Για τα εργαλεία αυτά που θα ενεργοποιηθούν το επόµενο έτος, εφόσον εκκρεµούν ακόµα οι διαδικασίες υπογραφής των συµβάσεων µε τους διαχειριστές, συζήτησαν εκπρόσωποι των Alpha Bank, Τράπεζας Αττικής, Εθνικής Τράπεζα, Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς καθώς και αξιωµατούχοι των συνεταιριστικών τραπεζών Θεσσαλίας, Καρδίτσας, Παγκρήτιας και Χανίων.
Σύµφωνα µε πληροφορίες από το ραντεβού προκύπτει πως το συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων µπορεί να ξεπεράσει το µισό δις, Οι λεπτοµέρειες εφαρµογής τους σύµφωνα µε το πλάνο έχει ως εξής:
Ταμείο μικροπιστώσεων
Εγγυητής στα δάνεια και για το µισό χαρτοφυλάκιο που θα στηθεί θα είναι το ταµείο των Προγραµµάτων.
Ποιους αφορά: Όλους τους αγρότες φυσικά πρόσωπα και τις πολύ µικρές µεταποιητικές επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τοµέα. Πρόσβαση θα έχουν οι παραπάνω, ανεξαρτήτως εάν συµµετέχουν σε κάποιο επενδυτικό Μέτρο των Προγραµµάτων.
Ποσό και επιτόκιο: Το ποσό που µπορεί να εξασφαλιστεί µέσω του µικροδανείου µπορεί να φτάσει τα 25.000 ευρώ, και µπορεί να χρησιµοποιηθεί για επενδυτικούς λόγους ή λόγους ρευστότητας. Το επιτόκιο θα είναι ίσο µε το µισό του εµπορικού επιτοκίου που προσφέρει η αγορά (π.χ αντί για 7% θα πληρώνει επιτόκιο 3,5%) και επιχειρείται να µην χρειάζονται εξασφαλίσεις από πλευράς αγρότη, καθώς ουσιαστικά µιλάµε για µικροποσά. Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης θα χρηµατοδοτεί περίπου το ήµισυ κάθε δανείου ως εκ τούτου, είναι εκείνο που ουσιαστικά «προσφέρει» το µισό δάνειο.
Κεφάλαιο και διαχειριστής: ∆ιαχειριστής του Ταµείου µικροπιστώσεων σχεδιάζεται να είναι το ΕΤΕΑΝ. Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης θα προσφέρει για ςτην ίδρυσή του 25 έως 40 εκατ. ευρώ. Η µέγιστη συνολική επένδυση θα είναι κοντά στα 80 εκατ. ευρώ, αναλόγως τα χρήµατα που θα είναι σε θέση να προσφέρουν οι συνεπενδύτριες τράπεζες.
Ταμείο εγγυήσεων
Το εργαλείο «εγγύησης πρώτης ζηµιάς χαρτοφυλακίου» αφορά αγρότες και µεταποιητικές επιχειρήσεις που έχουν αναπτύξει ήδη κάποια σχέση µε τον τραπεζικό τοµέα (συναλλαγές, ιστορικό δανεισµού κ.λπ). Μπορεί να χρησιµοποιηθεί και για κάλυψη της ίδιας συµµετοχής από δικαιούχους των Προγραµµάτων Αγροτικής Ανάπτυξης. Αφορά κυρίως επενδυτικό δανεισµό.
Παροχές: Ελάχιστο ύψος δανείου εδώ θα είναι τα 25.000 ευρώ. Κάθε συµµετέχων χρηµατοπιστωτικός οργανισµός αναπτύσσει ένα χαρτοφυλάκιο δανείων, ένα ποσοστό του οποίου είναι εγγυηµένο από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης και θα διαµορφώνουν επιτόκιο κάτω από το εµπορικό και θα φροντίζουν να έχουν λιγότερες απαιτήσεις για εξασφαλίσεις.
Κεφάλαιο και διαχειριστής: Το χαρτοφυλάκιο των δανείων σχεδιάζεται να ξεπεράσει τα 440 εκατ. ευρώ και θα καλύπτεται κατά 20% από εγγύηση από τα κονδύλια των Προγραµµάτων για τις πρώτες «αστοχίες» δανείων και για το 80% του κάθε δανείου. ∆ιαχειριστής θα είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Ξεμένουν οι αγρότες
Με τη ρευστότητα στο ναδίρ δείχνει να λειτουργεί τον τελευταίο καιρό η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτικών εκµεταλλεύσεων, στοιχείο που αποτυπώνεται στην πληµµελή τήρηση των κανόνων καλλιεργητικής φροντίδας ή σίτισης, όταν πρόκειται για ζωικό κεφάλαιο, κυρίως όµως στον προγραµµατισµό των απαραίτητων επενδύσεων ώστε να βελτιωθεί η παραγωγικότητα και η αξία προϊόντος των αντίστοιχων µονάδων.
Η δηµοσιογραφική έρευνα της εφηµερίδας Agrenda δείχνει επιδείνωση της δανειοληπτικής θέσης των αγροτών, διεύρυνση των υποχρεώσεών τους σε ευρύ φάσµα πιστωτών και δυσκολία πρόσβασης σε «φρέσκο χρήµα». Ακόµα και επιχειρήσεις που θεωρούνται υγιείς και δυναµικές και θα µπορούσαν, κάτω από διαφορετικές συνθήκες να αποτελέσουν την αιχµή του δόρατος της ελληνικής γεωργίας, σήµερα δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν την αναπτυξιακή διαδικασία.
Οι πληροφορίες θέλουν τα ταµειακά διαθέσιµα των αγροτικών µονάδων να έχουν συρρικνωθεί περαιτέρω εξαιτίας των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, ωστόσο θα ήταν λάθος τα προβλήµατα ρευστότητας να συνδεθούν αποκλειστικά µε τις αλλαγές στο θεσµικό πλαίσιο για τη φορολογία. Η οικονοµική στενότητα προηγήθηκε των µέτρων, εντοπίζεται πολύ νωρίτερα και είναι η δεύτερη φορά την τελευταία 10ετία που παίρνει απειλητικές διαστάσεις.
Πρόκειται για µια σύνθετη κατάσταση, η οποία έχει τις ρίζες της στη βίαιη χρηµατοοικονοµική αναδιάρθρωση, η οποία συντελέστηκε προ 5ετίας περίπου, ως αποτέλεσµα της αλλαγής στη συναλλακτική σχέση των αγροτών µε τις τράπεζες (ειδικά µετά τη συγχώνευση - εκκαθάριση της ΑΤΕ). Σηµειωτέον ότι λίγο πριν, δηλαδή στις αρχές της οικονοµικής κρίσης, έλαβε χώρα η δραστική µείωση των πιστώσεων από τους προµηθευτές (καταστήµατα αγροτικών εφοδίων, εισαγωγείς τρακτέρ και τεχνολογικού εξοπλισµού κ.λ.π.), δυσκολεύοντας για καιρό τις χρηµατορροές των αγροτικών επιχειρήσεων.
Οι μεταπράτες παίρνουν κεφάλι
Συντελεστές της αγοράς εκτιµούν ότι η πλειονότητα των αρχηγών εκµεταλλεύσεων δίνει αυτό τον καιρό αγώνα για να διατηρήσει σε καλό επίπεδο την παραγωγική δυνατότητα των µονάδων. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, καθώς το οικονοµικό αποτέλεσµα που επιτυγχάνουν στο πεδίο των εσόδων είναι στην καλύτερη περίπτωση σταθερό, ενώ οι υποχρεώσεις συνεχώς διευρύνονται µε «έκτακτες δαπάνες», όπως είναι τελευταία οι απαιτήσεις της ∆ΕΗ για την πιστοποίηση της χρήσης αγροτικού ρεύµατος, οι αυξήσεις στα τιµολόγια ΤΟΕΒ, τα έξοδα τήρησης λογιστικών βιβλίων και δηλώσεων ΟΣ∆Ε κ.α. Από πολλές πλευρές εκτιµάται µάλιστα ότι η έλλειψη ρευστότητας και η δυσκολία κάλυψης τρεχουσών υποχρεώσεων, κάνει πολλούς αγρότες να καταφεύγουν για τη διάθεση των προϊόντων τους στην «µαύρη αγορά», έτσι ώστε να αποφύγουν αυτούς που περιµένουν (τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταµεία, ΕΛΓΑ κ.α.) και να βρεθούν, έστω και προσωρινά µε «ζεστό χρήµα» στα χέρια τους. Είναι, πάντως, γεγονός ότι η παραοικονοµία έχει λάβει εκ νέου ανησυχητικές διαστάσεις και απειλεί να ανατρέψει σε µεγάλο βαθµό και το σχεδιασµό της µεταποιητικής βιοµηχανίας, όπου οι ευκαιριακοί και τυχάρπαστοι µεταπράτες δείχνουν να… παίρνουν ξανά κεφάλι.
Κίνδυνος να καταλήξουν σε επιτήδειους
Την ίδια ώρα η έλλειψη ρευστότητας επιδρά καταλυτικά και στην εξέλιξη των αναπτυξιακών προγραµµάτων του αγροτικού χώρου, όπου αυτοί που θέλουν δεν µπορούν και αυτοί που µπορούν δεν θέλουν να επενδύσουν. Αποτέλεσµα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, µεγάλο µέρος των κοινοτικών πόρων που είναι διαθέσιµοι να καταλήξουν σε «επιτήδειους», οι οποίοι πολύ λίγη σχέση έχουν µε την αγροτική παραγωγή ή τελοσπάντων να επιφέρουν κοσµογονικές αλλαγές στη µέχρι σήµερα φυσιογνωµία του αγροτικού χώρου.
Αµφίβολο θεωρείται, επίσης, το κατά πόσο θα δουλέψουν τελικά, όταν µε το καλό διαµορφωθούν, τα χρηµατοδοτικά εργαλεία που προορίζονται, είτε για την ανακούφιση των µικροµεσαίων αγροτών (π.χ. µικροδάνεια µέχρι 25.000 ευρώ), είτε για τη «συµπλήρωση» της ίδιας συµµετοχής που απαιτείται για τα Σχέδια Βελτίωσης και τα άλλα Μέτρα του ΠΑΑ. Επ’ αυτού κάτι αρχίζει να διαφαίνεται και ο γενικός γραµµατέας Αγροτικής Πολιτικής και Κοινοτικών Πόρων Χαράλαµπος Κασίµης, είχε για το θέµα ραντεβού µε τις τράπεζες (19/9). Ωστόσο, όπως ο ίδιος δηλώνει στην Agrenda, η ολοκλήρωση των διεργασιών και η υπογραφή των σχετικών συµβάσεων µε τους συντονιστές των έργων χρηµατοδότησης απαιτεί χρόνο και πολύ δύσκολα θα τύχουν εφαρµογής αυτά τα «εργαλεία» πριν από τις αρχές του εποµένου έτους.
Τέλος, οι διευθετήσεις για τα «κόκκινα δάνεια» που εξαγγέλλει κάθε τόσο η κυβέρνηση είναι σταγόνα στον ωκεανό µπροστά στο τεράστιο πρόβληµα ρευστότητας που αντιµετωπίζει πληθώρα αγροτικών εκµεταλλεύσεων. Άλλωστε, όπως τονίζεται από τους έχοντες πραγµατική γνώση του αντικειµένου, οι ρυθµίσεις αυτές είτε αναφέρονται σε παλιές υποθέσεις, που οι υπόχρεοι αγρότες είχαν πραγµατικά «διαγράψει», όπως τα δάνεια από την παλιά ΑΤΕ, είτε, αφορούν σε ρυθµίσεις οι οποίες, αντιµετωπίζουν προσωρινά ένα από πολλά βάσανα που έχουν αυτό τον καιρό οι διαχειριστές των αγροτικών µονάδων.
Με το µεγάλο θέµα της ρευστότητας των αγροτικών εκµεταλλεύσεων, οι πολιτικοί αρχηγοί, κατά τις τοποθετήσεις τους στη ∆ΕΘ τα δύο τελευταία Σαββατοκύριακα δεν έκριναν σκόπιµο να καταπιαστούν, θα µπορούσαµε να πούµε ότι... δεν πέρασαν ούτε από µακριά, µιας και το θέµα συνδέεται µε τις περιορισµένες δυνατότητες που έχουν σ’ αυτή τη φάση οι τράπεζες και µε τις ακόµα λιγότερες επιλογές για παροχή εγγυήσεων που έχει στη διάθεσή της η όποια κυβέρνηση.
Μ’ αυτή την έννοια, οι αγρότες καλούνται να πορευθούν µε τα λίγα µέσα που έχουν, «σφίγγοντας» όσο µπορούν δαπάνες και ρίχνοντας στη δουλειά, τα όποια τελευταία αποθέµατα αποταµιεύσεων, συνήθως µέσα από τους λεγόµενους οικογενειακούς προϋπολογισµούς.
