Στην περίπτωση της χώρας µας και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον τοµέα της αγροτικής παραγωγής, η µεταπολεµική αναδροµή δείχνει ότι ο συνεργατισµός άνθησε κατά την πρώτη περίοδο εκµηχάνισης της ελληνικής γεωργίας, στηριζόµενος είτε σε µικρά οικογενειακά συλλογικά σχήµατα, είτε σε µεγάλες κρατικοσυνεταιριστικές επιχειρήσεις, µε πολλές εξ αυτών να έχουν τη µορφή θυγατρικών µετοχικού ενδιαφέροντος της ΑΤΕ.
Βέβαια, αυτή η «άνοιξη» του συνεργατισµού στη χώρα µας δεν κράτησε για πολύ, καθώς, στα χρόνια της οικονοµικής ευµάρειας και των µεγάλων κοινοτικών επιδοτήσεων, δηλαδή µετά το ’80, δεν ήταν λίγοι αυτοί οι οποίοι θεώρησαν ότι οι συνεταιρισµοί έκλεισαν τον κύκλο τους και ότι στο εξής θα µπορούσε ο καθένας µόνος του.
Η πραγµατικότητα δείχνει ότι... επλανήθησαν πλάνην οικτράν!
Η εικόνα που διαµορφώνεται σήµερα σε κρίσιµους παραγωγικούς κλάδους, όπως π.χ. τα γαλακτοκοµικά και τα οπωροκηπευτικά, οδηγεί αβίαστα στο συµπέρασµα ότι το µοντέλο της πολυδιάσπασης και των καχεκτικών συλλογικών σχηµατισµών, αποβαίνει καταφανώς σε βάρος των παραγωγών. Το γεγονός, µάλιστα, ότι η αποδυνάµωση των συνεταιριστικών δοµών, κάνει την εµφάνισή της στη φάση της διεθνοποίησης των αγορών, επιφέρει διπλό πλήγµα, καθώς τις εµφανείς αδυναµίες στήριξης των εξαγωγών συνοδεύει µια κατακλυσµιαία αύξηση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων (γάλα, φρούτα, λαχανικά κ.λ.π.), εξέλιξη που δυσκολεύει τη θέση των παραγωγών και υπονοµεύει την πορεία ανασυγκρότησης των αγροτικών εκµεταλλεύσεων.
Γιάννης Πανάγος
