Η Ελλάδα κλιματολογικά είναι μια κατά βάση ζεστή χώρα, κάτι που εξασφαλίζει τη σωστή ωρίμανση των σταφυλιών, με πολλές όμως κρύες περιοχές που εξασφαλίζουν τη λεπτότητα και τη φινέτσα τους. Το κρύο προκύπτει είτε λόγω υψομέτρου στα ορεινά κομμάτια της χώρας, όπως για παράδειγμα στην Πελοπόννησο, είτε λόγω μεγαλύτερου γεωγραφικού πλάτους όπως στη Θράκη, τη Δράμα, την Καβάλα και, φυσικά, το Αμύνταιο Φλωρίνης. Το Αμύνταιο, σε απόσταση 40 μόλις χιλιομέτρων από τα σύνορα της Ελλάδας με τη FYROM βρίσκεται σε μια κατεξοχήν κρύα περιοχή, με αποτέλεσμα κομψά κρασιά περισσότερο κέντρο-ευρωπαϊκού και λιγότερο μεσογειακού στυλ, με φινετσάτα αρώματα άγουρων φρούτων, φυσικές δροσιστικές οξύτητες και συγκρατημένο αλκοόλ. Όσοι λοιπόν εκτιμάτε περισσότερο τη γευστική κομψότητα από την πληθωρικότητα, η περιοχή αυτή θα σας συναρπάσει
Επιλέξαμε να επισκεφτούμε το Κτήμα Καρανίκα, έναν εκ των κορυφαίων παραγωγών αφρωδών κρασιών στην Ελλάδα. Φτάνοντας συναντήσαμε τους δύο ιδιοκτήτες του Κτήματος Καρανίκα, τον Laurens Hartmann-Καρανίκα και την Anette van Kampen, καθώς και τον γιο τους Joris. Ασυνήθιστη η ιστορία τους, αλλά άκρως ενδιαφέρουσα! Η Ελληνίδα μητέρα του Laurens βρέθηκε στην Ολλανδία για σπουδές και εκεί γνώρισε τον πατέρα του Laurens, τον κ. Hartmann. Η Anette, από την άλλη, είναι Ολλανδή και από τους δύο γονείς. Όταν γνωρίστηκαν, εργάστηκαν σε διάφορες εκδοτικές εταιρείες και κάποια στιγμή αποφάσισαν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο ζωής τους παίρνοντας μια γενναία απόφαση: Να ασχοληθούν αποκλειστικά με την παραγωγή κρασιού υψηλής ποιότητας
Για αρκετά χρόνια εκπαιδεύτηκαν ως οινολόγοι και αμπελουργοί, μέχρι που έφτασε η ώρα να ριζώσουν κάπου και να ξεκινήσουν την ενεργό δράση. Οι επιλογές τους πολλές αλλά τελικά, με δεδομένη την μισή ελληνική καταγωγή του Laurens αλλά και την αγάπη τους για το Ξινόμαυρο, αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην Βόρεια Ελλάδα και το Αμύνταιο. Πρέπει να σημειωθεί ότι η οικογένεια δεν είχε σχέσεις με την περιοχή, επρόκειτο για μια συνειδητή επιλογή.
Το Κτήμα και το κρασί είναι ελληνικό, συνεπώς οι δημιουργοί του ήθελαν το τελευταίο να φέρει επίσης ελληνικό όνομα. Χρησιμοποίησαν λοιπόν το επίθετο της μητέρας του Laurens (Καρανίκα) και κάπως έτσι γεννήθηκε το Κτήμα Καρανίκα..
ΒΙΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΠερπατώντας με τον Laurens στο αμπέλι του Κτήματος και συζητώντας μαζί του, σκέφτομαι το δέσιμό τους με τη γη και το περιβάλλον. Όλοι όσοι καλλιεργούν σταφύλια με σκοπό να παράξουν εξαιρετικά κρασιά, ψάχνουν τρόπους για να πάρουν μικρότερη παραγωγή σταφυλιών με μεγαλύτερη συμπύκνωση και δύναμη. Πολλοί επιλέγουν τον πράσινο τρύγο, ώστε όλη τη τροφή από το χώμα να διοχετευτεί σε λιγότερα σταφύλια. Ο Laurens όμως θεωρεί ότι το «πράσινο» κλάδεμα είναι μια λιγότερο φυσική διαδικασία, καθώς το άγουρο σταφύλι που θυσιάζεται έχει ήδη πάρει χρήσιμη τροφή (ουσία) που πηγαίνει χαμένη, ενώ το αμπέλι θυμάται τη συμπεριφορά του πράσινου κλαδέματος και τείνει να παράγει περισσότερο την επόμενη χρονιά. O Laurens λοιπόν αντιπροτείνει τη μη λίπανση. Αν δεν βάλει κάποιος λίπασμα στο αμπέλι, το φυτό θα δώσει 50% λιγότερα σταφύλια. Επιπλέον, η καλλιέργεια από χορτάρι ή τριφύλλι ανάμεσα στις σειρές ευνοεί τον ανταγωνισμό και ρίχνει τις στρεμματικές αποδόσεις
Η οικογένεια καλλιεργεί αποκλειστικά βιολογικά και βιοδυναμικά, ενώ δεν διορθώνει ποτέ οξύτητες ή τανίνες στο οινοποιείο. Προσπαθούν να πάρουν το τέλειο δυνατό σταφύλι, ώστε να κάνουν τις ελάχιστες δυνατόν οινολογικές παρεμβάσεις.
ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΑΦΡΩΔΗΜετά από την καθιερωμένη βόλτα στο οινοποιείο, καταλήγουμε στο τραπέζι της γευστικής δοκιμής όπου δοκιμάζουμε επτά κρασιά. Μοιράζομαι μαζί σας τις σημειώσεις μου για τέσσερα από αυτά, ενώ σημειώνω ότι όλα παράγονται από βιολογικά σταφύλια
Karanika Ξινόμαυρο Παλαιά Κλήματα 2011 (100% Ξινόμαυρο) Εξαιρετική εμπειρία το αφιλτράριστο αυτό Ξινόμαυρο από ένα προ-φυλλοξηρικό αμπέλι 100 χρόνων ανάμεσα σε Αμύνταιο και Άγιο Παντελεήμονα σε παραγωγή 800 μόλις φιαλών από 2,5 στρέμματα. Κλασικός χαρακτήρας Ξινόμαυρου με πελτέ ντομάτας, πατέ πράσινης ελιάς, άνθη, βιολέτες και κόκκινα φρούτα του δάσους. Οξύτητα που τσακίζει, υψηλές, οριακά ώριμες τανίνες και μακρά διάρκεια.
Karanika Brut Cuvée Spéciale NV (100% Ξινόμαυρο) Η σημαία του οινοποιείου, το λευκό αφρώδες κρασί με την παραδοσιακή μέθοδο παραγωγής (δεύτερη ζύμωση στη φιάλη). Νεανική μύτη από εσπεριδοειδή, πράσινο μήλο, lime και πυρηνόκαρπα φρούτα που μπλέκονται με κομψές, αυτολυτικές νότες brioche, φρυγανιάς και λεπτών ζυμών. Επίμονος αφρισμός, υψηλή οξύτητα, μεγάλη διάρκεια και ηπειρωτικό νεύρο (!), Remuage (γύρισμα φιαλών) αποκλειστικά με το χέρι και αρίθμηση για κάθε φιάλη.
Karanika Brut Rose 2014 (100% Ξινόμαυρο) Εξαιρετικά ελκυστική μύτη από γλυκά κόκκινα φρούτα, φράουλα και κεράσι με επίμονο αφρισμό και υψηλή οξύτητα που ισορροπεί ιδανικά με τα λίγα παραπάνω γραμμάρια υπολειπόμενων σακχάρων. Ιδανικό κρασί για να συνοδεύσει prosciutto, καβουροσαλάτες, όστρακα και αστακούς
Karanika Brut Prestige 2013 (60% Ασύρτικο, 40% Ξινόμαυρο) Το Domaine Karanika έχει τη δική του Prestige cuvée που προέρχεται από χαρμάνιασμα της σπουδαιότερης ίσως ελληνικής λευκής ποικιλίας Ασύρτικο με την -πάλι ίσως- σπουδαιότερη ερυθρή, το Ξινόμαυρο. Πιο πολύ μπισκοτένια μύτη, brioche, lees, ζυμάρι, μαγιά, ξηροί καρποί και πυρηνόκαρπα φρούτα όπως ροδάκινο και βερίκοκο. Αρκετά μεγαλύτερη έμφαση στη δομή και λιγότερο στο φρούτο, μάλλον εξαιτίας της 12μηνης παραμονής στις οινολάσπες, αλλά και της ζύμωσης του Ασύρτικου σε βαρέλι. Στόμα στρογγυλό, βουτυρένιο με υψηλή αλλά πλήρως ισορροπημένη οξύτητα
ΜΕΡΑΚΙ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΒάσει αποτελέσματος, ο Laurens και η Anette δικαιώθηκαν για την επιλογή τους να εγκατασταθούν και να δημιουργήσουν στο Αμύνταιο. Παράγουν μοναδικά κρασιά, με τα αφρώδη τους να συγκρίνονται ήδη με τα καλύτερα σε διεθνές επίπεδο. Laurens, Anette και Joris, σας ευχαριστούμε πολύ για την εξαιρετική φιλοξενία σας, το μεράκι, την τόλμη σας αλλά και τα κρασιά που μας χαρίζετε!
Το οινοποιείο Καρανίκα είναι ένα τριώροφο κτίριο σε µια πλαγιά στις όχθες της λίµνης Βεγορίτιδας, ανάµεσα στα χωριά Αµύνταιο, Βεγορά και Λακκιά, το οποίο λειτουργεί σύµφωνα µε το νόµο της βαρύτητας. Χάρη στον ειδικό σχεδιασµό του τα κρασιά παράγονται χωρίς να υφίστανται τις συνέπειες της άντλησης και του φιλτραρίσµατος.
Κείμενο και φωτογραφίες: Γρηγόρης Κόντος Dip. WSET, από το περιοδικό Wine Trails, μηνός Μαρτίου 2016
Επιλέξαμε να επισκεφτούμε το Κτήμα Καρανίκα, έναν εκ των κορυφαίων παραγωγών αφρωδών κρασιών στην Ελλάδα. Φτάνοντας συναντήσαμε τους δύο ιδιοκτήτες του Κτήματος Καρανίκα, τον Laurens Hartmann-Καρανίκα και την Anette van Kampen, καθώς και τον γιο τους Joris. Ασυνήθιστη η ιστορία τους, αλλά άκρως ενδιαφέρουσα! Η Ελληνίδα μητέρα του Laurens βρέθηκε στην Ολλανδία για σπουδές και εκεί γνώρισε τον πατέρα του Laurens, τον κ. Hartmann. Η Anette, από την άλλη, είναι Ολλανδή και από τους δύο γονείς. Όταν γνωρίστηκαν, εργάστηκαν σε διάφορες εκδοτικές εταιρείες και κάποια στιγμή αποφάσισαν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο ζωής τους παίρνοντας μια γενναία απόφαση: Να ασχοληθούν αποκλειστικά με την παραγωγή κρασιού υψηλής ποιότητας
Για αρκετά χρόνια εκπαιδεύτηκαν ως οινολόγοι και αμπελουργοί, μέχρι που έφτασε η ώρα να ριζώσουν κάπου και να ξεκινήσουν την ενεργό δράση. Οι επιλογές τους πολλές αλλά τελικά, με δεδομένη την μισή ελληνική καταγωγή του Laurens αλλά και την αγάπη τους για το Ξινόμαυρο, αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην Βόρεια Ελλάδα και το Αμύνταιο. Πρέπει να σημειωθεί ότι η οικογένεια δεν είχε σχέσεις με την περιοχή, επρόκειτο για μια συνειδητή επιλογή.
Το Κτήμα και το κρασί είναι ελληνικό, συνεπώς οι δημιουργοί του ήθελαν το τελευταίο να φέρει επίσης ελληνικό όνομα. Χρησιμοποίησαν λοιπόν το επίθετο της μητέρας του Laurens (Καρανίκα) και κάπως έτσι γεννήθηκε το Κτήμα Καρανίκα..
ΒΙΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΠερπατώντας με τον Laurens στο αμπέλι του Κτήματος και συζητώντας μαζί του, σκέφτομαι το δέσιμό τους με τη γη και το περιβάλλον. Όλοι όσοι καλλιεργούν σταφύλια με σκοπό να παράξουν εξαιρετικά κρασιά, ψάχνουν τρόπους για να πάρουν μικρότερη παραγωγή σταφυλιών με μεγαλύτερη συμπύκνωση και δύναμη. Πολλοί επιλέγουν τον πράσινο τρύγο, ώστε όλη τη τροφή από το χώμα να διοχετευτεί σε λιγότερα σταφύλια. Ο Laurens όμως θεωρεί ότι το «πράσινο» κλάδεμα είναι μια λιγότερο φυσική διαδικασία, καθώς το άγουρο σταφύλι που θυσιάζεται έχει ήδη πάρει χρήσιμη τροφή (ουσία) που πηγαίνει χαμένη, ενώ το αμπέλι θυμάται τη συμπεριφορά του πράσινου κλαδέματος και τείνει να παράγει περισσότερο την επόμενη χρονιά. O Laurens λοιπόν αντιπροτείνει τη μη λίπανση. Αν δεν βάλει κάποιος λίπασμα στο αμπέλι, το φυτό θα δώσει 50% λιγότερα σταφύλια. Επιπλέον, η καλλιέργεια από χορτάρι ή τριφύλλι ανάμεσα στις σειρές ευνοεί τον ανταγωνισμό και ρίχνει τις στρεμματικές αποδόσεις
Η οικογένεια καλλιεργεί αποκλειστικά βιολογικά και βιοδυναμικά, ενώ δεν διορθώνει ποτέ οξύτητες ή τανίνες στο οινοποιείο. Προσπαθούν να πάρουν το τέλειο δυνατό σταφύλι, ώστε να κάνουν τις ελάχιστες δυνατόν οινολογικές παρεμβάσεις.
ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΑΦΡΩΔΗΜετά από την καθιερωμένη βόλτα στο οινοποιείο, καταλήγουμε στο τραπέζι της γευστικής δοκιμής όπου δοκιμάζουμε επτά κρασιά. Μοιράζομαι μαζί σας τις σημειώσεις μου για τέσσερα από αυτά, ενώ σημειώνω ότι όλα παράγονται από βιολογικά σταφύλια
Karanika Ξινόμαυρο Παλαιά Κλήματα 2011 (100% Ξινόμαυρο) Εξαιρετική εμπειρία το αφιλτράριστο αυτό Ξινόμαυρο από ένα προ-φυλλοξηρικό αμπέλι 100 χρόνων ανάμεσα σε Αμύνταιο και Άγιο Παντελεήμονα σε παραγωγή 800 μόλις φιαλών από 2,5 στρέμματα. Κλασικός χαρακτήρας Ξινόμαυρου με πελτέ ντομάτας, πατέ πράσινης ελιάς, άνθη, βιολέτες και κόκκινα φρούτα του δάσους. Οξύτητα που τσακίζει, υψηλές, οριακά ώριμες τανίνες και μακρά διάρκεια.
Karanika Brut Cuvée Spéciale NV (100% Ξινόμαυρο) Η σημαία του οινοποιείου, το λευκό αφρώδες κρασί με την παραδοσιακή μέθοδο παραγωγής (δεύτερη ζύμωση στη φιάλη). Νεανική μύτη από εσπεριδοειδή, πράσινο μήλο, lime και πυρηνόκαρπα φρούτα που μπλέκονται με κομψές, αυτολυτικές νότες brioche, φρυγανιάς και λεπτών ζυμών. Επίμονος αφρισμός, υψηλή οξύτητα, μεγάλη διάρκεια και ηπειρωτικό νεύρο (!), Remuage (γύρισμα φιαλών) αποκλειστικά με το χέρι και αρίθμηση για κάθε φιάλη.
Karanika Brut Rose 2014 (100% Ξινόμαυρο) Εξαιρετικά ελκυστική μύτη από γλυκά κόκκινα φρούτα, φράουλα και κεράσι με επίμονο αφρισμό και υψηλή οξύτητα που ισορροπεί ιδανικά με τα λίγα παραπάνω γραμμάρια υπολειπόμενων σακχάρων. Ιδανικό κρασί για να συνοδεύσει prosciutto, καβουροσαλάτες, όστρακα και αστακούς
Karanika Brut Prestige 2013 (60% Ασύρτικο, 40% Ξινόμαυρο) Το Domaine Karanika έχει τη δική του Prestige cuvée που προέρχεται από χαρμάνιασμα της σπουδαιότερης ίσως ελληνικής λευκής ποικιλίας Ασύρτικο με την -πάλι ίσως- σπουδαιότερη ερυθρή, το Ξινόμαυρο. Πιο πολύ μπισκοτένια μύτη, brioche, lees, ζυμάρι, μαγιά, ξηροί καρποί και πυρηνόκαρπα φρούτα όπως ροδάκινο και βερίκοκο. Αρκετά μεγαλύτερη έμφαση στη δομή και λιγότερο στο φρούτο, μάλλον εξαιτίας της 12μηνης παραμονής στις οινολάσπες, αλλά και της ζύμωσης του Ασύρτικου σε βαρέλι. Στόμα στρογγυλό, βουτυρένιο με υψηλή αλλά πλήρως ισορροπημένη οξύτητα
ΜΕΡΑΚΙ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΒάσει αποτελέσματος, ο Laurens και η Anette δικαιώθηκαν για την επιλογή τους να εγκατασταθούν και να δημιουργήσουν στο Αμύνταιο. Παράγουν μοναδικά κρασιά, με τα αφρώδη τους να συγκρίνονται ήδη με τα καλύτερα σε διεθνές επίπεδο. Laurens, Anette και Joris, σας ευχαριστούμε πολύ για την εξαιρετική φιλοξενία σας, το μεράκι, την τόλμη σας αλλά και τα κρασιά που μας χαρίζετε!
Το οινοποιείο Καρανίκα είναι ένα τριώροφο κτίριο σε µια πλαγιά στις όχθες της λίµνης Βεγορίτιδας, ανάµεσα στα χωριά Αµύνταιο, Βεγορά και Λακκιά, το οποίο λειτουργεί σύµφωνα µε το νόµο της βαρύτητας. Χάρη στον ειδικό σχεδιασµό του τα κρασιά παράγονται χωρίς να υφίστανται τις συνέπειες της άντλησης και του φιλτραρίσµατος.
Κείμενο και φωτογραφίες: Γρηγόρης Κόντος Dip. WSET, από το περιοδικό Wine Trails, μηνός Μαρτίου 2016
