Η διαδικασία, που θα ξεκινήσει στις 15 Απριλίου, δεν αφορά όσους νομιμοποίησαν ένα αυθαίρετο ακριβότερα από ό,τι θα το πλήρωναν με τη σημερινή ρύθμιση ή τις περιπτώσεις που ανακλήθηκε η νομιμοποίηση για κάποια αιτία, αλλά ούτε όσους νομιμοποίησαν μόνο με την καταβολή παραβόλου.
Η καταβολή των χρημάτων θα γίνεται μετά την υποβολή αίτησης από τον μηχανικό.
Η διαδικασία, που φέρει την υπογραφή του υπουργού Γιώργου Σταθάκη (ΦΕΚ 916Β), αφορά όσους νομιμοποίησαν αυθαίρετα μέσω του νόμου 4014/11 αλλά τα «μετέφεραν» στον 4178/13 (καθώς ο πρώτος νόμος κηρύχθηκε αντισυνταγματικός), και μέσω των δύο τελευταίων ρυθμίσεων (ν.4178/13 και ν.4495/17). Όπως αναφέρεται, «η επιστροφή γίνεται σε περιπτώσεις εκκρεμών και ολοκληρωμένων υποθέσεων, στις δηλώσεις υπαγωγής των οποίων έχουν καταγραφεί από τον εξουσιοδοτημένο μηχανικό μεγαλύτερα μεγέθη αυθαίρετων κατασκευών, ή έχουν εμφιλοχωρήσει άλλα υπολογιστικά ή ποσοτικά σφάλματα από τα οποία προκύπτουν διαφορές στο ύψος του ειδικού προστίμου». Επίσης, καλύπτεται και η περίπτωση είσπραξης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών (λ.χ. κατάθεση μεγαλύτερου του οφειλομένου ποσού, διπλές καταβολές από τον ίδιο ή περισσότερους υπόχρεους). Να σημειωθεί ότι το παράβολο δεν επιστρέφεται, καθώς είναι ένα εφάπαξ αμετάβλητο ποσό.
Το υπουργείο θέτει ορισμένους όρους για την καταβολή τμήματος ενός προστίμου. Κατ’ αρχάς, να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία, δηλαδή να έχει εξοφληθεί το σύνολο του οφειλόμενου προστίμου και να έχουν κατατεθεί όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Επίσης, ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου να μην έχει κάνει χρήση της δυνατότητας συμψηφισμού του προστίμου με εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης ή στατικής ενίσχυσης. Τέλος, να μην έχει γίνει ανάκληση της δήλωσης υπαγωγής για οποιονδήποτε λόγο και να μην εκκρεμεί προσφυγή (εναντίον της δήλωσης) στο ΣΥΠΟΘΑ ή στην Επιτροπή Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων.
Η διαδικασία πραγματοποιείται από τον εξουσιοδοτημένο μηχανικό μέσω της πλατφόρμας του Τεχνικού Επιμελητηρίου (όπου γίνεται και η δήλωση του αυθαιρέτου), μετά την υποβολή αίτησης. Η αίτηση θα ελέγχεται από την πολεοδομία όπου βρίσκεται το ακίνητο, ώστε να διαπιστωθεί η ορθότητα των δηλούμενων και θα συντάσσει πόρισμα εντός δέκα ημερών. Αν η αίτηση έχει λάθη, ο μηχανικός έχει προθεσμία δύο μηνών για να τη διορθώσει. Τα χρήματα θα κατατεθούν στον ή στους δικαιούχους απευθείας μέσω τραπέζης.
Η ρύθμιση δεν θα αφορά άλλες περιπτώσεις, όπως της ανάκλησης της νομιμοποίησης (είναι σαφές από τον νόμο ότι το ποσό δεν επιστρέφεται), ή όταν κάποιος έχει πληρώσει ακριβότερα (με τις δύο προηγούμενες ρυθμίσεις) τη νομιμοποίηση. Στις περιπτώσεις αυτές, ο νόμος δίνει τη δυνατότητα συμψηφισμού του προστίμου (με τη «μεταφορά» του αυθαιρέτου από τη μια ρύθμιση στην άλλη), αν αυτό δεν έχει εξοφληθεί.
Η απόφαση
Δημοσιεύθηκε η απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/13096/1035/7.3.2018 σύμφωνα με την οποία καθορίζεται η διαδικασία επιστροφής χρημάτων που εκ παραδρομής καταβλήθηκαν κατά τη διαδικασία υπαγωγής αυθαιρέτων κατασκευών και εγκατάστασης αυθαιρέτων χρήσεων στην αναστολή επιβολής κυρώσεων αυθαιρέτων με τον ν. 4014/2011, τον ν. 4178/2013 και τον ν. 4495/2017.
Δικαιούχοι επιστροφής προστίμων
Δικαιούχοι επιστροφής προστίμων είναι τα πρόσωπα που προέβησαν στην υπαγωγή των αυθαίρετων κατασκευών τους ή της εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης, κατά τα άρθρα 23 του ν. 4014/2011, 11 του ν. 4178/2013 και 99 του ν. 4495/2017, στις διατάξεις αναστολής επιβολής κυρώσεων των προαναφερθέντων νόμων.
Περιπτώσεις επιστροφής προστίμων
Η επιστροφή προστίμων γίνεται σε περιπτώσεις εκκρεμών και ολοκληρωμένων υποθέσεων του ν. 4014/2011, οι οποίες υπήχθησαν ή μεταφέρθηκαν στο ν. 4178/2013, σε περιπτώσεις εκκρεμών και ολοκληρωμένων υποθέσεων του ν. 4178/2013 καθώς και σε περιπτώσεις εκκρεμών και ολοκληρωμένων υποθέσεων του ν. 4495/2017, στις δηλώσεις υπαγωγής των οποίων έχουν καταγραφεί από τον εξουσιοδοτημένο μηχανικό μεγαλύτερα μεγέθη αυθαίρετων κατασκευών, ή έχουν εμφιλοχωρήσει άλλα υπολογιστικά ή ποσοτικά σφάλματα, από τα οποία προκύπτουν διαφορές στο ύψος του ενιαίου ειδικού προστίμου ή έχουν εισπραχθεί αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά (π.χ. κατάθεση μεγαλύτερου του οφειλόμενου ποσού, διπλές καταβολές από τον ίδιο ή περισσότερους υπόχρεους κ.λπ.).
Προϋποθέσεις επιστροφής προστίμων
Οι προϋποθέσεις για την επιστροφή χρημάτων, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν, είναι οι εξής:
α) Να πρόκειται για μερική επιστροφή ήδη πλήρως καταβληθέντος και ολοσχερώς εξοφληθέντος ενιαίου ειδικού προστίμου.
β) Να έχει γίνει ολοκληρωμένη υπαγωγή των αυθαιρέτων κατασκευών ή της εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης, με ανάρτηση στο πληροφοριακό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών, μελετών, στοιχείων και σχεδίων.
γ) Να μην έχει γίνει ανάκληση της δήλωσης υπαγωγής για οποιονδήποτε λόγο.
δ) Να μην εκκρεμεί προσφυγή κατά της δήλωσης υπαγωγής στο ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. ή της αρμόδιας Επιτροπής Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων, του άρθρου 17 του ν. 4495/2017, ή στο αρμόδιο δικαστήριο.
ε) Να μην έχει γίνει, για την εν λόγω αυθαίρετη κατασκευή ή την εγκατάσταση της αυθαίρετης χρήσης, συμψηφισμός ποσών ειδικού προστίμου με ποσά που καταβάλλονται για αμοιβές υπηρεσιών, εργασίες και υλικά για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, καθώς και για την στατική επάρκεια αυτών.
Διαδικασία επιστροφής προστίμων
Η διαδικασία επιστροφής των καταβληθέντων ποσών ορίζεται ως ακολούθως:
Μετά την ολοκλήρωση της υπαγωγής, ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός υποβάλλει ηλεκτρονικά αίτηση-υπεύθυνη δήλωση στο πληροφοριακό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος για επιστροφή του επιπλέον ποσού, δηλώνοντας και τους αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών (IBAN) των δικαιούχων, με την αντίστοιχη ποσοστιαία κατανομή σε περιπτώσεις περισσοτέρων του ενός δικαιούχων.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, μετά από διαπίστωση της τήρησης των προϋποθέσεων των παρ. α, β, γ και ε του άρθρου 3 της απόφασης και του ύψους του ποσού του προς επιστροφή προστίμου, διαβιβάζει την αίτηση στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης (Υ.ΔΟΜ). Η Υ.ΔΟΜ ή το αρμόδιο Τοπικό Παρατηρητήριο κατά περίπτωση, αφού διαπιστώσει ότι οι αυθαίρετες κατασκευές δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις του άρθρου 2 του νόμου 4178/2013 και του άρθρου 89 του ν. 4495/2017 και δεν εκκρεμεί προσφυγή κατά της δήλωσης υπαγωγής στο ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α, ή της αρμόδιας Επιτροπής Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων, του άρθρου 17 του ν. 4495/2017, ή στο αρμόδιο δικαστήριο, ελέγχει πλήρως τη δήλωση υπαγωγής, επί του συνόλου των δηλωθέντων σε αυτήν στοιχείων, επί του τρόπου υπολογισμού του ενιαίου ειδικού προστίμου και επί των στοιχείων που αποδεικνύουν το δικαίωμα επιστροφής χρημάτων και συντάσσει σχετικό πόρισμα εντός δέκα (10) ημερών.
Στην περίπτωση που μετά τον έλεγχο διαπιστωθεί ότι η υπαγωγή δεν είναι ορθή, ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός οφείλει να προβεί στη διόρθωσή της εντός εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση του σχετικού πορίσματος της αρμόδιας Υ.ΔΟΜ, ενώ δύναται να υποβάλει νέο αίτημα επιστροφής προστίμων, εφόσον μετά τις διορθώσεις εξακολουθεί να υφίσταται δικαίωμα επιστροφής χρημάτων.
Εφόσον από το πόρισμα προκύπτει ότι η υπαγωγή είναι ορθή και εμπίπτει στις περιπτώσεις επιστροφής ποσών ενιαίου ειδικού προστίμου του άρθρου 2 της απόφασης, εκδίδεται απόφαση του προϊσταμένου της Υ.ΔΟΜ σχετικά με το προς επιστροφή ποσό, η οποία υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα του Τ.Ε.Ε, ώστε:
α. να απενεργοποιηθεί κάθε δυνατότητα μεταβολής αναθεώρησης της εν λόγω δήλωσης υπαγωγής και
β. να αποσταλεί η σχετική εγγραφή απόρριψης προς τη ΔΙΑΣ ΑΕ.
Η ΔΙΑΣ ΑΕ διενεργεί τους απαραίτητους ελέγχους, όπως αυτοί περιγράφονται στις προδιαγραφές της Υπηρεσίας DIAS CREDIT TRANSFER και έχουν περιληφθεί ως Παράρτημα I στις από 30.12.2016 συμβάσεις που έχουν υπογραφεί μεταξύ Πράσινου Ταμείου, της ΔΙΑΣ ΑΕ και των Τραπεζικών Εταιρειών.
Ακολούθως από τη ΔΙΑΣ ΑΕ πραγματοποιείται εκκαθάριση των συγκεκριμένων εγγραφών απόρριψης με τις αντίστοιχες χρεώσεις του υπό Κ.Α. 26133793, Περιγραφή «Ταμείο Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης του Πράσινου Ταμείου και πίστωση των δηλωθέντων τραπεζικών λογαριασμών των πολιτών.
Υπολογισμός ποσών προς επιστροφή
Για τον υπολογισμό των ποσών ειδικού προστίμου προς επιστροφή, αφαιρείται από το καταβληθέν ποσό ενιαίου ειδικού προστίμου, το ποσό του προστίμου όπως τελικά διαμορφώθηκε μετά τον έλεγχο της αρμόδιας υπηρεσίας.
Σε κάθε περίπτωση, το παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου της παρ. 10 του άρθρου 11 του ν. 4178/2013 και της παραγράφου ι του άρθρου 99 του ν. 4495/2017, και της παραγράφου 5 και 7 του άρθρου 100 του ν. 4495/2017, δεν επιστρέφεται.
