Η επιστροφή στο χωριό έγινε όνειρο απατηλό, λέει ο Βάιος Παππάς

Ο ίδιος εγκατέλειψε την προβατοτροφική μονάδα που έχτισε με Σχέδιο Βελτίωσης στο Διάσελο Τρικάλων και τώρα του έχει μείνει ένα δυσβάσταχτο οικονομικό χρέος χιλιάδων ευρώ. Μιλάει στην Agrenda για την εμπειρία του, κυρίως για να προλάβει όσους ονειρεύονται «παραδεισένια» τη ζωή πίσω στο χωριό. Δύο είναι οι τρόποι που θα μπορούσε να γίνει με καλύτερο τρόπο η εφαρμογή των επενδυτικών προγραμμάτων: Ο ένας, μας λέει, είναι «να μην ενταχθούν καθόλου και να στηριχθούν στα πόδια τους και μόνο» και ο άλλος είναι «να υπάρχει ένα χρονοδιάγραμμα πληρωμών των δόσεων, ώστε να γνωρίζει ο επενδυτής πότε θα πάρει τα χρήματά του».

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την προβατοτροφία;
Μαζί με τη γυναίκα μου είχαμε όνειρο να γυρίσουμε στο χωριό. Το 2002 επιστρέψαμε από τη Γερμανία στη Φαρκαδόνα και ξεκινήσαμε να εκτρέφουμε μοσχάρια για τρία χρόνια. Το 2006 συζητιόταν πάρα πολύ η φέτα κι έτσι αποφασίσαμε να ασχοληθούμε σοβαρά με την προβατοτροφία. Μετακομίσαμε μόνιμα στο Διάσελο, πουλήσαμε το σπίτι στην Αθήνα και με ένα αρχικό κεφάλαιο 150.000 ευρώ μπήκαμε αρχές του 2007 σε Σχέδιο Βελτίωσης.

Πώς εξελίχθηκε σε βραχνά το Σχέδιο Βελτίωσης αντί για διευκόλυνση;
Πηγαίναμε με πολύ καλές προϋποθέσεις. Το σχέδιο είχε συνολικό προϋπολογισμό 250.000 ευρώ, από τα οποία το 50% θα ήταν η επιδότηση και είχαμε ήδη μετρητά 150.000 ευρώ από το σπίτι. Η έγκριση ήρθε τον Μάιο του 2007. Ο στάβλος ήταν έτοιμος από τον Οκτώβριο και με έλεγχο της Νομαρχίας το Νοέμβριο πήραμε την έγκριση της πρώτης πληρωμής. Οι δυσκολίες αρχίσανε από το ότι άργησε υπερβολικά να έρθει η πρώτη δόση, η οποία ήταν 29.000 ευρώ. Με υπαιτιότητα της αρμόδιας υπαλλήλου στη Νομαρχία, ο φάκελος πήγε στα κεντρικά τον Απρίλιο του 2008 και πήραμε τα χρήματα τον Ιούλιο. Μετά άρχισαν άλλα τραγικά περιστατικά να συμβαίνουν στην επόμενη δόση, μέχρι που τα παρατήσαμε, γιατί κάθε μέρα ήμουνα με ένα τηλέφωνο στο χέρι. Τα έξοδα όμως έτρεχαν, ειδικά τον πρώτο χειμώνα είχαμε εξαντλήσει το πρώτο κεφάλαιο, δανειστήκαμε για να τελειώσουμε το στάβλο και κάθε μήνα ξοδεύαμε περίπου 5.000-6.000 ευρώ για ζωοτροφές, φάρμακα και κτηνιάτρους για 250 ζώα που είχαν φτάσει τα 400 με τα μικρά.

Γιατί πέσατε έξω;
Δεν εξηγούνε στον κόσμο ακριβώς πώς έχει το Σχέδιο Βελτίωσης και ότι θα πληρωθείς σε τρεις δόσεις. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έφταιγε μόνο το μπάχαλο του Ελληνικού Δημοσίου. Μου φάνηκε κάπως ότι ήταν στημένο το παιχνίδι για να κινήσουνε την αγορά, να δουλέψουν μελετητές-γεωπόνοι, μηχανικοί για τα κτίρια, εταιρείες με μηχανήματα. Εκείνο που δεν τους ενδιέφερε καθόλου ήταν ο κτηνοτρόφος. Ο βλάκας της υπόθεσης. Τώρα μπορώ να το πω αυτό με μια σιγουριά. Και οι τράπεζες κερδίσανε, γιατί κανένας δεν είχε το αρχικό κεφάλαιο στο χέρι, όπως εγώ, δανείστηκαν από τις τράπεζες.
Από την ώρα που αρχίζει και δανείζεται ο κτηνοτρόφος δεν ξεχρεώνει ποτέ. Οι τιμές στο γάλα και στο κρέας σου δίνουν τη χαριστική βολή. Εγώ το Σχέδιο το διέκοψα γιατί δεν άντεχα άλλο πλέον. Περίμενα να ‘ρθουνε τα χρήματα της δεύτερης δόσης περίπου 6-7 μήνες και μου ‘ρχεται ξαφνικά ένα χαρτί που έλεγε «στο τιμολόγιο τάδε δεν φαίνεται το εξοφλήθη» απ’ το υπουργείο!

Αντίστοιχα δύσκολα περνούν και οι άλλοι κτηνοτρόφοι;
Επειδή εκπροσώπησα και τους κτηνοτρόφους της Φαρκαδόνας (500 οικογένειες), το στρίμωγμα ήταν απίστευτο τα τελευταία δύο χρόνια. Πολλοί έχουν εγκαταλείψει, έχουν πάει Γερμανία και οι υπόλοιποι κρατιούνται με τα δόντια. Στο χωριό μου σχεδόν όλοι είναι καταχρεωμένοι. Φέτος, θα έχουνε πρόβλημα οι βιομηχανίες και τα τυροκομεία. Δεν θα βρίσκουν γάλα. Ευθυνόμαστε και οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι επειδή δεν μπορούμε να δράσουμε συλλογικά, να μαζευτούμε να δώσουμε όλοι το γάλα σε μια εταιρεία. Αυτή θα γλιτώσει σε κόστος και εμείς θα πετύχουμε καλύτερη τιμή. Βέβαια είναι κι η φύση της δουλειάς τέτοια. Και οι εταιρείες κοιτάγανε να κάνουνε τη δουλειά τους με τον χειρότερο τρόπο. Υπόσχονταν άλλες τιμές και αλλιώς πληρώναν στο τέλος, ενώ η προκαταβολή στην αρχή της χρονιάς είναι αυτό που έχει σακατέψει τους κτηνοτρόφους, γιατί τους κρατά δέσμιους. Αλλά δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, γιατί είναι καταχρεωμένοι και φτάνουν στο σημείο να παρακαλάνε για την προκαταβολή.

Τι προτείνετε ως λύση;
Για να ‘μαι ειλικρινής έχω απελπιστεί. Ό,τι γίνεται σε συλλογικό επίπεδο είναι αποσπασματικό. Είναι πάρα πολλές οι οργανώσεις σε πανελλήνια κλίμακα. Έπρεπε να έχουν έναν φορέα οι κτηνοτρόφοι. Από εκεί νομίζω ότι ξεκινάει το κακό. Να γίνουν σύλλογοι ανά δήμο, ένας ενιαίος στο νομό, ένα περιφερειακό όργανο για τη Θεσσαλία, το οποίο στη συνέχεια θα έχει έναν εκπρόσωπο στο διοικητικό συμβούλιο της πανελλήνιας οργάνωσης. Χωρίς διαχωρισμούς ανά προϊόν ή φυλή ή οτιδήποτε άλλο.

Τι συμβουλεύετε τους νέους;
Μακριά από προγράμματα. Να ξεκινήσουν πατώντας στις δικές τους δυνάμεις αποκλειστικά. Και σιγά-σιγά. Αν τυχόν «πέσουν» σε πρόγραμμα, θα έπρεπε να υπάρχει ένα χρονοδιάγραμμα να ξέρουν πότε θα πάρουν τη δόση για να κάνουν τα κουμάντα τους. Είναι απαραίτητο να γίνει στα κρατικά προγράμματα.

WHO IS WHO
O Βάιος Παππάς είναι 53 ετών. Τελείωσε το Λύκειο, εργάστηκε στο μαγαζί του πατέρα του στην Αθήνα και ένα χρόνο με σύμβαση στο χωριό καταγωγής του ως γραμματέας, το 1987. Μετά έφυγε μετανάστης στη Γερμανία, μαζί με την γυναίκα του. Με την κτηνοτροφία ασχολήθηκαν από το 2002 όταν γύρισαν στο Διάσελο Τρικάλων, πρώτα με την εκτροφή μοσχαριών και στη συνέχεια προβάτων, την οποία εγκατέλειψε πρόσφατα.

Συνέντευξη στον Πέτρο Αλεξανδρή