Ήταν το πρώτο παρατηρητήριο για τις αγροτικές αγορές που δημιουργήθηκε στις 16 Απριλίου του 2014 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το παρατηρητήριο της αγοράς γάλακτος, που ιδρύθηκε ένα χρόνο πριν από τη λήξη του καθεστώτος των ποσοστώσεων γάλακτος, είχε ως στόχο να αυξήσει τη διαφάνεια για τον γαλακτοκομικό τομέα παρέχοντας έγκαιρα τα ακριβέστερα δεδομένα της αγοράς και τη βραχυπρόθεσμη ανάλυση. Έχει αποδειχθεί χρήσιμο να επιτραπεί στους ενδιαφερόμενους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού γάλακτος και στην Επιτροπή να λαμβάνουν καλά ενημερωμένες αποφάσεις. Το παρατηρητήριο ήταν ιδιαίτερα πολύτιμο κατά την περίοδο των χαμηλών τιμών στον τομέα του γάλακτος το 2016-2017, γεγονός που οδήγησε στην επιτυχή χρήση του εργαλείου δημόσιας παρέμβασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διατήρηση της ισορροπίας της αγοράς και την υποστήριξη της ανάκαμψης του γαλακτοκομικού τομέα.
Έκτοτε, αυτή η επιτυχημένη μορφή έχει επαναληφθεί στους τομείς του κρέατος, της ζάχαρης, των καλλιεργειών, των φρούτων και λαχανικών και του κρασιού. Έχει επίσης χρησιμεύσει ως σχέδιο για το παρατηρητήριο για τα λιπάσματα που ξεκίνησε το 2023 και για το πιο πρόσφατο που αφορά στην αγροδιατροφική αλυσίδα, του οποίου η πρώτη συνάντηση αναμένεται τον Ιούλιο.
Τα συνοδευτικά μηνιαία αναλυτικά ενημερωτικά δελτία καταρτίζονται και δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκτεταμένα δεδομένα αγοράς για το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι επίσης διαθέσιμα στην πύλη δεδομένων γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Η 50η συνεδρίαση τον Ιούλιο
Εκτός από τον πλούτο των διαθέσιμων δεδομένων αγοράς, το παρατηρητήριο περιλαμβάνει ένα οικονομικό συμβούλιο του οποίου προεδρεύει η Επιτροπή και αποτελείται από εκπροσώπους των οργανώσεων που εκπροσωπούν όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού γάλακτος: CEJA (νέοι αγρότες), COPA-COGECA (παραγωγοί και συνεταιρισμοί) , ECVC (Via Campesina), EMB (European Milk Board), EDA (βιομηχανία γάλακτος), Eucolait (εμπόριο γαλακτοκομικών προϊόντων) και Eurocommerce (λιανική πώληση). Το οικονομικό συμβούλιο του παρατηρητηρίου της αγοράς γάλακτος (MMO) συνεδριάζει τέσσερις φορές το χρόνο, ενώ θα πραγματοποιήσει την 50ή του συνεδρίαση τον Ιούλιο για μια συνολική αξιολόγηση της αγοράς.
Ο γαλακτοκομικός τομέας της Ε.Ε
Να σημειωθεί ότι το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι ένας από τους κορυφαίους γεωργικούς τομείς της ΕΕ. Με 280 καταχωρημένες γαλακτοκομικές γεωγραφικές ενδείξεις (ΓΕ), είναι ο δεύτερος κλάδος που παράγει τον μεγαλύτερο αριθμό προϊόντων ΓΕ, μετά το κρασί. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν επίσης βασικό μοχλό των εξαγωγών της ΕΕ. Αντιπροσωπεύοντας το 9% του συνόλου των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ για αξία κοντά στα 20 δισεκατομμύρια ευρώ, είναι η δεύτερη πιο εξαγόμενη κατηγορία προϊόντων μετά τα παρασκευάσματα δημητριακών και τα προϊόντα άλεσης και πριν από το κρασί. Η ΕΕ φημίζεται για τα προϊόντα υψηλής ποιότητας της και για τα αυστηρότερα πρότυπα παραγωγής και βιωσιμότητας στον κόσμο.
Η γαλακτοκομία είναι μια σημαντική δραστηριότητα για τις αγροτικές περιοχές. Υπάρχουν περίπου 530.000 γαλακτοκομικές εκμεταλλεύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ, οι περισσότερες από τις οποίες είναι οικογενειακές. Οι αγελάδες που βόσκουν είναι ένα πολύ γνωστό χαρακτηριστικό των αγροτικών τοπίων της ΕΕ. Είναι γεγονός ότι το 86% των υπολειμμάτων χόρτου και καλλιεργειών που καταναλώνονται από ζώα (αγελάδες, κατσίκες και πρόβατα) δεν είναι κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ τα προϊόντα που παράγονται από το γάλα αυτών των ζώων πληρούν ένα μεγάλο μερίδιο της απαιτούμενης πρόσληψης πρωτεΐνης.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική υποστηρίζει τον κλάδο στη στροφή του προς πιο βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, παράλληλα με όλους τους άλλους γεωργικούς τομείς, δεδομένου ότι η ενίσχυση της ΚΓΠ έχει αποσυνδεθεί σε μεγάλο βαθμό από την παραγωγή από το 2003. Τα οικολογικά συστήματα της τρέχουσας ΚΑΠ παρέχουν υποστήριξη για στοχευμένες και εξατομικευμένες παρεμβάσεις για την ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος του ζωικού κεφαλαίου και τη μεγιστοποίηση των θετικών επιπτώσεών του. Για παράδειγμα, τα εκτεταμένα κτηνοτροφικά συστήματα λιβαδιών έχουν δείξει τη θετική τους συμβολή μετατρέποντας το γρασίδι σε τροφή, παράγοντας μαλλί και βιομάζα, διατηρώντας τη βιοποικιλότητα, αποθηκεύοντας άνθρακα, ελέγχοντας τη διάβρωση του εδάφους και διατηρώντας τα τοπία. Συνολικά, τα οικολογικά συστήματα θα καλύπτουν το 68% της συνολικής χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης, αποτελώντας έτσι ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για την αύξηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας του τομέα. Υπενθυμίζεται ότι σχεδόν 98 δισ. ευρώ από την ΚΑΠ (που αντιπροσωπεύουν το 32% των συνολικών δαπανών) διατίθενται για την παροχή οφελών για το κλίμα, το νερό, το έδαφος, τον αέρα, τη βιοποικιλότητα και την καλή διαβίωση των ζώων.
