«Προκειµένου να δηµιουργηθεί ένα σύγχρονο θερµοκήπιο, κατάλληλο για τις µεσογειακές συνθήκες, θα πρέπει να γίνει έρευνα που θα στοχεύει αφενός στην προσαρµογή στις µεσογειακές συνθήκες τεχνολογιών που έχουν αναπτυχθεί και εφαρµοστεί σε άλλες χώρες και αφετέρου στην ανάπτυξη καινοτόµων τεχνολογιών για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών θερµοκηπιακών µονάδων» ανέφερε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου µε τίτλο «Adapt2Change: Νέες τεχνολογίες στη σύγχρονη γεωργία: Τεχνολογίες παραγωγής θερµοκηπιακών προϊόντων µε µειωµένες εισροές» ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Κίττας. Πρόκειται για µια πρωτοβουλία που εντάσσεται στο πλαίσιο του οµώνυµου έργου µε στόχο την επίδειξη της ικανότητας προσαρµογής της γεωργικής παραγωγής στην κλιµατική αλλαγή και στην περιορισµένη παροχή υδατικών πόρων και χρηµατοδοτείται από το πρόγραµµα Life.
Ο καθηγητής, µεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στο παράδειγµα του κλειστού θερµοκηπίου, όπου η αρχική ιδέα είχε αναπτυχθεί στην Ολλανδία και η εφαρµογή της στην περιοχή µας απαιτεί επιπλέον έρευνα και προσαρµογή. Εξήγησε, πως το κλειστό θερµοκήπιο συλλέγει την ηλιακή ενέργεια που εισέρχεται σε περιόδους, όπου η θερµοκρασία είναι υψηλή και την αποθηκεύει για να την αξιοποιήσει όταν η θερµοκρασία είναι χαµηλή. Παράλληλα, µε τη χρήση εξελιγµένων τεχνολογιών, συλλέγει και επαναχρησιµοποιεί το 90% του νερού. Έτσι, η χρήση του κλειστού θερµοκηπίου οδηγεί σε µείωση των απαιτούµενων εισροών-πόρων στο θερµοκήπιο και σε αύξηση της αποτελεσµατικότητας χρήσης ενέργειας, νερού και λιπασµάτων. Αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία κατασκευής, ανέφερε ο κ. Κίττας, πρέπει να φέρουµε στα ελληνικά πια δεδοµένα.
Μονάδες ακόµη και σε περιοχές µε µεγάλες καλλιέργειες, όπως η Θεσσαλία Μια δυναµική έκφραση της πρωτογενούς παραγωγής αποτελούν, σύµφωνα µε τον καθηγητή Κωνσταντίνο Κίττα, τα θερµοκήπια και ιδιαίτερα σήµερα, µε τα διάφορα διαρθρωτικά προβλήµατα της ελληνικής γεωργίας, µπορούν να αποτελέσουν διέξοδο και ταυτόχρονα σηµαντικό παράγοντα δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας ακόµη και για περιοχές οι οποίες παραδοσιακά έχουν σχέση µόνο µε µεγάλες καλλιέργειες, όπως η περιοχή της Θεσσαλίας. Σύµφωνα µε την τοποθέτησή του στο Συνέδριο Adapt2Change, «η ελληνική γεωργία διέρχεται κρίσιµη φάση, η οποία έχει επηρεαστεί από το διεθνές και το ευρωπαϊκό οικονοµικό περιβάλλον, µε την αποσύνδεση των επιδοτήσεων από το ύψος της παραγωγής, έχουν δηµιουργήσει προβλήµατα ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων και έχουν καταστήσει αρκετές από τις παραδοσιακές καλλιέργειες αντιοικονοµικές. Οι θερµοκηπιακές καλλιέργειες αποτελούν µια δυναµική έκφραση της πρωτογενούς παραγωγής και µπορούν να αποτελέσουν διέξοδο. Όµως µε σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών της θερµοκηπιακής καλλιέργειας, θα πρέπει να γίνουν ορισµένες απαραίτητες αλλαγές και βελτιώσεις, οι οποίες θα στοχεύουν: • 1. Στη βελτίωση της ποιότητας και ποσότητας των παραγόµενων προϊόντων µέσω καλύτερων και νεότερων τεχνικών καλλιέργειας (υδροπονία, νέα υποστρώµατα, σύσταση και διαχείριση θρεπτικών διαλυµάτων). • 2. Στη µείωση των εισροών ενέργειας (εξοικονόµηση ενέργειας, αξιοποίηση βιοµάζας και λοιπών ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, καλύτερη διαχείριση µικροκλίµατος, κλειστό θερµοκήπιο). • 3. Στη µείωση των χηµικών εισροών (ολοκληρωµένη παραγωγή, δίχτυα εντοµοστεγανότητας, φωτοεκλεκτικά υλικά κάλυψης). • 4. Στην καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων (κλειστά υδροπονικά συστήµατα, κλειστό θερµοκήπιο).
Έρευνα για την προσαρμογή Προκειµένου να δηµιουργηθεί ένα σύγχρονο θερµοκήπιο, κατάλληλο για τις µεσογειακές συνθήκες, θα πρέπει να εξοπλιστεί µε όλο τον καινοτόµο τεχνολογικό εξοπλισµό που θα το καταστήσει βιώσιµο και φιλικό στο περιβάλλον, συµπλήρωσε ο κ. Κίττας. Ωστόσο τόνισε, πως η υπάρχουσα τεχνολογία και τεχνογνωσία, η οποία αναπτύχθηκε στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, δεν µπορεί να µεταφερθεί κατευθείαν στη Μεσόγειο, καθώς είναι συχνά ακατάλληλη για προβλήµατα, τα οποία συναντώνται στην περιοχή. Έτσι, θα πρέπει να γίνει έρευνα που θα στοχεύει αφενός στην προσαρµογή στις µεσογειακές συνθήκες τεχνολογιών που έχουν αναπτυχθεί και εφαρµοστεί σε άλλες χώρες και αφετέρου στην ανάπτυξη καινοτόµων τεχνολογιών για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών θερµοκηπιακών µονάδων.
Η αγορά θέλει µονάδες άνω των 30 στρμ.. Απόσβεση µέσα σε 6 χρόνια παρά την υψηλού κόστους επένδυση που απαιτούν τα υψηλής τεχνολογίας θερµοκήπια και δύναται να φτάσει ακόµα και τα 15.000 ευρώ/στρέµµα, µπορεί να καταφέρει ένας παραγωγός, διοχετεύοντας την κατάλληλη περίοδο το προϊόν του όταν η τιµή διάθεσης βρίσκεται στο υψηλότερό της σηµείο. Αυτό ισχύει τουλάχιστον σύµφωνα µε τα σενάρια κόστους/απόδοσης που «έτρεξε» για πέντε διαφορετικού τύπου θερµοκηπιακές εγκαταστάσεις ντοµάτας και παρουσίασε ο γενικός διευθυντής της εταιρείας Agrostis, Αθανάσιος Σαπουνάς, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε το πρώτο σενάριο του Σαπουνά, ένας παραγωγός που θέλει να µπει στα θερµοκήπια (21 στρεµµάτων) το κεφάλαιο που απαιτείται κυµαίνεται από 630.000 ευρώ για πλαστικά χαµηλής τεχνολογίας και µπορεί να φτάσει στα 3,1 εκατ. ευρώ για τα υπερσύγχρονα γυάλινα θερµοκήπια που σχεδόν τριπλασιάζουν την παραγωγή. Με 20% ιδιωτική συµµετοχή και 80% επιδότηση και δανεισµό, ο παραγωγός µπορεί να βγάλει τα λεφτά του σε περίπου 6,5 χρόνια και στις 2 περιπτώσεις, φυσικά µε διαφορές στην τιµή πώλησης.
Ο µόνος ασφαλής δρόµος περνάει από την πιστοποίηση Με στόχο να βελτιωθεί η η ποιότητα των παραγόµενων προϊόντων από τα θερµοκήπια αλλά και να αυξηθούν σηµαντικά οι εξαγωγές τους ο ασφαλέστερος δρόµος περνάει από την πιστοποίηση της παραγωγής τους και µάλιστα από αναγνωρισµένους πιστοποιητικούς φορείς, σύµφωνα µε τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών ∆ηµήτριο Σάββα κατά την τοποθέτησή του στο Συνέδριο. «Η πιστοποίηση έχει ήδη δηµιουργήσει νέες συνθήκες στην παραγωγή κηπευτικών υπό κάλυψη, δεδοµένου ότι προϋποθέτει σηµαντικές αλλαγές όχι µόνο στις τεχνικές παραγωγής, αλλά και στον τρόπο οργάνωσης µίας θερµοκηπιακής µονάδας», σηµείωσε. Ωστόσο, πολλά µπορούν ακόµη να βελτιωθούν στις θερµοκηπιακές καλλιέργειες, σύµφωνα µε τον οµιλητή, όπως η χρήση κατάλληλου εξοπλισµού για τον έλεγχο του εσωτερικού κλίµατος και της υδρολίπανσης, ο εµβολιασµός, η εφαρµογή σύγχρονων υδροπονικών συστηµάτων, η εφαρµογή σύγχρονων συστηµάτων κλαδέµατος και υποστύλωσης µε συστηµατική αφαίρεση των παλαιών φύλλων, η χρήση βοµβίνων για υποβοήθηση της καρπόδεσης αντί καρποδοτικών ορµονών, η εφαρµογή υδρολίπανσης και φυτοπροστασίας σύµφωνα µε τις αρχές της ολοκληρωµένης διαχείρισης της παραγωγής και, τέλος, η επιλογή του κατάλληλου γενετικού υλικού για κάθε καλλιέργεια (ποικιλίες, υβρίδια), ανάλογα µε τις απαιτήσεις της αγοράς. Και φυσικά, όλα αυτά θα πρέπει να βρίσκονται υπό την εποπτεία αναγνωρισµένου οργανισµού πιστοποίησης, που θα παρακολουθεί τα στάδια της διαδικασίας, ανέφερε ο ίδιος.
Ελλείμματα σε εξοπλισμό «Μια από τις σηµαντικότερες γεωργικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, λόγω των φυσικών πλεονεκτηµάτων που της παρέχει το ήπιο µεσογειακό κλίµα, αποτελεί η εκτός εποχής παραγωγή κηπευτικών σε θερµοκήπια. Από την άλλη πλευρά όµως, χαρακτηρίζεται από σηµαντικά ελλείµµατα τόσο σε εξοπλισµό και τεχνογνωσία όσο και στην οργάνωση και εµπορία», ανέφερε στην οµιλία του, ο ∆ηµήτριος Σάββας. Ο οµιλητής επισήµανε πως η έλλειψη εξοπλισµού και τεχνογνωσίας παράγουν κηπευτικά χαµηλής ποιότητας, περιορίζοντας τις δυνατότητες εξαγωγών.
BΙΟΓΡΑΦΙΚΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΙΤΤΑ
Ο Κωνσταντίνος Κίττας γεννήθηκε το 1949 και κατοικεί στο Βόλο. Είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με πάνω από 35 χρόνια εμπειρίας στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, Διδάκτωρ (Docteur Ingenieur) Πανεπιστημίου Perpignan, κατέχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα του Πανεπιστημίου του Perpignan στην Ηλιακή Ενέργεια, είναι Γεωπόνος της Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Παν. Θεσσαλίας
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΑΒΒΑ
Ο Δημήτριος Σάββας γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε στην Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών, υπήρξε Διευθυντής της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Ηπείρου, εκτιμητής Γεωπόνος στον ΟΓΑ, μέλος ερευνητικών ομάδων και είναι Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήματος Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Κηπευτικών
Ρεπορτάζ-φωτογραφίες: Βασιλική Πασχάλη – Τσαντοπούλου, από το περιοδικό Fresher μηνός Απριλίου 2016.
Ο καθηγητής, µεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στο παράδειγµα του κλειστού θερµοκηπίου, όπου η αρχική ιδέα είχε αναπτυχθεί στην Ολλανδία και η εφαρµογή της στην περιοχή µας απαιτεί επιπλέον έρευνα και προσαρµογή. Εξήγησε, πως το κλειστό θερµοκήπιο συλλέγει την ηλιακή ενέργεια που εισέρχεται σε περιόδους, όπου η θερµοκρασία είναι υψηλή και την αποθηκεύει για να την αξιοποιήσει όταν η θερµοκρασία είναι χαµηλή. Παράλληλα, µε τη χρήση εξελιγµένων τεχνολογιών, συλλέγει και επαναχρησιµοποιεί το 90% του νερού. Έτσι, η χρήση του κλειστού θερµοκηπίου οδηγεί σε µείωση των απαιτούµενων εισροών-πόρων στο θερµοκήπιο και σε αύξηση της αποτελεσµατικότητας χρήσης ενέργειας, νερού και λιπασµάτων. Αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία κατασκευής, ανέφερε ο κ. Κίττας, πρέπει να φέρουµε στα ελληνικά πια δεδοµένα.
BΙΟΓΡΑΦΙΚΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΙΤΤΑ
Ο Κωνσταντίνος Κίττας γεννήθηκε το 1949 και κατοικεί στο Βόλο. Είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με πάνω από 35 χρόνια εμπειρίας στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, Διδάκτωρ (Docteur Ingenieur) Πανεπιστημίου Perpignan, κατέχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα του Πανεπιστημίου του Perpignan στην Ηλιακή Ενέργεια, είναι Γεωπόνος της Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος του Παν. Θεσσαλίας
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΑΒΒΑ
Ο Δημήτριος Σάββας γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε στην Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή Αθηνών, υπήρξε Διευθυντής της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Ηπείρου, εκτιμητής Γεωπόνος στον ΟΓΑ, μέλος ερευνητικών ομάδων και είναι Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήματος Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Κηπευτικών
Ρεπορτάζ-φωτογραφίες: Βασιλική Πασχάλη – Τσαντοπούλου, από το περιοδικό Fresher μηνός Απριλίου 2016.
