Το γεωλογικό υδρογόνο, που μερικές φορές χαρακτηρίζεται ως «λευκό», «χρυσό» ή φυσικό, αναφέρεται στο αέριο υδρογόνο που βρίσκεται στη φυσική του μορφή κάτω από την επιφάνεια της Γης. Θεωρείται ότι παράγεται από αντιδράσεις υψηλής θερμοκρασίας μεταξύ του νερού και ορυκτών πλούσιων σε σίδηρο.
Το υδρογόνο έχει εδώ και καιρό χαρακτηριστεί ως μία από τις πολλές πιθανές πηγές ενέργειας που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του παράγεται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας και το φυσικό αέριο, μια διαδικασία που δημιουργεί σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Το πράσινο υδρογόνο, μια διαδικασία που περιλαμβάνει τη διάσπαση του νερού σε υδρογόνο και οξυγόνο με τη χρήση ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελεί εξαίρεση. Ωστόσο, η ανάπτυξή του έχει ανασταλεί λόγω του αυξημένου κόστους και του δύσκολου οικονομικού περιβάλλοντος.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δυναμική που έχει αναπτυχθεί γύρω από το υδρογόνο έχει οδηγήσει σε έρευνες όσον αφορά την παραγωγή του αγαθού σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Κολομβία, και η Νότια Κορέα, μεταξύ άλλων.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα από την Rystad Energy έδειξε ότι 40 εταιρείες αναζητούν ενεργά γεωλογικά κοιτάσματα υδρογόνου μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, σε σχέση με μόλις 10 το 2020.
Η εταιρεία, δήλωσε ότι ο ενθουσιασμός πηγάζει από την ελπίδα ότι ο ανεκμετάλλευτος πόρος θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα όσον αφορά τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
«Θα έλεγα ότι πρόκειται για κάτι σχετικά παλιό και συνάμα νέο κατά κάποιον τρόπο», δήλωσε στο CNBC ο επικεφαλής της έρευνας υδρογόνου στην Rystad Energy, Μιν Κόι Λι.
Μια τυχαία ανακάλυψη
Η αρχική ανακάλυψη του γεωλογικού υδρογόνου έγινε το 1987 σε ένα μικρό χωριό περίπου 60 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Μάλι. Μια αποτυχημένη προσπάθεια της καναδικής Hydroma να ανακαλύψει κοίτασμα υδάτων έπεσε πάνω σε ένα άφθονο κοίτασμα άοσμου αερίου, το οποίο αποδείχθηκε εξαιρετικά εύφλεκτο. Η γεώτρηση σύντομα σφραγίστηκε και ξεχάστηκε.
Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, οι μεταγενέστερες έρευνες στην περιοχή βρήκαν γεωλογικές δεξαμενές που περιείχαν σχεδόν καθαρό αέριο υδρογόνο. Σήμερα, ο πόρος χρησιμοποιείται για την παροχή ενέργειας στο χωριό Bourakébougou του Μάλι.
Πέρυσι, ερευνητές ανακάλυψαν το μεγαλύτερο ίσως γεωλογικό κοίτασμα υδρογόνου στον κόσμο μέχρι σήμερα στη Γαλλία. Η απροσδόκητη ανακάλυψη ενίσχυσε περαιτέρω το ενδιαφέρον για τη δυναμική της καθαρής ενέργειας.
Ο Τζέφρι Έλις, ερευνητής στο Πρόγραμμα Ενεργειακών Πόρων του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ (USGS), δήλωσε στο CNBC ότι θα μπορούσε να υπάρχει μια τεράστια ποσότητα υδρογόνου φυσικής προέλευσης θαμμένη σε υπόγειες δεξαμενές σε όλο τον κόσμο.
Με βάση τις τρέχουσες υποθέσεις, ο Έλις δήλωσε ότι είναι πιθανό να υπάρχουν περίπου 5 τρισεκατομμύρια τόνοι γεωλογικού υδρογόνου στο εσωτερικό της Γης, αν και το μεγαλύτερο μέρος αυτού του υδρογόνου είναι πιθανό να βρίσκεται πολύ βαθιά ή πολύ μακριά από την ακτή για να ανακτηθεί.
Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος δήλωσε ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό της ανάκτησης υδρογόνου θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αρκετό για να καλύψει όλη την προβλεπόμενη ζήτηση για ενέργεια για τα επόμενα 200 χρόνια.
«Οι δυνατότητες υπάρχουν, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε στη μετάβαση», δήλωσε ο ερευνητής μέσω τηλεδιάσκεψης, προσθέτοντας ότι απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις για την επιτάχυνση της έρευνας και της ανάπτυξης σε πρώιμο στάδιο.
Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα 20 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη 16 αμερικανικών projects για την προώθηση της φυσικής υπόγειας παραγωγής υδρογόνου. Σε ανακοίνωσή του, ανέφερε ότι ο ενεργειακός πόρος θα μπορούσε δυνητικά να παράγει μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα όταν καίγεται ή χρησιμοποιείται σε κυψέλες καυσίμου.
«Το φυσικό υδρογόνο έχει δημιουργήσει μεγάλο ενθουσιασμό αυτή τη στιγμή, αλλά από την άποψη των δυνατοτήτων νομίζω ότι είναι ακόμη λίγο αβέβαιο, επειδή κανένα από αυτά τα έργα δεν έχει αρχίσει στην πραγματικότητα να παράγει υδρογόνο εκτός από αυτό στο Μάλι», δήλωσε ο Λι στο CNBC.
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι υπάρχουν ακόμη «πολλά ερωτηματικά γύρω από την όλη ιστορία σχετικά με το φυσικό υδρογόνο», αλλά φαίνεται να υπάρχει «κάποια ουσία» πίσω από τον ενθουσιασμό των ερευνητών.
«Εάν κάποιοι από αυτούς τους αριθμούς που ορισμένα ινστιτούτα, όπως το USGS, σχετικά με τον δυνητικό όγκο επαληθευτούν, το υδρογόνο μπορεί στην πραγματικότητα να διαδραματίσει αρκετά σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση», πρόσθεσε.
Πάραυτα, αρκετοί δεν έχουν πειστεί. Ορισμένοι ειδικοί έχουν εκφράσει σκεπτικισμό σχετικά με το δυναμικό καθαρής ενέργειας του φυσικού υδρογόνου.
«Μερικές φορές θέλουμε να τρέξουμε προτού μπορέσουμε να περπατήσουμε», δήλωσε στο CNBC μέσω τηλεδιάσκεψης η ενεργειακή αναλυτής του Institute for Energy Economics and Financial Analysis, Άννα Μαρία Γιάλερ-Μακάρεβιτς.
Η πρώτη βραχυπρόθεσμη προτεραιότητα για το υδρογόνο, δήλωσε η ίδια, θα πρέπει να είναι η αναζήτηση τρόπων αντικατάστασης του λεγόμενου «γκρίζου», ρυπογόνου υδρογόνου με πράσινο υδρογόνο.
Το γκρίζο υδρογόνο, που παράγεται με τη χρήση φυσικού αερίου και είναι η πιο κοινή μορφή παραγωγής υδρογόνου, οδηγεί σε μεγάλες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Πράγματι, η Carbon Trust έχει εκτιμήσει ότι λιγότερο από το 1% της σημερινής παγκόσμιας παραγωγής υδρογόνου είναι απαλλαγμένο από εκπομπές ρύπων.
«Μην συγχέετε την ιδέα του ‘πρέπει να βρούμε τη λύση’ με την πραγματικότητα», δήλωσε η Γιάλερ-Μακάρεβιτς.
Σύμφωνα με την ομάδα ακαδημαϊκών, επιστημόνων και μηχανικών που επιδιώκει να φέρει μια τεκμηριωμένη άποψη για το ρόλο του υδρογόνου στην ενεργειακή μετάβαση, Hydrogen Science Coalition, οι γεωλογικές ανακαλύψεις υδρογόνου παρέχουν σήμερα στον κόσμο λιγότερη ημερήσια ενέργεια από ό,τι μια ανεμογεννήτρια.
Επιπλέον, το γκρουπ αναφέρει ότι υπάρχουν περιβαλλοντικές ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία εξόρυξης και ότι οι προκλήσεις στη μεταφορά και τη διανομή σημαίνουν ότι το υδρογόνο δεν είναι πιθανό να βρεθεί εκεί όπου χρειάζεται περισσότερο.
«Λαμβάνοντας υπόψη τα μέχρι σήμερα ευρήματα, τα όσα γνωρίζουμε για τα γεωλογικά συστήματα υδρογόνου και το γεγονός ότι οι ευνοϊκές συνθήκες είναι σπάνιες, υποδεικνύουν πως οι πιθανότητες να βρεθεί αρκετό υδρογόνο που μπορεί να εξαχθεί στην κλίμακα του φυσικού αερίου φαίνονται σχετικά μικρές», τόνισαν σε πρόσφατη ανακοίνωσή τους.
