Με μειωμένο τον όγκο έναντι της περιόδου ρεκόρ 2015-2016 ολοκληρώθηκαν το Σεπτέμβριο οι εξαγωγές των νωπών φρούτων και λαχανικών κατά την εμπορική περίοδο 2016-2017, εξισορροπώντας ωστόσο σε φυσιολογικά επίπεδα με επαναφορά στην περίοδο 2014-2015, ελαφρώς αυξημένο με +1%.
Η πτωτική αυτή τάση στις ποσότητες, ακολουθεί την περίοδο 2015-2016 που πολλά προϊόντα κατέγραψαν ρεκόρ δεκαετίας, συνδυάζεται με βελτιωμένες τις μεσοσταθμικές τιμές ανά μονάδα κατά +16,6%, γεγονός που έφερε εισοδηματική εξισορρόπηση και που προβλέπεται να συνεχισθεί και για τη φετινή χρονιά 2017-2018, με περαιτέρω βελτίωση της μεσοσταθμικής τιμής τους ανά μονάδα.
Βρείτε εδώ αναλυτικά πίνακες από την Ανασκόπηση 2016-2017 για τις εξαγωγές φρούτων και λαχανικών μέχρι 30.9.2017.pdf
Εκτός όμως από την εικόνα των εξαγωγών στα χειμερινά φρούτα και λαχανικά της περιόδου 2016-2017, οι εξαγωγές (μέχρι 30/9) των θερινών φρούτων και λαχανικών παρουσιάζουν στα ροδάκινα ρεκόρ 10ετίας και σε σχέση με το 2016 αύξηση κατά +16,45% κατ όγκο, στα βερίκοκα (με ρεκόρ 5ετίας) +54,45% , στα νεκταρίνια (με ρεκόρ 10ετίας) +3,16%, στα κεράσια +4,8%, επιτραπέζια σταφύλια +12,63% (με πρόβλεψη μέχρι τέλους του χρόνου ρεκόρ 10ετίας), φράουλες +11,12% αλλά με ρεκόρ και για τις πατάτες +47,5%.
Παρά το ρωσικό εμπάργκο που διέκοψε την ανοδική πορεία των προηγουμένων περιόδων, την μη ελκυστική πια πρακτική της «πλάγιας οδού» για την Ρωσία, ο επαναπροσδιορισμός των στόχων εξαγωγής των προϊόντων μας με διεύρυνση των παραδοσιακών αγορών αλλά και το άνοιγμα νέων απέδωσαν και έχουμε την παρακάτω εικόνα.
Με την ευρισκόμενη σε εξέλιξη εμπορική περίοδο 2017/2018 των χειμερινών φρούτων και λαχανικών για ορισμένα απ αυτά να σημειώνεται μειωμένη παραγωγή λόγω καιρικών συνθηκών αλλά και άλλων σημειώνεται αύξηση ακόμη και θεαματική (π.χ. ακτινίδια). Παράλληλα και ενώ παρουσιάστηκε ευκαιρία εκμετάλλευσης της μειωμένης παραγωγής ανταγωνιστριών χωρών δυστυχώς η πολιτεία ανέχεται την διακίνησή τους ατυποποίητων, χωρίς την τήρηση των ενωσιακών εμπορικών προδιαγραφών επισήμανσης ένδειξης της ελληνικής τους προέλευσης , πράξη που πλήττει την φήμη των προϊόντων μας (π.χ.ακτινίδια που μέχρι 30/9/17 εκτιμάται ότι διακινήθηκαν μόνο προς Ιταλία κατ ευθεία απ τον αγρό τουλάχιστον 40-50 χιλιάδες τόνοι ως και κλημεντινών ) αλλά και ενίοτε χωρίς φορολογικά στοιχεία.
Η ανοδική πορεία στις εξαγωγές μας την τελευταία πενταετία οφείλεται αφ ενός στην βελτίωση την τελευταία 20ετία της προσπάθειας των παραγωγών της χώρας μας που υιοθέτησαν και εφάρμοσαν όλες τις σύγχρονες καλλιεργητικές μεθόδους παράγοντας προϊόντα σωστής ποιότητας και αφ ετέρου στην εξαγωγική δραστηριότητα της χώρας μας με τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων τυποποίησης και συσκευασίας αλλά και μάρκετινγκ, με τον εμπλουτισμό του με νέο επιχειρηματικό αίμα με γνώσεις και εξειδίκευση. Οι παράγοντες αυτοί συνέβαλαν στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων μας και την τοποθέτησή τους κατ ευθεία στα ράφια των μεγάλων αλυσίδων υπερκαταστημάτων λιανικής πώλησης.
Κατά το εννεάμηνο του 2017 οι εξαγωγές των νωπών φρούτων και λαχανικών, βάσει στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ, μειώθηκαν κατά -17,1% κατ όγκο σε σχέση με τους ίδιους μήνες του 2016 και ανήλθαν σε 1.074.381 τόνους και η αξία κατά -10,9%, σε 709,163 εκατομμύρια ευρώ, με ιδιαίτερη επισήμανση την επίτευξη ρεκόρ εξαγωγής στα ροδάκινα , τα βερίκοκα και τα νεκταρίνια
Κατ εκτίμηση μας οι εξαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών στο τέλος του 2017 θα είναι μειωμένες έναντι της αντιστοίχου περιόδου του 2016 και θα κυμανθούν στο επίπεδο 1,45 εκατ. τόνους έναντι 1,64 εκατ. τόνους του 2016 με τις εξαγωγές ακτινιδίων να διαμορφωθούν σε νέο ρεκόρ στο ύψος των 130-140 χιλιάδων τόνων. Εάν αντιμετωπιστούν τα θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού με την υποτιμολόγηση από «βαλκάνιους και Έλληνες εμπόρους αλλά και Ιταλούς πρόσφατα», τότε το έλλειμμα του Ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων – 481,973 εκατ. ευρώ του 2016 θα βελτιωθεί ίσως και να μηδενισθεί μόνο από την πραγματική απεικόνιση των εξαγομένων νωπών οπωροκηπευτικών μας προϊόντων.
Πολλές από τις αγορές των τρίτων χωρών είναι κλειστές λόγω φυτοϋγειονομικών εμποδίων, και ο Σύνδεσμός μας παρενέβη επανειλημμένως παρουσιάζοντας σειρά προτάσεων για την ενίσχυση των εξαγωγών προς τις αγορές αυτές, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται ιδίως η καθιέρωση απλουστευμένων διαδικασιών διαπραγμάτευσης, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προτάσεις που πρόσφατα υιοθετήθηκαν από τον Επίτροπό Γεωργίας Φιλ Χόγκαν.
Όσον αφορά τις εισαγωγές φρούτων και λαχανικών το εννεάμηνο 2017 ανήλθαν σε 480.325 τόνους (+18,6%) αξίας 402.507.670 ευρώ (+7,1%).
Ιδιαίτερη αύξηση εισαγωγών εμφανίζουν τα λεμόνια + 47,8% κατ όγκο, τα ακτινίδια +62,5%, οι πατάτες +35,4%,οι ανανάδες, τα αχλάδια , τα ρόδια και οι χουρμάδες κατά 19,3%, 15,6%, 15,6% και 14,7% αντίστοιχα στοιχείο που δείχνει μια επαναφορά της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών στην εγχώρια αγορά
Κατά την εν εξελίξει ευρισκόμενη εμπορική περίοδο 2017/2018 (εσπεριδοειδή, ακτινίδια, μήλα, αγγούρια, φράουλες κ.α), απευθύναμε ξανά έκκληση στην Πολιτεία ώστε να ληφθούν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα που θα διευκολύνουν την προώθηση των εξαγωγών μας, όπως πχ στην περίπτωση των εξαγωγών προϊόντων μας προς τις ασιατικές χώρες . Όμως η γραφειοκρατία και η μη επαρκής στελέχωση των αρμοδίων υπηρεσιών καθιστούν αδύνατη την επέκταση σ αυτές τις αγορές, παρά την υφιστάμενη ζήτηση.
Είναι ευκαιρία, εκμεταλλευόμενοι τις τυχόν ελλείψεις στις ανταγωνίστριες παραγωγές χώρες, για περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών μας, το άνοιγμα νέων αγορών, αναθεωρώντας και την εφαρμοζόμενη φυτουγειονομική πολιτική της γενικής απαγόρευσης εξαγωγής πορτοκαλιών και μανταρινιών με φύλλα (απαίτηση των πελατών-καταναλωτών), με περιορισμό της μόνο σε προϊόντα από περιοχές που έχουν διαπιστωθεί φυτασθένειες (tristeza) και, χορηγώντας φυτουγειονομικά «διαβατήρια» σε παραγωγές (δενδρώνες) καθαρές σε περιοχές που είναι απηλλαγμένοι και υγιείς προκειμένου να αυξήσουμε τις εξαγωγές μας και να αποκτήσουμε πρόσθετη αξία και αύξηση του εισοδήματος των παραγωγών μας
Σε γενικότερο επίπεδο η επισκοπούμενη περίοδος 2016-2017 χαρακτηρίζεται από:
Την εξακολούθηση διακίνησης ατυποποίητων οπωροκηπευτικών προϊόντων, χωρίς την επεξεργασία τους από συσκευαστήρια, χωρίς την τήρηση κανόνων υγιεινής και ασφάλειας και την προώθηση τους από «έλληνες εμπόρους» στις γειτονικές Βαλκανικές χώρες, με κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών και με δυσφήμηση των ελληνικών προϊόντων, αλλά και χωρίς να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Εμπόρων Νωπών Οπωροκηπευτικών (με μη αναγγελία των φορτώσεων),χωρίς φορολογικό εκπρόσωπο αλλά ενίοτε με ελληνικό ΑΦΜ.
Προκειμένου να διατηρήσουμε την παρουσία των προϊόντων μας στις καταναλωτικές αγορές παραδοσιακές και νέες θα πρέπει η ελληνική καλλιέργεια οπωροκηπευτικών να εμπλουτιστεί και να επεκταθεί , τόσο από άποψη έκτασης όσο και από πλευράς νέων ποικιλιών με μετασυλλεκτική διάρκεια. Η αλλαγή πλεύσης στις καλλιέργειες θα πρέπει να προβλέπει προϊόντα με διαφορετικά στάδια ωρίμανσης, ούτως ώστε να επεκταθεί η καλλιεργητική περίοδος και να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες που μας δίνει κλιματικά και γεωγραφικά η χώρα μας. Επιτακτική καθίσταται η ανάγκη χάραξης στρατηγικής για αύξηση της παραγωγής οπωροκηπευτικών προϊόντων και άμεση εφαρμογή της καθώς ανακάπτοντας η εγχώρια κατανάλωση, ως φαίνεται, δεν θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε τις κατακτήσεις μεριδίων στις καταναλωτικές αγορές για τα προϊόντα μας
Είναι απαραίτητο να τερματισθεί η σε βάρος των παραγωγών φρούτων και λαχανικών πρακτική διευκόλυνσης ουσιαστικώς σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο εισαγωγών ομοειδών προϊόντων τρίτων χωρών.
Ελπίζουμε κατά την διάρκεια της εμπορικής περιόδου 2017/18, οι δράσεις προτεραιότητας να σχετίζονται με το άνοιγμα νέων αγορών στον τομέα της εμπορικής πολιτικής, εξάλειψη όλων των υφιστάμενων και επανειλημμένως επισημανθέντων αντικινήτρων , προς βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μας, για την διατήρηση του μεριδίου μας στις παραδοσιακές καταναλωτικές αγορές αλλά και συνέχιση του ηυξημένου ρυθμού εξαγωγών των φρούτων και λαχανικών.
*του Γιώργου Πολυχρονάκη
Ειδικού συμβούλου-εκπροσώπου του Incofruit Hellas
Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων-Λαχανικών και Χυμών
