Τί θα σπείρω την άνοιξη

Παράλληλα με τις μεγάλες δυσκολίες από πλευράς ρευστότητας που επιδρούν καταλυτικά στις επιλογές των καλλιεργητών, βαρύνουσα σημασία στις αποφάσεις των επαγγελματιών του χώρου δείχνει να έχει πλέον η απομάκρυνση από κρατικό μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής γεωργίας και ο όλο και εντονότερος προσανατολισμός των συντελεστών της παραγωγής στην οικονομία της αγοράς.

Για παράδειγμα, η βαθιά «αναμόρφωση» που επήλθε την τελευταία τριετία στους κανονισμούς λειτουργίας του ΕΛΓΑ -κάτι που οδήγησε  στη δραστική μείωση των αποζημιώσεων που καταβάλλει κάθε χρόνο ο Οργανισμός- συνιστά ισχυρό λόγο επαναπροσδιορισμού της τακτικής που εφάρμοζαν για δεκαετίες οι Έλληνες αγρότες και αιτία αναζήτησης λύσεων οι οποίες είναι πιο κοντά στις ανάγκες της αγοράς.

Μπορεί αυτό να μην γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, καθώς η δύναμη της συνήθειας αλλά και ο συντηρητισμός των ανθρώπων της υπαίθρου δεν αφήνουν περιθώρια για γρήγορες αναπροσαρμογές, ωστόσο αυτό που γίνεται ορατό και διά γυμνού οφθαλμού είναι ότι η σύνθεση των περισσότερων εκμεταλλεύσεων έχει ήδη διαφοροποιηθεί.

Ο νέος καλλιεργητικός χάρτης
Έτσι, παραδοσιακές μεγάλες καλλιέργειες όπως το βαμβάκι και τα ζαχαρότευτλα έχουν αποδεσμεύσει εκτάσεις προς όφελος άλλων λύσεων που μπορεί να είναι νέες, όπως π.χ. η σόγια. Ή μπορεί να είναι και πολύ παλιές και απλά να είχαν ατονήσει, όπως τα σκόρδα, η φακή, το ρεβίθι, ο βίκος,  και  κάποια ψυχανθή που προορίζονται για ζωοτροφές (βίκος, τριφύλλι, λούπινα κ.α.), τα οποία «κλέβουν» δειλά - δειλά εκτάσεις, ακόμα και στις πλέον παραγωγικές ζώνες της χώρας. Παράλληλα το σκληρό σιτάρι έχει διευρύνει ήδη την παρουσία του, ενώ το καλαμπόκι να διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο από τις εαρινές σπορές.

Πέρα όμως από την ανασύνθεση που παρατηρείται στα στενά όρια των εαρινών, ο καλλιεργητικός «χάρτης» της χώρας αλλάζει θεαματικά και σε βάθος, καθώς είναι καιρός τώρα που δείχνουν να κερδίζουν έδαφος άλλου είδους επιλογές, οι οποίες είτε αφορούν δενδρώδεις και πολυετείς καλλιέργειες (π.χ. ελιά πυκνής φύτευσης, ιπποφαές, αγριαγκινάρα κ.α.), είτε απαιτούν μεγάλες επενδύσεις και υποδομές όπως είναι τα θερμοκήπια, η παρουσία των οποίων ξεφεύγει πλέον από τα στενά όρια της Ιεράπετρας και της Μεσσηνίας και επεκτείνεται σε όλο το εύρος της ελληνικής επικράτειας.  

Ο μεγάλος χαμένος των εαρινών
Σε ό,τι αφορά τις εαρινές σπορές και με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα που αποτελούν έναν πολύτιμο μπούσουλα για τον καλλιεργητή το βαμβάκι θα είναι ο μεγάλος χαμένος, καθώς η τιμή που εισπράττουν φέτος οι παραγωγοί δεν συνιστά ισχυρό κίνητρο για τη στήριξη της επιλογής, ενώ την ίδια στιγμή οι καλλιεργητικές δαπάνες που απαιτεί και τα χρηματοοικονομικά που τη συνοδεύουν δεν διευκολύνουν τους σχεδιασμούς των αγροτικών εκμεταλλεύσεων για τη νέα χρονιά.

Από τις μεγάλες ετήσιες καλλιέργειες, τα ζαχαρότευτλα και η βιομηχανική ντομάτα δίνουν μάχη για να κρατηθούν σε ένα επίπεδο που να καλύπτει τις ανάγκες της μεταποιητικής βιομηχανίας, ενώ στον τομέα των ενεργειακών φυτών ο ηλίανθος ενισχύει τη θέση του, σε αντίθεση με την ελαιοκράμβη που έχει υποστεί καθίζηση. 

Η γλώσσα των αριθμών
2,8 εκατ. στρέμματα: Υπολογίζονται οι εκτάσεις που αναμένεται να καταλάβει φέτος το βαμβάκι

5-7%: Υπολογίζεται η αύξηση στα στρέμματα με καλαμπόκι με οδηγό την σταθερά καλή τιμή του προϊόντος

15-20 Μαρτίου: Θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η σπορά των ζαχαρότευτλων, ειδάλλως θα χαρακτηριστεί όψιμη

400 κιλά το στρέμμα: Η εγκατάσταση του ηλίανθου σε ποτιστικά χωράφια έδωσε αποδόσεις ρεκόρ που ξεπέρασαν τα 400 κιλά το στρέμμα

Με το βαμβάκι να χάνει εκτάσεις
Οι «πονηροί» το σκέφτονται
Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, το βαμβάκι θα είναι ο μεγάλος χαμένος σε στρέμματα των εαρινών καλλιεργειών, καθώς η τιμή που εισέπραξαν την περασμένη χρονιά οι παραγωγοί δεν συνιστά ισχυρό κίνητρο για τη στήριξη της επιλογής, ενώ την ίδια στιγμή οι καλλιεργητικές δαπάνες που απαιτεί και τα χρηματοοικονομικά που τη συνοδεύουν δεν διευκολύνουν τους σχεδιασμούς των αγροτικών εκμεταλλεύσεων για τη νέα χρονιά.

Βέβαια, σε περίπτωση που ληφθούν υπόψη οι εκτιμήσεις της Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για το Βαμβάκι (ICAC), σύμφωνα με την οποία αναμένεται η μεγαλύτερη μείωση στη σοδειά βαμβακιού των τελευταίων δύο δεκαετιών, τότε είναι πιθανό να σημειωθεί μια αναστροφή του κλίματος. Έτσι, η εκτιμούμενη μείωση των αποθεμάτων σε συνδυασμό με την ικανοποιητική τιμή που σημειώνει το τελευταίο διάστημα στη διεθνή αγορά, δίνουν «πάτημα» στο ελληνικό βαμβάκι για καλύτερη τιμή κι αυτό μπορεί να αποτελέσει το δέλεαρ για να το εντάξουν τελικά οι παραγωγοί στο «καλάθι» των καλλιεργειών τους. Οι προσδοκίες για την ερχόμενη καλλιεργητική περίοδο είναι ιδιαίτερα υψηλές καθώς όλοι οι αναλυτές αναμένουν σαφώς καλύτερες τιμές από τις φετινές.
Ωστόσο, με αναχρονιστικό τρόπο εξακολουθεί να πραγματοποιείται το εμπόριο του βαμβακιού στην ελληνική αγορά, αφού οι εκκοκκιστές είναι αυτοί που κάνουν κουμάντο στον τρόπο παραλαβής και εξόφλησης του προϊόντος, ενώ παράλληλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ίνας βρίσκονται εκτός της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Έτσι, οι εκτάσεις που αναμένεται να καταλάβει το βαμβάκι φέτος υπολογίζονται στα 2,8 εκατ. στρέμ., ενώ η μέση τιμή παραγωγού για το 2012 κυμάνθηκε στα 0,40-0,41 λεπτά το κιλό.

Ζήτηση από πανού για το καλαμπόκι
Φόβος το κόστος παραγωγής
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται το καλαμπόκι, αφού τόσο στη χώρα μας, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται μια αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Για τη νέα σεζόν στη χώρα μας η αύξηση υπολογίζεται στο 5 με 7%, φτάνοντας ακόμη και τα 1,5 εκατ. στρέμματα, με οδηγό την σταθερά καλή τιμή σε σχέση με προηγούμενα χρόνια.

Με έξοδα κοντά στα 140 ευρώ αν η τιμή κυμανθεί στα 20-22 λεπτά, όπως τα τελευταία χρόνια και με καθαρή απόδοση στα 1.200 κιλά το στρέμμα, δίνει μεικτό εισόδημα στα 240-250 ευρώ και καθαρό πάνω από 100 ευρώ. Οι καλές τιμές στις οποίες έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια κάνουν τους παραγωγούς να το προτιμούν, παρά τις αυξημένες απαιτήσεις που έχει σε σχέση με άλλες καλλιέργειες. Μυστικό της σποράς είναι η σωστή θερμοκρασία εδάφους και θα πρέπει να γίνεται όταν είναι μεγαλύτερη από 10oC. Γενικά όμως, μπορούμε να πούμε ότι οι πρώιμες σπορές είναι προτιμότερες επειδή υπάρχει επαρκής υγρασία, η επικονίαση γίνεται πριν αυξηθούν σημαντικά οι θερμοκρασίες και η φυσιολογική ωρίμανση επιτυγχάνεται νωρίτερα. Το καλαμπόκι αν και είναι φυτό που προσαρμόζεται σε ποικιλία εδαφικών συνθηκών, προτιμά εδάφη μέσης συστάσεως, βαθύ, καλώς αποστραγγιζόμενα, με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία και ΡΗ 6,8.

Στα ίδια η βιομηχανικη ντομάτα
Μάχη για να κρατήσει τα στρέμματα της θα δώσει η βιομηχανική ντομάτα, καθώς η δυσκολία βιομηχανιών να εξοφλήσουν τους παραγωγούς, τους οδηγεί σε άλλες. Το κόστος της καλλιέργειας φτάνει τα 500 με 600 ευρώ/στρέμμα ενώ η απόδοση κυμαίνεται στους 9-10 τόνους. Η τιμή παραγωγού πέρσι κυμάνθηκε στα 72-80 ευρώ ο τόνος.

Σώζει την παρτίδα η συμβολαιακή 
Σε άμυνα τα ζαχαρότευτλα
Τα ζαχαρότευτλα φαίνεται να διατηρούν τις εκτάσεις που κατείχαν την προηγούμενη χρονιά, παρουσιάζοντας μια μικρή αύξηση, κυρίως λόγω των προσπαθειών της ΕΒΖ για μείωση του κόστους παραγωγής με κεντρική προμήθεια σπόρων και προϊόντων φυτοπροστασίας, αλλά και των οριακών βελτιώσεων στην τιμολογιακή της πολιτικής.

Εν τω μεταξύ, αίσια έκβαση, έστω και την τελευταία στιγμή, έχει η υπόθεση της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης και πλέον είναι δυνατή από το πρωί της Τετάρτης 20 Φεβρουαρίου, η παραλαβή των αιτήσεων συμμετοχής από τους ενδιαφερόμενους, στους οποίους σύντομα θα πιστωθούν και τα χρήματα από την Ολοκληρωμένη του 2012.
Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται να επιτυγχάνει την «επιστροφή» που επιδιώκουν οι συντελεστές του κλάδου, καθώς μόλις και μετά βίας μπορεί να φθάσει φέτος τα 90.000 στρέμματα. Άλλωστε, το 2011 καταγράφεται ως ιστορικό αρνητικό ρεκόρ στις εκτάσεις που δέσμευσε η καλλιέργεια με 60.000 στρέμματα, ενώ το 2012 παρουσίασαν μία πολύ μικρή αύξηση περίπου στα 75.000 στρέμματα. Με δεδομένο ότι η Ελληνική ποσόστωση είναι 159.000 τόνοι, η έκταση που θα έπρεπε να καλλιεργείται είναι 220.000 στρέμματα, κάνοντας εμφανές το πόσο ελλειμματική είναι η χώρα μας.

Εμπόδιο αποτελούν και οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν αυτές τις ημέρες και δυσχεραίνουν την ομαλή διεξαγωγή της σποράς η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως τις 15-20 Μαρτίου, ειδάλλως θα είναι όψιμη. Οι παραγωγοί εκφράζουν φόβους ότι μερικά χωράφια ίσως δεν καταφέρουν να σπαρθούν διότι για να ξεραθούν οι λάσπες από το βρόχινο νερό χρειάζονται 15-20 ημέρες με ηλιοφάνεια και με δυνατό αέρα.