Βρέθηκα πριν από 3 χρόνια, αργά την άνοιξη, με αφορμή τότε ένα άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας, στην πόλη Μπρνο της Τσεχίας, στον κάμπο της Αυστρίας και κοίταζα προσεκτικά, απ’ το ψηλό van…άκι με το οποίο ταξιδεύαμε, τα σιταροχώραφα των αυστριακών! Όλα, μια κοψιά! Όλα στο ίδιο ύψος, χωρίς ένα χορταράκι, μια παπαρούνα, βρε αδερφέ, τίποτα! Με το στάχυ ζωηρό, στο ίδιο μέγεθος, έτοιμο να δώσει σε λίγο καιρό τον καρπό του! Αν άλλαζε κάτι, πού και πού, ήταν μόνο η ποικιλία
Σκεφτόμουνα, όπως ήταν φυσικό, και έκανα τη σύγκριση με τον δικό μας κάμπο, με τα δικά μας σιταροχώραφα, που μέχρι και σήμερα είναι συνήθως γεμάτα βρούβες και παπαρούνες (οι περισσότεροι πηγαίνουν, βλέπετε, για διπλή και τριπλή παραγωγή), άλλα κοντά, άλλα ψηλά, άλλα πεσμένα, άλλα όρθια, άλλα χλωρά, άλλα ξερά, και πάει λέγοντας
Κι αν πάμε στο σήμερα, δεν έχω παρά να επικαλεστώ τον Ολλανδό τεχνοκράτη κύριο Τράα (ναι αυτόν του ΔΝΤ, που μίλησε στην εκδήλωση των Financial Times) και είπε μεταξύ άλλων ο άνθρωπος, πως «η Ελλάδα μοιάζει με μια μηχανή Mercedes που μπορεί να τρέξει με 120 χιλιόμετρα την ώρα, αλλά τρέχει μόνο με 40 επειδή έχει λάσπη στη μηχανή της»
«Λάσπη στη μηχανή της» έχει σίγουρα και η αγροτική οικονομία της χώρας μας, κι αυτό δεν έχει να κάνει με τον μικρό και πολυτεμαχισμένο κλήρο -άλλωστε και τα κτήματα στην Αυστρία δεν είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα δικά μας στο θεσσαλικό κάμπο-, δεν οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας, έχει να κάνει καθαρά με τη νοοτροπία μας και φυσικά με τον τρόπο οργάνωσης της αγοράς
Δεν έχω καταλάβει πραγματικά ποιος έχει συμφέρον και μένει καθηλωμένο στα 8-10 κιλά το στρέμμα το υποχρεωτικό ελάχιστο όριο χρήσης πιστοποιημένου σπόρου στο σκληρό σιτάρι! Μια επιλογή που δημιουργεί «παρεμπόριο» με τα γνωστά καρτελάκια, που υποβαθμίζει την ποιότητα και δυσχεραίνει τη διαδικασία κατηγοριοποίησης της παραγωγής, που δεν αφήνει περιθώρια ομογενοποίησης του σκληρού που παράγεται στη χώρα μας ή τουλάχιστον σε κάποιες περιοχές και ειδικότερα από κάποιες Ομάδες Παραγωγών, που βάζει εμπόδια στη συμβολαιακή γεωργία, που κάνει μια χώρα η οποία θα μπορούσε να είναι ευρωπαϊκή δύναμη στο σκληρό σιτάρι να μοιάζει φτωχός συγγενής
Κι αν η απάντηση είναι στο κόστος παραγωγής, που δεν είναι, τότε γιατί δεν θα μπορούσε να οργανωθεί με την κατάλληλη επίβλεψη και η ιδιοπαραγωγή σπόρου, ώστε να διευκολυνθεί το κόστος των συστηματικών παραγωγών που έχουν αυτή τη δυνατότητα, μέσα από το κατάλληλο βέβαια θεσμικό πλαίσιο, με αυστηρό σύστημα πιστοποίησης (ΟΠΕΓΕΠ) και με προδιαγραφές σπόρων α΄ αναπαραγωγής (R1)
Στην περίπτωση του εναλλακτικού μοντέλου ιδιοπαραγωγής, «κορμό» θα μπορούν πιθανώς να αποτελέσουν οι Ομάδες καλλιεργητών σκληρού σίτου, που θα εξασφαλίσουν πιστοποιημένο σπόρο άριστης ποιότητας με χαμηλό κόστος, σε συνεργασία ενδεχομένως με κάποια από τις γνωστές σποροπαραγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου
Δεν αρκεί, βέβαια, ο καλός πιστοποιημένος σπόρος και η άριστη ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, με ό,τι αυτό σημαίνει για την οργάνωση των αντίστοιχων εκμεταλλεύσεων από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή της παραγωγής! Είναι ανάγκη να υπάρχει η σιγουριά, ότι το σιτάρι θα βρει αγορά και η συγκεκριμένη αγορά θα είναι σε θέση να εκτιμήσει και να πληρώσει την «υπεραξία»
Εδώ, λοιπόν, είναι που χρειάζονται οι μικροί και ευέλικτοι συνεταιρισμοί, οι Ομάδες Παραγωγών και τα σχήματα που θα διευκολύνουν την έγκαιρη διαπραγμάτευση με το εμπόριο και τη μεταποιητική βιομηχανία. Έτσι θα ‘ρθουν οι καλές συμβάσεις, έτσι θα νοικοκυρευτεί ο τρόπος παραγωγής, έτσι θα δούμε καλά προϊόντα στην αγορά, έτσι θα είμαστε όλοι χαρούμενοι!
Σκεφτόμουνα, όπως ήταν φυσικό, και έκανα τη σύγκριση με τον δικό μας κάμπο, με τα δικά μας σιταροχώραφα, που μέχρι και σήμερα είναι συνήθως γεμάτα βρούβες και παπαρούνες (οι περισσότεροι πηγαίνουν, βλέπετε, για διπλή και τριπλή παραγωγή), άλλα κοντά, άλλα ψηλά, άλλα πεσμένα, άλλα όρθια, άλλα χλωρά, άλλα ξερά, και πάει λέγοντας
Κι αν πάμε στο σήμερα, δεν έχω παρά να επικαλεστώ τον Ολλανδό τεχνοκράτη κύριο Τράα (ναι αυτόν του ΔΝΤ, που μίλησε στην εκδήλωση των Financial Times) και είπε μεταξύ άλλων ο άνθρωπος, πως «η Ελλάδα μοιάζει με μια μηχανή Mercedes που μπορεί να τρέξει με 120 χιλιόμετρα την ώρα, αλλά τρέχει μόνο με 40 επειδή έχει λάσπη στη μηχανή της»
«Λάσπη στη μηχανή της» έχει σίγουρα και η αγροτική οικονομία της χώρας μας, κι αυτό δεν έχει να κάνει με τον μικρό και πολυτεμαχισμένο κλήρο -άλλωστε και τα κτήματα στην Αυστρία δεν είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα δικά μας στο θεσσαλικό κάμπο-, δεν οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας, έχει να κάνει καθαρά με τη νοοτροπία μας και φυσικά με τον τρόπο οργάνωσης της αγοράς
Δεν έχω καταλάβει πραγματικά ποιος έχει συμφέρον και μένει καθηλωμένο στα 8-10 κιλά το στρέμμα το υποχρεωτικό ελάχιστο όριο χρήσης πιστοποιημένου σπόρου στο σκληρό σιτάρι! Μια επιλογή που δημιουργεί «παρεμπόριο» με τα γνωστά καρτελάκια, που υποβαθμίζει την ποιότητα και δυσχεραίνει τη διαδικασία κατηγοριοποίησης της παραγωγής, που δεν αφήνει περιθώρια ομογενοποίησης του σκληρού που παράγεται στη χώρα μας ή τουλάχιστον σε κάποιες περιοχές και ειδικότερα από κάποιες Ομάδες Παραγωγών, που βάζει εμπόδια στη συμβολαιακή γεωργία, που κάνει μια χώρα η οποία θα μπορούσε να είναι ευρωπαϊκή δύναμη στο σκληρό σιτάρι να μοιάζει φτωχός συγγενής
Κι αν η απάντηση είναι στο κόστος παραγωγής, που δεν είναι, τότε γιατί δεν θα μπορούσε να οργανωθεί με την κατάλληλη επίβλεψη και η ιδιοπαραγωγή σπόρου, ώστε να διευκολυνθεί το κόστος των συστηματικών παραγωγών που έχουν αυτή τη δυνατότητα, μέσα από το κατάλληλο βέβαια θεσμικό πλαίσιο, με αυστηρό σύστημα πιστοποίησης (ΟΠΕΓΕΠ) και με προδιαγραφές σπόρων α΄ αναπαραγωγής (R1)
Στην περίπτωση του εναλλακτικού μοντέλου ιδιοπαραγωγής, «κορμό» θα μπορούν πιθανώς να αποτελέσουν οι Ομάδες καλλιεργητών σκληρού σίτου, που θα εξασφαλίσουν πιστοποιημένο σπόρο άριστης ποιότητας με χαμηλό κόστος, σε συνεργασία ενδεχομένως με κάποια από τις γνωστές σποροπαραγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου
Δεν αρκεί, βέβαια, ο καλός πιστοποιημένος σπόρος και η άριστη ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, με ό,τι αυτό σημαίνει για την οργάνωση των αντίστοιχων εκμεταλλεύσεων από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή της παραγωγής! Είναι ανάγκη να υπάρχει η σιγουριά, ότι το σιτάρι θα βρει αγορά και η συγκεκριμένη αγορά θα είναι σε θέση να εκτιμήσει και να πληρώσει την «υπεραξία»
Εδώ, λοιπόν, είναι που χρειάζονται οι μικροί και ευέλικτοι συνεταιρισμοί, οι Ομάδες Παραγωγών και τα σχήματα που θα διευκολύνουν την έγκαιρη διαπραγμάτευση με το εμπόριο και τη μεταποιητική βιομηχανία. Έτσι θα ‘ρθουν οι καλές συμβάσεις, έτσι θα νοικοκυρευτεί ο τρόπος παραγωγής, έτσι θα δούμε καλά προϊόντα στην αγορά, έτσι θα είμαστε όλοι χαρούμενοι!
