Σημαντικό κέρδος, επίσης για την ελληνική καπνοβιομηχανία είναι η απόρριψη της πρότασης για απαγόρευση των τσιγάρων slim. Yπενθυμίζεται ότι, όπως είχαν γράψει σε σχετικά ρεπορτάζ τους το Agronews και η Agrenda, τα συγκεκριμένα τσιγάρα είναι «υπεύθυνα» για ένα σημαντικό κομμάτι του τζίρου αρκετών ελληνικών εταιρειών (π.χ. Καρέλιας).
Οι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης των προσθέτων και των αρωματικών ουσιών (σ.σ. όχι των αρωματικών ποικιλιών καπνού), δίνοντας όμως στην περίπτωση της μενθόλης ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής πέντε ετών για τα κράτη και τις βιομηχανίες.
Ωστόσο πρόσθετα που κρίνονται απαραίτητα κατά τη διαδικασία παραγωγής τσιγάρων ή καπνού για στριφτά, όπως η ζάχαρη, θα μπορούν να χρησιμοποιούνται, όπως και άλλες ουσίες που αναφέρονται ρητά σε συγκεκριμένες συγκεντρώσεις. Για να αποκτήσουν οι καπνοβιομηχανίες άδεια για μια πρόσθετη ύλη, θα πρέπει να κάνουν σχετική αίτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επιπλέον, τα προειδοποιητικά μηνύματα για την υγεία θα καλύπτουν το 65% - και όχι το 75%, όπως είχε προταθεί αρχικά- του πακέτου. Βεβαίως, και το συγκεκριμένο ποσοστό είναι υψηλό δεδομένου ότι η παρούσα νομοθεσία προβλέπει οι προειδοποιήσεις να καλύπτουν το πακέτο κατά 30% από τη μια πλευρά και κατά 40% από την άλλη.
Βέβαια, το βασικό πνεύμα της νέας αυστηρότερης οδηγίας η οποία, υπενθυμίζεται, έχει ως σκοπό να καταστήσει τα τσιγάρα και τα υπόλοιπα προϊόντα καπνού λιγότερο ελκυστικά ιδίως για τους νέους καταναλωτές, είναι παρών στις υπόλοιπες ρυθμίσεις. Έτσι, απαγορεύεται η αναγραφή στα πακέτα λέξεων/χαρακτηρισμών όπως «ελαφρύ», «ήπιο» και «χαμηλή περιεκτικότητα σε πίσσα» καθώς θεωρούνται παραπλανητικά.
Επίσης, προς απαγόρευση βαίνουν τα-φθηνότερα- πακέτα που περιέχουν λιγότερα από 20 τσιγάρα.
Η ψηφοφορία και το παρασκήνιο
Η νέα οδηγία "πέρασε" με ψήφους 620 υπέρ, 43 κατά και 14 αποχές και συνιστά μια σαφώς πιο «ήπια» εκδοχή της οδηγίας που είχε προτείνει η Κομισιόν.
Να θυμίσουμε ότι η ψηφοφορία είχε αναβληθεί νωρίτερα τον Σεπτέμβριο, μετά από έντονο παρασκήνιο, σε μια προσπάθεια «λείανσης» του περιεχομένου της οδηγίας και περιορισμού των επιπτώσεών της στον κλάδο.
ευρωεκλογών. Αυτό θα σήμαινε ότι η διαδικασία θα ξεκινούσε από την αρχή, αφήνοντας περιθώρια για σημαντικές αλλαγές ενώ ενδεχομένως να συνέπιπτε και με την-εύλογα πιο «ελαστική» σε θέματα καπνού- ελληνική προεδρία της Ε.Ε.
Η δήλωση Δανέλλη
"Ύστερα από θυελλώδεις συζητήσεις και σκληρές διαπραγματεύσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας ΠΑΣΟΚ στο Ευρωκοινοβούλιο, η σημερινή ψηφοφορία εξασφάλισε σημαντικές παραχωρήσεις για τα ελληνικά καπνά, αλλά και ουσιαστική στήριξη σε όσους προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα", αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ.
«Καταρχάς εξαιρέθηκε η ζάχαρη από την απαγόρευση της χρήσης των πρόσθετων συστατικών στην καπνοβιομηχανία, γεγονός που αίρει την άμεση απειλή για τη συνέχιση της μεταποίησης και της παραγωγής των ελληνικών καπνών (burley και ανατολικού τύπου).
Εξασφαλίσθηκε επίσης η κάλυψη κατά 65% των πακέτων τσιγάρου με προειδοποιήσεις υγείας, ενώ κατέπεσε η πρόταση για την απαγόρευση των τσιγάρων «slim», που αποτελούσε δυσανάλογα σκληρή πρόταση κατά του ελληνικού τομέα καπνού, χωρίς να εξασφαλίζει ανάλογα οφέλη για τη δημόσια υγεία. Αντίθετα υπερψηφίσθηκε η πρόταση για διευκόλυνση της πρόσβασης καπνιστών άνω των 18 ετών που επιχειρούν να κόψουν το κάπνισμα στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, εφόσον αυτά ικανοποιούν τους όρους ασφαλείας σύμφωνα με την Οδηγία 2001/95/ΕΚ για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων.
Μετά την ψηφοφορία, ο Ευρωβουλευτής Σπύρος Δανέλλης προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Η σημερινή ψηφοφορία μας δίνει μια πολύ πιο ισορροπημένη βάση από τις αρχικές προτάσεις για τις διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν μεταξύ της Κομισιόν του Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου για την τροποποίηση της υφιστάμενης Οδηγίας Καπνού. Στόχος μας ήταν και είναι να προκρίνουμε θέσεις ψύχραιμες και ορθολογικές, χωρίς να παρασυρόμαστε από ακραίες και αποσπασματικές τοποθετήσεις. Κύριο μέλημά μας ήταν και είναι η εξασφάλιση της δημόσιας υγείας, και μάλιστα όχι στα λόγια - στην πράξη. Γι αυτό και προσπαθήσαμε να εξασφαλίσουμε τις συνθήκες ώστε και να μην προσελκυσθούν νέοι στο κάπνισμα, αλλά και να διευκολυνθούν ενήλικες καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα. Παράλληλα όμως παλεύουμε εδώ και χρόνια κόντρα σε ένα κλίμα εξόντωσης του καπνού με «ιδεολογική» χροιά, το οποίο κοιτώντας το δέντρο χάνει το δάσος. Η ακρότητα έχει οδηγήσει τόσο σε αναποτελεσματικές προτάσεις που παραβλέπουν το πρακτικό όφελος για τη δημόσια υγεία όσο και σε αφελείς εντυπώσεις ότι η απαγόρευση ορισμένων ποικιλιών καπνού ή συσκευασιών τσιγάρων θα σταματήσουν το κάπνισμα, την ίδια στιγμή που ανταγωνίστριες παραγωγοί-χώρες θα συνέχιζαν ανενόχλητες να εφοδιάζουν την ευρωπαϊκή αγορά με δικά τους καπνά.
Το αποτέλεσμα της σημερινής ψηφοφορίας και η στάση μας έκαναν σαφές ότι η διαχωριστική γραμμή για μας είναι η εξασφάλιση ίδιων συνθηκών για τα ελληνικά καπνά με ό,τι ισχύει για τις εισαγωγές καπνών από τρίτες χώρες».
Στη συζήτηση που προηγήθηκε της ψηφοφορίας, ο Σπύρος Δανέλλης είπε τα εξής:
«Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως δε νομοθετούμε την απαγόρευση πώλησης καπνικών προϊόντων. Προσπαθούμε να αποτρέψουμε την προσέλκυση των νέων στο κάπνισμα και τον εθισμό σε τοξικές συνήθειες.
Παρά τις σημερινές δηλώσεις καλών προθέσεων, το 6.1.δ. επιτρέπει δυνητικά την απαγόρευση της επεξεργασίας καπνών ανατολικού τύπου και burley, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο αφανισμού τον ευρωπαϊκό τομέα καπνού. Κι ενώ αυτές οι ποικιλίες αποτελούν το 90% της ευρωπαϊκής παραγωγής καπνού, τίποτα δεν εμποδίζει προϊόντα καπνών virginia από τρίτες χώρες να καταλάβουν τη θέση των ευρωπαϊκών στις επιλογές των καπνιστών.
Η Οδηγία προβαίνει σε μια δυσανάλογη και συχνά μη αιτιολογημένη υπερ-ρύθμιση σε σχέση με την επιχειρούμενη προστασία της δημόσιας υγείας. Παράδειγμα τα τσιγάρα «slim» ή η δημιουργία δυσκολιών στην προώθηση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, στο οποίο καταφεύγει κάποιος που θέλει να σταματήσει και όχι να αρχίσει το κάπνισμα».
Αντιδράσεις από τη βιομηχανία
Έντονη ήταν η αντίδραση της Philip Morris International Inc, η οποία κατέχει διάφορες μάρκες, όπως τα τσιγάρα Marlboro καθώς αποκάλεσε τη νέα νομοθεσία «βαθύτατα εσφαλμένη». Η εταιρεία υποστηρίζει ότι, μεταξύ άλλων, η απαγόρευση μενθόλης ή μικρών συσκευασιών θα παραβιάσει τους κανόνες εμπορίου της ΕΕ. Σύμφωνα μάλιστα με βρετανικά δημοσιεύματα, η εταιρεία είχε προχωρήσει πρόσφατα στην πρόσληψη νομικού προσωπικού 161 ατόμων, σε μια προσπάθεια να αντικρούσει την νομοθεσία των Βρυξελλών.
Η Philip Morris, με πωλήσεις 8,5 δισ. δολάρια και 12.500 εργαζόμενους στην Ευρώπη, υποστήριξε ότι η οδηγία για τον καπνό θα μπορούσε να οδηγήσει σε 175.000 απώλειες θέσεων εργασίας και απώλεια φορολογικών εσόδων ύψους 5 δισ. ευρώ ετησίως.
Τα επόμενα βήματα
Τώρα το σχέδιο της οδηγίας καπνού θα πάει στο Συμβούλιο Υπουργών. Αφού επικυρωθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 18 μήνες, από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ, για εντάξουν την κοινοτική νομοθεσία στην εγχώρια νομοθεσία τους και 36 μήνες για τις διατάξεις σχετικά με τα πρόσθετα και 5 χρόνια για τη μενθόλη (συνολικά 8 χρόνια).
Φανή Γιαννακοπούλου- Γιάννης Τσατσάκης
