Το κυκλοκόνιο και το γλοιοσπόριο είναι δύο φυτοπαθογόνοι μύκητες που προσβάλλουν την ελιά. Συγκεκριμένα, το κυκλοκόνιο προσβάλλει κυρίως τα φύλλα και το γλοιοσπόριο κυρίως τον ελαιόκαρπο, ιδιαίτερα όταν αυτός πλησιάζει την ωρίμανση. Τα παραπάνω παθογόνα μπορούν να αντιμετωπισθούν συγχρόνως με τα ίδια καλλιεργητικά και καταπολέμησης μέτρα.
Κυκλοκόνιο ή κηλίδωση των φύλλων της ελιάς
Οφείλεται στο μύκητα Spilocaea oleagina. Προσβάλλει κυρίως τα φύλλα καθώς και τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ανθέων αλλά σπανιότερα τους καρπούς και τους τρυφερούς βλαστούς.
Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα του μύκητα είναι η εμφάνιση κυκλικών κηλίδων (μάτια παγωνιού) στην επάνω επιφάνεια των φύλλων της ελιάς οι οποίες στη συνέχεια γίνονται πιο καστανές περιφερειακά ενώ περιβάλλονται συχνά και από χλωρωτική άλω. Μεγαλύτερος αριθμός κηλίδων εντοπίζεται στα παλαιότερα φύλλα και στα κατώτερα μέρη του δένδρου.
Τα προσβεβλημένα φύλλα κιτρινίζουν και πέφτουν πρόωρα. Την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι παρατηρείται γρήγορη εξέλιξη των κηλίδων, ενώ τα πολύ προσβεβλημένα φύλλα πέφτουν, απογυμνώνεται όλο το δέντρο ή μέρος αυτού και μπορεί να αποξηρανθούν οι αποφυλλωθέντες κλαδίσκοι.
Σε περιοχές με υγρό κλίμα η προσβολή μπορεί να επιφέρει μέχρι και καθολική φυλλόπτωση στα ελαιόδενδρα. Εξαιτίας της μεγάλης φυλλόπτωσης που προκαλεί οδηγεί στην μεγάλη εξασθένιση των δέντρων καθώς και στη μείωση της παραγωγής αλλά και στην ακαρπία. Η μόλυνση και η εξάπλωση της ασθένειας ευνοείται από μέτριες θερμοκρασίες 10-20 0C και βροχοπτώσεις ή πολύ αυξημένη υγρασία. Την θερμή και ξηρή περίοδο του καλοκαιριού η ανάπτυξη του μύκητα αναστέλλεται αλλά επιβιώνει επάνω στα προσβεβλημένα φύλλα που παραμένουν στο δένδρο. Η ένταση της ασθένειας σε μια περιοχή επηρεάζεται όχι μόνο από το ύψος και τις ημέρες της βροχής, αλλά και από την πολύ υψηλή πρωϊνή υγρασία την άνοιξη και το καλοκαίρι, σε συνδυασμό με την ύπαρξη μολύσματος.
Γλοιοσπόριο ή παστέλλα
Οφείλεται στο μύκητα Gloeosporium olivarum.Ο μύκητας προσβάλλει κυρίως τους καρπούς όταν πλησιάζουν στην ωρίμανση ή όταν είναι ώριμοι και αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την παραγωγή, προκαλώντας χαρακτηριστική σήψη (συρρίκνωση).
Η ασθένεια εμφανίζεται όταν ο καρπός αλλάζει χρώμα, αποκτά σκούρες κηλίδες που με ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας επεκτείνονται, καλύπτοντας ολόκληρο τον καρπό. Τότε οι καρποί πέφτουν στο έδαφος ή αν παραμείνουν στο δέντρο, αποσαθρώνονται και συρρικνώνονται. Η βασική αιτία εκδήλωσης της νόσου είναι η αυξημένη υγρασία.
Οι ελιές που προσβάλλονται πέφτουν πρόωρα μειώνοντας την απόδοση της συγκομιδής και στο στάδιο της ελαιοπαραγωγής παράγουν ένα κοκκινωπό λάδι χαμηλής ποιότητας, πολύ θολό και με υψηλό βαθμό οξύτητας. Επιβάλλεται οπωσδήποτε η συλλογή-απομάκρυνση του πεσμένου στο έδαφος καρπού, γιατί αποτελεί πολύ σημαντική πηγή μόλυνσης για το επόμενο έτος.
Αντιμετώπιση και των δύο παθογόνων
-Μείωση της σχετικής υγρασίας στο περιβάλλον των δένδρων με κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης (κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο).
-Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα μυκητοκτόνα, ιδιαίτερα τις βροχερές περιόδους (κυκλοκόνιο).
-Ψεκασμός μέχρι απορροής με χαλκούχο μυκητοκτόνο αμέσως μετά τη συγκομιδή με ράβδισμα (κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο).
-Ψεκασμός μέχρι απορροής με χαλκούχο μυκητοκτόνο αμέσως μετά τη συγκομιδή (κυκλοκόνιο).
-Τα χαλκούχα σκευάσματα για το κυκλοκόνιο και γλοιοσπόριο της ελιάς έχουν μορφή βρέξιμης σκόνης ή βρέξιμων κόκκων (Βορδιγάλειος Πολτός, Οξυχλωριούχος χαλκός, Υδροξείδιο του Χαλκού, Θειικός Τριβασικός Χαλκός κλπ)
Να σημειωθεί ότι η αντιμετώπιση για το κυκλοκόνιο στην ελιά βασίζεται σε προληπτικούς ψεκασμούς των δέντρων με χαλκούχα σκευάσματα.
Στις περιοχές που υπάρχει πρόβλημα συνιστώνται 3-4 ψεκασμοί με χαλκούχο σκεύασμα, 2 στις αρχές του φθινοπώρου πριν την έναρξη των βροχών και 1-2 στις αρχές της άνοιξης όταν τα νέα φύλλα αποκτήσουν μήκος 2 εκ.
Όσον αφορά τις διάφορες ποικιλίες ελιάς, η Χονδρολιά Αγρινίου είναι ιδιαίτερα ευπαθής ενώ η Κορωνέικη παρουσιάζει σχετική αντοχή.
Η αντιμετώπιση του γλοιοσπορίου μπορεί να γίνει το φθινόπωρο, όταν ο καρπός αρχίζει να ωριμάζει, με χαλκούχα σκευάσματα. Αν οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν είναι ευνοϊκές για το μύκητα θα χρειαστεί και δεύτερος ψεκασμός μετά από 20-25 περίπου ημέρες. (Αναμονή 2 εβδομάδες πριν από τη συγκομιδή).
