Στην Ιταλία το τελευταίο διάστημα επικρατεί αναβρασμός στους κύκλους που ασχολούνται με την επίλυση του προβλήματος. Ως γνωστόν, προ ολίγων εβδομάδων, η πολιτική προστασία ενέκρινε ένα σχέδιο που πρότεινε ο ευρωβουλευτής Τζουζέπε Σιλέτι, βάσει του οποίου θα έπρεπε να ξεριζωθούν τα ελαιόδεντρα όλης της περιοχής του Σαλέντο και να γίνει εκτεταμμένη χρήση εντομοκτόνων εντός της ευρύτερης ζώνης για την αποφυγή εξάπλωσης της ασθένειας με τις ακρίδες που τη μεταδίδουν. Μάλιστα ο ευρωβουλευτής Σιλέτι είχε κάνει λόγο για επεμβάσεις ακριβείας με σεβασμό προς το περιβάλλον και τους κατοίκους της περιοχής, «χειρουργικές» εκριζώσεις, όργωμα του εδάφους και χρήση φυτοπροστατευτικών με ακρίβεια, αντί για γενικευμένη, μαζική κατάχρηση.
Παρά τις εξηγήσεις του κ.Σαλέτι όμως, η πρόταση ξεσήκωσε κύμα διαφωνιών οι οποίες έκαναν λόγο για την ανάγκη διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του Σαλέντο που βασίζεται στους αιωνόβιους ελαιώνες του - τοπίο που πρόσφατα ανακυρήχθηκε από την UNESCO παγκόσμια φυσική κληρονομιά – αλλά και για την αποδοχή της πιθανότητας ότι η ασθένεια των ελαιοδέντρων δεν οφείλεται στην Xylella fastidiosa.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι αρκετές επιστημονικές απόψεις, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης από την EFSA 3989 της 6ης Ιανουαρίου 2015, επικαλούνται ότι το στέλεχος Pauca της Xylella fastidiosa θα μπορούσε να είναι ανάμεσα στις αιτίες της ασθένειας των ελαιώνων στη περιοχή Σαλέντο, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι είναι η μόνη αιτία. Μάλιστα, σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, η εκρίζωση δεν αποδείχθηκε αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης σε άλλες περιοχές όπου το βακτήριο ήτνα παρόν. «Ένα αναλυτικό ψάξιμο της βιβλιογραφίας, δεν απέφερε καία ένδειξη ότι η εκρίζωση αποτελεί επιτυχημένη επέμβαση άπαξ και η ασθένεια έχει εγκατασταθεί σε μία περιοχή», σημειώνεται στην έκθεση της EFSA.
Επιπλέον, ιταλική έρευνα έδειξε ότι ανάμεσα στα 13.250 δείγματα που λήφθηκαν από τις ελιές της περιοχής, μόλις τα 242 βρέθηκαν θετικά στην Xylella. Το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός ελαιωδέντρων δεν είχαν συμπτώματα της προσβολής υποδεικνύει ότι η ξήρανσή των δέντρων μπορεί να οφείλεται σε κάποιο άλλο αίτιο, όπως ένας μύκητας.
Από τη μία πλευρά, κάποιοι ισχυρίζονται ότι η αλόγιστη χρήση ζιζανιοκτόνων και οι ψεκασμοί με αντιπαρασιτικά θα επιβαρύνει σημαντικά την υγεία των κατοίκων της περιοχής (όπως και το νέο συστηματικό φυτοπροστατευτικό της Monsanto, Roundup Crop Prevention, που είναι ύποπτο για καρκινογεννέσεις). Επιπλέον, ο η Ελισαβέτα Ντε Μπλάσι, γνωστή αρθρογράφος του ιταλικού ιστότοπου Teatro naturale, επεσήμανε ότι το σχέδιο εναντίον της Xylella περιλαμβάνει χρήση χημικών ουσιών που έχουν ανακηρυχθεί τοξικές και από την ίδια την EFSA.
Ο κίνδυνος να καταστραφεί το περιβάλλον και το τοπίο της Απουλίας και η ενδεχόμενη ζημιά στην τουριστική βιομηχανία που σχετίζεται σημαντικά με τους αιωνόβιους ελαιώνες, έχει προκαλέσει την οργή πολλών κατοίκων, παραγωγών, γεωπόνονω και διασημοτήτων της περιοχής απέναντι στην ιταλική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρχές της Απουλίας.
Παρ'όλο που σε μερικές περιπτώσεις οι αντιρρήσεις βασίζονται σε «θεωρίες συνομωσίας» άλλες είναι ιδαίτερα τεκμηριωμένες και ειλικρινείς. Χαρακτηριστική είναι η αντίθεση του καθηγητή Τζουζέπε Αλτιέρι ο οποίος διδάσκει φυτοπαθολογία, εντομολογία, βιολογική γεωργία και εγρο-οικολογία και είναι ερευνητής της ομάδας Agernova της Ούμπριας. Συγκεκριμένα αντιπαρέθεσε τους κινδύνους του εν λόγω εγκεκριμένου σχεδίου παρέμβασης καο ζήτησε από τον ευρωβουλευτή Σιλέτι να σταματήσει την αλόγιστη χρήση φυτοπροστατευτικών, την καραντίνα που έχει επιβληθεί στη περιοχή και τις εκριζώσεις των δέντρων ενέργειες οι οποίες κατά τη γνώμη του μόνο επιδεινώνουν την κτάσταση και την υγεία των ελαιοδέντρων της Απουλίας. Μάλιστα, κάλεσε τον Σαλέτι να επικεντρώσει τις προσπάθειές του σε ένα πιο «ορθολογικής και ολοκληρωμένης διαχείρισης σχέδιο», αυξάνοντας τη βιοποικιλότητα του αγροτικού οικοσυστήματος της περιοχής. Επιπλόεν, ζήτησε να αρθούν οι απαγορεύσεις πωλήσεων και φυτεύσεων τόσο του ξένου όσο και του τοπικού φυτικού υλικού, στην περιοχή του Λέτσε.
Από την άλλη πλευρά, ο οικονομολόγος από το Σαλέντο Nτανιέλε Ντε Μισελ, επίσης γνωστός συγγραφέας και DJ, απέστειλε γράμμα στον υπουργό Γεωργίας Μαουρίτσιο Μαρτίνα, τον κυβερνήτη της Απουλίας Νίτσι Βεντόλα και τον περιφερειάρχη του Λέτσε Αντόνιο Μαρία Γκαμπελόνε να σταματήσει η θανάτωση των δέντρων. «Το αποτέλεσμα τους 50ετούς αγροτικού δανεισμού και χρηματοδότησης ήταν η εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών», σημείωσε μεταξύ άλλων ο Ντε Μισελ και συμπλήρωσε «Το παράδοξο είναι ότι τα ελαιόδεντρα είτε υπερ-φροντίστηκαν έιτε εγκαταλήφθηκαν ολοκληρωτικά. Ωστόσο σήμερα πολύ παραγωγοί νοιάζονται πραγματικά για τα δέντρα τους και ακολουθούν ορθές και καθαρές πρακτικές. Πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή».
Στον αντίποδα, πολιτικοί και ερευνητές, συμπεριλαμβανομένου του Ντονάτο Μπόσκια και του Τζιοβάνι Μαρτέλλι, που θεωρούν ότι η Xylella fastidiosa ήταν η αιτία ;όλης τη ςκαταστροφής που υπέστησαν τα ελαιόδεντρα της περιοχής, επιμένουν στην ανάγκη απομόνωσης και παύσης της εξάπλωσης της ασθένειας.
Υπενθυμίζεται τέλος ότι, στην τελευταία του ομιλία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Γεωργία, ο Επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων Βιτένις Αντριουκαϊτις σημείωσε ότι «Η ύψιστη επαγρύπνηση είναι τώρα ουσιαστική για την διατήρηση της αγροτικής οικονομίας του Σαλέντο» και ότι «Υποστηρίζουμε μία πιο δραστκή προληπτική αντιμετώπιση» για να σταματήσει η εξάπλωση του βακτηρίου. Στο μεταξύ, το διακστήριο τους Λέτσε αποκήρυξε την εκρίζωση ενός ελαιώνα στην Όρια, ένα από τα μολυσμένα χωρία,μετά από ένσταση του ιδιοκτήτη του.
