Το σχέδιο περιλαµβάνει ασφυκτικά χρονοδιαγράµµατα για τον κόσµο που θέλει να διευθετήσει το δάνειό του µε την τράπεζα.
Πώς θα γίνει «συνεργάσιµος»: Ο δανειολήπτης αρχικά θα πρέπει να µεταβεί στο χρηµατοπιστωτικό ίδρυµα που έχει λάβει το δάνειο και να ζητήσει ρύθµιση. Η τράπεζα µε τη σειρά της θα του ζητήσει όλα τα στοιχεία που θα απαιτηθούν, τα οποία όµως θα πρέπει να είναι ακριβή και αληθή (π.χ. αριθµούς σταθερού, κινητού τηλεφώνου και fax, ηλεκτρονική διεύθυνση, διεύθυνση κατοικίας και εργασίας), ενώ θα πρέπει να ορίσει ένα συγγενικό ή φιλικό του πρόσωπο ως «εναλλακτική» επιλογή επικοινωνίας σε περίπτωση που ο ίδιος δεν είναι διαθέσιµος. Αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να προσκοµιστούν σε διάστηµα 15 ηµερών.
Έπειτα ο δανειολήπτης θα πάρει από την τράπεζα προτάσεις και λύσεις για τη ρύθµιση. Με αυτό τον τρόπο η τράπεζα χαρακτηρίζει τον δανειολήπτη ως «συνεργάσιµο», διαχωρίζοντας στην ουσία αυτούς που ενδιαφέρονται για ρύθµιση από αυτούς που αδιαφορούν. Όσοι δεν πάνε στην τράπεζα και συνεχίσουν να µην πληρώνουν, θα χαρακτηριστούν ως «µη συνεργάσιµοι», µε αποτέλεσµα να κινδυνεύουν να βγει το σπίτι τους σε πλειστηριασµό από την τράπεζα!
Εύλογες δαπάνες διαβίωσης: Βασικό χαρακτηριστικό στον Κώδικα ∆εοντολογίας αποτελούν και οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Τα πρώτα βήµατα έχουν ήδη γίνει από το Συµβούλιο Ιδιωτικού Χρέους που έχει συσταθεί εδώ και καιρό και έχει καθορίσει τις εύλογες δαπάνες.
Για παράδειγµα, µια τετραµελή οικογένεια υπολογίζεται ότι έχει εύλογες δαπάνες διαβίωσης 1.347 ευρώ, χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις δανείου. Ό,τι ποσό περισσεύει από τα έσοδα της οικογένειας θα πηγαίνει στην αποπληρωµή του δανείου.
Πότε µπαίνει εγγυητής: Σε περίπτωση που υπάρχει καθυστέρηση πληρωµής για πάνω από 30 µέρες, τότε θα πρέπει να µπαίνει εγγυητής στο δάνειο, εφόσον:
(α) προβλέπεται ήδη ρητά από τη δανειακή σύµβαση ότι ο εγγυητής υποκαθιστά τον δανειολήπτη στις υποχρεώσεις του καθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου
(β) ανεξάρτητα από το εάν προβλέπεται ρητά από τη δανειακή σύµβαση ότι ο εγγυητής υποκαθιστά τον δανειολήπτη στις υποχρεώσεις του καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής, αλλά έχουν υλοποιηθεί όλες οι προβλεπόµενες ενέργειες µεταξύ ιδρύµατος και δανειολήπτη και δεν έχει υπάρξει συµφωνία µεταξύ των δυο πλευρών.
Οι τρεις επιλογές: Ο Κώδικας ∆εοντολογίας για τα «κόκκινα» δάνεια περιλαµβάνει τρεις επιλογές για τη ρύθµιση των οφειλών, τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νοµικά πρόσωπα. Εννοείται πως κάθε περίπτωση χαρακτηρίζεται ξεχωριστή για την τράπεζα. Προβλέπεται βραχυπρόθεσµη ρύθµιση, µακροπρόθεσµη και οριστική διευθέτηση.
Βραχυπρόθεσµη ρύθµιση: Αυτή η επιλογή αφορά δάνεια που έχουν διάρκεια µικρότερη των 5 ετών. Συνήθως επιλέγονται σε περιπτώσεις που οι δυσκολίες αποπληρωµής κρίνονται προσωρινές.
Τι προβλέπει: (α) Μόνο τόκους: Κατά τη διάρκεια καθορισµένης βραχυπρόθεσµης περιόδου, καταβάλλονται µόνο τόκοι.
(β) Μειωµένες δόσεις: Μειώνεται το ποσό των τοκοχρεωλυτικών δόσεων αποπληρωµής (το νέο ποσό δόσης ενδέχεται να είναι µεγαλύτερο ή µικρότερο από το ποσό δόσης το οποίο θα αντιστοιχούσε σε ρύθµιση µόνο τόκων) για καθορισµένη βραχυπρόθεσµη περίοδο.
(γ) Περίοδος χάριτος: παρέχει στο δανειολήπτη τη δυνατότητα προκαθορισµένης περιόδου αναστολής πληρωµών.
(δ) Αναβολή Πληρωµής ∆όσης/∆όσεων: παρέχεται, συµβατικά, η δυνατότητα στο δανειολήπτη να µεταφέρει χρονικά µία δόση του δανείου.
(ε) Τακτοποίηση Καθυστερούµενου Υπολοίπου: τακτοποίηση του ληξιπρόθεσµου υπολοίπου, συνήθως µέσω συµφωνίας ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και διατήρηση της απαίτησης για το υπόλοιπο.
(στ) Κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσµων οφειλών: H κεφαλαιοποίηση των ληξιπρόθεσµων οφειλών και αναπροσαρµογή του προγράµµατος αποπληρωµής του οφειλόµενου υπολοίπου.
Μακροπρόθεσµη ρύθµιση: Αυτή η ρύθµιση αφορά δάνεια µε διάρκεια πάνω από 5 έτη, µε στόχο τη µείωση της δόσης, σε συνδυασµό, ενδεχόµενα, µε αύξηση του αριθµού τους και παράταση του χρόνου αποπληρωµής, λαµβάνοντας, σε κάθε περίπτωση υπόψη, συντηρητικές παραδοχές για την εκτιµώµενη µελλοντική ικανότητα αποπληρωµής του δανειολήπτη µέχρι τη λήξη του προγράµµατος αποπληρωµής.
Τι προβλέπει: (α) Μόνιµη µείωση του επιτοκίου ή του συµβατικού Περιθωρίου
(β) Αλλαγή Τύπου Επιτοκίου: από κυµαινόµενο σε σταθερό ή αντίστροφα.
(γ) Παράταση της διάρκειας: Παράταση της διάρκειας αποπληρωµής του δανείου (δηλαδή της ηµεροµηνίας της τελευταίας συµβατικής καταβολής δόσης του δανείου).
(δ) ∆ιαχωρισµός της χορήγησης: Όταν ένα ΠΙ συµφωνεί να διαχωρίσει ένα πχ. ενυπόθηκο δάνειο δανειολήπτη σε δύο τµήµατα :
i. ένα ενυπόθηκο δάνειο, το οποίο ο δανειολήπτης εκτιµάται ότι µπορεί να αποπληρώνει, µε βάση την υφιστάµενη και την εκτιµώµενη µελλοντική ικανότητα αποπληρωµής αυτού και
ii. στο υπόλοιπο τµήµα του αρχικού δανείου, το οποίο τακτοποιείται µεταγενέστερα, µε ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συµφωνείται εξ αρχής από τα δυο µέρη.
(ε) Μερική διαγραφή χρεών: Αυτή η επιλογή προβλέπει την οριστική διαγραφή µέρους της συνολικής απαίτησης της τράπεζας, ώστε να διαµορφωθεί σε ύψος, που εκτιµάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί οµαλά.
(στ) Πρόσθετη εξασφάλιση: Όταν λαµβάνονται πρόσθετες εξασφαλίσεις από το δανειολήπτη, στο πλαίσιο µιας ευρύτερης, ευνοϊκότερης για τον δανειολήπτη, ρύθµισης.
(ζ) Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης: Αλλαγή της διοίκησης της επιχείρησης όταν οι πιστώτρια/ες τράπεζες θεωρούν την επιχείρηση βιώσιµη υπό προϋποθέσεις, αλλά η υφιστάµενη διοίκηση δεν συνεργάζεται προς αυτήν την κατεύθυνση. Η συγκεκριµένη επιλογή δεν συνιστά από µόνης της τύπο ρύθµισης για τους σκοπούς παραγωγής αναφορών της παρούσας, αλλά δύναται να συνδυάζεται µε τις υπόλοιπες επιλογές ρύθµισης.
(η) Συµφωνίες ανταλλαγής χρέους µε Μετοχικό Κεφάλαιο: Εφαρµόζεται σε αναδιαρθρώσεις εταιρειών, όπου µέρος του χρέους µετατρέπεται σε Μετοχικό Κεφάλαιο και η τράπεζα καθίσταται µέτοχος της επιχείρησης, ώστε το υπόλοιπο του χρέους να µπορεί να εξυπηρετηθεί από τις προβλεπόµενες ταµειακές ροές του δανειολήπτη.
Οριστική διευθέτηση: Ως τύπος οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε µεταβολή του είδους συµβατικής σχέσης µεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη ή ο τερµατισµός της, µε στόχο την οριστική τακτοποίηση.
Όπως συµβαίνει και στο εξωτερικό:
µπορεί να υπάρξει εθελοντική παράδοση του ακινήτου που έχει δοθεί ως υποθήκη, όταν ο δανειολήπτης, ο οποίος δεν µπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωµής ενυπόθηκου δανείου, παραχωρεί εθελοντικά (χωρίς να απαιτηθεί η προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες εκ µε
Μετατροπή σε χρηµατοδοτική µίσθωση. Ο δανειολήπτης µεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα υπογράφοντας σύµβαση χρηµατοδοτικής µίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα µίσθωσης και χρήσης για ορισµένη ελάχιστη χρονική περίοδο (συνήθως πέντε έτη).
Πώληση και ενοικίαση. Ο δανειολήπτης µεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στην τράπεζα είτε σε τρίτο. Η συµφωνία µπορεί να συνοδεύεται από παραχώρηση του δικαιώµατος διαµονής στο ακίνητο έναντι µισθώµατος (συνήθως για ελάχιστη περίοδο τριών ετών). Στη συµφωνία προβλέπεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.
Μεταβίβαση - πώληση του δανείου/αναπροσαρµοσµένο υπόλοιπο, σε άλλο ίδρυµα, πιστωτή ή χρηµατοδοτικό σχήµα.
Ανταλλαγή µε στεγαστικό δάνειο µικρότερης αξίας. Συµφωνία που επιτρέπει σε δανειολήπτη µε οικονοµικές δυσκολίες που έχει υποθηκευµένη την κύρια κατοικία του ή την επαγγελµατική του στέγη να την πωλήσει αγοράζοντας νέα χαµηλότερης αξίας.
∆ιαχείριση σε εκκαθάριση. Ορίζεται η κατάσταση στην οποία η απαίτηση της τράπεζας αντιµετωπίζεται στο πλαίσιο πτωχευτικής διαδικασίας.
Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων. Ορίζεται η κατάσταση στην οποία το πιστωτικό ίδρυµα, έχοντας καταγγείλει τη δανειακή σύµβαση, εκκινεί διαδικασίες ρευστοποίησης των εξασφαλισµένων για την ικανοποίηση της απαίτησής του.
∆ικαστικές/Νοµικές Ενέργειες: Ορίζονται οι ενέργειες οριστικής διευθέτησης που µπορεί να λαµβάνονται σε περίπτωση απουσίας ή εξάντλησης των εξασφαλίσεων και αφορούν την εκκίνηση δικαστικών ενεργειών έναντι περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη για την κάλυψη των απαιτήσεων του πιστωτικού ιδρύµατος.
Οι τράπεζες
Κάθε ίδρυµα θα πρέπει να ακολουθήσει τα επόµενα στάδια κατά το χειρισµό δανειοληπτών που παρουσιάζουν καθυστερήσεις, καθώς και σε περιπτώσεις µε ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης:
Στάδιο 1: Επικοινωνία µε τον δανειολήπτη.
Στάδιο 2: Συγκέντρωση οικονοµικών και άλλων πληροφοριών.
Στάδιο 3: Αξιολόγηση των οικονοµικών στοιχείων.
Στάδιο 4: Πρόταση των κατάλληλων λύσεων στον δανειολήπτη.
Τι θα βλέπει ο έλεγχος
Κάθε ίδρυµα αξιοποιεί τα υποβληθέντα από τον δανειολήπτη οικονοµικά στοιχεία και κάθε διαθέσιµη από άλλες πηγές πληροφόρηση ώστε να αξιολογούνται, κατ’ ελάχιστον, τα εξής:
Για κάθε κατηγορία δανειολήπτη (φυσικό ή νοµικό πρόσωπα):
(α) η οικονοµική κατάσταση του δανειολήπτη,
(β) το συνολικό ύψος και τη φύση των χρεών του δανειολήπτη περιλαµβανοµένων τυχόν οφειλών του σε άλλες τράπεζες,
(γ) η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωµής του δανειολήπτη,
(δ) το ιστορικό οικονοµικής συµπεριφοράς του δανειολήπτη και,
(ε) η προβλεπόµενη ικανότητα αποπληρωµής των οφειλών εκ µέρους του δανειολήπτη.
