«Σκόνταψε» αλλά ελπίζει η ελαιοκράμβη

Και μπορεί το 2011 να παρουσίασε ένα ελαφρό πισωγύρισμα, η καλλιέργεια της ελαιοκράμβης, με τις εκτάσεις να φτάνουν μετά βίας τα 100.000 με 120.000 στρέμματα, ωστόσο τα συμβόλαια υπογράφτηκαν στα 40 λεπτά το κιλό, στα ίδια με τα περυσινά επίπεδα, αλλά με έντονη την προοπτική αύξησης της τιμής, δεδομένου ότι στην Ευρώπη η ελαιοκράμβη πληρώνεται στα 43 λεπτά το κιλό.
Οι καθυστερήσεις στην εξόφληση από τη βιομηχανία προβληματίζουν τους παραγωγούς, οι οποίοι όμως διατηρούν ακόμα «ζεστό» το ενδιαφέρον τους. Σαν καλλιέργεια, μετρά τουλάχιστον μια δεκαετία ζωής στην Ελλάδα, έχοντας προσελκύσει ήδη μεγάλο μέρος Ελλήνων αγροτών, ενώ το μέλλον της διαγράφεται ακόμη πιο δυναμικό, εξηγεί ο λέκτορας Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ Ιωάννης Τσιάλτας. Πρόκειται για μια καλλιέργεια που μπορεί να εξασφαλίσει στους Έλληνες αγρότες εγγυημένο εισόδημα, αφού- μεταξύ άλλων- επιδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην Ελλάδα, το ενδιαφέρον για την ελαιοκράμβη προέκυψε στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, στο πλαίσιο εναρμόνισης με την κοινοτική οδηγία 2003/30/ΕΚ, για χρήση βιοκαυσίμων σε ποσοστό 5,75% έως το 2010. Το 2011 κατανεμήθηκε ποσόστωση 132.000 χιλιόλιτρων που κατά 87% προήλθε από εγχώρια πρώτη ύλη, σημείωσε ο κ. Τσιάλτας.
Βάσει στοιχείων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το 2010 καλλιεργήθηκαν στη χώρα μας 96.307 στρέμματα και παρήχθησαν 29.296 τόνοι ελαιοκράμβης, με μέση απόδοση 304 κιλά το στρέμμα. Η καλλιέργεια εντοπίζεται κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία και ακολουθεί η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, ενώ, όπως εκτιμά ο κ. Τσιάλτας, δυνητική περιοχή εξάπλωσης αποτελεί η Δυτική Μακεδονία.
Ο κύριος περιοριστικός παράγοντας της ελαιοκράμβης στην Ελλάδα, είναι σύμφωνα με τον ίδιο, οι υψηλές θερμοκρασίες από την άνθιση ως το γέμισμα του σπόρου. Θερμοκρασίες 27 °C προκαλούν ανθόρροια και κακό γέμισμα το σπόρου, με αποτέλεσμα τη μείωση αποδόσεων (-40 kg/στρέμμα για άνοδο από 21 σε 24°C) και της ελαιοπεριεκτικότητας (-1,7% για κάθε 1°C άνοδο).
Διετή πειραματικά δεδομένα του εργαστηρίου Γεωργίας δείχνουν ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις ελαίου παρατηρήθηκαν στις βορειότερες περιοχές (Φλώρινα: 41,4%, Σέρρες: 42,6%), ενώ σύμφωνα με τον επιστήμονα, η διεθνώς αποδεκτή συγκέντρωση ελαίου για βιομηχανική επεξεργασία είναι 40%.
Σημειώνεται ότι στα πρώτα στάδια της καλλιέργειας ελαιοκράμβης στην Ελλάδα, καταγράφηκαν σημαντικές απώλειες λόγω διάρρηξης των καρπών (κεράτων), αλλά και λόγω της καθυστερημένης συγκομιδής και της χρήσης μη κατάλληλων μηχανών συγκομιδής (κοινά μαχαίρια συγκομιδής των σιτηρών).
Έτσι, ενώ οι απώλειες διεθνώς είναι περίπου 25%, τα δεδομένα του Εργαστηρίου Γεωργίας ανεβάζουν το ποσοστό αυτό σε 35%, κάτι που περιορίστηκε σημαντικά, με τη χρήση ειδικών μαχαιριών.

Γιατί να καλλιεργήσουν οι Έλληνες ελαιοκράμβη;
Σύμφωνα με τον κ. Τσιάτλα, η απάντηση στο γιατί να καλλιεργηθεί ελαιοκράμβη στην Ελλάδα έχει τρεις απαντήσεις.
Η πρώτη και πιο εύκολη, όπως είπε, είναι η συμβολή της στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας για τα βιοκαύσιμα. Μάλιστα, η επέκταση της πετρελαιοκίνησης αυξάνει τις ανάγκες σε βιοντίζελ, ενώ παράλληλα συμβάλλει στη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα CO2 (-3,2 kg CO2/kg βιοντίζελ).
Περαιτέρω, όπως σημείωσε, η καλλιέργεια ελαιοκράμβης αποδίδει καλύτερα σε εδάφη χαμηλής παραγωγικότητας (αποδόσεις 200 kg σιτάρι/στρέμμα) και χαμηλών απαιτήσεων σε εισροές, ενώ αποτελεί πολύ καλή επιλογή για την αμειψισπορά των χειμερινών σιτηρών, όπου μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση προβλημάτων ανθεκτικών ζιζανίων ή υψηλών πιέσεων από εχθρούς και ασθένειες.
“Είναι σημαντικό πλεονέκτημα της καλλιέργειας η χρήση της κραμβόπιτας, ως πρωτεϊνούχου ζωοτροφής, σε μια περίοδο του έτους με έλλειψη εναλλακτικών πρωτεϊνούχων ζωοτροφών χαμηλού κόστους” υπογράμμισε.
Τα βασικά χαρακτηριστικά αλλά και τα πλεονεκτήματα της καλλιέργειας ελαιοκράμβης θα αναλύσει ο κ. Τσιάλτας από το βήμα συνεδρίου, στο πλαίσιο της 24ης Διεθνούς Έκθεσης Γεωργικών Μηχανημάτων, Εξοπλισμού και Εφοδίων «Agrotica».

Λίγα λόγια για την ελαιοκράμβη
Η ελαιοκράμβη κατάγεται από τη μεσογειακή λεκάνη, αλλά καλλιεργείται, κυρίως, σε εύκρατα και δευτερευόντως σε μεσογειακά περιβάλλοντα.
Οι σημαντικότεροι παραγωγοί ελαιοκράμβης είναι η Κίνα (27% της παγκόσμιας παραγωγής), η Ινδία (25%), ο Καναδάς (19%), η Ευρώπη (16%) και η Αυστραλία (4%).
Τα στοιχεία του 2009 δείχνουν ότι στην ΕΕ καλλιεργούνται με ελαιοκράμβη 64 εκατ. στρέμματα και παράγονται 21,27 εκατ. τόνους, με μέση απόδοση 332 kg/στρέμμα.
Το έλαιο της ελαιοκράμβης (κραμβέλαιο) αποτελεί το 16% της παγκόσμιας παραγωγής φυτικού ελαίου (τρίτο μετά το σογιέλαιο και το φοινικέλαιο), έχει τη χαμηλότερη συγκέντρωση σε κορεσμένα λιπαρά, ενώ η κραμβόπιτα συνεισφέρει παγκοσμίως το 12% της πρωτεΐνης για διατροφή των ζώων.

Βασικές οδηγίες καλλιέργειας
Η σπορά της ελαιοκράμβης θα πρέπει να γίνει από αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου, ώστε το φυτό να φτάσει στο στάδιο ροζέτας (εμφάνιση 2-4 φύλλων μετά τις κοτυληδόνες) πριν από τα κρύα του χειμώνα.
Η ιδανική απόσταση είναι 34-45 εκ. μεταξύ των γραμμών και 3-5 εκ. μεταξύ των φυτών, ενώ η βασική λίπανση απαιτεί μέτριες ποσότητες αζώτου και φωσφόρου και πιο αυξημένες ποσότητες καλίου.
Επεμβάσεις για μύκητες και έντομα γίνονται μόνον όταν κρίνεται σκόπιμο- κατά βάση πριν από την άνθηση- εξαρτώνται δε από το μέγεθος της προσβολής και το οικονομικό όφελος που θα προκύψει από την επέμβαση.