Κατά τη διάρκεια της γιορτής – όπως την ονόμασαν οι γυναίκες που συμμετείχαν – έγινε γνωστή η πρόθεση τους για τη δημιουργία του «Σπιτιού του Αγρότη». Μια κοινωνική δομή που όπως τονίστηκε θα μπορούσε να λειτουργεί όχι σαν υπηρεσία του Δήμου, αλλά σαν μια ΚοινΣΕπ με προγραμματική σύμβαση με τον Δήμο.
Επίσης, την επόμενη ημέρα στις 16 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση – με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα - υπό το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και την Περιφέρεια Αττικής στο Συνεδριακό Αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης. Κατά την διάρκεια των ομιλιών παρουσιάστηκαν τα στοιχεία έρευνας σύμφωνα με τα οποία στην Ελλάδα η γη κατανέμεται από τους γονείς εξίσου σε όλα τα μέλη της οικογένειας, γεγονός που εξηγεί γιατί η Ελληνίδα γυναίκα αγρότισσα εμφανίζεται «ψηλά» στη βαθμίδα της ιδιοκτησίας σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, όπου η ιδιοκτησία αγροτικών εκμεταλλεύσεων είναι αποκλειστικά στους άνδρες.
Η εκδήλωση στην Πειραιώς 73
Γιορτάσθηκε τη Δευτέρα 15/10/2018 η Παγκόσμια Ημέρα Αγρότισσας από τον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Αττικής Άγιος Γεώργιος σε συνεργασία με τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Αττικής Ακρόπολις, μια γιορτή από τους αγρότες (κτηνοτρόφους) για τις αγρότισσες.
Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν: ο κ. Γιάννης Κοντογιάννης (Πρόεδρος Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής), ο κ. Κωνσταντίνος Μουζάκης (Πρόεδρος Λέσχης Αρχιμαγείρων Αττικής), ο κ. Βασίλης Κόκκαλης (υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων), η κα Μάγδα Κοντογιάννη (Κτηνοτρόφος, Γραμματέας Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής), ο κ. Πέτρος Φιλίππου (αντιπεριφερειάρχης Αττικής), η κα Ευανθία Βοναζούντα (Διευθύντρια Γυναικών Λέσχης Αρχιμαγείρων), η κα Joanna Ochniak (Πρόεδρος Γυναικών Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αρχιμαγείρων), η κα Δήμητρα Καραβάνα (αμπελουργός, οινοποιός, τεχνολόγος τροφίμων), ο κ. Ταξιάρχης Φαρμάκης (Εντεταλμένος Σύμβουλος Περιφέρειας Αττικής), ο κ. Στέλιος Μαστοράκος (Σχολή Κρέατος MEAT PRO) και ο κ. Αθανάσιος Κελμάγερ (Πρόεδρος Αγροτικού Ανθοπαραγωγικού Συνεταιρισμού Αθηνών).
Ο κ. Γ. Κοντογιάννης, 4η γενιά κτηνοτρόφος, ζει στον αδειοδοτημένο στάβλο του από το 1966, στο ίδιο μέρος, στο Μενίδι, τόσο που σήμερα οι χάρτες του google αναφέρουν την τοποθεσία, ως «Βουστάσιο Κοντογιάννη». Έχοντας ζήσει στο «πετσί» του την ιστορία «ανάπτυξης» της υπαίθρου της Αττικής αναφέρθηκε στην ανάγκη να διαμορφωθούν συνθήκες για «Βιώσιμες Κοινωνίες, με συνεργασία» ανάμεσα στους νεοαφιχθέντες τις τελευταίες δεκαετίες νεοαστούς και τους ντόπιους γηγενείς ιστορικούς κατοίκους, Αρβανίτες, Σαρακατσάνους και Βλάχους κτηνοτρόφους και αγρότες.
Ο κ. Κ. Μουζάκης (Πρόεδρος Λέσχης Αρχιμαγείρων Αττικής Ακρόπολις) μοιράστηκε με τους συμμετέχοντες το όραμα για μια «Νέα Ελλάδα». Μια «Νέα Ελλάδα», η οποία ταυτίζεται με μια παραγωγική, εργατική, εξωστρεφή οικονομία που δεν θα στηρίζεται σε δανεικά, αλλά στην προσπάθεια, στις ικανότητες και τη δημιουργικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και των εργαζομένων τους, και ιδιαίτερα στα ΠΟΠ-ΠΓΕ αγροτικά προϊόντα, στην αγροτική ανάπτυξη της χώρας μας και ακόμη στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα της Ελλάδας με πάντρεμα με τον τριτογενή τομέα.
Κατά τον χαιρετισμό του, ο υφυπουργός κ. Βασίλης Κόκκαλης, επεσήμανε πως ο σημαντικός ρόλος των αγροτισσών στην κοινωνία της υπαίθρου πρέπει να αναγνωριστεί με στήριξη των επιχειρήσεών τους και των γυναικείων συνεταιρισμών, την προώθηση ειδικών προγραμμάτων ενημέρωσης και κατάρτισης, ενισχύοντας τη δημιουργικότητα, το καινοτομικό πνεύμα και την επιχειρηματικότητά τους. Επίσης, αναφέρθηκε στην ανάγκη να αναγνωρισθεί το επάγγελμα του αγρότη και να υπάρχουν απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες, πιστοποιημένες από ένα σύστημα αναγνώρισης … αγροτών.
Η κα Μάγδα Κοντογιάννη, κτηνοτρόφος, έκανε μια γενικότερη τοποθέτηση για να είναι ευτυχέστερες και περήφανες οι αγρότισσες. Παρουσία της συνταξιούχου κτηνοτρόφου κας Κατερίνας Κοντογιάννη (γένος Γαζωράκη), με 42 συνεχή χρόνια στην κτηνοτροφία, που μόλις και είχε ολοκληρώσει το Δημοτικό σχολείο και της κας Δήμητρας Καραβάνα, σημερινής αμπελουργού-οινοποιού, Τεχνολόγου Τροφίμων, οι Ελληνίδες αγρότισσες θέλουν να δημιουργηθούν «Σπίτια του Αγρότη» σε κάθε δήμο που έχει αγροτική παραγωγή. Ένα «Σπίτι του Αγρότη», θα μπορούσε να λειτουργεί όχι σαν υπηρεσία του Δήμου, αλλά σαν μια ΚοινΣΕπ με προγραμματική σύμβαση με τον Δήμο. Στο «Σπίτι του Αγρότη» η κα Μάγδα Κοντογιάννη, συγκεντρώνοντας την εμπειρία της και τις συζητήσεις με ανθρώπους που ασχολούνται με την ανάπτυξη του αγροτικού κόσμου κατέληξε στα παρακάτω. Θα θέλαμε να συνυπάρχουν και να συλλειτουργούν, είπε: Γραφείο One stop shop. Γεωργικές Εφαρμογές. Επισκέψεις Μελέτης. Δημιουργία Δικτύου Επισκέψιμων αγροκτημάτων. Θεματικά Πάρκα. Κτηνοτροφικά Πάρκα. Γιορτές Τοπικών Προϊόντων. Γραφείο Προσέλκυσης ... Αγροτών. Υποστήριξη συλλογικοτήτων υπαίθρου. Ανάπτυξη Κοινωνικής Οικονομίας, Τοπική Εφοδιαστική Αλυσίδα (Τοπικές στεγασμένες Αγορές Παραγωγών, Τοπικά Σύμφωνα, Σημεία Συγκέντρωσης).
Η εξαιρετική φιλοξενία στο ICOMOS (Πειραιώς 73, Αθήνα) από τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Αττικής Ακρόπολις ολοκληρώθηκε από κεράσματα που έκαναν και έφεραν αγρότες της υπαίθρου της Αττικής και φίλοι του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αττικής, και μεταξύ τους η κα Εύα Βρυώνη, η κα Κατερίνα Κοντογιάννη, η κα Μάγδα Κοντογιάννη, η κα Δέσποινα Γαζωράκη, η κα Έλμα Νάνου, η κα Λίτσα Μωραΐτη, η κα Γιάννα Μίχου, η κα Λέτα Δαρσακλή, ο κ. Κώστας Ρούσσης, ο κ Δημήτρης Σφέτσας, ο κ Γιάννης Κοντογιάννης και ο κ. Δημήτρης Φυντάνης.
Στην εκδήλωση μοιράστηκαν τεύχη της εφημερίδας ΣΤΕΝΤΟΡΑΣ του Σαββάτου 6-10-2018, όπου υπήρχαν άρθρα για την Παγκόσμια Ημέρα της Αγρότισσας.
Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι δεν μπορείς να ερμηνεύσεις τον αγροτικό κόσμο με εργαλεία των αστών.
Στον αγροτικό κόσμο η μονάδα εργασίας είναι η οικογένεια, στους αστούς είναι το άτομο (άλλο εισόδημα ο άνδρας, άλλο η γυναίκα, άλλο τα παιδιά κλπ).
Στον αγροτικό κόσμο η εργασία (ή ίσως καλύτερα η συνεχής διαθεσιμότητα) είναι 24 ώρες την ημέρα για 7 ημέρες την εβδομάδα, για 365 μέρες τον χρόνο (ιδιαίτερα στους κτηνοτρόφους). Στους αστούς μιλάμε για 8ωρο (και οι δημόσιοι υπάλληλοι 7ωρο ή και πολύ λιγότερο …) ημερησίως για 5 ημέρες την εβδομάδα, με weekend και καλοκαιρινές διακοπές ...
Οι συνθήκες εργασίας στους αγρότες (και αγρότισσες) είναι πολύ δύσκολες και βαρειές και … μοναχικές (οι περισσότερες).
Στους αγρότες ο χώρος εργασίας, συμπίπτει με τον χώρο της ζωής τους και μάλιστα με τον χώρο που αναπτύσσεται η οικογένειά τους. Στους αστούς συνήθως είναι διαφορετικοί αυτοί οι χώροι.
Τυχόν προσπάθεια να ερμηνεύσεις τον αγροτικό κόσμο και την αγρότισσα με όρους αστικούς και φεμινιστικούς, μοιάζει να προσεγγίζει πολλά χαρακτηριστικά της ανοησίας. Ίσως μόνο για ερευνητικούς λόγους να μπορούσε να δοθεί κάποια δικαιολογία, αλλά και πάλι είναι οριακή και σίγουρα μη χρήσιμη (άχρηστη?...).
Αγρότης δεν είναι ένα ακόμα αστικό επάγγελμα, αλλά τρόπος ζωής. Ο αγρότης είναι ο φροντιστής του περιβάλλοντος (φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, τεχνολογικό, πολιτικό, οικονομικό κλπ) μέσα στο οποίο ζει. Και ίσως ως φροντιστής (καλός ή κακός…) να είναι και ο θεματοφύλακάς του ….
Η εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης
Ψηλά στην ευρωπαϊκή κατάταξη ιδιοκτησίας γης η Ελληνίδα αγρότισσα
Στην Ελλάδα η γη κατανέμεται από τους γονείς εξίσου σε όλα τα μέλη της οικογένειας, γεγονός που εξηγεί γιατί η Ελληνίδα γυναίκα αγρότισσα εμφανίζεται "ψηλά" στη βαθμίδα της ιδιοκτησίας σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, όπου η ιδιοκτησία αγροτικών εκμεταλλεύσεων είναι αποκλειστικά στους άνδρες.
Τα παραπάνω τονίζει έρευνα που παρουσιάστηκε την Τρίτη 16 Οκτωβρίου, σε εκδήλωση που πραγματοποίησε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και την Περιφέρεια Αττικής στο Συνεδριακό Αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης, την οποία παρακολούθησε το agronews.gr.
Στο γεγονός αυτό αναφέρθηκε και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Σταύρος Αραχωβίτης, σημειώνοντας ότι: «Οι μισές από τις αγρότισσες που διαθέτουν προσωπική αγροτική ιδιοκτησία τη διαχειρίζονται οι ίδιες. Σήμερα λοιπόν οι άνδρες δεν είναι πλέον οι κατ’ εξοχήν διαχειριστές της περιουσίας. Τα παραπάνω προκύπτουν από τα στοιχεία έρευνας. Άρα η γενικευμένη θέση των αγροτισσών στο ρόλο των “συμβοηθούντων μελών” της αγροτικής εκμετάλλευσης παύει. Είμαστε λοιπόν εδώ για να στηρίξουμε και να δυναμώσουμε αυτή τη σημερινή διείσδυση της δραστηριότητας των γυναικών στον πρωτογενή τομέα αλλά και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα ξαναγίνει με άνισους όρους.»
Η παγκόσμια ημέρα
Η διεθνής κοινότητα καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα για την Αγρότισσα πριν 11 χρόνια με στόχο να κατοχυρώσει τα δικαιώματά της στον 21ο αιώνα, είπε η υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ολυμπία Τελιγιορίδου.
Η ίδια ανέτρεξε πίσω στον χρόνο, όταν νεαρή κτηνίατρος πριν 25 χρόνια είχε κληθεί να εμβολιάσει αιγοπρόβατα. «Γυναίκα – δικό μου πρόβατο δεν θα εμβολιάσει» της είπε ο κτηνοτρόφος, μέχρι που τον διέκοψε η γυναίκα του «Αν την διώξεις, θα φύγω κι εγώ». Η γυναίκα που αγωνίζεται και προσπαθεί να διεκδικήσει τον ρόλο της, ήταν αυτό που της έμεινε από εκείνη τη στιχομυθία, αν και «δεν αναγνωρίζει εύκολα η ελληνική επαρχία τη γυναίκα σαν επιχειρηματία», συνέχισε η ίδια. Όμως, παρά τα εμπόδια, αυτή η νοοτροπία θα αλλάξει, υποσχέθηκε. «Θα τις υποστηρίξουμε τις γυναίκες αγρότισσες και έχουμε την υποχρέωση να διδάξουμε τα παιδιά μας.» Ο τόπος μας είναι κλειστός, και είναι να απορεί κανείς πώς φτιάχτηκαν εδώ οι στάνες μας, θύμισε η κα. Τελιγιορίδου επικαλούμενη τον Γιώργο Σεφέρη, συμπληρώνοντας «όχι επειδή ανήκω στο γυναικείο φύλο, αυτός εδώ ο τόπος καρπίζει έχοντας σαν βασικό πρωτεργάτη τη γυναίκα σε καιρούς πολέμου και ειρήνης».
Αγωνίστριες και στυλοβάτες της οικονομίας της πατρίδας, προσφώνησε τις Ελληνίδες αγρότισσες η υφυπουργός Εσωτερικών Μαρίνα Χρυσοβελώνη. Με αυτή την εκδήλωση, σε αυτό τον χώρο αποδεικνύεται ότι το Μουσείο δεν είναι απόρθητο μαυσωλείο που προσεγγίζεται όταν έρχονται επίσημοι, αλλά χώρος για να τιμούμε τους απλούς ανθρώπους της πατρίδας μας, ανέφερε η ίδια.
«Έχουμε υπουργίνες με τσαμπουκά, με πυγμή» είπε παίρνοντας τη σκυτάλη η Φωτεινή Κούβελα, Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων. «Θα έπρεπε αυτή η συζήτηση να γίνεται στα πλαίσια του 2ου Συνεδρίου για τη Γυναίκα Αγρότισσα, όπως το διήμερο συνέδριο που είχε γίνει το 2016 στο ΣΕΦ. Στάθηκε αδύνατο. Ελπίζουμε με τον καινούριο υπουργό να το καταφέρουμε. Να βοηθήσει και το υπουργείο Οικονομικών. Αυτό είναι το πρόβλημα που δεν έχουμε σήμερα εδώ περισσότερες γυναίκες αγρότισσες. Ο νόμος του 2016 για πρώτη φορά έδωσε έμφαση σε γυναικείους συνεταιρισμούς με σκοπό την ισόρροπη συμμετοχή στα διοικητικά συμβούλια συνεταιρισμών. Στον αγροτικό συνδικαλισμό ήταν άφαντες οι γυναίκες. Προσπαθούμε να περάσουμε σε άλλο νομοσχέδιο, που δεν ξέρω σε ποιο στάδιο βρίσκεται, ποσόστωση φύλου και στα συνδικάτα. Ακόμη, θέλουμε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να παρέχουν δυνατότητες πρακτικής άσκησης σε γυναικείους συνεταιρισμούς.»
Αν και η Περιφέρεια Αττικής δεν είναι το μέρος που συνήθως αναζητά κανείς για να δει τι γίνεται στον αγροτικό τομέα, έχουμε σημειώσει μικρές νίκες με τον αττικό αμπελώνα, τα φυστίκια, τα σύκα που παράγονται εδώ – ανέφερε η Περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου. «Αγροτική πολιτική λέγαμε πριν χρόνια στην Πελοπόννησο είναι τα κοντύλια». «Μας το μαλάκωσε η υπουργός με τον Σεφέρη», συνέχισε η ίδια, «αλλά θα ήθελα να μην επικαλούμαστε με νοσταλγία επικίνδυνες εικόνες, όπως τη γυναίκα να ζυμώνει και τον άνδρα να δουλεύει με το χαλάζι γιατί διαπαιδαγωγούμε επικίνδυνα».
Η αρχαιοελληνική θεότητα της γεωργίας ήταν γυναίκα, είπε η Δέσποινα Βαρούτα αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς, που είναι η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα στη θέση του αντιπροέδρου της παλαιότερης συνεταιριστικής οργάνωσης ΖΑΓΟΡΙΝ που ιδρύθηκε το 1916. Δεν υπάρχει αγρότισσα στη Ζαγορά Πηλίου που να μην είναι συνεταιρισμένη, έκανε γνωστό. Ακόμη, δίνοντας ένα παράδειγμα συνεργασίας του μεικτού συνεταιρισμού ΖΑΓΟΡΙΝ με τον γυναικείο συνεταιρισμό, ανέφερε το πετιμέζι από ΠΟΠ μήλα-φιρίκια που κυκλοφόρησαν το 2016.
Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου Μαρία Γκασούκα ξεκινώντας την παρουσίαση της έρευνας «Η Ελληνίδα αγρότισσα: αποτύπωση της συμμετοχής, προβλήματα, προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών στον αγροτικό τομέα και την ελληνική ύπαιθρο», μοιράστηκε πως κλείνοντας την ακαδημαϊκή της καριέρα, η συγκεκριμένη δουλειά θα είναι η πιο τρυφερή της ανάμνηση.
Η έρευνα στηρίχθηκε σε 91 συνεντεύξεις με κριτήριο την (αγροτική) συμμετοχή της κάθε περιφέρειας στο ΑΕΠ της χώρας, υπάρχει αναρτημένη στο διαδίκτυο και οι παρευρισκόμενοι/-ες μπορούσαν να την προμηθεύονται και σε έντυπο του Εθνικού Τυπογραφείου δωρεάν. Ξεκινά με λόγια του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ όπου σημειώνεται: «Το απτό αποτέλεσμα της ισότητας των φύλων στον αγροτικό πληθυσμό θα ήταν η μείωση κατά 150 εκατομμύρια των πεινασμένων στον πλανήτη.»
Σταχυολογώντας κάποια από τα δεδομένα, οι γυναίκες συχνά στις αγροτικές ενασχολήσεις τους χαρακτηρίζονται ως «συμβοηθούντα μέλη» ενώ πολλές από αυτές τις δραστηριότητες δεν ορίζονται σαν «οικονομικά ενεργής απασχόληση». Οι γυναίκες της υπαίθρου είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην ενδοοικογενειακή βία, συμπεριλαμβανομένων των αποκαλούμενων «εγκλημάτων τιμής».
Όπως σημειώνεται στην έρευνα, η διερεύνηση της ακριβής θέσης των γυναικών στις ελληνικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι περίπλοκη. Την πρώτη δυσκολία αποτελεί η έλλειψη δεδομένων καθώς τα διαθέσιμα στοιχεία είναι περιορισμένα και φτωχά όσον αφορά την έμφυλη διάστασή τους. Χαρακτηριστικό, μεταφέρουν οι ερευνητές, είναι το έλλειμμα συγκριτικών μελετών που θα επέτρεπαν να διακρίνουμε τις διαφορές μεταξύ γυναικών που ανήκουν σε διαφορετικούς τύπους αγροτικών εκμεταλλεύσεων, σε διαφορετικό μέγεθος εκμεταλλεύσεων και ιδιαίτερα σε διαφορετικά γεωγραφικά διαμερίσματα ώστε να μην δίνεται η λανθασμένη εντύπωση ότι οι Ελληνίδες αγρότισσες αποτελούν ομοιογενή ομάδα με ταύτιση προβλημάτων, απόψεων και συμπεριφορών.
Μια ενδιαφέρουσα διαφορά σε σχέση με ό,τι συμβαίνει στην ΕΕ όπου οι άνδρες καταγράφονται ως αυτοί που κληρονομούν τη γη, στην Ελλάδα η γη κατανέμεται συχνά εξίσου μεταξύ όλων των παιδιών της οικογένειας, γεγονός που εξηγεί σε ένα βαθμό το αυξημένο μερίδιο ιδιοκτησίας των Ελληνίδων αγροτισσών. Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, οι επιλογές των τελευταίων ως προς τη δυνατότητα διάθεσης της εργασιακής τους δύναμης και της νομής του προϊόντος που παράγουν δεν είναι δεδομένες καθώς διέπονται τόσο από το πλέγμα της κυρίαρχης συλλογικής, κοινοτικής έμφυλης συνείδησης όσο και από το βάρος των οικογενειακών ρόλων και καθηκόντων.
Ο Νίκος Μανέττας προϊστάμενος Ειδικής Υπηρεσίας Προγραμμάτων Διαχείρισης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων περιέγραψε μια δυναμική επιστροφής στην ύπαιθρο άνεργων συμπολιτών μας και ενασχόλησής τους με τη γεωργία.
Τέλος, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σταύρος Αραχωβίτης που άνοιξε τις εργασίες της ημερίδας, μίλησε για μελλοντικά μέτρα ελάφρυνσης της παραγωγής με την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά.
Το δελτίο Τύπου για την εκδήλωση, που έστειλε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αναφέρει τα εξής:
«Χρήσιμα συμπεράσματα που αποτελούν ‘τροφή’ για περαιτέρω επεξεργασία και νέες έρευνες για το προφίλ των γυναικών επαγγελματιών της υπαίθρου εξήχθησαν από την ημερίδα για την Ελληνίδα Αγρότισσα που πραγματοποιήθηκε σήμερα Τρίτη 16 Οκτωβρίου στο Μουσείο της Ακρόπολης από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και την Περιφέρεια Αττικής υπό την αιγίδα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Τις εργασίες της ημερίδας άνοιξε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σταύρος Αραχωβίτης, μεταφέροντας τα αισιόδοξα συμπεράσματα της έρευνας της καθηγήτριας Μαρίας Γκασούκα και λέγοντας ότι «στη σημερινή εποχή έχουμε υπέρβαση της μακραίωνης πατριαρχικής πρακτικής. Γιατί πια σχεδόν στα μισά νοικοκυριά ο σύζυγος/σύντροφος αναλαμβάνει μερικά από τα καθήκοντα που του αναλογούν στο εσωτερικό της οικογένειας και στο 14% ο σύζυγος/σύντροφος τα αναλαμβάνει πλήρως.
Σήμερα οι μισές (50%) από τις αγρότισσες που διαθέτουν προσωπική αγροτική ιδιοκτησία τη διαχειρίζονται οι ίδιες. Σήμερα λοιπόν οι άνδρες δεν είναι πλέον οι κατ’ εξοχήν διαχειριστές της περιουσίας. Άρα η γενικευμένη θέση των αγροτισσών στον ρόλο των «συμβοηθούντων μελών» της αγροτικής εκμετάλλευσης παύει.
Είμαστε λοιπόν εδώ για να στηρίξουμε και να δυναμώσουμε αυτή τη σημερινή διείσδυση της δραστηριότητας των γυναικών στον πρωτογενή τομέα αλλά και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα ξαναγίνει με άνισους όρους.»
Στη συνέχεια, η υφυπουργός Εσωτερικών, Μαρίνα Χρυσοβελώνη, ανακοίνωσε ότι «στη Σύνοδο Κορυφής Υπουργών/Υφυπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βιέννη, από όλα τα προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων που μου προτάθηκαν να παρουσιάσω, για να υιοθετηθεί ως καλή πρακτική στις πολιτικές της Ε.Ε. για τα επόμενα χρόνια, εγώ επέλεξα και παρουσίασα τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα για την εκπαίδευση αγροτισσών και την ενίσχυση και ενθάρρυνση νέων γυναικείων επιχειρήσεων που παράγουν αγροτικά προϊόντα. Οι προτάσεις μας εντάχθηκαν στις εισηγήσεις για τα Ευρωπαϊκά Όργανα και σύντομα θα μετασχηματιστούν σε νέα προγράμματα χρηματοδότησης.»
Στο βήμα μετά ανέβηκε η υφυπουργός Οικονομικών, Κατερίνα Παπανάτσιου, επικροτώντας τη μελέτη της δρ. Γκασούκα, ενώ παράλληλα αναφέρθηκε στις πολιτικές της κυβέρνησης που ενισχύουν το εισόδημα της αγρότισσας και τη θέση της στα συνεταιριστικά πράγματα: «Στο νόμο που ψηφίστηκε για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, έγινε για πρώτη φορά ρητή αναφορά στην ύπαρξη και λειτουργία των γυναικείων αγροτικών συνεταιρισμών. Επίσης, θεσπίστηκε συγκεκριμένο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών κατά τις αρχαιρεσίες των διοικητικών συμβουλίων των μεικτών αγροτικών συνεταιρισμών, προκειμένου να ενισχυθεί η παρουσία των γυναικών σε ένα κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενο περιβάλλον.» Επίσης, είπε ότι «οι γυναικείοι συνεταιρισμοί μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της ανεργίας των γυναικών, μπορούν να σφυρηλατήσουν συλλογική ταυτότητα και να κινητοποιήσουν τις γυναίκες ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους σε συνολικότερο επίπεδο.»
Από την πλευρά της, η υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Ολυμπία Τελιγιορίδου, δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Στο πέρασμα του χρόνου η αγρότισσα κατάφερε να ανταποκριθεί στα πολυεπίπεδα καθήκοντά της παρά τις σκληρές συνθήκες που είχε συχνά να αντιμετωπίσει. Και ενώ αυτή ανταποκρίθηκε, η οργανωμένη κοινωνία άργησε πολύ να της αναγνωρίσει τον ρόλο που δικαιωματικά είχε κατακτήσει, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο για τη διατήρηση και ενίσχυση του ρόλου της.
Προκειμένου η γυναίκα της υπαίθρου να αποκτήσει τον δικό της διακριτό ρόλο η κυβέρνηση προχώρησε στην ψήφιση του νόμου 4384/2016. Ο νόμος αυτός ρύθμισε θέματα γυναικείων συνεταιρισμών και διαμόρφωσε το πλαίσιο της Ελληνίδας αγρότισσας.
Έχουν να γίνουν και άλλα πολλά. Η αναβάθμιση του ρόλου της Ελληνίδας αγρότισσας, η ισοτιμία που πρέπει να κατακτηθεί, η ενίσχυση των γυναικείων συνεταιρισμών με έμφαση στον αγροτουρισμό και τη μεταποίηση, μόνο καλό μπορεί να αποφέρει στην ελληνική οικονομία και την ανάπτυξη της υπαίθρου.»
Τον λόγο πήραν η Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα, μιλώντας κυρίως για τη διάχυση των συμπερασμάτων από τα αποτελέσματα της έρευνας της δρ. Γκασούκα και τέλος μίλησε η Περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, εντοπίζοντας στην πράξη τα προβλήματα των αγροτισσών και υποσχόμενη ότι η περιφέρεια, παρόλο που δεν είναι συνδεδεμένη στις συνειδήσεις των πολιτών με τον πρωτογενή τομέα, κάνει ό,τι είναι δυνατόν για την προώθηση της αγροτοκτηνοτροφικής δραστηριότητας. Η Περιφερειάρχης αναφέρθηκε στη «διπλή διάκριση» που υφίσταται η Ελληνίδα αγρότισσα: έμφυλη και οικονομική. «Οι ρίζες της πατριαρχίας, των σεξιστικών στερεοτύπων, των έμφυλων ανισοτήτων, είναι – συγκριτικά με τα αστικά κέντρα – πολύ πιο ορατές στην ύπαιθρο. Εκεί όπου οι κλειστές κοινωνίες διαμορφώνουν πιο ‘σκληρά’ πρότυπα. Πρότυπα περιοριστικά του δικαιώματος στην εργασία. Πρότυπα κοινωνικού αποκλεισμού.»
Στην ημερίδα μίλησαν τόσο υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), όσο και αγρότισσες σχετικά με τη ζωή και το επάγγελμά τους.
Η Δέσποινα Βαρούτα, αντιπρόεδρος του Α.Σ. Ζαγοράς, μοναδική γυναίκα στο διοικητικό συμβούλιο του Συνεταιρισμού, μίλησε για το πώς κατάφερε να φτάσει μέχρι εκεί και τι προσπάθειες έχουν γίνει για την προώθηση των προϊόντων του Γυναικείου Συνεταιρισμού Ζαγοράς, μαζί με τα πασίγνωστα μήλα Zagorin του Αγροτικού Συνεταιρισμού.
Η Αναστασία Παπουτσή, προϊσταμένη Τμήματος Αγροτικών Συνεταιρισμών και Ομαδικών Δραστηριοτήτων του ΥπΑΑΤ, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην «έναρξη της λειτουργίας της ιστοσελίδας http://womenassociations.minagric.gr/ µε στόχο τη προβολή των προϊόντων των γυναικείων συνεταιρισµών, η οποία δηλώνει το έντονο ενδιαφέρον του υπουργείου και την προσπάθεια ανάδειξης αυτής της πλούσιας παράδοσης».
Στη συνέχεια, ο Αθανάσιος Μπουρλέτσικας, Διευθυντής Αγροτικής Κατάρτισης στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, παρουσίασε στοιχεία σχετικά με την εκπαίδευση των νέων αγροτισσών και ανακοίνωσε ότι «τον επόμενη μήνα ετοιμαζόμαστε να ξεκινήσουμε εκπαιδεύσεις για το Μέτρο 6.1 “Ενίσχυση Νέων Γεωργών”». Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΛΓΟ, το 80% των νέων αγροτισσών ασχολούνται με τη φυτική παραγωγή, το 17% με την κτηνοτροφία και το 3% με τη μελισσοκομία.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας «Η Ελληνίδα αγρότισσα: αποτύπωση της συμμετοχής, προβλήματα, προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών στον αγροτικό τομέα και την ελληνική ύπαιθρο», η δρ. Γκασούκα, δήλωσε ότι με βάση τα ευρήματα «υποχωρεί η πατριαρχική προσέγγιση του αγροτικού χώρου και οι γυναίκες ολοένα και περισσότερο αυτοπροσδιορίζονται ως επαγγελματίες αγρότισσες, ενεργές, με εισόδημα». Ήταν δε συγκινητικές οι απαντήσεις των αγροτισσών, με τις οποίες έκλεισε την τοποθέτησή της, στην ερώτηση: «Γιατί αποφασίσατε να γίνετε αγρότισσα» καθώς φάνηκε ότι η πλειοψηφία δεν ήθελε να ακολουθήσει αυτό το επάγγελμα, αλλά δεν είχε επιλογή. Μάλιστα, πολλές απάντησαν ότι θα ήθελαν να γίνουν δασκάλες και φάνηκε σα να μην είχαν ερωτηθεί ποτέ για το τι πραγματικά ονειρεύονταν για τη ζωή τους.
Τον λόγο έλαβε, έπειτα, η Σοφία Κερεμίδου-Σταυρίδου, αγρότισσα από την Επισκοπή Ημαθίας, μέλος του Α. Σ. Νάουσας, η οποία διαβεβαίωσε ότι «το κάθε ευρώ που θα δοθεί στην Ελληνίδα αγρότισσα θα πιάσει τόπο».
Η βιοκαλλιεργήτρια από τον Άγιο Λουκά Μεγάρων, Δήμητρα Καρδάτου, περιέγραψε πώς αντιμετωπίστηκε εχθρικά τόσο από τις δημόσιες υπηρεσίες όσο και από τους συναδέλφους της, αλλά με το πείσμα της έχει καταφέρει μέχρι και να φτάσει μία ανάσα από την απόκτηση του Σήματος για πολυλειτουργικό αγρόκτημα.
Η Μυρτώ Λύκα, πρόεδρος του Συλλόγου Κτηνοτρόφων Θεσπρωτίας και αντιπρόεδρος στην Πανελλήνια Ενωση Κτηνοτρόφων, θέλησε να δώσει έμφαση στο συνταξιοδοτικό πρόβλημα της αγρότισσας, που ενώ ασφαλίζεται στον ΟΓΑ δεν μπορεί να πάρει σύνταξη αν δεν είναι κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης, όπως είπε».
