Εναλλασσόμενες πατρίδες: Η δημοκρατία στον 21ο αιώνα και η πρόκληση των μεταναστευτικών ροών» με ομιλητές τον συγγραφέα Κωστή Παπαϊωάννου, τη συγγραφέα Μάρω Δούκα, τον εκπαιδευτικό Θοδωρή Καραγιαννίδη και τους πρόσφυγες από τη Συρία Ola Alhaj και Ali Alhaj. Την εκδήλωση θα συντονίσει ο διευθυντής της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης Μανώλης Πιμπλής, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει η γενική γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Νίκη Μαρωνίτη.
Την ίδια μέρα στο βιβλιοπωλείο «Weltenleser» της Φρανκφούρτης θα παρουσιαστεί η ποιητική ανθολογία «Ποίηση με πείσμα» που περιλαμβάνει περισσότερους από 50 ποιητές/ποιήτριες και πάνω από 100 ποιήματα (οργάνωση Cemog/Edition Romiosini).
Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται την τελευταία μέρα της διοργάνωσης Κυριακή 14 Οκτωβρίου με δύο εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στο ελληνικό περίπτερο: Η παρουσίαση του παιδικού βιβλίου «Πράκτορες του πλανήτη» της Ελένης Ανδρεάδη (εκδόσεις Μεταίχμιο) και η συζήτηση «Ελληνογερμανικά βλέμματα στη Λογοτεχνία και τις Τέχνες» με τους Έλληνες συγγραφείς Αριστείδη Αντονά και Χρήστο Αστερίου, που είναι κάτοικοι Βερολίνου να μιλούν για το πώς βλέπουν την Ελλάδα μέσα από τα φίλτρα της Γερμανίας.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, makthes.gr
